Τα Χριστούγεννα του 2019 διαβάζαμε για έναν παράξενο και ιδιαίτερα θανατηφόρο ιό που είχε μόλις εντοπιστεί στην Κίνα, χωρίς, όμως, να προβληματιζόμαστε ιδιαίτερα. Τα Χριστούγεννα του 2020, βρισκόμασταν σε λοκντάουν, αλλά τα μαγαζιά άνοιξαν με κλικ αγουέι, τα βιβλιοπωλεία άνοιξαν για όλους,  τα κομμωτήρια και τα κέντρα περιποίησης νυχιών άνοιξαν με μέτρα και «απελευθερωθήκαμε» για λίγες ώρες –κουρεμένοι, χωρίς μαύρη ρίζα, καλοχτενισμένοι, με άψογο μανικιούρ και πεντικιούρ και έχοντας αγοράσει κακήν κακώς δώρα –προκειμένου να γιορτάσουμε, πάντοτε με προσοχή και πάντοτε με SMS στο αλησμόνητο 13033. Τα Χριστούγεννα του 2021, ενώ λίγους μήνες πριν θεωρούσαμε πως τα πράγματα θα είναι καλύτερα, για να μην πω πολύ καλά, μάλλον δεν είναι. Η λήξη μιας σκληρής καραντίνας, η άρνηση των εμβολιασμών από ένα μη αμελητέο ποσοστό του πληθυσμού, η πτώση της αποτελεσματικότητας των εμβολίων μετά το πεντάμηνο, η εμφάνιση νέων μεταλλάξεων και βέβαια η μη τήρηση μέτρων από πολλούς μάς έχουν οδηγήσει σε δυσθεώρητους αριθμούς νοσούντων, βαρέως νοσούντων, διασωληνωμένων και θανάτων. Πώς θα τα βγάλουμε πέρα φέτος τις γιορτές, λοιπόν; Πώς θα βάλουμε φρένο στην πανδημία; Πώς θα βοηθήσουμε κι εμείς ώστε να μην καταρρεύσει εντελώς το σύστημα υγείας; Με μεγάλη προσοχή, με απόλυτη τήρηση των μέτρων προστασίας, με εμβολιασμό και βέβαια… με λίγο χιούμορ! Ιδού ένα μοναδικό Αλφαβητάρι των Χριστουγέννων-The Covid-19 Edition, που ίσως βοηθήσει λιγάκι… 

Αντισηπτικά:  Ένα κανονικό, ορθόδοξο, τίμιο Αλφαβητάρι Χριστουγέννων θα είχε στο Α το λήμμα «Άγιος Βασίλης». Φέτος, όμως, δεν υπάρχει Άγιος Βασίλης, αν και είναι η χρονιά που τον έχουμε (ψυχολογικά) περισσότερη ανάγκη από ποτέ. Τα αντισηπτικά, που τον αντικατέστησαν, είναι το νούμερο ένα μέτρο προστασίας και τα έχουμε πάντοτε στην τσέπη ή στην τσάντα μας, φροντίζοντας να καθαρίζουμε πολύ καλά τα χέρια μας ή τις επιφάνειες όπου ακουμπάμε. Οπότε, αγαπημένε Άγιε Βασίλη, φέτος θα ήθελα, μεταξύ άλλων, δυο κούτες αντισηπτικά, που να μην ερεθίζουν τα χέρια και να εξαφανίζουν το 99,99% των μικροβίων και των ιών.

Βόλτες: Οι βόλτες στις στολισμένες πόλεις και ιδανικότερα στα στολισμένα χωριά, όχι απαραίτητα για ψώνια, αλλά για χαλάρωση και χάζι, είναι επιβεβλημένες, ιδιαίτερα μετά τα κατάλοιπα που μας έχουν αφήσει οι διάφορες καραντίνες! Αλλά να σας δώσω και μια άλλη ιδέα, σε περίπτωση που θέλετε να αποφύγετε την πολυκοσμία. Προσωπικά, κατά τη διάρκεια των χριστουγεννιάτικων διακοπών λατρεύω να πηγαίνω και βόλτες στο βουνό (οκ, κλασικό θα μου πείτε), αλλά και βόλτες στη θάλασσα. Δοκιμάστε, λοιπόν, και εναλλακτικές γιορτινές εξορμήσεις στις παραλίες, όπου το δίχως άλλο θα είμαστε (ναι, ναι, εγώ τα φετινά Χριστούγεννα θα κάνω πριβέ πάρτι στη Βουλιαγμένη, το δοκίμασα πέρυσι και δούλεψε) λίγοι και θα δείτε πόσο γρήγορα θα γεμίσετε μπαταρίες και πόσο θα ενθουσιαστούν τα παιδιά με τα χειμερινά παιχνίδια στην άμμο. Κι αν έχει ηλιοφάνεια και είστε τολμηροί, χρησιμοποιήστε το Β για μια… βουτιά.  Αν τώρα δεν θέλετε να βγάλετε χειμωνιάτικα κορμί στην παραλία, απολαύστε… 

… Γλυκά: Πάμε γερά με το εξής επιχείρημα: «Τελικά, η ζωή είναι ιδιαίτερα απρόβλεπτη. Φάτε!» Μελομακάρονα, κουραμπιέδες, δίπλες, βασιλόπιτες, κορμοί, πανετόνε, κέικ, σοκολάτες, μπισκότα, σιροπιαστά και τρούφες μάς περιμένουν στα ζαχαροπλαστεία να τα απολαύσουμε, γιατί πολλή πίκρα έχουμε γευτεί τελευταία. Φυσικά, αν επιλέξουμε να φτιάξουμε εμείς τα γλυκά μας, παρέα με τα μικρά μας, κάνουμε και οικονομία και ψυχοθεραπεία. Θυμάστε πόσο προκομμένοι αποδειχτήκαμε όλοι και όλες στο πρώτο λοκντάουν και πόσο καλό μας έκανε η δημιουργικότητα στην κουζίνα; Πάμε και πάλι να γεμίσουμε τα ταϊμλάινς μας με τις γιορτινές τούτη τη φορά συνταγές μας! 

Δώρα: Καταρχάς, ας μην αφήσουμε την πεσμένη μας  ψυχολογία να μας οδηγήσει σε βεβιασμένες και άχρηστες αγορές. Ας κάνουμε έγκαιρα τη λίστα μας (προσοχή, αν τα παιδιά σας πιστεύουν ακόμα στον Άγιο Βασίλη, επιβλέψτε τη λίστα τους και επέμβετε άμεσα αν χρειαστεί), ας βρούμε ώρες που τα μαγαζιά δεν θα έχουν πολύ κόσμο, ώστε να ψωνίσουμε χωρίς να κινδυνεύουμε να κολλήσουμε ή να μεταδώσουμε αν είμαστε ασυμπτωματικοί και ας «εκμεταλλευτούμε» και το διαδίκτυο. Βλ. και το λήμμα στο γράμμα Η. 

Εμβόλια: Στο Τaλκ, αν και ο Στέλιος ο Πέτσας μάς σνόμπαρε προκλητικά και δεν μπήκαμε στην περίφημη λίστα του με τα μύρια (τα κονέ μετράνε δυστυχώς και όχι η ποιότητα του μέσου, υποθέτω πως το γνωρίζετε, αλλά το τονίζω), είμαστε λογικοί, εμπιστευόμαστε την επιστήμη, ενημερωνόμαστε από έγκυρες πηγές και από την πρώτη στιγμή υποστηρίξαμε και συνεχίζουμε να υποστηρίζουμε με την ψυχή μας τον άμεσο εμβολιασμό (εδώ οι καλές Αστραζένεκανς, εμβολιασμένες με τρίτη δόση και προφανώς και εμβολιασμένα παιδιά) ως βασικό μέσο αντιμετώπισης του ιού. Μεταλλάξεις όπως η Δέλτα ή η πρόσφατη Όμικρον ανέτρεψαν την αρχική εκτίμηση (ή ίσως το βολικό πολιτικό αφήγημα) ότι με τα εμβόλια θα ξεμπερδεύαμε εντελώς από την Κόβιντ, όμως σίγουρα οι εμβολιασμένοι είμαστε προστατευμένοι από τη σοβαρή νόσηση και τον θάνατο, ενώ σε περίπτωση που νοσήσουμε έχουμε χαμηλότερο ιικό φορτίο, με αποτέλεσμα να μην είμαστε τόσο μεταδοτικοί. Φυσικά, εμβόλιο δεν σημαίνει ότι πετάμε μάσκες και αντισηπτικά και προσωπικά διαφωνούσα εξαρχής με το αφήγημα «προνόμια εμβολιασμένων», που δεν πήγε και τόσο καλά στην εφαρμογή του, όπως φαίνεται (αν και συντέλεσαν σε αυτό και οι μεταλλάξεις). Το ένα και μοναδικό προνόμιο των εμβολιασμένων είναι ότι, αν δεν πάει κάτι πάρα πολύ στραβά, δεν θα κινδυνεύσουμε, δεν θα υποστεί σοβαρές βλάβες η υγεία μας και, πάνω απ’ όλα, θα ζήσουμε. Αυτά τα Χριστούγεννα, λοιπόν, κάντε δώρο στον εαυτό σας το ραντεβού σας για την πρώτη ή για την τρίτη δόση σας (η πλειονότητα των αναγνωστών μας εμπίπτει σε αυτή την κατηγορία) άμεσα και εμβολιάστε και τα παιδιά σας, εφόσον το επιτρέπει η ηλικία τους, αφού όλες οι επιστημονικές μελέτες παγκοσμίως καταλήγουν πως οι παρενέργειες είναι ασήμαντες και πως η νόσηση είναι πολύ πιο επικίνδυνη από τον εμβολιασμό. 

Ζωή: Τα Χριστούγεννα γιορτάζουμε την έλευση μιας νέας ζωής· είναι η ιστορία ενός μωρού, που γεννήθηκε κρυφά, από γονείς κυνηγημένους, μέσα σε μια φάτνη, για να μεγαλώσει και να φέρει την ελπίδα στον κόσμο. Φέτος τις γιορτές, ας κάνουμε την ελπίδα πραγματικότητα, ας κάνουμε ό,τι χρειάζεται ώστε η ζωή να νικήσει τον θάνατο, που εδώ και σχεδόν δυο χρόνια μαυρίζει καθημερινά τις ψυχές μας, όσο το δυνατόν πιο σύντομα. 

Ηλεκτρονικά καταστήματα: Φυσικά υπήρχαν και πριν από την πανδημία, αλλά τα ήδη υπάρχοντα αναπτύχθηκαν, ενώ πολλά νέα δημιουργήθηκαν λόγω των νέων συνθηκών εγκλεισμού και φόβου συνωστισμού. Φέτος τις γιορτές, εκμεταλλευτείτε την ύπαρξή τους! Ψωνίζετε πιο ξεκούραστα, με απόλυτη ασφάλεια, κερδίζετε χρόνο και κερδίζετε και χρήματα, χάρη σε αποκλειστικά διαδικτυακές προσφορές. 

Θετικές σκέψεις: Αν έχετε το περιθώριο να το κάνετε, κλείστε τηλεόραση και ίντερνετ και «εκμεταλλευτείτε» τη γιορτινή ανάπαυλα παρέα με τα παιδιά σας, για να γεμίσετε το μυαλό και την ψυχή σας με θετικές σκέψεις. Κυλιστείτε στα πατώματα, φτιάξτε αυτοσχέδιες σκηνές, φωτίστε το σπίτι (με μέτρο φέτος, γιατί η ΔΕΗ αγρίεψε), μαγειρέψτε, διαβάστε, ακούστε χριστουγεννιάτικες μελωδίες, κάντε κατασκευές και σκεφτείτε ένα όμορφο μέλλον, όπου όλα θα είναι καλύτερα. Εύκολο να το λες, θα μου πείτε, δύσκολο να το κάνεις. Αλλά με οδηγό τα παιδιά μας, όλα γίνονται! Και σε αυτό μπορούν να βοηθήσουν οι… 

…Ιστορίες: Γιορτινές ή και όχι, οι ιστορίες που μπορούμε να διαβάσουμε στα παιδιά μας και στους εαυτούς μας τις μέρες των Χριστουγέννων είναι βάλσαμο ψυχής. Το έχω γράψει δεκάδες φορές και συνεχίζω να το γράφω, το βιβλίο είναι το καλύτερο δώρο και φέτος, που οι έξοδοι και τα ταξίδια είναι αναγκαστικά πιο περιορισμένα, η ανάγνωση αποκτά ακόμα μεγαλύτερη αξία, γιατί μας παίρνει από το χέρι και μας οδηγεί σε μέρη μαγικά, από την ασφάλεια και τη ζεστασιά του σπιτιού μας! 

Κρούσματα ή κάλαντα; Εδώ, δεν γίνεται αλλιώς, θα συνδυάσω δυο λήμματα, θα κάνω και λίγο μπλακ χιούμορ και θα δανειστώ τους στίχους του αγαπημένου Apicos (αναζητήστε τον στο YouTube, αν δεν τον γνωρίζετε). Πάμε όλοι μαζί, δυνατά, στον ρυθμό του «Τρίγωνα Κάλαντα»: Κρούσματα, κρούσματα, κρούσματα παντού, κάθε σπίτι μια φωλιά κορονοϊού, χέι! Κρούσματα, κρούσματα, κρούσματα πολλά, δύσκολα τη βγάζουμε ως την Πρωτοχρονιά! Πέραν της πλάκας, είναι απερίσκεπτο να αφήσουμε φέτος τα πιτσιρίκια μας να πάνε σεργιάνι για κάλαντα σε πολυκατοικίες ή σε γεμάτα μαγαζιά. Όμως, μπορούμε να συνεννοηθούμε με φίλους και συγγενείς και να πάνε να ψάλλουν (με μάσκες) και να τσεπώσουν τον μποναμά τους σε στοχευμένα και ελεγχόμενα περιβάλλοντα. Ή να τα πουν διαδικτυακά. Και για του χρόνου, ευχόμαστε Κ όπως κανονικότητα. 

Λοκντάουν χριστουγεννιάτικο: Δεν θα γίνει με τίποτα. Έτσι τουλάχιστον διατείνονται αυτοί που αποφασίζουν. Και μακάρι να μη χρειαστεί να γίνει. Όχι μόνο γιατί δεν θα το αντέξουμε ψυχολογικά, όποια κι αν είναι η ηλικία μας, αλλά κυρίως διότι αν φτάσουμε ως εκεί, σημαίνει πως η κατάσταση θα έχει ξεφύγει για τα καλά. Και για να αποφύγουμε και ένα λοκντάουν μετά τις γιορτές (που μάλλον προς τα εκεί πάμε), φέτος διασκεδάζουμε με προσοχή, κυρίως φορώντας…

… Μάσκες: Τις μασκούλες, μικροί και μεγάλοι, να τις φοράτε παντού, ακόμα και έξω αν έχει συνωστισμό (την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, οι μάσκες δεν είναι υποχρεωτικές σε εξωτερικούς χώρους, αλλά αυτό μπορεί να αλλάξει μέχρι να διανεμηθεί η εφημερίδα). Δεν μας πνίγουν, δεν μας αρρωσταίνουν, δεν μας στερούν το οξυγόνο, δεν μας φιμώνουν· μας προστατεύουν. Τόσο απλά. Μάλιστα, τα παιδιά μάς έχουν βάλει τα γυαλιά, αφού στα σχολεία έχουν μάθει να τις διαχειρίζονται άριστα και έχουμε αποφύγει τις ενδοτμηματικές συρροές. Μπορείτε, αν θέλετε να ξεχωρίσετε και να ξεφύγετε από την πεπατημένη, να προμηθευτείτε γιορτινές υφασμάτινες και να τις φορέσετε πάνω από τις ιατρικές, έτσι για την γκλαμουριά των ημερών… Ποτέ, όμως, μόνο υφασμάτινες, δεν προστατεύουν. {Ο μόνος που επιτρέπεται να μη φοράει μάσκα είναι ο Ρούντολφ, γιατί θα του κρύβει την κόκκινη μύτη και δεν θα ευκολύνεται να οδηγήσει το έλκηθρο. Όμως, ο Ρούντολφ οδηγεί τον Αϊ-Βασίλη στη Γη, άρα βρίσκεται μπροστά, έτσι ακόμα κι αν βήξει ή φτερνιστεί δεν θα κινδυνεύσουν οι μασκοφόροι Ντάσερ και Ντάνσερ και Πράνσερ και Βίξεν, Κόμετ και Κιούπιντ και Ντάντερ και Μπλίξεν. Ούτε, βέβαια, ο Σάντα, που δεν πρόκειται να κατέβει ούτε μισή καμινάδα χωρίς μάσκα!} 

Νέτφλιξ ή οποιαδήποτε άλλη τέτοιου τύπου τηλεοπτική πλατφόρμα: Επειδή, θέλουμε δεν θέλουμε, τα τρελά ξεφαντώματα περασμένων ετών (λέμε τώρα, γονείς είμαστε, μεταξύ μας μιλάμε, αλλά τέλος πάντων), οι εκδρομές και τα ταξίδια είτε δεν θα γίνουν είτε θα είναι περιορισμένα, οι φετινές γιορτές θα είναι μια ευκαιρία και για κοκούνινγκ. Ευτυχώς, χάρη στην τεχνολογία έχουμε στις οθόνες μας μια τεράστια ποικιλία ταινιών και σειρών για κάθε γούστο και ηλικία. Ιδανικά, αναζητήστε χριστουγεννιάτικες προτάσεις, φτιάξτε σπιτικό ποπ κορν και ζεστή σοκολάτα για τα παιδιά (οι μεγάλοι πιείτε αλκοόλ, νομίζω επιβάλλεται), τυλιχτείτε με κόζι κουβερτούλες, πάρτε τα παιδιά σας μια μεγάλη αγκαλιά και αφεθείτε στη μαγεία των γιορτινών αφηγήσεων… 

Ξεκούραση: Θεωρητικά, τις γιορτές, εκτός από τη διασκέδαση, χρειαζόμαστε και ξεκούραση. Κι όμως, ιδιαίτερα όσοι έχουμε μικρά παιδιά, δεν το καταφέρνουμε πάντοτε. Προσπαθούμε, με κάθε καλή πρόθεση, να γεμίσουμε το πρόγραμμά τους με γιορτινές δραστηριότητες, έτσι ώστε να τους μείνουν αξέχαστα, αλλά τελικά και εκείνα και εμείς βγαίνουμε νοκ άουτ. Ας είμαστε πιο επιλεκτικοί με τις δραστηριότητες των διακοπών μας. Όχι απαραίτητα για λόγους προστασίας…

Όμικρον: Η νέα –να τη βαφτίσουμε γιορτινή;– μετάλλαξη που μας απασχολεί την ώρα που γράφονται τούτες οι γραμμές. Φαίνεται να παρακάμπτει τα εμβόλια, ιδιαίτερα αν έχουν κλείσει 4-5 μήνες από τον τελευταίο εμβολιασμό, να είναι πιο μεταδοτική από τη φιλενάδα της τη Δέλτα, αλλά να μην οδηγεί σε σοβαρή νόσηση. Εν αναμονή, λοιπόν, των οδηγιών των ειδικών ή της κυβερνήσεως βεβαίως βεβαίως, προσέχουμε και αν χρειαστεί προσέχουμε πολύ. Ξέρετε, εμβόλια, μάσκες, αντισηπτικά, συχνό πλύσιμο χεριών…

Πυρετός: Ουχί ο χριστουγεννιάτικος, ο μεταφορικός, εκείνος που μας έπιανε μέχρι πρόπερσι και ψωνίζαμε, δωρίζαμε, μαγειρεύαμε, βγαίναμε, πίναμε, χορεύαμε, γλεντούσαμε –σαν να μην υπήρχε αύριο ή σαν να μην είχαμε παιδιά ή γιατί δεν είχαμε παιδιά (νέε γονιέ, καλώς ήρθες στο κλαμπ)– και μετά συνήθως το μετανιώναμε, γιατί όχι μόνο δεν χαλαρώναμε, όχι μόνο δεν περνούσαμε καλά, αλλά γιατί τα φτύναμε κιόλας… Πυρετός ο άλλος, ο κυριολεκτικός, ο από δέκατα και πάνω, ο πιθανόν συνοδευόμενος και από βήχα, καταρροή, μυϊκό άλγος και κόπωση. Ευχόμαστε να μη μας τύχει ή αν μας τύχει να είναι μια απλή ίωση και όχι κορόνα. Όμως, με τα πρώτα συμπτώματα, είτε ημών είτε των παιδιών μας, δεν ρισκάρουμε, ακόμα κι αν είναι γιορτές και ενδεχομένως να χαλάσει το πρόγραμμά μας, κάνουμε τεστ, κατά προτίμηση μοριακό, ώστε να αποκλείσουμε την περίπτωση κόβιντ, και ούτως ή άλλως μένουμε στο σπίτι. Ο κορονοϊός ας μας αφήσει και κάποιες καλές συνήθειες, όπως το να λαμβάνουμε υπόψη μας ότι κολλάμε και ταλαιπωρούμε τους γύρω μας, ακόμα κι αν πάσχουμε από μια μη θανατηφόρα ασθένεια. Όλα τα προηγούμενα χρόνια, επειδή δεν είχαμε μάθει να προφυλάσσουμε τους γύρω μας, ιδιαίτερα οι έχοντες παιδιά, συχνά δεν δίναμε σημασία στις ιώσεις μας, κυκλοφορούσαμε κανονικά ανάμεσα σε κόσμο, αν δεν ήμασταν τ’ ανάσκελα, στέλναμε τα παιδιά μας στο σχολείο ημιάρρωστα και μεταδίδαμε γρίπες, άλλους κορονοϊούς, φαρυγγίτιδες, γαστρεντερίτιδες κ.ο.κ. Τώρα πια μάθαμε. Εάν νοσούμε από οτιδήποτε, μένουμε σπίτι, σεβόμενοι και τον εαυτό μας και τους συνανθρώπους μας. 

Ρεβεγιόν: Δεν μπορώ να σας προτρέψω να μη γιορτάσετε με συγγενείς και φίλους τις παραμονές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, μπορώ, όμως, να σας συμβουλεύσω, ΠΑΛΙ, να είστε προσεκτικοί. Φανταστείτε κατά τη διάρκεια της βεγγέρας να κυκλοφορεί ανάμεσά σας η σταρ Ματίνα Παγώνη, που θα κράζει να κρατάτε αποστάσεις γιατί οι ΜΕΘ είναι γεμάτες, ο πάντα σοβαρός και δυσοίωνος Νίκος Σύψας, που θα υποστηρίζει ότι θα πεθάνουμε όλοι, ο όλγουεϊς χαρντ Νίκος Χαρδαλιάς (γιατί αυτός παραμένει ο Υφυπουργός Πολιτικής Προστασίας της καρδιάς μας. Όχι, πείτε μου, ποιος αναγνωρίζει τον Χρήστο Στυλιανίδη; ), που θα σας μαλώνει με το αυστηρό του ύφος, ο Γκίκας Μαγιορκίνης, που θα σας μοιράζει ξένες μελέτες και θα σας υποχρεώνει να τις διαβάσετε, ο Σωτήρης Τσιόδρας, ως άρχων οφφικιάλιος, που δεν θα λέει κάτι, έτσι απλώς θα κινείται στον χώρο για να μας θυμίζει στιγμές Μαρτίου 2020 και ο Θάνος Πλεύρης, που θα εγγυάται ότι έχει θωρακίσει το σύστημα υγείας της χώρας. Και καθώς θα προσπαθείτε να τους αποφύγετε, κατά τη διάρκεια του ρεβεγιόν, θα έχουμε γιορτινό διάγγελμα του πρωθυπουργού για τη διαχείριση της πανδημίας! Κάντε το όλο αυτό εικόνα και μετά θα σας πω εγώ αν θα συνωστιστείτε… Και μια και είπα συνωστιστείτε, πάμε με φόρα στο επόμενο λήμμα. 

Συνωστισμός:  Αναπόφευκτος, τουλάχιστον για ορισμένους, τις άγιες τούτες ημέρες. Είτε στα πολύπαθα και αφρόντιστα ΜΜΜ είτε στα μαγαζιά είτε σε χώρους μαζικής διασκέδασης είτε στους δρόμους. Επιδιώξτε να αποφύγετε τις μέρες και τις ώρες αιχμής όπου κι αν πάτε και αν τελικά δεν το καταφέρετε, μην ξεχνάτε τις μάσκες και τα αντισηπτικά σας. 

Τεστ: Επιβεβλημένα. Ουκ ολίγοι συνάνθρωποί μας, κατάλαβαν ότι νοσούν χάρη στα σελφ ή στα ράπιντ τεστ που έκαναν είτε οι ίδιοι είτε το παιδί τους για τη δουλειά, για το σχολείο, γιατί ήρθαν σε επαφή με κρούσμα, γιατί είχαν ένα βηχαλάκι. Επομένως, αν πρόκειται να συναντήσετε κόσμο, κάντε απαξάπαντες οικογενειακώς ένα, ή και δύο αν μπορείτε, σελφ ή ράπιντ τεστ, πριν από το γιορτινό τραπέζι ή τη βόλτα ή το playdate ή το πάρτι… Αν μάλιστα πρόκειται να συναντήσετε κάποιον που ανήκει σε ευπαθή ομάδα ή δεν έχει ολοκληρώσει τον εμβολιασμό του ή αν έχετε την παραμικρή υποψία ότι μπορεί να νοσείτε, κάντε καλύτερα ένα μοριακό. Αφήστε που πήραμε και τσάμπα σελφ, δεν πιστεύω να έχετε παράπονο;;; 

Υγεία: Καλά Χριστούγεννα και καλή χρονιά με υγεία, ευχόμασταν οι περισσότεροι μάλλον τυπικά έως το 2019. Κι έπειτα μάθαμε με τον χειρότερο δυνατό τρόπο ότι αυτή είναι τελικά η πιο ουσιαστική ευχή. Ότι η υγεία δεν είναι κάτι δεδομένο. Ότι αυτό που χρειάζονται οι άνθρωποι είναι πράγματι υγεία πάνω απ’ όλα. Τα άλλα έπονται. Ας μην το ξεχάσουμε ποτέ! 

Φόβος: Κάποιοι φοβούνται πολύ και το δηλώνουν, κάποιοι φοβούνται λιγότερο, κάποιοι φοβούνται κάμποσο αλλά δεν το λένε, κάποιοι ίσως και να μην κατανοούν ότι φοβούνται. Δεν υπάρχει, όμως, κανείς, ακόμα και ο πιο φανατισμένος αρνητής, που να μην φοβάται τον κορονοϊό και τις επιπτώσεις που θα έχει στον ίδιο και στην οικογένειά του, είτε αυτές είναι αληθινές είτε αποκυήματα της φαντασίας. Ο καθένας μας αντιδρά διαφορετικά απέναντι σε ένα ερέθισμα που προκαλεί φόβο: Άλλοι επιτίθενται, άλλοι προσπαθούν να ξεφύγουν και άλλοι παγώνουν, η γνωστή αντίδραση των τριών F: Fight, fly or freeze. Για τα φετινά Χριστούγεννα, εμείς επιλέγουμε διάφορες άλλες λέξεις από φ, για να ξορκίσουμε τον φόβο: Φαγητό, φιλιά (με προσοχή), φίλοι, φαντασία, φάτνη, φεγγοβολώ και βέβαια… φλουρί! Γιατί ποιος δεν θέλει να το κερδίσει;

Χριστουγεννιάτικα πάρκα: Υπάρχουν πολλά και όμορφα, σε όλη την Ελλάδα. Ελπίζω οι υπεύθυνοί τους να είναι οι πρώτοι που θα τηρούν τα μέτρα προστασίας, γιατί κανένας δεν θέλει να προκύψει συρροή μέσα από τον γιορτινό του χώρο. Σύμφωνα με πρόσφατη απόφαση του Υπουργείου Υγείας, στα πάρκα θα μπαίνουν μόνο εμβολιασμένοι ή νοσήσαντες το τελευταίο εξάμηνο ενήλικοι, ενώ οι ανήλικοι που δεν έχουν νοσήσει ή εμβολιαστεί θα μπαίνουν με σελφ τεστ. Γονείς, προσοχή: Να κάνετε το τεστ και να μη συμπληρώνετε ψευδείς δηλώσεις. Καταρχάς, είναι θέμα δημόσιας υγείας. Έπειτα, είναι θέμα αγάπης προς τον πλησίον. Ταυτόχρονα μαθαίνετε στο παιδί να είναι υπεύθυνο, να σέβεται τους συνανθρώπους του και να λέει την αλήθεια. Αν δεν θέλετε ή αν δεν έχετε την οικονομική δυνατότητα να πληρώσετε, επισκεφτείτε μια από τις δομές υγείας που πραγματοποιούν καθημερινά δωρεάν ράπιντ τεστ και να εκδώσετε το πιστοποιητικό του παιδιού εκεί. Και φυσικά, μέσα στα πάρκα δεν βγάζουμε τις μάσκες μας, ενώ χρησιμοποιούμε το αντισηπτικό μας αφού αγγίξουμε κάποια επιφάνεια και πριν τσιμπήσουμε καμιά λιχουδιά!

Ψυχολογία: Σε γενικές γραμμές, στα τάρταρα. Και ενώ οι γιορτές ήταν θεωρητικά μια ευκαιρία να «ανέβουμε», τα πράγματα δεν πάνε καλά. Επομένως το άγχος και ο φόβος, είτε φανερά είτε κεκαλυμμένα –διότι μη φαντάζεστε ότι οι δηλώνοντες ψυχικά άτρωτοι δεν αγχώνονται ή δεν φοβούνται– κυριαρχούν. Όμως, η χριστουγεννιάτικη θαλπωρή βρίσκεται στα πιο απλά πράγματα. Μια γιορτινή ταινία, ένα feelgood βιβλίο, μια οικογενειακή βραδιά με επιτραπέζια, το στολισμένο σπίτι, τα μεζεδάκια και τα γλυκά μπορούν να είναι απολαυστικά και να μας φτιάξουν τη διάθεση! Άλλωστε, το περίφημο κρίστμας σπίριτ δεν κρύβεται στην πολυκοσμία και στις εξαλλοσύνες, στις οποίες κάποιοι εξ ημών ήμαστε συνηθισμένοι παλαιότερα, αλλά στην ουσιαστική αγάπη. Ας την ξαναθυμηθούμε, παίρνοντας τον χρόνο μας μαζί με τους δικούς μας.   

Ω: Το τελευταίο γράμμα του ελληνικού αλφαβήτου, από το οποίο (αλφάβητο) παίρνουν το όνομά τους οι διάφορες κορονομεταλλάξεις. Ας μη φτάσουμε ως εκεί. Ας χρησιμοποιήσουμε το Ω, για να πούμε πως είναι Ώρα να τελειώνουμε με τον ιό και πως αυτές τις γιορτές, τις ιδιαίτερες, θα περάσουμε Ωραιότατα, μα συνετά, ώστε του χρόνου να ξεσαλώσουμε, χωρίς κανέναν φόβο και με άπειρο πάθος.