Γίνεται να έχει ένα παιδί υψηλή χοληστερίνη; Διαγιγνώσκεται χοληστερίνη στα παιδιά; Σαφώς και ναι και είναι κάτι που όλοι οι γονείς οφείλουμε να γνωρίζουμε και να φροντίσουμε να εντοπίσουμε.

Τα καρδιαγγειακά νοσήματα παραμένουν η πρώτη αιτία θανάτου παγκοσμίως. Έχοντας κατά νου την εικόνα του «καρδιοπαθούς» ενήλικα πολύ συχνά ξεχνάμε –όχι μόνο οι γονείς αλλά και οι γιατροί– ότι η αρτηριοσκλήρυνση και οι καρδιακές παθήσεις έχουν τις ρίζες τους και στην παιδική ηλικία. Η πρώιμη ανίχνευση και αντιμετώπιση των παραγόντων κινδύνου για καρδιαγγειακές παθήσεις μπορεί να αποτρέψει και την εμφάνισή τους. Οι περισσότεροι γονείς δεν γνωρίζουν αυτούς τους κινδύνους και οι γιατροί πολύ συχνά δεν ελέγχουν τα επίπεδα χοληστερόλης στα παιδιά.

Ας αναλογιστούμε ότι η ανεβασμένη χοληστερόλη επίσημα αναγνωρίστηκε ως παράγοντας καρδιαγγειακού κινδύνου το 1961 ενώ η ευαισθητοποίηση της ιατρικής κοινότητας πρακτικά ακολούθησε τη δεκαετία του 1980.  Αλλά η ευαισθητοποίηση δεν ήταν από μόνη της αρκετή· για την πλειονότητα των ασθενών τα υπάρχοντα φαρμακευτικά μέσα ήταν αναποτελεσματικά για την αντιμετώπιση της υπερλιπιδαιμίας (το πρώτο από τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται και σήμερα για τη χοληστερίνη κυκλοφόρησε το 1987). Συνεπώς δημιουργείται η εντύπωση σε πολλούς ενήλικες καθώς και στους περισσότερους υπερήλικες ότι η υψηλή χοληστερόλη που βρέθηκε «σε κάποιο τσεκάπ» είναι κάποιο πρόσφατο απόκτημα που το έφερε ο χρόνος, ενώ κάλλιστα μπορεί να είχαν αντίστοιχα ανεβασμένες τιμές από την παιδική τους ηλικία –απλά δεν είχαν εξεταστεί ποτέ για να το γνωρίζουν.

Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι:

• Η υψηλή χοληστερίνη, σε οποιαδήποτε ηλικία, αυξάνει τις πιθανότητες για καρδιακές παθήσεις και αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο.
• Ναι, παρουσιάζεται υψηλή χοληστερίνη στα παιδιά. Αναλόγως πληθυσμού, μελέτες δείχνουν υπερλιπιδαιμία σε ποσοστά που ξεπερνούν το 20% σε παιδιά και εφήβους, ενώ σε παχύσαρκα παιδιά και εφήβους η συχνότητα της υπερλιπιδαιμίας είναι διπλάσια, ξεπερνώντας το 40%.
• Δεν είναι αυτονόητο ότι ένα παιδί θα έχει φυσιολογική χοληστερίνη επειδή τρέφεται σωστά και υγιεινά. Η υπερλιπιδαιμία είναι πολυπαραγοντική πάθηση και καθορίζεται σε μεγάλο ποσοστό από γονίδια, πράγμα που σημαίνει ότι μπορεί κάποιος να ακολουθήσει απαρέγκλιτα μια αυστηρή δίαιτα, παρόλα αυτά η χοληστερίνη του να παραμείνει υψηλή. 

Τι συμπτώματα έχει η ανεβασμένη χοληστερίνη στα παιδιά;

Συνήθως κανένα. Γι’ αυτό και είναι αφενός από τις πιο υποδιαγνωσμένες παθήσεις και αφετέρου από τις πιο υποθεραπευόμενες: είναι δύσκολο πολλές φορές κανείς πεισθεί να ξεκινήσει να θεραπεύει μια ασυμπτωματική επί του παρόντος πάθηση, ακόμα και εάν αυτή έχει μεγάλο μελλοντικό κόστος στην ποιότητα και στην ποσότητα της ζωής του.

Πότε πρέπει να μετριέται η χοληστερίνη στα παιδιά

Σύμφωνα με τις τρέχουσες κατευθυντήριες οδηγίες της Αμερικανικής Ακαδημίας των Παιδιάτρων πρέπει να γίνεται έλεγχος λιπιδίων σε:

• όλα τα παιδιά μεταξύ 9 και 11 ετών.
• όλους μεταξύ 17 και 21 ετών (μετά την εφηβεία τα επίπεδα λιπιδίων τείνουν να σταθεροποιούνται).
• παιδιά ηλικίας 2-8 ετών και 12-16 ετών γίνεται έλεγχος όταν συνυπάρχουν και άλλοι παράγοντες, όπως διαβήτης, παχυσαρκία, υπέρταση ή κληρονομικό ιστορικό για υπερλιπιδαιμία.

Δεν χρειάζεται έλεγχος λιπιδίων σε ηλικίες κάτω των 2 ετών.

Αν έχει ανεβασμένη χοληστερίνη το παιδί μου, πρέπει να πάρει φάρμακα;

Τα περισσότερα παιδιά δεν χρειάζονται φάρμακα για να ρυθμίσουν την υψηλή χοληστερίνη τους. Σε κάθε περίπτωση η αντιμετώπιση είναι εξατομικευμένη και πρέπει να ακολουθούνται οι οδηγίες του παιδιάτρου. Η συνήθης πρακτική είναι να αποκλειστούν ιατρικά ανιχνεύσιμα αίτια υπερλιπιδαιμίας όπως είναι ο υποθυρεοειδισμός και ο σακχαρώδης διαβήτης και να γίνει επανέλεγχος λιπιδίων σε 6 μήνες. Εφόσον τα επίπεδα λιπιδίων παραμένουν πολύ υψηλά και εάν συνυπάρχουν και άλλοι παράγοντες κινδύνου, μπορεί να κριθεί απαραίτητη λήψη φαρμακευτικής αγωγής. Είναι σημαντικό να έχουμε υπόψιν τα εξής:

• Περιορίστε το «φαστ φουντ» σε λιγότερο από μια φορά την εβδομάδα
• Περιορίστε τα επεξεργασμένα φαγητά όπως τσιπς, ντόνατς, κούκις, κ.λ.π.
• Περιορίστε τα γλυκά και τα αναψυκτικά.

Ο ευεργετικός ρόλος της άσκησης

Η άσκηση πρέπει να ενθαρρύνεται σε όλα τα παιδιά, είτε έχουν ανεβασμένη χοληστερίνη είτε όχι. Πιο συγκεκριμένα η άσκηση:

• Αυξάνει τα επίπεδα της «καλής» χοληστερόλης που είναι προστατευτική για την καρδιά και τα αγγεία.
• Δεν ελαττώνει τα επίπεδα της «κακής» χοληστερόλης, αλλά υπάρχουν ενδείξεις ότι την κάνει λιγότερο «βλαβερή» προς το καρδιαγγειακό σύστημα.
• Μειώνει τα επίπεδα των τριγλυκεριδίων.
• Βελτιώνει το μεταβολισμό των λιπιδίων μετά το φαγητό.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, όλα τα παιδιά 5-17 ετών, εφόσον δεν υπάρχει κάποια ιατρική αντένδειξη, πρέπει να συγκεντρώνουν αθροιστικά τουλάχιστον 60 λεπτά μέτριας έως έντονης σωματικής δραστηριότητας καθημερινά. Μεγαλύτερης διάρκειας σωματική δραστηριότητα προσφέρει περισσότερα οφέλη και το μεγαλύτερο μέρος αυτής θα πρέπει να είναι αερόβια.

Ο Δημήτριος Σούλης είναι Καρδιολόγος στην ΚΟΣΜΟιατρική.

ΚΟΣΜΟΙΑΤΡΙΚΗ

-Πατησίων 237, Πλ. Κολιάτσου, Αθήνα

Τηλ.: 2108640918, 210 8640988

-Αμφιαράου 165, Σεπόλια

Τηλ.: 2105157982, 2111062300