Ήμουν ανυποψίαστη. Μάλλον ήμουν σίγουρη ότι όλα θα πήγαιναν καλά. Άλλωστε, στις αρχές του 2008, οι διαδικτυακές πληροφορίες για μαμάδες ήταν ελάχιστες και ομολογώ ότι ποτέ δεν είχα μπει στη διαδικασία να ψάξω τι μπορεί να πάει στραβά σε μια γέννα. Ούτε ήξερα τι είναι ένας τραυματικός τοκετός. Ο γιατρός μου ήταν καθησυχαστικός. Όλα πήγαιναν μια χαρά. Επομένως, όταν έφτασα στο μαιευτήριο με τους πόνους να έχουν ξεκινήσει και να γίνονται όλο και πιο τακτικοί, είχα μεν άγχος, αλλά θεωρούσα ότι σε 4-5 ώρες, θα έχω γεννήσει. Φυσιολογικά. Εύκολα. Θα έχω στην αγκαλιά μου το μωρό μου. Θα θηλάζω. Θα πλέω σε πελάγη ευτυχίας. Και σε 3-4 μέρες θα είμαστε στο σπίτι μας, μια ευτυχισμένη οικογένεια.
Κούνια που με κούναγε.
Δεν θα μπω σε λεπτομέρειες. Θα πω όμως ότι γέννησα 15 ώρες μετά. Με καισαρική. Δύσκολα. Το μωρό μπήκε στη ΜΕΝΝ και άργησα δυο μέρες να το πάρω αγκαλιά. Ο τρόπος που μου ανακοινώθηκε ότι το μωρό ήταν στη μονάδα σηκώνει μήνυση. Την πρώτη φορά που άγγιξα το παιδί μου ήταν μέσα από το φινιστρίνι της θερμοκοιτίδας. Ήμουν στο δωμάτιο χωρίς μωρό, κενή, ένα φάντασμα, από το σοκ, την ταλαιπωρία και τα φάρμακα, υποχρεωμένη από το savoir vivre να υποδέχομαι κόσμο που δεν είχα την παραμικρή όρεξη να δω, χωρίς καν να μπορώ να εκτιμήσω την καλή τους διάθεση. Δεν θήλασα, αλλά υπέφερα για μήνες το επώδυνο θήλαστρο. Αργήσαμε να πάμε σπίτι μας. Οι πρώτες μέρες ήταν βγαλμένες σαν από ταινία τρόμου. Κατέρρευσα.
10 χρόνια μετά, όταν σκέφτομαι τον πρώτο μου τοκετό, ξέρω πως δύσκολα θα μπορούσα, λόγω ιδιαίτερων συνθηκών που δεν είναι της παρούσης, να έχω αποτρέψει κάτι από όλα όσα συνέβησαν, αν ήμουν πιο «διαβασμένη». Ίσως θα έπρεπε να έχω προετοιμαστεί περισσότερο ψυχολογικά… Ίσως πάλι και όχι. Γιατί στον δεύτερο τοκετό, που πήγαν όλα τέλεια και by the book, ήμουν τόσο τρομαγμένη από τις αναμνήσεις του πρώτου, είχα προετοιμαστεί τόσο πολύ ψυχολογικά για μια κακή έκβαση, που και πάλι δεν κατάφερα να χαρώ τις στιγμές, αγωνιώντας για το τι θα πάει αυτή τη φορά στραβά. Επομένως, και ο δεύτερος τοκετός μου θα μπορούσε να θεωρηθεί τραυματικός.
Φυσικά επιβίωσα και όλα κυλούν μια χαρά. Όμως, πέρασα έντονο μετατραυματικό στρες και δεν νομίζω ότι θα μπορέσω ποτέ να ξεπεράσω τα όσα έζησα. Που φυσικά δεν ήταν και τα χειρότερα. Ήταν, όμως, δύσκολα. Καμιά φορά νιώθω τύψεις, ακούγοντας ή διαβάζοντας πολύ πιο δύσκολες ιστορίες από τη δική μου και με θεωρώ αχάριστη. Όμως, δεν μου φέρομαι σωστά. Όπως μας εξηγεί η ψυχολόγος κ. Σουζάνα Παπαφάγου, ένας τραυματικός τοκετός μπορεί να συμβεί σε όλες τις γυναίκες και φυσικά να προκαλέσει μετατραυματικό σύνδρομο, η ένταση του οποίου συχνά εξαρτάται και από το πόσο δυσκολεμένη έχει υπάρξει η διαδρομή της γυναίκας στην πορεία της ζωής της, τόσο σε ψυχοσεξουαλικό όσο και σε ψυχοσυναισθηματικό επίπεδο. Ο τραυματικός τοκετός, πέρα από το ψυχοσυναισθηματικό ανακάτεμα σε ατομικό ασυνείδητο επίπεδο, φέρνει σε επαφή τις γυναίκες, αλλά και τους συντρόφους τους, με πολύ έντονες υπαρξιακές αγωνίες. Αγωνίες που αφορούν σε θέματα ζωής και θανάτου.
Και κάτι που ίσως ακούγεται παράδοξο. Η κ. Παπαφάγου εξηγεί πως όσο πιο καλά, τελικά, καταλήξει ένας τραυματικός τοκετός τόσο δυσκολότερο θα είναι να εντοπιστούν τα τρομαχτικά και μπερδεμένα συναισθήματα των ανθρώπων που έχουν ταλαιπωρηθεί. Και δίνει ένα παράδειγμα. Μια γυναίκα σε θεραπεία τής είχε εμπιστευτεί πως ακόμα και μετά από δύο χρόνια έκλαιγε κάποια βράδια και έχε αγωνία πως κάτι δεν είχε γίνει σωστά στην αποθεραπεία της (κατά την καισαρική τομή κινδύνεψε να χάσει τη ζωή της και εκείνη και το βρέφος) ντρεπόταν όμως να το μοιραστεί με τους γύρω της αλλά και με τον σύντροφο της, γιατί τελικά πήγαν όλα καλά και έπρεπε να αισθάνεται τυχερή για αυτό!
Έτσι, λοιπόν, η κ. Παπαφάγου είναι της άποψης, και εκ των υστέρων συμφωνώ απόλυτα μαζί της, πως όχι μόνο οι γυναίκες αλλά και οι σύντροφοι τους θα πρέπει να μπαίνουν σε κάποιο είδος θεραπείας όταν πρόκειται να γίνουν γονείς, ώστε να μπορούν να στηριχτούν και να στηρίξουν ο ένας τον άλλον με τον ερχομό του βρέφους, πόσω μάλλον σε περιπτώσεις τραυματικού τοκετού.
Δυστυχώς, συνεχίζει η κ. Παπαφάγου, ζούμε σε μια εποχή στην οποία μητέρα σημαίνει «εκείνη που με ενσυναίσθηση τα δίνει όλα στο παιδί της όταν γίνεται μάνα» και αυτό μπορεί να είναι πολύ επικίνδυνο και για εμάς αλλά και για το ίδιο το παιδί, γιατί αυτή η αγωνία να τα κάνουμε όλα όπως πρέπει και ακόμα παραπάνω, μας απομακρύνει από την πραγματικότητα… Η ζωή έχει και ματαιώσεις και μια από αυτές είναι να μην μπορέσουμε να φέρουμε εις πέρας έναν τοκετό όπως θα θέλαμε ή όσο ρομαντικά μας τον έχουν περιγράψει.
Προφανώς αυτό συνέβη και με μένα. Ματαιώθηκα και το τρομερό είναι ότι συχνά, μέσα σε αυτά τα δέκα χρόνια που έχουν περάσει, στα όνειρά μου αναβιώνω τον πρώτο μου τοκετό, αλλιώς. Όπως θα ήθελα να έχει προχωρήσει. Και προσπαθώ να τα κάνω όλα σωστά. Να διορθώσω ό,τι πήγε λάθος. Και με ψυχικό κόπο, η κοιμωμένη, γεννώ μέσα σε λίγα λεπτά, χωρίς ταλαιπωρία, παίρνω αμέσως το μωρό στα χέρια, θηλάζω και υποδέχομαι συγγενείς και φίλους κερνώντας σοκολατάκια και κάνοντας small talk. Ομολογώ ότι δεν είναι εύκολο, σαν διαδικασία ψυχικής επούλωσης, όσο και να έχω δουλέψει πάνω σε αυτό το τραύμα (αν και καθυστέρησα για διάφορους λόγους). Δεν ξυπνώ ανακουφισμένη. Ματαιωμένη και πάλι ξυπνώ, γιατί όλο αυτό το ονειρικό σενάριο είναι πράγματι ένα όνειρο.
Η κ. Παπαφάγου, ως ψυχολόγος, και εγώ, ως παθούσα, έχουμε μια μάλλον κοινή συμβουλή να δώσουμε στις γυναίκες που βίωσαν έναν τραυματικό (με ό,τι κι αν σημαίνει αυτό για εκείνες) τοκετό. Ακούστε το σώμα σας και την ψυχή σας, μοιραστείτε το βίωμά σας όσες φορές χρειαστεί, μέχρι να αισθανθείτε καλύτερα. Η φράση «άστα αυτά, περασμένα ξεχασμένα» είναι άκρως επικίνδυνη. Ο τραυματικός τοκετός υπήρξε. Μην διστάσετε να αναζητήσετε ψυχοθεραπευτική βοήθεια.
Υ.Γ.1. Προσοχή. Πολλοί γιατροί δίνουν ηρεμιστικά ή άλλες φαρμακευτικές αγωγές όταν εκφράζεται μεγάλη αγωνιά από τις γυναίκες! Συμβουλευτείτε ΠΡΩΤΑ έναν ψυχολόγο και θα σας συστήσει εκείνος συνάντηση με ειδικό ιατρό, αν χρειαστεί!
Υ.Γ.2. Οι διαδικτυακές συζητήσεις με άλλες γυναίκες που έχουν παρόμοια βιώματα μπορεί να ανακουφίσουν, όχι όμως να αντικαταστήσουν την συνομιλία με κάποιον ειδικό. Κάθε περίπτωση είναι διαφορετική, κάθε άνθρωπος διαφορετικός και τέλος κάθε τραύμα γίνεται αντιληπτό από κάθε άνθρωπο μέσα από διαφορετικά προσωπικά βιώματα.
Με τη συνεργασία της Σουζάνας Παπαφάγου, κλινικής ψυχολόγου, ομαδικής- οικογενειακής ψυχοθεραπεύτριας.
