Σε ορισμένες περιπτώσεις ένα παιδί θα χρειαστεί φυσιοθεραπεία. Αυτό όμως είναι κάτι που θα διαπιστώσει μόνο ένας παιδονευρολόγος και όχι εμείς ή ο γείτονας που κάνει και στο παιδάκι του σε έναν πολύ καλό. Τα κέντρα φυσιοθεραπείας για παιδιά μοιάζουν περισσότερο με παιδότοπους, γιατί όπως μας είπε και η παιδιατρική φυσιοθεραπεύτρια Έφη Δημουλά, το παιδί πρέπει να διασκεδάζει κατά τη θεραπεία. Ο δε γονιός πρέπει να είναι παρών και να συνεχίζει τη δουλειά στο σπίτι.

Σε ποιες περιπτώσεις χρειάζεται ένα παιδί φυσιοθεραπεία;

Υπάρχουν ορισμένα παιδιά με σοβαρά νευρολογικά προβλήματα για τα οποία είναι προκαθορισμένο ότι θα κάνουν φυσιοθεραπεία για μια ζωή. Επειδή θα τα βοηθήσει να βελτιώσουν την όποια κινητικότητά τους. Αλλά και επειδή ο φυσιοθεραπευτής θα τα βοηθήσει να διαχειριστούν καλύτερα την καθημερινότητά τους, για παράδειγμα τι κάθισμα να επιλέξουν, ποιο είναι το σωστό εξάρτημα για το μπάνιο κ.λπ.

Για τις υπόλοιπες περιπτώσεις, η φυσιοθεραπεία συστήνεται όταν διαπιστώνουμε ότι η αδρή κίνηση του παιδιού (το σήκωμα του κεφαλιού, το κάθισμα χωρίς στήριξη, το μπουσούλημα, το περπάτημα, το πάνω-κάτω στις σκάλες, όλα όσα χρειάζονται δύναμη) παρουσιάζει κάποιο πρόβλημα ή κάποια καθυστέρηση. Ωστόσο, αυτό το συστήνει ένας νευρολόγος ο οποίος συνεκτιμά την εικόνα του παιδιού και το ιστορικό του. Δεν βάζουμε δηλαδή το παιδί σε διαδικασία φυσιοθεραπείας από μόνοι μας, επειδή άργησε λόγου χάρη να μπουσουλήσει. Μιλάμε για παιδιά που ιατρικά έχουν πιθανότητες να παρουσιάσουν κάποια προβλήματα.

Τι είναι η πρώιμη παρέμβαση;

Η πρώιμη παρέμβαση είναι η φυσιοθεραπεία που γίνεται σε ηλικίες 0-3 χρονών, όταν ο νευρολόγος διαπιστώσει ότι κάτι δεν πάει πολύ καλά, αλλά δεν μπορεί να είναι σίγουρος ότι θα υπάρξει στο μέλλον κάποιο πρόβλημα. Η πρώιμη παρέμβαση, δηλαδή, δεν έχει διάγνωση, προσπαθεί να προλάβει το όποιο πρόβλημα θα μπορούσε να παρουσιαστεί σε συνάρτηση με το ιστορικό του παιδιού. Παιδιά υψηλού κινδύνου μπορεί να είναι εκείνα που γεννήθηκαν με πολύ δύσκολο τοκετό ή παρουσίασαν ευρήματα σε έναν υπέρηχο εγκεφάλου ή ορισμένα πρόωρα που έκαναν εγκεφαλική αιμορραγία υψηλού βαθμού. Οι διαγνώσεις συνήθως γίνονται γύρω στα 2 έτη. Μέχρι τότε δεν υπάρχει βεβαιότητα για την εξέλιξη μιας πάθησης.

Τι μπορεί να προλάβει η πρώιμη παρέμβαση;

Πολλά και διάφορα. Για παράδειγμα μια πιθανή συρρίκνωση των μυών στα πόδια, στα χέρια, στον λαιμό, που θα είχε ολέθριες συνέπειες για την κίνηση του παιδιού. Το να μην καθυστερήσουν σημαντικά κινητικά ορόσημα επίσης. Πιο συγκεκριμένα, το να κάτσει ένα παιδί στον ποπό του στους 8 μήνες αντί για τους 6 δεν είναι πρόβλημα. Το να καθίσει όμως στους 12, εφόσον υπάρχει ιστορικό βέβαια, μπορεί να καταστεί προβληματικό, διότι θα καθυστερήσει και την υπόλοιπη ανάπτυξη και το παιδί θα μείνει πολύ πίσω σε σχέση με τα συνομήλικά του. Στην πρώιμη παρέμβαση είναι σημαντικό να κερδίζεις χρόνο. Υπάρχουν παιδιά με παρεμφερές ιστορικό που πήγαν καλά, σχεδόν τέλεια, με την πρώιμη παρέμβαση, και άλλα που δεν έκαναν και παρουσίασαν κινητικό πρόβλημα.

Ποιος ο ρόλος του γονέα στη φυσιοθεραπεία;

Όσον αφορά την πρώιμη παρέμβαση είναι καταλυτικός. Το να κάνεις φυσιοθεραπεία μία-δύο φορές την εβδομάδα σε ένα πολύ μικρό παιδί δεν έχει νόημα. Νόημα έχει να κάνεις καθημερινά και συνέχεια. Και αυτό συμβαίνει αν ο γονιός είναι μέσα στη θεραπεία και μαθαίνει όλες τις κινήσεις που πρέπει να κάνει στο παιδί. Είναι σαν «συνθεραπευτής».

Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς στο σπίτι, ώστε να βοηθήσουν κινητικά ένα μωρό χωρίς προβλήματα, τον πρώτο χρόνο της ζωής του;

Το παιχνίδι είναι το Α και το Ω στην κινητική ανάπτυξη. Όλα τα αισθητηριακά ερεθίσματα που θα λάβει ένα παιδί μέχρι 6 μηνών θα το βοηθήσουν να αναπτύξει τις αισθήσεις του και αυτό θα οδηγήσει στην καλύτερη κίνηση μακροπρόθεσμα. Τα οπτικά, τα ακουστικά ερεθίσματα, τα ερεθίσματα ισορροπίας – το να έχεις ένα παιδί στην αγκαλιά σου και να το περπατάς στο σπίτι ή να το κουνάς πάνω κάτω ή να το χορεύεις, διεγείρει την αίσθηση της ισορροπίας – όλα είναι χρήσιμα. Το να βάζεις το μωρό μπρούμυτα – πάντα με επίβλεψη – και να του μιλάς ταυτόχρονα, κάνει τεράστια διαφορά για τη μελλοντική του κίνηση. Μέχρι εκείνη την ηλικία το να βομβαρδίσεις ένα παιδί με αισθητηριακά ερεθίσματα παιχνιδιών, καθώς και η αλληλεπίδραση γονέα-μωρού είναι ό,τι καλύτερο μπορείς να κάνεις. Μετά τους 6 μήνες αρχίζει η εξερεύνηση. Εδώ χρειάζονται παιχνίδια που θα το βοηθήσουν να εξερευνήσει το περιβάλλον μόνο του. Δεν είναι ανάγκη να ξοδέψετε πολλά χρήματα. Ένα ύφασμα που θα τραβάει, ένα χαρτί που θα τσαλακώνει, μια κατσαρόλα που θα χτυπάει, κάτι που θα ζουπάει, δίνουν πολλές πληροφορίες στο αισθητηριακό σύστημα ενός μωρού. Βάλτε λοιπόν το μωρό σας να εξερευνήσει. Σε λίγους μήνες θα αρχίσει το στάδιο της δημιουργικότητας (12 μηνών και άνω) που δεν τελειώνει ποτέ.

Σε συνεργασία με την Έφη Δημουλά, παιδιατρική φυσιοθεραπεύτρια.