Μια γυναίκα κακοποιήθηκε, αλλά βρήκε τη δύναμη να αντιδράσει και, μέσω της τέχνης, προσπαθεί να ευαισθητοποιήσει για τη λεκτική, την ψυχολογική και τη σωματική βία που υφίστανται οι γυναίκες. Η Πολύνα Γκιωνάκη μιλάει στο Τaλκ με αφορμή τη θεατρική παράσταση RED-X και το ομώνυμο βιβλίο της.
- Καλησπέρα κ. Γκιωνάκη. Ο θεατρικός μονόλογός σας RED-X, το κείμενο του οποίου κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μιχάλη Σιδέρη, μιλάει για τη βία κατά των γυναικών. Θέλετε καταρχάς να μας πείτε λίγα λόγια για την υπόθεση του έργου;
Το Red X δεν είναι απλά ένα έργο το οποίο μιλάει για την κακοποίηση των γυναικών και προσπαθεί να βοηθήσει μέσω της τέχνης για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών, αλλά είναι ένα έργο το οποίο δείχνει πώς μια γυναίκα μπορεί από την ψυχολογική βία να χάσει την ισορροπία της, να «σκιστεί» το μυαλό της και να οδηγηθεί στην κατάθλιψη. Δεν είναι λίγες οι γυναίκες σήμερα που λένε ότι έχουν κατάθλιψη. Νομίζω ότι βλέποντας το έργο μπορούν να καταλάβουν τους λόγους που οδηγούνται σ’ αυτήν.
- Ποια ήταν η αφορμή για να γράψετε και να ανεβάσετε στη σκηνή το κείμενο αυτό; Σε ποιο βαθμό είναι αυτοβιογραφικό;
Όταν λέω ότι είναι αυτοβιογραφικό, είναι αυτοβιογραφικό. Δεν έχει λίγο ή πολύ. Δυστυχώς, δεν είχα ευαισθητοποιηθεί με το θέμα της κακοποίησης πριν χτυπήσει την πόρτα μου. Αυτό ήρθε όταν συνειδητοποίησα ότι ήμουν και εγώ ένα θύμα λεκτικής, ψυχολογικής και σωματικής βίας. Σκοπός μου είναι η ευαισθητοποίηση των ανθρώπων πριν γίνουν και οι ίδιοι θύματα, γιατί η κακοποίηση δεν έχει τάξη, ούτε ηλικία. Μπορεί να συμβεί στον οποιοδήποτε.
- Σε ποιο κοινό απευθύνεστε; Μόνο σε γυναίκες ή και σε άντρες; Ποιος είναι για εσάς ο ιδανικός θεατής του μονολόγου σας και τι θέλετε να του μεταδώσετε;
Ιδανικός είναι αυτός που θα αντιληφθεί το κείμενο. Δεν απευθύνομαι μόνο σε γυναίκες και σαφώς δεν απευθύνομαι μόνο στις κακοποιημένες γυναίκες. Θεωρώ ότι ανεξαρτήτως φύλου, όλοι πρέπει να βλέπουμε έργα τα οποία έχουν ένα κοινωνικό μήνυμα και πιστεύω ότι οι νέοι άνθρωποι είναι αυτοί που πρέπει οπωσδήποτε να το δουν γιατί το θέμα αυτό δεν τους έχει αγγίξει ακόμα. Η βία είναι ύπουλη, είναι πολύ αργά να την αντιλαμβάνεται κανείς όταν υπάρχουν τα σημάδια στο κορμί του.
- Γιατί πιστεύετε ότι οι γυναίκες σήμερα, το 2017, συνεχίζουν να είναι θύματα κακοποίησης;
Οι γυναίκες συνεχίζουν και δυστυχώς θα συνεχίζουν γιατί όπως σας προείπα δεν είναι εύκολο να καταλάβεις τον άνθρωπο που σου ασκεί ψυχολογική βία- η όποια είναι και πιο επικίνδυνη, γιατί αυτή εγκληματεί στην ψυχή του ανθρώπου. Οι άνθρωποι που την ασκούν είναι χαρακτήρες εξουσιαστικοί, χειριστικοί, ευφυείς τις περισσότερες φορές και έχουν τον τρόπο να θυματοποιούνται οι ίδιοι ώστε να σε κάνουν να νιώθεις στο τέλος, εσύ το θύμα, ενοχή. Το σημαντικό είναι ότι οι περισσότερες γυναίκες νιώθουν ντροπή για αυτό που τους συμβαίνει, όταν το καταλαβαίνουν και φοβούνται να μιλήσουν. Προσπαθώ με την τέχνη μου να σπάσω το νόμο της σιωπής.
- Συχνά θεωρούμε ότι κακοποίηση έχουμε μόνο όταν υπάρχει σωματική επαφή μεταξύ θύτη και θύματος. Τι γίνεται, όμως, με την ψυχολογική κακοποίηση;
Στην ερώτηση σας νομίζω ότι έχω ήδη απαντήσει προηγουμένως. Τώρα θα τονίσω ότι η βία είναι μία, δεν την θέλει ούτε ο θεός όπως γράφει ο Ευριπίδης και θα επισημάνω στις γυναίκες ότι δεν είναι οι μόνες και δεν είναι μόνες σε αυτή την άνανδρη πράξη που λέγεται βία, η οποία έχει και μια άλλη μορφή, δεν είναι μόνο η συναισθηματική – λεκτική και σωματική, είναι και η οικονομική βία που ασκούν.
- Είναι εύκολο για μια κακοποιημένη γυναίκα να βάλει ένα μεγάλο κόκκινο Χ στα όσα περνάει και να ξεφύγει από τον θύτη; Από όσα γνωρίζετε, το περιβάλλον της είναι υποστηρικτικό ή επιλέγει να εθελοτυφλεί και να σιωπά;
Για μια γυναίκα είναι πάρα πολύ δύσκολο να φύγει από μια τέτοια σχέση, γιατί όπως σας είπα οι άντρες τις κάνουν να εξαρτώνται από αυτούς και να χάνουν την ισορροπία του μυαλού τους. Η ηρωίδα στο έργο, κάτι το οποίο δυσκολεύονται πολλοί θεατές να αντιληφθούν και με ρωτάνε γιατί το κάνω αυτό, από το ένα θέμα πηγαίνω στο άλλο μα για τον απλούστατο λόγο ότι δεν υπάρχει πια ισορροπία μυαλού και γιατί προσπαθεί να εθελοτυφλήσει η ίδια στο πρόβλημα που της συμβαίνει. Το περιβάλλον με ρωτάτε αν είναι υποστηρικτικό, ποιο περιβάλλον; Οι γυναίκες αυτές απομονώνονται συνήθως από τον οικογενειακό τους κύκλο και από τους φίλους τους γιατί τις έχει πείσει ο θύτης ότι ο μόνος άνθρωπος για αυτές είναι εκείνος, μπορεί να σας φαίνεται απίστευτο αυτό είναι όμως αληθινό και διόλου δύσκολο να συμβεί.
- Ποιο μήνυμα στέλνετε στις απανταχού κακοποιημένες γυναίκες;
Σαν Πολύνα θα στείλω το μήνυμα σ’ όλες τις γυναίκες που βρίσκονται σ’ αυτή τη θέση να κατευθυνθούν σε ειδικό. Νομίζω ότι το πιο εύκολο και ανέξοδο είναι να πάρουν ένα τηλέφωνο στο 15900 και να πουν τι τους συμβαίνει, εκεί θα τους συμβουλέψουν τι πρέπει να κάνουν.
- Σας έχουν πλησιάσει γυναίκες που πήραν δύναμη από τη δουλειά σας; Που είδαν την παράσταση ή διάβασαν το κείμενό της και τόλμησαν να προχωρήσουν;
Ευτυχώς ή δυστυχώς με πλησίασαν πολλές γυναίκες, επαναλαμβάνω αυτό που λέω και σε εκείνες «Απευθυνθείτε στο 15900, κάτι το οποίο έκανα και εγώ.» και συνεχίζει να με στηρίζει ψυχολογικά το κέντρο κακοποιημένων γυναικών.
- Μιλάμε συχνά για τη βία κατά των γυναικών. Τουλάχιστον στα λόγια, δεν είναι τόσο ταμπού όπως στο παρελθόν. Υπάρχει, άραγε, και βία (σωματική, λεκτική, ψυχολογική) και κατά των ανδρών; Μήπως αυτό αποτελεί μεγαλύτερο ταμπού;
Η κακοποίηση βρίσκεται παντού, δεν βρίσκεται μόνο στις γυναίκες, βρίσκεται και στους άντρες και στις γυναίκες και στα παιδιά και στους ηλικιωμένους. Οι άντρες είναι από τη φύση τους δυνατοί και μπορούν σ’ αυτό να αντιδράσουν. Τα παιδιά, οι ηλικιωμένοι και οι γυναίκες έχουν ανάγκη πολύ μεγαλύτερη από βοήθεια, γιατί είναι πιο αδύναμοι.
- Ποια είναι τα σχέδιά σας για το μέλλον; Θα συνεχίσετε να δίνετε φωνή στις γυναίκες που υπέστησαν ή συνεχίζουν να υφίστανται βία;
Φωνή θα συνεχίσω πάντα να δίνω σ’ αυτές τις γυναίκες. Εύχομαι και δε λέω καν ως σχέδιο γιατί όταν οι άνθρωποι κάνουμε σχέδια γελάει ο Θεός. Το RED- X να συνεχιστεί και του χρόνου το χειμώνα στο θέατρο και το βιβλίο RED-X θα βρίσκεται για πάντα στα βιβλιοπωλεία.
Το RED-X της Πολύνας Γκιωνάκη παίζεται κάθε Πέμπτη στο Θέατρο Λύχνος Τέχνης & Πολιτισμού, Χαλκιδικής 83, Γκάζι, τηλ.: 211 0121686.
