Στα Ελληνικά Ευβοίας στρατιές από ψύλλους είχαν «γαζώσει» τα κορμάκια τους. Στο Άστρος Κυνουρίας το πρόβλημα ενέσκηψε από τη θάλασσα: αγκάθια από αχινούς τρύπησαν τις πατούσες τους. Στο Σούνιο οι ποδηλατάδες μας άφησαν ανεξίτηλο σημάδι τα ράμματα στο πηγούνι –ευτυχώς του ενός εκ των τριών. Στον Αχέροντα οι διακοπές ταυτίστηκαν με τα εγκαύματα από τον ήλιο που νομίζαμε ότι ξεγελάμε. Στην Ερέτρια οι ποδοσφαιρικές επιδόσεις μάς σημάδεψαν και με ένα ραγισμένο αστράγαλο – ναι, δεμένο και ακινητοποιημένο πόδι όλες τις ημέρες των διακοπών. Οι δικές μας οικογενειακές διακοπές περιλαμβάνουν πάντα και ένα ατύχημα, εκτός από θάλασσα, παιχνίδια, βόλτες, διατροφικές υπερβολές, ξενύχτι – και είμαι βέβαιη πως εμπίπτουμε στον κανόνα και όχι την εξαίρεση.

Τα απρόοπτα και τα ατυχήματα, μικρά και μεγάλα, ελαφριάς ή πιο σοβαρής μορφής και αντιμετώπισης, που αφορούν παιδιά, παρουσιάζουν αύξηση την άνοιξη και κορυφώνονται το καλοκαίρι, σύμφωνα με τους ειδικούς του Κέντρου Έρευνας και Πρόληψης Παιδικών Ατυχημάτων. Όπως αναφέρουν, αυτό συμβαίνει διότι την εποχή αυτή κλείνουν τα σχολεία, υπάρχουν πιο συχνές μετακινήσεις, τα παιδιά έχουν περισσότερο ελεύθερο χρόνο και συνεπώς μεγαλύτερη χρονική έκθεση σε κάθε είδους δραστηριότητες αλλά και σε εξωτερικούς χώρους. «Πρέπει να μάθουμε στα παιδιά μας, όσο το δυνατόν νωρίτερα, να αναγνωρίζουν τους κινδύνους και να προφυλάσσονται από αυτούς. Τα περισσότερα συμβάντα θα μπορούσαν να προληφθούν. Συνήθως οι περισσότεροι γνωρίζουμε τους κινδύνους αλλά πιστεύουμε ότι δεν θα συμβούν σε εμάς και επαναπαυόμαστε» λένε οι υπεύθυνοι του Σωματείου «Αντιμετώπιση Παιδικού Τραύματος». Μια καλή… επανάληψη, λοιπόν, στα απρόοπτα της εποχής που πρέπει να θυμόμαστε κι ένα οργανωμένο φαρμακείο ας γίνουν τα στοιχειώδη εφόδια για όλους μας πριν αρχίσουμε τις μικρές και μεγάλες αποδράσεις κι αυτό το καλοκαίρι. 

Τσιμπήματα: δεν είναι πάντοτε αθώα

Από τα κουνούπια μέχρι τις μέλισσες και τις σφήκες και από τις τσούχτρες μέχρι τους ψύλλους και τους κοριούς, τα τσιμπήματα έχουν την τιμητική τους, προκαλώντας στα παιδιά δερματικούς ερεθισμούς που μπορεί να είναι απλοί (τσούξιμο, ελαφρύ πόνο και κνησμό) ή πιο σοβαροί (ισχυρό πόνο και καθολικό πρήξιμο). Ένα αντιισταμινικό και μια κορτιζονούχα αλοιφή αποδεικνύονται πολύ χρήσιμα για την αντιμετώπιση των τσιμπημάτων. Ακόμη καλύτερα είναι βεβαίως να χρησιμοποιούμε εντομοαπωθητικά προϊόντα ώστε να  προστατεύουμε τα παιδιά από τσιμπήματα εντόμων. Αν το παιδί πέφτει «θύμα» για πρώτη φορά της επίθεσης κάποιου εντόμου, ας είστε σε επαγρύπνηση γιατί μπορεί να παρουσιάσει αλλεργική αντίδραση, ακόμα κι αν πρόκειται για κουνούπι. Εάν το παιδί είναι αλλεργικό εφαρμόζετε τις πρώτες βοήθειες που σας έχει συστήσει ο γιατρός ή πηγαίνετε στο πλησιέστερο νοσοκομείο ή φαρμακείο. Εφόσον γνωρίζετε πως το παιδί δεν είναι αλλεργικό, βάλτε πάνω στο τσίμπημα μια κρύα κομπρέσα και κατόπιν διάλυμα αμμωνίας. Αν υπάρχει κεντρί, θα πρέπει να αφαιρεθεί καλύτερα από το γιατρό –  η δική σας προσπάθεια μπορεί να το σπρώξει πιο βαθιά. 

Ξένα σώματα: οι ύπουλοι εισβολείς

Με πατούσες γυμνές που περπατούν παντού βιαστικά και ανεξέλεγκτα, από τη βεράντα, την αυλή , τον κήπο, την αμμουδιά, δεν είναι διόλου ασυνήθιστο διάφορα ξένα σώματα, όπως ακίδες από ξύλο, αχινό ή αγκάθια, αλλά και γυαλιά, καρφιά ή σίδερα να βρίσκουν πρόσφορο έδαφος να εισχωρήσουν. Το ιδανικό είναι τα παιδιά να μην περπατούν ξυπόλητα ώστε να μην εκτίθενται σε αυτούς τους κινδύνους. Αν, παρά ταύτα, συμβεί ένα τέτοιο ατύχημα, το βασικό είναι να εντοπίσετε τι ακριβώς έχει εισχωρήσει στο δέρμα του παιδιού. Αν πχ πρόκειται για καρφί ή σίδερο, πρέπει να πάτε σε νοσοκομείο ή φαρμακείο, ιδίως εάν το παιδί δεν είναι καλυμμένο ως προς τον τέτανο. Κατευθυνθείτε οπωσδήποτε στο νοσοκομείο σε περίπτωση που έχουν εισχωρήσει στο δέρμα ρινίσματα γυαλιού. Για ακίδες ξύλου ή αγκάθια αχινού η επάλειψη με λάδι είναι η πρώτη άμεση αντίδραση. Εάν οι επαλείψεις γίνονται συχνά, το συγκεκριμένο σημείο του δέρματος θα φουσκώσει και το αγκάθι θα βγει πιο εύκολα. Αν το ξένο σώμα προεξέχει από το δέρμα, μπορείτε να το αφαιρέσετε με ένα τσιμπιδάκι, αφού πρώτα έχετε πλύνει καλά την περιοχή με σαπούνι και νερό. Αν όμως το ξένο σώμα έχει εισχωρήσει βαθιά, είναι σκόπιμο να επισκεφθείτε το γιατρό. 

Εγκαύματα: το «καυτό» χάδι του ήλιου

Καλοδεχούμενη η ηλιακή ακτινοβολία, υπό την προϋπόθεση ότι εκτιθέμεθα σε αυτήν με μέτρο και με χρήση αντιηλιακού. Τετριμμένοι αλλά βασικοί οι κανόνες περί της προστασίας μας από τον ήλιο: Αποφεύγουμε την έκθεση στον ήλιο τις ώρες μεγάλης ηλιοφάνειας (11 το πρωί με 4 το μεσημέρι). Προστατεύουμε τα παιδιά από τον ήλιο πάντα, είτε κάνουμε βόλτα στην πόλη είτε παίζουν στην άμμο, με καπέλο, γυαλιά ηλίου, ανοιχτόχρωμα ρούχα και αντηλιακό. Αν, ωστόσο, οι ακτίνες του ήλιου αφήσουν το σημάδι τους, πρέπει να χρησιμοποιήσετε αμέσως ενυδατική λοσιόν που να δροσίζει και να ανακουφίζει άμεσα τον πόνο, να βοηθάει στη γρηγορότερη επούλωση του εγκαύματος και να προστατεύει από τυχόν μολύνσεις. Αν το έγκαυμα είναι σοβαρό (έχει κάνει φουσκάλες ή βγάζει υγρό), θα πρέπει να πάτε στο γιατρό.

Πληγές

Γρατσουνιές, σκισίματα, τραύματα καταγράφονται συχνότατα στην παιδική καθημερινότητα – και χωρίς να… καταβληθεί κάποια ιδιαίτερη προσπάθεια από τους μικρούς πρωταγωνιστές. Επειδή τα παιδιά αιμορραγούν εύκολα, μπορεί και σε ένα απλό χτύπημα το αίμα να ρέει άφθονο, ευτυχώς όμως αυτό δεν σημαίνει  ότι η πληγή χρειάζεται απαραίτητα και ράμματα. Συνήθως αν η πληγή είναι μικρότερη των 2εκ. κλείνει μόνη της. Αν είναι μεγαλύτερη ή το τραύμα είναι σε σημείο όπου η πληγή ανοίγει, π.χ. γόνατο ή αγκώνες, τότε απαιτούνται ράμματα. Την τελική εκτίμηση θα κάνει βεβαίως ο γιατρός ο οποίος και θα αποφανθεί  αν το παιδί χρειάζεται ράμματα, αλλά και να συστήσει τις κατάλληλες επουλωτικές αλοιφές. Πριν φτάσετε στον γιατρό, το τραύμα πρέπει να πλυθεί με άφθονο νερό ή αντισηπτικό υγρό. Αν τρέχει πολύ αίμα και η πληγή είναι στο χέρι ή στο πόδι, κρατήστε το πληγωμένο μέλος ψηλότερα από το σώμα. Βάλτε μια αποστειρωμένη γάζα ή ένα καθαρό μαντίλι και πιέστε γερά και σταθερά. Συνήθως πέντε λεπτά αρκούν για να σταματήσει η αιμορραγία. Τέλος, καλύψτε με αποστειρωμένη γάζα. Αν το τραύμα είναι ανοιχτό, αιμορραγεί ή σε σημείο που δεν αφήνει την πληγή να κλείσει, θα πρέπει να πάτε άμεσα στο νοσοκομείο. Τα τραύματα θέλουν παρακολούθηση, γιατί πολλές φορές μολύνονται. 

Πτώσεις που κάνουν τη ζωή… ποδήλατο

Οι  εξωτερικές δραστηριότητες του καλοκαιριού, από την παιδική χαρά, το πάρκο ως την αμμουδιά, αυξάνουν την πιθανότητα για πτώσεις, κατάγματα και θλαστικά τραύματα. Τα ατυχήματα με ποδήλατα κατέχουν τα πρωτεία στις πτώσεις και τους τραυματισμούς. Τα τραύματα μπορεί να είναι από ελαφρές εκδορές μέχρι εγκεφαλική διάσειση ή αιμορραγία. Δυστυχώς στη χώρα μας είναι ελάχιστοι οι ποδηλατόδρομοι, οπότε τα παιδιά κινούνται με (περισσότερη) ασφάλεια με το ποδήλατό τους σε πάρκα, γήπεδα ή παρεμφερείς χώρους. Η χρήση κράνους από τους ποδηλάτες, μικρούς και μεγάλους, είναι υποχρεωτική όπου κι αν κινούνται – κι αυτό δεν πρέπει να μας το επιβάλλει κανείς παρά μόνο η στοιχειώδη λογική και το καθήκον μας για την προστασία του παιδιού. Η πτώση από ποδήλατο ή από κούνια ή άλλο σημείο μπορεί να προκαλεί πληγές, κατάγματα, ραγίσματα, αλλά και χτύπημα στο κεφάλι – που συχνά μας φαίνεται ή και είναι πιο ανησυχητικό. Το παιδί χρειάζεται παρακολούθηση μετά το ατύχημα είτε έχει κάνει καρούμπαλο είτε όχι. Επίσης, καλό θα ήταν να δει ο γιατρός τον μικρό τραυματία αν έχει κάνει μεγάλο καρούμπαλο, έχει μελανιάσει το ένα ή και τα δύο μάτια του ή έχει ρινορραγία. Ο γιατρός θα σας  υποδείξει να παρατηρείτε το παιδί, μήπως έχει αφύσικη υπνηλία, εμετούς, έντονη κεφαλαλγία, σπασμούς, απώλεια μνήμης, προβλήματα όρασης ή πόνο στον αυχένα, και στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να πάτε αμέσως στο νοσοκομείο. 

Δαγκωματιές επικίνδυνες

Τα  ζώα γίνονται επικίνδυνα όταν αισθάνονται ότι απειλούνται, είναι άρρωστα ή προστατεύουν τα μικρά τους, την τροφή τους, την κατοικία τους, ακόμα και το αφεντικό τους, κάτι που δεν είναι όμως γνωστό ούτε σε μικρούς ούτε και σε μεγάλους πολλές φορές. Κατά κανόνα τα παιδιά πρέπει να μάθουν να σέβονται όλα τα ζώα, διότι τα ζώα που φοβούνται ή αισθάνονται πως απειλούνται μπορούν πολύ εύκολα  να δαγκώσουν. Γι’ αυτό, μην αφήνετε το παιδί να πλησιάζει ζώα χωρίς να το επιβλέπετε και γενικά  να το έχετε σε απόσταση ασφαλείας. Βασικός κίνδυνος στο δάγκωμα από σκύλο είναι η λύσσα, ειδικά από αδέσποτα σκυλιά όπως και από ζώα που ζουν στην ύπαιθρο και δεν είναι γνωστό εάν εμβολιάζονται. Σε περίπτωση που το παιδί βρεθεί αίφνης με μια δαγκωματιά στο χέρι ή το πόδι, πλύνετε  καλά το τραύμα με σαπούνι και νερό, για να αφαιρεθεί το σάλιο του ζώου και, μόλις ξεπλυθεί καλά, σκουπίστε το με καθαρή γάζα και βάλτε ιώδιο αμέσως. Στη συνέχεια επισκεφθείτε γιατρό για να εξετάσει το τραύμα και να σας πει εάν χρειάζεται αντιτετανικός ορός. Σε περίπτωση που το δάγκωμα είναι από φίδι, ξαπλώστε το παιδί με τέτοιο τρόπο ώστε το σημείο του σώματος όπου έγινε το δάγκωμα να είναι σε χαμηλότερο επίπεδο από εκείνο της καρδιάς. Στη συνέχεια, δέστε σφιχτά ένα κομμάτι ύφασμα (περίπου 10 εκ. πάνω από το δάγκωμα), βάλτε πάνω στο σημείο παγάκια τυλιγμένα σε πλαστική σακούλα και μεταφέρετε το παιδί στο νοσοκομείο.