Το να επιλέξουμε αποκριάτικη στολή για τα παιδιά μας έχει πολλές δυσκολίες: από πού να την πάρουμε, πόσο θα κοστίσει, να πληροί τα κριτήρια ασφαλείας και άνεσης, να κρατήσει και για του χρόνου. Άλλα τι απ’ όλα αυτά καθορίζει την επιλογή μας, είτε πρόκειται για παιδιά είτε για ενήλικες, όταν έρχεται η ώρα να διαλέξουμε; Η αλήθεια είναι ότι μεγαλύτερη βαρύτητα συνήθως διεκδικεί και κερδίζει αυτό που αναπαριστά η αποκριάτικη στολή και τα χαρακτηριστικά του, κάτι που μπορεί να συμβαίνει τόσο συνειδητά όσο και ασυνείδητα.
Πώς διαλέγουν τα παιδιά;
Είναι βέβαιο ότι τα παιδιά όταν επιλέγουν αποκριάτικη στολή, αποσκοπούν να αποκτήσουν έστω και για λίγο τα χαρακτηριστικά αυτού που θα μεταμφιεστούν. Στολές σούπερ ηρώων δίνουν τα δυναμικά τους στοιχεία, ήρωες παραμυθιών μαρτυρούν μια πιο ρομαντική διάθεση, στολές ζώων τους δανείζουν τα χαρακτηριστικά τους, στολές που τους δίνουν κάποια επαγγελματική ιδιότητα ίσως αποκαλύπτουν τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα τους ή τους δίνει προσωρινά μια θέση στον κόσμο των μεγάλων εξισορροπώντας την εκ φύσεως αδυναμία της θέση τους. Ίσως πάλι διαλέγουν τη στολή τους με κριτήριο το χιούμορ, θέλοντας να δουν την πιο αστεία πλευρά του εαυτού τους να βγαίνει προς τα έξω, κάτι για το οποίο δεν έχουν καθημερινά την ευκαιρία αφού πρέπει με κυριολεκτική σοβαρότητα να φέρουν εις πέρας διάφορους ρόλους. Υπάρχει και το ενδεχόμενο να χρησιμοποιηθεί μια στολή γιατί ήδη υπάρχει διαθέσιμη από το μεγαλύτερο ξαδελφάκι όπως επίσης και το ενδεχόμενο να αγοραστεί μια στολή γιατί την έχει πάρει και το ξαδελφάκι. Μπορεί ένα παιδί να επιλέξει να φτιάξει τη στολή του, μόνο του ή με βοήθεια και να φοράει στο πάρτι του σχολείου κάτι μοναδικό ή μπορεί να επιλέξει να ντυθεί με τη αποκριάτικη στολή που έχει διαφημιστεί περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη.
Ποια αποκριάτικη στολή είναι η κατάλληλη;
Και κάπου ανάμεσα σε όλα αυτά έρχεται η ώρα της επιλογής! Ποιος είναι όμως αυτός που πραγματικά επιλεγεί την αποκριάτικη ενδυμασία; Ο γονιός ή το παιδί; Σίγουρα ο γονιός είναι αυτός που θα λάβει υπόψιν του τις παραμέτρους της τιμής, της καταλληλότητας και της ανθεκτικότητας. Τι γίνεται όμως με τα προσδιοριστικά χαρακτηριστικά της στολής; Όλα δείχνουν, τουλάχιστον για τα πιο μικρά παιδιά, ότι τα χαρακτηριστικά αυτά έλκουν περισσότερο τους γονείς παρά τα παιδιά
Από τις πρώτες απόκριες ενός μωρού, που δεν έχει κανένα τρόπο επιλογής της στολής του, μέχρι όσο περισσότερο μπορούν, οι γονείς προσπαθούν να διαλέξουν για τα παιδάκια τους, την καταλληλότερη ενδυμασία για να αναδειχθούν τα πιο όμορφα χαρακτηριστικά τους και να φανεί η ταύτιση με τα αντίστοιχα που αντιπροσωπεύει η στολή. Ο κάθε γονιός βλέπει κάθε μέρα στο πρόσωπο του παιδιού του έναν ευγενικό ιππότη, μια καλόκαρδη πριγκίπισσα, τον άνθρωπο που θα τους κάνει να γελάσουν και ότι πιο χαριτωμένο υπάρχει στη ζωή τους και απόκριες είναι η καλύτερη αφορμή να το δουν όλοι. Τα παιδιά βλέποντας την περηφάνια και τη χαρά στα μάτια των γονιών τους, υπερασπίζονται το ρόλο τους και τα χαρακτηριστικά του, με τον καλύτερο τρόπο. Έτσι η αρχική επιλογή του γονιού σύμφωνα με τα χαρακτηριστικά που καμαρώνει στο παιδί του γίνεται και η αγαπημένη του παιδιού. Για τα πιο μικρά παιδιά αυτό είναι κάτι αναπόφευκτο και λογικό να συμβαίνει. Είναι όμως κάλο όσο μεγαλώνει το παιδί να μικραίνουν οι δικές μας προβολές και να δίνεται στα παιδιά το περιθώριο να εξερευνήσουν με ασφάλεια διάφορες πλευρές του εαυτού τους και διαλέγουν μόνα τους τι θέλουν να εξωτερικεύσουν μέσω της στολής τους.
Η παιδικότητα των γονέων
Ένας ακόμα λόγος που οι γονείς αποζητούν ενεργό συμμετοχή, είναι γιατί επιλέγοντας τη στολή που θέλουν για το παιδί τους ή επιλέγοντας μαζί με το παιδί τους, ξαναβιώνουν ευχάριστα ένα κομμάτι της παιδικότητας τους και εξωτερικεύουν πτυχές της φαντασίας τους και της δημιουργικότητας τους που συμβάσεις της ενήλικης ζωής δεν τους επιτρέπουν για τον εαυτό τους. Όταν αυτό είναι μια διασκεδαστική δραστηριότητα και για τις δυο πλευρές, είναι όμορφο να συμβαίνει. Όμως υπάρχουν όρια που δεν πρέπει να ξεπερνιούνται. Το παιδί έχει να ζήσει τις δικές του εμπειρίες, όχι αυτές που έζησε ή ήθελε να ζήσει ο γονιός του σαν παιδί, ούτε αυτές που πλέον δεν μπορεί να ζήσει γιατί δεν είναι πια παιδί. Έξαλλου οι απόκριες δεν είναι μόνο για την παιδική ηλικία. Η μεταμφίεση αποτελεί ένα πολύ καλό ψυχολογικό εργαλείο έκφρασης συναισθημάτων και πτυχών του εαυτού μας που ζητούν να εκδηλωθούν, ανεξάρτητα της ηλικίας μας. Είναι δικαίωμα και των γονιών να ντυθούν, να διασκεδάσουν και να συνδεθούν με το παιδί που έχουν μέσα τους.
Έμφυλα στερεότυπα
Ένα κομμάτι που χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή, σχετικά με την επιλογή της αποκριάτικης στολής, είναι τα στερεότυπα και τα έμφυλα χαρακτηριστικά που προβάλλονται μέσω αυτών. Κοιτώντας μια ομάδα μικρών μασκαράδων θα δούμε ότι από πολύ μικρή ηλικία τα περισσότερα αγοράκια ντυμένα με κάτι που παραπέμπει σε στοιχεία δύναμης και ηρωισμού ενώ τα περισσότερα κοριτσάκια ντυμένα με πιο θηλυκές επιλογές να μεταφέρουν παραμυθένια ατμόσφαιρα στην πραγματικότητα μας. Πολύ σπάνια θα δούμε ένα αγοράκι ντυμένο με κάτι ρομαντικό ή ένα κοριτσάκι ντυμένο σούπερ ήρωα. Εντονότερα θα δούμε το διαχωρισμό αυτό των στολών στην προσχολική και σχολή ηλικία αλλά μπορεί να συνεχιστεί και σε μεγαλύτερες ηλικίες ακόμα και σε ενήλικες. Πηγή του διαχωρισμού σε αγορίστικες και κοριτσίστικες στολές είναι τα κοινωνικά πρότυπα, τα οποία τα παιδιά αρχικά δεν γνωρίζουν. Οι γονείς είναι αυτοί που φέρνουν τα παιδιά σε επαφή με το τι προορίζεται για εκείνο, ανάλογα με το φύλο του και τα πρότυπα προστάζουν σωματική δύναμη και θάρρος για τα αγόρια και ευαισθησία και ομορφιά για τα κορίτσια. Οι γονείς είναι αυτοί που μπορούν να περάσουν στα παιδιά τους ότι ευαισθησία είναι απαραίτητο να έχει και ένα αγόρι όπως και το θάρρος είναι ένα πολύ καλό εφόδια ζωής και για τα κορίτσια. Ο θεσμός της αποκριάτικης μεταμφίεσης έχει να κάνει με την απελευθέρωση και όχι με τον εγκλωβισμό σε έμφυλες ταυτότητες.
Το κάθε παιδί είναι διαφορετικό και αυτό είναι καλό. Από αυτή διαφορετικότητα θα πρέπει να πηγάζει η επιλογή της στολής του, έχοντας το δικαίωμα να έχει ελευθερία προσωπικής έκφρασής. Είναι πολύ σημαντικό να απενοχοποιήσουμε τα παιδιά, δείχνοντας τους ότι έχουν δικαίωμα να διαλέξουν ανάμεσα σε όλες τις στολές και όχι ανάμεσα από κάποιες που περνάνε το τεστ της έγκρισης του γονιού ή των κοινωνικών προτύπων. Στα μικρότερα παιδάκια, σίγουρα θα υπάρχει και το προσωπικό γούστου του γονιού, όσο όμως μεγαλώνει, το καλύτερο που μπορούν οι γονείς να κάνουν είναι να τα ακούσουν και να στηρίζουν την όποια επιλογή του. Ακόμα καλύτερα, να δείξουν ενδιαφέρον για την επιλογή του παιδιού τους και να συζητήσουν μαζί του τους λόγους που το οδήγησαν στην επιλογή αυτή, τι χαρακτηριστικά του αρέσουν και πως βλέπει τον εαυτό του φορώντας τη στολή.
Η αποκριάτικη στολή είναι συνυφασμένη με ελευθερία έκφρασης και εξουσία που μας δίνουν τα χαρακτηριστικά της. Ας αφήσουμε τα παιδιά να έχουν επιλογές, να πειραματιστούν ξεφεύγοντας από τα συνηθισμένα και να διασκεδάσουν. Ας θυμόμαστε ότι η αποκριάτικη μεταμφίεση εκτός από το αστείο της κομμάτι, αποτελεί τρόπο εκτόνωσης συναισθημάτων και ψυχικών αναζητήσεων. Και αν κάποια στολή αρέσει περισσότερο στην μαμά απ’ ότι στο παιδί της μπορεί να την πάρει για τον εαυτό της, ξεδιπλώνοντας και εκείνη πτυχές της προσωπικότητας της.
Η Έλλη Τσομπανίδη είναι νηπιαγωγός.
