Αν και είναι ήδη γνωστό και χιλιοειπωμένο, αξίζει να υπενθυμίσουμε στους μέλλοντες και νέους γονείς ότι οι πρώτες ιστορίες του μωρού ξεκινούν πριν από την έλευσή του, καθώς η φιλαναγνωσία «χτίζεται» ήδη από… τη μήτρα. Είναι πλέον σύνηθες, οι έγκυες και οι σύντροφοί τους να διαβάζουν παραμύθια στο έμβρυο, καθώς με τον τρόπο αυτό το ηρεμούν και του συστήνουν τη φωνή τους, δημιουργώντας από νωρίς ισχυρούς δεσμούς.

Τι γίνεται, όμως, όταν γεννηθεί το μωρό; Ποια παραμύθια είναι «κατάλληλα» για την ηλικία του; Τα περισσότερα χαρτονένια βιβλία (γιατί τα κανονικά τα σκίζει και τα μασουλάει σε χρόνο ντετέ) έχουν μικρό σχήμα, κινούμενα μέρη ή άλλα ελκυστικά κολπάκια, όπως ήχους ή μυρωδιές και έντονα χρώματα και προτείνονται για βρέφη από 12 μηνών, όταν πια εκείνα μπορούν να πιάσουν, να τραβήξουν, να μυρίσουν, να δαγκώσουν, να αναγνωρίσουν εικόνες, να πουν τις πρώτες τους λέξεις, ακόμα και να συλλάβουν την έννοια του βιβλίου…

Τι διαβάζουμε, λοιπόν, σε ένα νεογέννητο ή σε ένα βρεφάκι πριν χρονίσει, είτε για να περάσουμε δημιουργικό και ευχάριστο χρόνο μαζί του είτε για να το νανουρίσουμε; Τι αντιλαμβάνεται από όσα ακούει και βλέπει; Πάμε πρώτα στην ακοή. Οι σύγχρονες θεωρίες ανατροφής εξηγούν πως τα μωρά έχουν εξαιρετική ακοή και αντιλαμβάνονται σταδιακά ό,τι τους λέμε –όσο και να μας φαίνεται απίστευτο, αντιλαμβάνονται στο περίπου και νοήματα. Επομένως, οποιοδήποτε μικρό και τρυφερό παραμύθι ή νανούρισμα (πόσο κρίμα που δεν είναι πια δεδομένο ότι αποκοιμίζουμε τα παιδιά μας τραγουδιστά και που ένα σωρό παραδοσιακά νανουρίσματα-αποστάγματα εμπειρίας πολλών γενεών τείνουν να εκλείψουν από την καθημερινότητά μας) είναι κατάλληλο προς ακρόαση.

Πάμε τώρα στην όραση. Εδώ τα πράγματα είναι πιο πολύπλοκα, μια και η αίσθηση αυτή δεν είναι τελειοποιημένη στα νεογέννητα. Αλήθεια, ξέρετε τι και πώς βλέπουν τα μωρά; Καταρχάς, πρέπει να γνωρίζετε ότι το οπτικό σύστημα των νεογέννητων χρειάζεται αρκετούς μήνες για να αναπτυχθεί πλήρως.

Τα βρεφάκια έως τριών μηνών βλέπουν μόνο κοντά, βλέπουν θολά μετά τα 25 εκατοστά απόστασης και δεν διακρίνουν άλλα χρώματα πλην του γκρι, του άσπρου και του μαύρου. Γυρίζουν μεν ενστικτωδώς προς τις φωτεινές πηγές, όπως το παράθυρο ή μια λάμπα, και μπορούν να δουν ένα πρόσωπο που είναι κοντά, αλλά δεν μπορούν να εστιάσουν και τα δύο μάτια σε ένα αντικείμενο, και έτσι τα μάτια τους «περιπλανιούνται» και συχνά αλληθωρίζουν. Στο δεύτερο τρίμηνο της ζωής τους, εντάσσεται στις ικανότητές τους και η αναγνώριση παστέλ χρωμάτων, όπως το μπλε, ενώ το πεδίο της όρασής τους σταδιακά διευρύνεται. Από τον έκτο μήνα, τα μωρά διακρίνουν ένα ευρύτερο φάσμα χρωμάτων και χρωματικών αντιθέσεων, ενώ μπορούν να εστιάσουν και σε απλά σχήματα και φυσικά να εντοπίσουν και να αρπάξουν κοντινά αντικείμενα, ενώ, το τελευταίο τρίμηνο του πρώτου τους χρόνου, η όρασή τους τελειοποιείται, πλησιάζοντας αυτή του οπτικά υγιούς ενήλικου, αναγνωρίζουν πια όλα τα χρώματα, αντιλαμβάνονται το βάθος, αναγνωρίζουν πρόσωπα και αντικείμενα και βέβαια μπορούν να διακρίνουν και να αφομοιώσουν πιο πολύπλοκα σχήματα.

Τις οπτικές αυτές ανισότητες μεταξύ του πρώτου και του δωδέκατου μήνα του μωρού,  έρχεται να καλύψει μια ολοκαίνουργια σειρά Board Books, που έφεραν στην Ελλάδα οι Εκδόσεις Μεταίχμιο. Ονομάζεται «Οι πρώτες ιστορίες του μωρού» και περιλαμβάνει τέσσερα βιβλία με τέσσερις αξιολάτρευτες ιστορίες για μεγαλόφωνη ανάγνωση το καθένα τους, συνδυασμένες μοναδικά με εικόνες έντονων αντιθέσεων.

Τι είναι αυτό που τα διαφοροποιεί τόσο μεταξύ τους όσο και σε σχέση με άλλα βιβλία για μωρά; Το γεγονός ότι είναι σχεδιασμένα με βάση τα αναπτυξιακά στάδια του πρώτου χρόνου ζωής, οπότε όχι μόνο δεν δυσκολεύουν το μωρό, αλλά το κάνουν να ηρεμεί και να διασκεδάζει τόσο, που θα αγαπήσει το βιβλίο εξ απαλών ονύχων –αγάπη που θα το ακολουθεί για μια ζωή. Αν μάλιστα καταφέρετε και το μαγέψετε τόσο με την ανάγνωσή σας, ο έτερος φροντιστής μπορεί να κάνει και μια απόπειρα κοπής των απαλών, μα κοφτερών, ονύχων, όταν το μωρό είναι ξύπνιο, αλλά αφοσιωμένο στην ανάγνωση. (Εμείς κόβαμε τα νύχια των μωρών μας μόνο στον ύπνο τους, με πολλή προσοχή και ησυχία. Έτσι και ξυπνούσαν… αφήστε καλύτερα).

Αναζητήστε τους τέσσερις τίτλους, ιδανικούς για παιχνίδι, για την ώρα πριν από τον ύπνο, αλλά και για κάθε ώρα, σε έμμετρα (ιδιαίτερα ελκυστικά για τα μικρά αυτάκια) κείμενα της Λίλι Μάρεϊ, εικονογράφηση της Τζέιν Φόστερ και μετάφραση της Μάρως Ταυρή.

Οι πρώτες ιστορίες του μωρού 0-3 μηνών: Ασπρόμαυρο. Περιλαμβάνει τις ιστορίες «Το χαρούμενο ελεφαντάκι», «Το πάντα που σκαρφάλωνε», «Η παιχνιδιάρα φαλαινίτσα» και «Κοιμήσου, κουνελάκι».

Οι πρώτες ιστορίες του μωρού 3-6 μηνών: Άσπρο-Μαύρο-Μπλε παστέλ. Περιλαμβάνει τις ιστορίες «Γαργαλητά», «Πού ΄σαι, πάντα;», «Αχ, κουνελάκι!» και «Ελεφαντάκι».

Οι πρώτες ιστορίες του μωρού 6-9 μηνών: Άσπρο-Μαύρο-Μπλε παστέλ-Πορτοκαλί παστέλ: Περιλαμβάνει τις ιστορίες «Καλημερούδια», «Ώρα για φαγητό», «Μπανάκι» και «Καληνύχτα».

Οι πρώτες ιστορίες του μωρού 9-12 μηνών: Άσπρο-Μαύρο-Μπλε παστέλ-Πορτοκαλί παστέλ- Κίτρινο παστέλ: Περιλαμβάνει τις ιστορίες «Πού πήγε το κουνέλι;», «Το πάντα σε χρειάζεται!», «Τι ψάχνει ο ελέφαντας;» και «Κρυφτούλι».