Η φράση κλιματική αλλαγή ακούγεται ολοένα και συχνότερα στην καθημερινότητά μας. Σε αυτήν αποδίδονται –άλλες φορές σωστά και άλλες καθ’ υπερβολή– ακραία καιρικά φαινόμενα που επηρεάζουν τον πλανήτη μας και τις ζωές όλων. Στη χώρα μας, μάλιστα, μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές του καλοκαιριού σε Αττική και Βόρειο Εύβοια, η Γ.Γ. Πολιτικής προστασίας αναβαθμίστηκε σε Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, προκειμένου «να διαμορφωθεί ένα αποτελεσματικότερο σύστημα αντιμετώπισης καταστροφικών φαινομένων για την προστασία της ζωής, της υγείας και της περιουσίας των πολιτών, καθώς και για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος».
Τι είναι η κλιματική αλλαγή;
Σύμφωνα, με τον επίσημο ιστότοπο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι ιδιαίτερα ζεστοί χειμώνες, οι ανεξέλεγκτες πυρκαγιές και το λιώσιμο των παγετώνων ταχύτερα από το αναμενόμενο είναι όλα φαινόμενα που οφείλονται στην κλιματική αλλαγή. Ως αποτέλεσμα της υπερθέρμανσης του πλανήτη, η κλιματική αλλαγή σχετίζεται με μακροπρόθεσμα καιρικά φαινόμενα στη Γη, όπως η αυξημένη θερμοκρασία, η στάθμη της θάλασσας και ο υετός. Κατά τα τελευταία 150 έτη (τη λεγόμενη «Βιομηχανική Εποχή») οι θερμοκρασίες αυξήθηκαν ταχύτερα από ποτέ. Η κύρια αιτία της κλιματικής αλλαγής είναι η καύση ορυκτών καυσίμων, όπως το πετρέλαιο, ο άνθρακας και το φυσικό αέριο, κατά την οποία εκπέμπονται αέρια στην ατμόσφαιρα. Άλλες ανθρώπινες δραστηριότητες, όπως η γεωργία, η κτηνοτροφία και η αποψίλωση των δασών, ενισχύουν επίσης το φαινόμενο. Τα αέρια αυτά παγιδεύουν τη θερμότητα στην ατμόσφαιρα, προκαλώντας το φαινόμενο του θερμοκηπίου, χωρίς το οποίο η μέση θερμοκρασία του πλανήτη θα ήταν αρκετά χαμηλότερη.
Οι καθημερινές ανθρώπινες δραστηριότητες ενισχύουν αυτό το αποτέλεσμα. Παρά τις διεθνείς δεσμεύσεις, το επίπεδο διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, και κατ’ επέκταση η μέση θερμοκρασία, εξακολουθεί να αυξάνεται. Τούτο έχει ως αποτέλεσμα το λιώσιμο των πάγων στους πόλους, που με τη σειρά του προκαλεί άνοδο της στάθμης της θάλασσας, οδηγώντας σε πλημμύρες και απειλώντας τα παράκτια περιβάλλοντα. Η κλιματική αλλαγή συμβάλλει επίσης στην αύξηση των συχνών και έντονων ακραίων καιρικών φαινομένων, όπως οι καταιγίδες, η ξηρασία, οι καύσωνες και οι δασικές πυρκαγιές.
Αναστρέφεται η κλιματική αλλαγή;
Τόσο η υγεία μας όσο και η επισιτιστική μας ασφάλεια απειλούνται. Τα δε παιδιά και οι έφηβοι, οι μελλοντικοί ενήλικοι, θα έχουν να αντιμετωπίσουν πολύ μεγαλύτερες προκλήσεις στην καθημερινότητά τους. Αν δεν αρχίσουμε από ΣΗΜΕΡΑ κιόλας, μαζί τους, τον περιβαλλοντικό ακτιβισμό, ώστε να μετριάσουμε τις επιπτώσεις της και να προσαρμοστούμε στις συνέπειές της, η κατάσταση απλώς θα επιδεινώνεται. Στο πρώτο της βιβλίο για νέους, με τίτλο Πώς να αλλάξουμε τα πάντα, η βραβευμένη ακτιβίστρια, συγγραφέας, δημοσιογράφος και αρθρογράφος των ΝΥ Times Ναόµι Κλάιν, σε συνεργασία µε τη συγγραφέα Ρεµπέκα Στέφοφ, προσφέρει στους αναγνώστες από δώδεκα ετών (και βέβαια στους γονείς και στους εκπαιδευτικούς τους) έμπνευση, ιδέες και εργαλεία δράσης χρήσιμα στον αγώνα για την προστασία του περιβάλλοντος και την επίτευξη της κλιματικής δικαιοσύνης. Αφού εξηγεί αναλυτικά γιατί ανεβαίνει η θερμοκρασία, πώς αυτή η άνοδος επηρεάζει το κλίμα, πώς βλάπτει τον πλανήτη που μοιραζόμαστε όλοι και ποια είναι τα μελλοντικά, αποθαρρυντικά, κλιματικά μοντέλα, προτείνει τρόπους δράσης όλων μας, αλλά κυρίως των νέων ανθρώπων.
Διότι οι νέοι, όπως υποστηρίζει ορθά η Κλάιν, δεν αποτελούν απλώς µέρος του κινήµατος κατά της κλιµατικής αλλαγής· είναι πρωτοπόροι του. Όσα μπορούν να κάνουν ξεπερνούν κατά πολύ τις μεμονωμένες προσπάθειες του καθενός να μειώσει τη ρύπανση. Φυσικά και πρέπει να αναλάβουν άμεσα δράση κατά της κλιματικής αλλαγής για να προστατέψουν τον φυσικό κόσμο και τον πλανήτη μας, που φιλοξενεί κάθε ζωντανό οργανισμό, αλλά μπορούν να προχωρήσουν και ακόμα παραπέρα, δίνοντας μια μάχη με σαφή χαρακτηριστικά.
Η κλιματική αλλαγή είναι άδικη, στερώντας έναν υγιή, καθαρό και βιώσιμο πλανήτη από τα παιδιά –που παρέλαβαν εξαιτίας των προηγούμενων γενεών έναν κόσμο κατεστραμμένο, χωρίς τα ίδια να φταίνε σε κάτι– και πλήττοντας περισσότερο τις φτωχότερες κοινότητες και τις μειονότητες. Ο αγώνας εναντίον της θα κάνει τον κόσμο όχι μόνο λιγότερο μολυσμένο και χτυπημένο από τις χειρότερες συνέπειές της, αλλά και πιο δίκαιο. Αν και η κατάσταση είναι τρομακτική, το παιχνίδι δεν έχει χαθεί. Η βελτίωση είναι εφικτή. Η κατάσταση είναι, ως έναν βαθμό, αναστρέψιμη. Αρκεί να έχουμε στα χέρια μας έμπνευση, ιδέες και εργαλεία για δράση.
Μέσα από το κείμενό της, η Κλάιν συστήνει στη νέα γενιά ένα εν εξελίξει κίνημα νέο-οικολογίας και νεαρούς ακτιβιστές από όλο τον κόσμο, ενώ αντιπαραθέτει τη φωτιά της κλιµατικής αλλαγής με τη φωτιά που έχει μέσα της η νέα γενιά. Όσο πιο πολλές σπίθες έχει αυτή η δεύτερη φωτιά, τόσο πιο έντονα θα λάµπει, λέει η συγγραφέας, και καλεί τους αναγνώστες να προσθέσουν τη δική τους σπίθα, καθώς τους ρωτάει: «Είστε έτοιμοι να αλλάξετε τα πάντα;»
Το βιβλίο είναι ένα εξαιρετικό εργαλείο στα χέρια των εφήβων. Όχι μόνο τους εξηγεί, εύστοχα και κατανοητά, πώς ακριβώς φτάσαμε στην κατάσταση όπου βρίσκεται σήμερα ο πλανήτης –ω ναι, τα πράγματα είναι πολύ άσχημα–, μα τους καλεί να αναλάβουν δράση και να διεκδικήσουν όλοι μαζί, ταυτόχρονα, σε παγκόσμιο επίπεδο, το μέλλον που τους αξίζει, μέσα από ένα πράσινο new deal. Ένα τέτοιο εγχειρίδιο θα άξιζε να είναι σχολικό. Όχι μόνο δεν θα ήταν βαρετό, αλλά θα πρόσφερε ουσιαστική μάθηση και θα οδηγούσε σε ανάληψη αναγκαίων και σωτήριων πρωτοβουλιών. Εκπαιδευτικοί των τελευταίων τάξεων του δημοτικού και κυρίως της δευτεροβάθμιας, που μας διαβάζετε, προμηθευτείτε το και φέρτε το μέσα στις τάξεις. Κι εσείς, γονείς, στις εφηβικές βιβλιοθήκες!
Διαβάστε: Πώς να αλλάξουμε τα πάντα, των Naomi Klein – Rebecca Stefoff, μετάφραση Πετρούλα Γαβριηλίδου, Εκδόσεις Κλειδάριθμος
