Η Ειρήνη Κωστάκου είναι ιατρός, πνευμονολόγος, και τον τελευταίο χρόνο εργάζεται στο Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών του Νοσοκομείου Νοσημάτων Θώρακος «H Σωτηρία». Το Τaλκ τη συνάντησε και συζήτησε μαζί της πώς είναι η ζωή στην πρώτη γραμμή κατά του κορονοϊού για μια μαμά ενός τετράχρονου παιδιού.
Ξεκίνησες να εργάζεσαι στη «Σωτηρία» σχεδόν παράλληλα με το ξέσπασμα της πανδημίας. Θέλω να μου πεις, αν θυμάσαι, ποια ήταν τα πρώτα σου συναισθήματα όταν πρωτοπαρουσιάστηκε η Covid-19. Ως επιστήμονας, φανταζόσουν ποτέ αυτή την εξέλιξη;
Όταν άρχισαν να έρχονται ως ειδήσεις οι εικόνες των άδειων πόλεων και των ανθρώπων σε καραντίνα από την Κίνα, υπήρχε η ελπίδα ότι θα περιοριστεί πριν φτάσει στην πόρτα μας, όπως έγινε και με άλλες επιδημίες στο παρελθόν. Γρήγορα, όμως, καταλάβαμε, ως επιστημονική κοινότητα, πως έχουμε να αντιμετωπίσουμε κάτι διαφορετικό. Ομολογώ ότι ο φόβος είναι ένα συναίσθημα που δεν μπορείς να αποφύγεις, ειδικά απέναντι σε κάτι άγνωστο. Όταν άρχισαν να εμφανίζονται οι πρώτοι ασθενείς, κάναμε αυτό που γνωρίζουμε καλά και στο οποίο είμαστε αφιερωμένοι. Μόνο που αυτό μας αφήνει πια σημάδια, ψυχικά και σωματικά, μετά την πολύωρη συνεχόμενη χρήση των μέτρων ατομικής προστασίας.
Ο γιος σου πριν από έναν χρόνο ήταν τριών ετών και τώρα είναι τεσσάρων. Πώς έζησες αυτόν τον χρόνο της ζωής του; Χρειάστηκε να απομακρυνθείς κάποιες μέρες από το σπίτι; Πώς αντιμετώπισε ο ίδιος τις συχνές απουσίες σου και την κακή ψυχολογία σου;
Δεν θα μπορούσα να απομακρυνθώ. Πολλοί συνάδελφοί μου πράγματι έφυγαν από τα παιδιά τους. Είναι μια μεγάλη θυσία, που προσωπικά ένιωσα ότι δεν μπορώ να κάνω, ιδίως διότι αντιληφθήκαμε από νωρίς ότι αυτή η κατάσταση δεν θα αλλάξει σύντομα. Οι μακρές απουσίες μου είναι σε απόλυτη συνέχεια με πολύ έντονες παρουσίες. Όταν βρίσκομαι κοντά του, είμαι πραγματικά παρούσα, μαζί του σε όλες τις περιπέτειες της νηπιακής του ηλικίας. Η όποια «κακή» μέρα μένει έξω από το σπίτι, όχι επιτηδευμένα, αλλά γιατί η τρυφερότητα που λαμβάνω υπερνικά όλα τα αρνητικά συναισθήματα. Δακρύζω μπροστά του πολλές φορές…Αλλά αυτό μου φέρνει ακόμη περισσότερες αγκαλιές και περισσότερα φιλιά.
Τι σου έχει λείψει περισσότερο από την προ κορονοϊού καθημερινότητα με τον γιο σου;
Οι παρέες μας, οι συναντήσεις με συγγενείς και φίλους, αφού απέχουμε από αυτές πάνω από έναν χρόνο και τα ταξίδια μας.
Τι γνωρίζει το παιδί σου για την πανδημία; Τι μπορεί να καταλάβει; Αναγνωρίζει τη δική σου συμβολή;
Έπρεπε να τα ακούσει από εμάς, γιατί έπρεπε να καταλάβει τους λόγους για τους οποίους άλλαξε η ζωή μας. Θα προτιμούσα να μην υπήρχαν στο λεξιλόγιό του λέξεις όπως «λοιμωξιολόγοι» και «κρούσματα», όμως αυτή είναι η πραγματικότητα στην οποία έχει ζήσει πια το ¼ της ζωής του. Πιστεύω ότι αυτό που καταλαβαίνει πιο έντονα είναι η υπόσχεση ότι αυτό κάποια στιγμή θα τελειώσει και τότε θα κάνουμε πραγματικότητα όλα τα όνειρά του. Για τον δικό μου ρόλο, νομίζω πως απλά ξέρει ότι πάω να κάνω τη δουλειά μου, δηλαδή ‒όπως λέμε μεταξύ μας‒ να βοηθώ ανθρώπους που δεν νιώθουν πολύ όμορφα.
Σκέφτηκες κάποια στιγμή να τα παρατήσεις; Να πάρεις άδεια ή να παραιτηθείς, λόγω του παιδιού;
Δυστυχώς, ναι. Τέτοιες σκέψεις, όταν ζεις και εργάζεσαι σε τόσο έντονους ρυθμούς, με συνθήκες φόβου για τη δική σου υγεία και την υγεία της οικογένειάς σου, υπάρχουν. Ένα τεράστιο πλήγμα που έχουμε δεχτεί είναι η αφαίρεση του δικαιώματος άδειας επί πάρα πολλούς μήνες, έως και σήμερα που μιλάμε. Όταν η καραντίνα έδωσε τη δυνατότητα στις περισσότερες οικογένειες να έρθουν πιο κοντά και να περάσουν δημιουργικό χρόνο μαζί, εμάς μας αφαίρεσε το δικαίωμα της ξεκούρασης, της ανάπαυλας, του διαλείμματος από την τόσο έντονη φόρτιση. Με δυσκολία πια τα καταφέρνουμε, όμως δεν έχουμε σταματήσει την προσπάθεια.
Αυτή τη στιγμή, σε διαβάζουν κυρίως γονείς. Ορισμένοι, δυστυχώς, δεν έχουν συνειδητοποιήσει ΑΚΟΜΑ τη σοβαρότητα της κατάστασης και, παρά το γεγονός ότι έχουν μικρά παιδιά που τους χρειάζονται, δεν προσέχουν και εκτίθενται στον ιό, θεωρώντας εαυτούς άτρωτους. Θέτοντας, φυσικά, και συνανθρώπους τους σε κίνδυνο. Τι θα τους έλεγες;
Η κατάσταση στο νοσοκομείο είναι δυστυχώς χειρότερη από ποτέ. Πολλοί ασθενείς, νέοι, σε βαριά κατάσταση, με ένα σύστημα υγείας σε κόκκινους ρυθμούς, εξαντλημένο προσωπικό, ελάχιστες κλίνες. Ένα από τα πιο δύσκολα πράγματα που έχω αντιμετωπίσει αυτό το διάστημα είναι να δώσω απαντήσεις σε νέους γονείς που χρειάζονται και οι δύο νοσηλεία και με ρωτούν «τα παιδιά τι θα γίνουν;» Τότε που έρχεται η παράκληση «Πείτε μας ποιος χρειάζεται πιο πολύ τη νοσηλεία, για να μείνει ο άλλος με τα παιδιά, έστω με ρίσκο». Δεν θέλω ποτέ να ξαναχρειαστεί να απαντήσω σε αυτό. Ποτέ! Κατανοώ την απέραντη κούραση της καραντίνας, όμως πρέπει να προσέξουμε κι άλλο.
Πώς φαντάζεσαι, μέσα από την εμπειρία σου, το άμεσο μέλλον μας; Πότε και με ποιους τρόπους βλέπεις την κατάσταση να αποκλιμακώνεται; Τι άλλο θα ήθελες να μας πεις, να μας συμβουλεύσεις;
Το άμεσο μέλλον δεν θα έχει μεγάλες αλλαγές. Η ελπίδα μου είναι ότι το καλοκαίρι θα είναι καλύτερο. Με την αύξηση των εμβολιασμών και ίσως χάρη στη βελτίωση των καιρικών συνθηκών, εύχομαι να μπορέσουμε να ανασάνουμε. Η σημερινή κακή κατάσταση είναι σίγουρα επακόλουθο της πολύμηνης κούρασης, αλλά χρειάζεται να προσπαθήσουμε περισσότερο για να δούμε σημαντικές αλλαγές τους επόμενους μήνες, όπως δείχνει η εμπειρία από χώρες που έχουν πετύχει μεγάλα ποσοστά εμβολιασμών. Πρέπει να περιορίσουμε τη μετάδοση του ιού τηρώντας τα μέτρα – εχθρούς του ιού, όπως είναι οι μάσκες και οι αποστάσεις, έως ότου χτιστεί το λεγόμενο τείχος ανοσίας, κυρίως μέσω των εμβολιασμών.
Ως επιστήμονας, πιστεύω σε αυτό ακράδαντα, και αναμένω με μεγάλη ανυπομονησία όποια άλλα επιτεύγματα, όπως φάρμακα, που ενδεχομένως θα νικήσουν τη λοίμωξη αυτή. Ως άνθρωπος, είμαι βέβαιη πως έχουμε τη δύναμη να καταφέρουμε να διατηρήσουμε τις αξίες μας κι εύχομαι να είναι αυτή η δοκιμασία μια ακόμα ευκαιρία να αναθεωρήσουμε τα πράγματα που είναι πιο σημαντικά στη ζωή μας, και να αφιερωθούμε σε αυτά. Ως μαμά, μας «προκαλώ» να επιδιώκουμε να είμαστε πραγματικά δίπλα στα παιδιά μας. Είμαι σίγουρη πως το χαμόγελό τους θα μας δώσει τη δύναμη που χρειαζόμαστε.
