Ο ειδικός παιδαγωγός Φώτης Παπαναστασίου, με δεκαπεντάχρονη εκπαιδευτική εμπειρία σε τμήματα ένταξης και ειδικά δημοτικά σχολεία, μετά τη συγγραφή δυο εξαιρετικών βιβλίων για τις μαθησιακές δυσκολίες και τη ΔΕΠΥ, επανέρχεται στις Εκδόσεις Πεδίο, με ένα πρωτότυπο και κυρίως αποτελεσματικό εργαλείο αντιμετώπισης της δυσλεξίας, το Dyslexia Box. Πάμε να το γνωρίσουμε!
Καλησπέρα κ. Παπαναστασίου. Χαίρομαι που συναντιόμαστε ξανά, με αφορμή το νέο σας project. Θέλετε καταρχάς να μας πείτε τι είναι το Dyslexia Box και από τι αποτελείται;
Καλησπέρα σας. Είναι και δική μου χαρά που έχουμε την ευκαιρία να τα ξαναπούμε. Όσον αφορά το Dyslexia Box, πρόκειται για την πρώτη πολυαισθητηριακή παρέμβαση σε Ελλάδα και Κύπρο. Είναι ένα εκπαιδευτικό κουτί που μπορεί να χρησιμοποιηθεί τόσο από εκπαιδευτικούς, ειδικούς θεραπευτές όσο και από γονείς. Αποτελείται από 238 κάρτες με χρωματιστή ένδειξη αναλόγως το περιεχόμενό τους και την άσκηση για την οποία έχουν σχεδιαστεί, 5 πιόνια, 1 βοηθό ανάγνωσης και τέλος το εγχειρίδιο με τις οδηγίες των ασκήσεων.
Πώς είχατε την έμπνευση να το δημιουργήσετε;
Πολλοί συνάδελφοι και γονείς με ενημέρωναν ότι έχουν πλαστικοποιήσει πολλές σελίδες και κάρτες των δύο προηγούμενων βιβλίων μου, «Μαθησιακές Ευκολίες» και «ΔΕΠΥράζει», και τις έχουν αποθηκευμένες σε κουτιά για μελλοντική χρήση. Έτσι, λοιπόν, δημιουργήθηκε η αρχική ιδέα. Το νέο μου βιβλίο να μετατραπεί σε κάρτες και να αποθηκευτούν σε ένα κουτί.
Ποιος είναι ο στόχος του Dyslexia Box ως εκπαιδευτικού εργαλείου και ποια προσέγγιση έχετε χρησιμοποιήσει;
Σκοπός του Dyslexia Box είναι να βοηθήσει τους μαθητές να κατακτήσουν δεξιότητες απαραίτητες για την ακαδημαϊκή τους πορεία, να τους υποστηρίξει στην προσπάθειά τους να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες που παρεμποδίζουν τη συμμετοχή τους στη μαθησιακή διαδικασία, να αναπτύξουν πλήρως τη φωνολογική επίγνωση και να κατακτήσουν επαρκώς την αναγνωστική ικανότητα και τη γραφή. Η παρέμβαση του Dyslexia Box, όπως προανέφερα, στηρίζεται στην πολυαισθητηριακή προσέγγιση και στη θεωρία πως τα παιδιά μαθαίνουν καλύτερα εάν συμμετέχουν ενεργά και μέσω της διαφοροποιημένης κι εξατομικευμένης διδασκαλίας.
Σε ποιες ηλικίες απευθύνεται; Αφορά μόνο παιδιά με δυσλεξία;
Απευθύνεται σε παιδιά ηλικίας 5 ετών και άνω. Δηλαδή, σε παιδιά νηπιαγωγείου και σε παιδιά όλων των τάξεων του Δημοτικού. Επειδή όμως περιέχει κάρτες μπορεί να χρησιμοποιηθεί άτυπα κι από μικρότερα παιδιά για ανάπτυξη του λεξιλογίου τους, για ασκήσεις μνήμης, αντιστοίχισης και πολλές ακόμη. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι δεν απευθύνεται αποκλειστικά σε παιδιά με δυσλεξία, αλλά σε όλα τα παιδιά. Υποστηρίζει ουσιαστικά την ομαλή μετάβαση του παιδιού από τον προφορικό λόγο στον γραπτό λόγο.
Έχω την αίσθηση ότι οι παρεμβάσεις για τις ειδικές μαθησιακές δυσκολίες γίνονται σχεδόν αποκλειστικά στο δημοτικό. Τι γίνεται με τους εφήβους που έχουν δυσλεξία; Ποια εργαλεία μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα παιδιά του γυμνασίου και του λυκείου, στα οποία είτε δεν έγινε έγκαιρα παρέμβαση είτε η παρέμβαση δεν ήταν επιτυχημένη;
Όντως, ένας μεγάλος αριθμός παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες δέχεται ειδική παρέμβαση κατά τη διάρκεια φοίτησης τους στο δημοτικό σχολείο. Η παρέμβαση δε σταματά όμως εκεί. Μπορεί κι ένας έφηβος να ξεκινήσει ένα πρόγραμμα ειδικής παρέμβασης με πολύ ενθαρρυντικά αποτελέσματα. Γονείς κι εκπαιδευτικοί, ακόμα κι αν αντιληφθούν καθυστερημένα τις δυσκολίες του παιδιού, θα πρέπει να θυμούνται πως ποτέ δεν είναι αργά για αυτό να λάβει υποστήριξη. Τα εργαλεία αλλά και οι τεχνικές παρέμβασης εξαρτώνται από την ηλικία, τις δυσκολίες και τα ενδιαφέροντα του παιδιού. Σίγουρα μια διαφοροποιημένη διδασκαλία θα ήταν μία καλή αρχή. Θα πρέπει να τονιστούν, ωστόσο, δύο πράγματα: Πως όσο πιο γρήγορα διαγνωστούν και αντιμετωπιστούν εκπαιδευτικά οι ειδικές μαθησιακές δυσκολίες τόσο καλύτερα θα είναι τα αποτελέσματα και πως σε καμία περίπτωση οι δυσκολίες αυτές δεν ταυτίζονται με την ακαδημαϊκή αποτυχία.
Τέλος, μια επίκαιρη ερώτηση. Πόσο έχουν επηρεαστεί τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες από την πανδημία και την εξ αποστάσεως εκπαίδευση; Θα μπορέσουν να καλύψουν τα κενά τους εύκολα; Ποιες επιπλέον κινήσεις προτείνετε ως ειδικός παιδαγωγός στους γονείς;
Αδιαμφισβήτητα, αυτό που βιώνουμε είναι κάτι πρωτόγνωρο τόσο για τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς όσο και για τα παιδιά, και κυρίως για τα παιδιά με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες σαφώς μαθαίνουν καλύτερα μέσω της βιωματικής μάθησης. Οι τηλεκπαιδεύσεις τα δυσκολεύουν και σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τις εμπειρίες της σχολικής τάξης. Είναι σημαντικό για τα παιδιά αυτά να μη σταματήσουν την όποια ειδική παρέμβαση δέχονται, ώστε να μη δημιουργηθούν περισσότερα μαθησιακά ελλείμματα. Οι γονείς είναι σημαντικό να δημιουργήσουν ένα πρόγραμμα και μία ρουτίνα για τα παιδιά. Το πρόγραμμα αυτό μπορεί να είναι οπτικοποιημένο, μια και η οπτική πληροφορία είναι πιο άμεση και βοηθητική για τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες. Καλό θα είναι, επίσης, να βοηθούν τα παιδιά στην οργάνωση της μελέτης και στη διαχείριση του χρόνου τους. Τέλος, θα πρέπει να βρίσκονται σε συχνή επαφή με τη/τον δασκάλα/ο του σχολείου αλλά και με τους ειδικούς θεραπευτές του παιδιού, ώστε να λαμβάνουν βοηθητικές οδηγίες αλλά και να τους πληροφορούν για την εξέλιξη του παιδιού ή πιθανές δυσκολίες που αντιμετωπίζει.
Επισκεφτείτε την προσωπική ιστοσελίδα του Φώτη Παπαναστασίου https://eidikospaidagogos.gr/. Το Dyslexia Box κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πεδίο.
