Να γίνουμε συλλέκτες ονείρων μας προσκαλεί ένα νέο συλλογικό project με τίτλο Draumar-Η ανθρωπόκαινος εποχή των ονείρων που ξεκίνησε στην Ελλάδα στα τέλη Απριλίου, από την οπτική ανθρωπολόγο Αλεξάνδρα Ντονόφριο και την δημοσιογράφο Δάφνη Σκαλιώνη. Ένα project που τρέχει ήδη στην Ιταλία, με πρωτοβουλία του ανθρωπολόγου στο Πανεπιστήμιο του Παλέρμο Matteo Meschiari και του συγγραφέα Antonio Vena, καταγράφοντας τα όνειρα ανθρώπων κάθε ηλικίας στη μεταβατική εποχή την οποία διανύουμε. Στα ισλανδικά “draumar” σημαίνει όνειρα, όμως διαφαίνεται και ένας σύνδεσμος που γεφυρώνει τις λέξεις όνειρο (dream) και τραύμα (trauma).

Και η αλήθεια είναι ότι αυτήν την περίοδο βιώνουμε το πρώτο αληθινό μεγάλο συλλογικό τραύμα της Ανθρωπόκαινου Εποχής*. Επειδή η πανδημία, η καραντίνα, ο κατ’ οίκον περιορισμός, η κοινωνική αποστασιοποίηση και οι αλλαγές σε κάθε φάσμα της ζωής που φαίνεται πως θα μας επηρεάζουν για καιρό, δημιουργούν ένα συλλογικό τραύμα σε παγκόσμιο επίπεδο. Και δεν έχει να κάνει με πολιτικές ή ιδεολογικές διαλεκτικές, δεν το αφορούν οι απόψεις και οι τάξεις. Εάν την ημέρα συνειδητοποιούμε φόβους και ανασφάλειες, τη νύχτα το ασυνείδητό μας επεξεργάζεται και παράγει όνειρα και αφηγήσεις. Και αυτήν την περίοδο ο κόσμος ονειρεύεται διαφορετικά. Ακόμα κι αν δεν βλέπει κινδύνους μόλυνσης ή μάσκες παντού, κάτι έχει αλλάξει στον τρόπο, στον χρόνο, στην ένταση των ονείρων.

Είναι σημαντικό να καταγραφούν όλα αυτά, όπως ήταν σημαντικό αυτό που έκανε η Charlotte Beradt στη δεκαετία του ’30, να καταγράψει τα όνειρα του κόσμου κατά τη διάρκεια του Τρίτου Ράιχ. Το βιβλίο της άφησε ένα ίχνος του τραύματος που δημιούργησε το απολυταρχικό καθεστώς στον γερμανικό λαό. Σήμερα βρισκόμαστε σε μία παρόμοια κατάσταση, μόνο που το πρόβλημα δημιουργήθηκε από έναν ιό. Πώς ονειρευόμαστε; Τι αλλάζει στην ονειρική μας δραστηριότητα; Η καραντίνα μπορεί να τελείωσε, όμως η σταδιακή άρση των μέτρων δεν συνιστά σε καμία περίπτωση “επιστροφή στην κανονικότητα”. Αυτός ο πυρετός των ονείρων που ζούμε, είναι άξιος προσοχής, μελέτης, ενός συλλογικού πειράματος. Κάτι υπάρχει εκεί να βρούμε και να αποδείξουμε. Το ασυνείδητό μας έχει πολλά να μας αποκαλύψει, αν του αφιερώσουμε τη δέουσα προσοχή. Και τα όνειρα μπορούν να μας ανοίξουν αυτήν την πόρτα.

«Τόσο εγώ, όσο και η Αλεξάνδρα προσπαθούμε να προσεγγίζουμε τη δουλειά μας μέσα από ένα πλαίσιο storytelling, και αυτή είναι η ματιά με την οποία προσεγγίζουμε και το Draumar. Πρόκειται, όμως, για συλλογικό πρότζεκτ, οπότε είμαστε ανοιχτοί σε ιδέες, προτάσεις και συνεργασίες για το τι θα προκύψει στο τέλος. Στην Ιταλία, οπού ξεκίνησε το Draumar, στόχος τους είναι να βγει ένα βιβλίο, στο οποίο ενδεχομένως να συμβάλουμε κι εμείς. Με το υλικό που θα συλλέξουμε εδώ, εκτός από την πιθανότητα ενός βιβλίου, που θα χαρτογραφεί με έναν τρόπο το ονειρικό τοπίο των ανθρώπων στην Ελλάδα σε μια εποχή που σημαδεύτηκε από την εμφάνιση της πανδημίας, σκεφτόμαστε ότι μπορεί να προκύψει και ένα οπτικοακουστικό αφήγημα…» λέει στο Τaλκ η Δάφνη Σκαλιώνη και προσθέτει: «Παράλληλα διεξάγουμε εκτεταμένη ερευνά σε πολλά επίπεδα, και έχουμε βουτήξει για τα καλά στον κόσμο των ονείρων, του συλλογικού ασυνειδήτου, των συμβολών και της καλλιτεχνικής έκφρασης που αντλεί την έμπνευση της από τα όνειρα…»

Με τη σειρά της, η Αλεξάνδρα Ντονόφριο τονίζει: «Ψάχνουμε να βρούμε αναφορές στον κόσμο της ανθρωπολογίας, της ψυχολογίας, αλλά προπαντός της τέχνης, για να κατανοήσουμε, να πάρουμε έμπνευση και να δημιουργήσουμε το πλαίσιο μας. Στο βιβλίο που θα επιθυμούσαμε να προκύψει, θα υπάρχουν σαφώς και κάποια κείμενα πιο «επιστημονικά», αλλά τον πρώτο λόγο θα έχουν τα όνειρα, οι εικόνες… Γράψτε λοιπόν τα όνειρά σας, τα όνειρα των παιδιών σας, ζητήστε από τους ηλικιωμένους και από τους φίλους σας να σας αφηγηθούν τα δικά τους. Ζωγραφίστε τα όνειρά σας, συλλέξτε τις ζωγραφιές των παιδιών σας. Ή ηχογραφήστε την αφήγηση ονείρων, δικών σας ή και άλλων, και στείλτε το ηχητικό αρχείο στο Draumar. Μέσα από τη σύνθεση θα προκύψει η όποια ερμηνεία ή και έμπνευση. Το ονειρικό αυτό παζλ περιμένει και τα δικά σας κομμάτια για να ολοκληρωθεί».

Εάν θέλετε να συμμετέχετε κι εσείς στην χαρτογράφηση αυτή του συλλογικού φαντασιακού, που συντίθεται μέσα από τα επιμέρους κομμάτια εκφράσεων του ασυνειδήτου του καθενός μας, η διαδικασία είναι απλή: Πάρτε ένα τετράδιο και αφήστε το κοντά στο κρεβάτι. Εάν δείτε κάποιο όνειρο (που αν δεν σας έχει συμβεί ακόμα, σύντομα θα ονειρευτείτε), σημειώστε το μόλις ξυπνήσετε. Αφηγηθείτε το με τον πιο απλό τρόπο. Αν θέλετε, ζωγραφίστε. Ή ηχογραφήστε το. Μην γράψετε λογοτεχνικό κείμενο. Είναι μια ανθρωπολογική ευκαιρία για να καταγράψουμε τον ήχο ενός ιστορικού συμβάντος που δεν έχει ξανασυμβεί ποτέ ως τώρα, είναι η εποχή στην οποία η ανάλυση σκοντάφτει και το όραμα την υποστηρίζει. Αν έχετε τη συνήθεια να καταγράφετε τα όνειρά σας, ανατρέξτε στις σημειώσεις σας των τελευταίων εβδομάδων και μοιραστείτε τις με το Draumar. Εάν πάλι νομίζετε ότι δεν βλέπετε όνειρα, συλλέξτε αυτά που εμπεριέχονται σε βιβλία, ανθρώπων που ονειρεύτηκαν ένα συλλογικό τραύμα πριν από εμάς. Ή απλώς γράψτε τις σκέψεις σας πάνω σε όλο αυτό.

Σημειώνεται ότι ισχύει η αρχή της ανωνυμίας. Τα δεδομένα-στοιχεία όσων στέλνουν τα όνειρα είναι αυστηρώς απόρρητα.

Η χρονοκάψουλα των ονείρων έχει ανοίξει και περιμένει τη συμβολή σας στο draumargreece@gmail.com 

Όποιος ανοίξει αυτή τη χρονοκάψουλα μια μέρα, ίσως να μπορέσει να μας κατανοήσει καλύτερα. Στο μεταξύ, εμείς θα πρέπει να επεξεργαστούμε αυτόν τον μαύρο δεινόσαυρο που μπήκε στο σαλόνι μας και κινδυνεύει να μας λιώσει. Θα πρέπει να ξεκινήσουμε να ερχόμαστε σε επαφή με τη βυθισμένη πλευρά του παγόβουνου.

Για περισσότερες πληροφορίες, ακολουθήστε το Draumar στο facebook: https://www.facebook.com/draumargreece/

*Τον όρο «Ανθρωπόκαινος Εποχή» εισήγαγε το 2000 ο νομπελίστας ατμοσφαιρικός χημικός Paul J. Crutzen για να περιγράψει τη γεωλογική περίοδο την οποία διανύουμε, κατά την οποία οι άνθρωποι ασκούν καθοριστική επίδραση στον πλανήτη.