Παιδικός σταθμός: Πότε και πώς

«Πότε πρέπει να στείλω το παιδί μου στον παιδικό σταθμό;» αναρωτιούνται μπαμπάδες και μαμάδες από τη στιγμή κιόλας της γέννησής του (για μην πω ακόμα και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης). Βλέπετε, ανεξαρτήτως συνθηκών, το πότε είναι η κατάλληλη στιγμή, αν μπορούμε να θεωρήσουμε ότι υπάρχει μια τέτοια, να φύγει έστω και για λίγες ώρες το παιδί από την οικογενειακή εστία, είναι μια απόφαση ζόρικη για τους γονείς, καθώς δεν είναι εύκολο να καταλάβουν αν είναι έτοιμο συναισθηματικά και γνωστικά ώστε να αρχίσει το «σχολείο».

Στη δική μας περίπτωση, τα πράγματα πήραν τον δρόμο μόνα τους. Ενώ δεν είχα σκοπό να στείλω τον γιο μου παιδικό σταθμό μέχρι τα 2μισή του χρόνια τουλάχιστον, αναγκάστηκα βίαια –γιατί όταν κάνεις σχέδια το σύμπαν συνηθίζει να γελάει− να τον στείλω πριν καν κλείσει τους 18 μήνες. Κι ενώ, μετά την απόλυτα θετική εμπειρία, τη δική μου και του γιου, μου από τη φάση «σταθμός», ήθελα να στείλω την κόρη μου πριν καν κλείσει τους 18 μήνες, αναγκάστηκα βίαια –γιατί για άλλη μια φορά το σύμπαν ξεκαρδίστηκε στα γέλια ̶ να τη στείλω στα 2μισή της. Άλλαξε κάτι ουσιαστικά στα παιδιά από αυτό τον ένα χρόνο διαφορά στα σχολικά τους χρόνια; Επωφελήθηκε κάποιος από τους δυο περισσότερο, είτε με την επιπλέον είτε με τη λιγότερη φοίτηση; Μάλλον μακροπρόθεσμα όχι, αλλά για να είμαστε ειλικρινείς δεν θα το μάθουμε και ποτέ…

Τώρα στην πράξη: Οι έρευνες είναι αντικρουόμενες. Θα βρείτε εκατοντάδες που θα θεωρούν «ιδανική ηλικία» είτε τα 2, είτε τα 3, είτε τα 4 έτη, από τα οποία, ούτως ή άλλως, η εκπαίδευση είναι πλέον υποχρεωτική. Θα διαβάσετε ύμνους για την πρώιμη κοινωνικοποίηση, θα διαβάσετε λίβελους για την πρόωρη απομάκρυνση από τα σταθερά πρόσωπα φροντίδας, θα προβληματιστείτε σχετικά με τη (μη) χρήση του λόγου, τη (μη) δυνατότητα αυτοεξυπηρέτησης, το άγχος αποχωρισμού, τον εγωκεντρισμό και τον παρορμητισμό των «σχεδόν μωρών», ενώ θα ενθουσιαστείτε με την ταχύτητα εκμάθησης, με την κατάκτηση της ανεξαρτησίας και της φιλίας και θα πανηγυρίσετε την ξαφνική ωρίμαση των «σχεδόν μωρών».

Με άλλα λόγια, υπάρχουν θετικά, υπάρχουν και αρνητικά στη φοίτηση των πολύ μικρών μαθητών, κάτω των 3 ετών, σε παιδικό σταθμό. Και η επιτυχία ή όχι της προσχολικής εκπαίδευσής τους εξαρτάται από δεκάδες παράγοντες, όπως από την ιδιοσυγκρασία τους, από τις οικογενειακές συνθήκες, από τη φιλοσοφία του σχολείο, από την παιδαγωγό που θα τους τύχει, από τα παιδιά με τα οποία θα συνυπάρξουν… Και από τον βασικότερο παράγοντα όλων: Το να είναι έτοιμος ο γονιός να αποχωριστεί το παιδί του. Αν το μικρό διαισθάνεται άγχος, αγωνία, φόβο, αμφιβολίες από την πλευρά των φροντιστών του, θα δυσκολευτεί περισσότερο να προσαρμοστεί και η δυσκολία αυτή πιθανόν θα το συνοδέψει και στην υποχρεωτική εκπαίδευση, ταλαιπωρώντας το συναισθηματικά για μεγάλο χρονικό διάστημα. Έστω, λοιπόν, ότι είστε, παιδί και γονείς, έτοιμοι. Έχετε συζητήσει, έχετε επιλέξει σχολείο και έρχεται η (συνήθως αποφράδα) ώρα της προσαρμογής. Τι κάνετε;

Παιδικός σταθμός: Συμβουλές για τη στάση των γονιών

Η ψυχολόγος κ. Κατερίνα Χατζηκαλλία-Κουνιάκη στο βιβλίο της «Τι να κάνω τι να μην κάνω για να μεγαλώσω σωστά τα παιδιά μου», έναν εικονογραφημένο οδηγό διαπαιδαγώγησης για νέους γονείς που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη, δίνει τις ακόλουθες συμβουλές στους γονείς:

Ψυχραιμία και σταθερή στάση. Αν το παιδί κλαίει κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας ή μόλις το αφήνετε στον παιδικό σταθμό: ξυπνήστε νωρίς για να έχετε αρκετό χρόνο για να ετοιμαστείτε, επαναλάβετε κάθε μέρα την ίδια ρουτίνα προετοιμασίας, αν αρνείται να ντυθεί ή κλαίει, πείτε του ήρεμα και σύντομα ότι πρέπει να πάει σχολείο γιατί πρέπει να πάει σχολείο (ακόμα και με τις πιζάμες) και την ώρα που πρέπει να φύγετε, ξεκινήστε, ακόμα κι αν γκρινιάζει ή κλαίει το παιδί. Προσπαθήσετε να του αποσπάσετε την προσοχή με κάτι που το ενδιαφέρει. Όταν το παραδώσετε στη δασκάλα, πείτε του με λίγα λόγια ότι είστε σίγουρος/η ότι θα είναι καλά και ότι θα γυρίσετε να το πάρετε όταν… (μια συγκεκριμένη στιγμή), μετά φιλήστε το και φύγετε χωρίς να συζητήσετε και χωρίς να γυρίσετε. Αν το αφήσετε με σιγουριά και αποφασιστικότητα, ακόμα κι αν κλάψει για λίγο, μετά θα είναι μια χαρά.
Πίνακας με αυτοκόλλητα. Κρεμάστε έναν πίνακα με τις ημέρες της εβδομάδας στο ψυγείο σας και βάλτε δίπλα τα αυτοκολλητάκια. Πείτε στο παιδί ότι μετά την κάθε επιτυχημένη του παραμονή στο σχολείο θα κολλάει ένα αυτοκολλητάκι και μόλις μαζέψει έναν συγκεκριμένο αριθμό που θα ορίσετε μαζί, θα έχει μια επιβράβευση που θα ορίσετε μαζί.
Παίξτε παιχνίδια ρόλων και διαβάστε βιβλία. Δραματοποιήστε κοινωνικές καταστάσεις με φιγούρες ζώων ή ανθρώπων που αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, για να του δείξετε τη σωστή κοινωνικά συμπεριφορά ή να συζητήσετε πώς μπορεί να κινηθεί το ίδιο και οι άλλοι στις διάφορες καταστάσεις. Επίσης, μπορείτε να του διαβάσετε κάποιο βιβλίο με παρόμοια θεματολογία και να το συζητήσετε.
Μιλήστε με τη δασκάλα. Αν ανησυχείτε ότι το παιδί δεν προσαρμόζεται ή απομονώνεται, ζητήστε από την παιδαγωγό να εντάξει το παιδί πρώτα σε μικρές ομάδες 2 ή 3 ατόμων, για να νιώσει πιο άνετα ή να το βάλει να καθίσει δίπλα της ή δίπλα σε κάποιο άλλο παιδάκι με το οποίο συνηθίζει να παίζει ή να κάνει παρέα.
Γνωρίστε γονείς συμμαθητών. Εκτός σχολείου, κανονίστε να βρεθείτε με άλλους γονείς, ώστε τα παιδιά να συναναστραφούν και εκτός σχολείου και έτσι να είναι πιο πιθανό μετά να κάνουν παρέα και στο σχολείο.

ΒΟΧ: Σημαντικό είναι το παιδί να κοιμάται καλά το βράδυ και να ξεκουράζεται επαρκώς, διότι διαφορετικά μπορεί να του βγαίνει εκνευρισμός από την κούραση.

Τι να μην κάνετε

Μη φωνάζετε και μη μαλώνετε το παιδί αν κλαίει ή αρνείται να πάει σχολείο. Όμως, μη διαπραγματεύεστε το αν θα πάει ή όχι.
Μην παραμένετε για ώρα στην εξώπορτα του παιδικού σταθμού, προσπαθώντας να εξηγήσετε και να πείσετε το παιδί ότι θα γυρίσετε να το πάρετε και να μη φοβάται, περιμένοντας ουσιαστικά το παιδί να καταλάβει και θα σταματήσει να κλαίει. Θα σταματήσει να κλαίει αφού φύγετε!
Μη ρωτάτε αμέσως μόλις βλέπετε το παιδί μετά το σχολείο, αν πέρασε καλά, αν έκλαψε ή αν κάποιος το πείραξε. Αποφύγετε να το κάνετε μεγάλο θέα και μη συζητάτε πολύ σχετικά με αυτό, καθώς είναι πιθανότερο το παιδί να συνεχίσει να κλαίει αν καταλάβει ότι έτσι τραβάει την προσοχή ή ασχολείστε περισσότερο μαζί του.
Μη μεταδίδετε το άγχος σας σχετικά με τον παιδικό σταθμό στο παιδί και μη διαφωνείτε (κυρίως μπροστά του) γονείς και παππούδες σχετικά με το αν πρέπει να επιμείνετε να πάει το παιδί στο σχολείο ή όχι. Συχνά ακούγονται πολλές και διαφορετικές απόψεις από τα διάφορα μέλη της οικογένειας που εμπλέκονται στην ανατροφή και στη φροντίδα του παιδιού, με αποτέλεσμα αυτό να μπερδεύεται και να δυσανασχετεί.