Εργαζόμενοι γονείς. Ποιος θα κρατάει το παιδί; Παππούς-γιαγιά, baby sitter, ή παιδικός σταθμός; Μήπως ο ένας γονιός πρέπει να σταματήσει την εργασία του, ώστε να προσφέρει στο παιδί του συναισθηματική ασφάλεια; Αλλά ακόμα κι αν κάποιος από τους γονείς δεν είναι εργαζόμενος, δεν πρέπει το παιδί να ενταχθεί σε μια ομάδα και να κοινωνικοποιηθεί; Και ποια είναι η καταλληλότερη ηλικία για να πάει στο σχολείο; Ας εξετάσουμε τα πιθανά σενάρια…

Σε μια ιδανική κοινωνία οι νέες μαμάδες και οι νέοι μπαμπάδες θα έπρεπε να στηρίζονται όσο το δυνατόν περισσότερο, ώστε να μπορούν να μείνουν με το παιδί τους μέχρι τα 2,5-3 χρόνια του, χωρίς να έχουν το άγχος της καριέρας και της οικονομικής εξασφάλισης. Εδώ πολλές γυναίκες αναγκάζονται να επιστρέψουν στη δουλειά λεχώνες και κατά μέσο όρο στους έξι μήνες μετά τη γέννηση του παιδιού τους, φοβούμενες απόλυση ή νιώθοντας ότι χάνουν ευκαιρίες. Φυσικά, κανείς δεν μπορεί να τις κατηγορήσει. Όσο για τον μπαμπά στο σπίτι; Ακόμα είναι ταμπού.

Πάντως, «ένα παιδί που μεγαλώνει σε ένα οικογενειακό περιβάλλον, που καλύπτει την ανάγκη του για αγάπη και φροντίδα, μέχρι περίπου τα 2,5 χρόνια δεν χρειάζεται το σχολείο. Έχει ανάγκη προσωπικής ενασχόλησης από ένα οικείο πρόσωπο», λέει στο Τaλκ η Κατερίνα Ανωγιαννάκη, παιδαγωγός-εμψυχώτρια θεατρικής αγωγής. «Φυσικά, αυτό δεν σημαίνει ότι στα παιδιά μέχρι τα 2,5 χρόνια τους δεν πρέπει να δίνονται επιπλέον ερεθίσματα», συνεχίζει, «αλλά σήμερα όλο και περισσότεροι, ιδιωτικοί κυρίως, φορείς δίνουν στα βρέφη δυνατότητες συμμετοχής σε δημιουργικά εργαστήρια μαζί με τους γονείς τους».

Παιδικός σταθμός

«Στην ηλικία περίπου των 3 ετών, συνήθως το παιδί μάς δείχνει από μόνο του ότι έχει έρθει η ώρα για την ένταξή του σε ομάδα», εξηγεί η κ. Ανωγιαννάκη, «καθώς η ανάγκη του για περισσότερα ερεθίσματα δεν μπορεί πλέον να καλυφθεί μόνο από το οικογενειακό περιβάλλον». Ο παιδικός σταθμός βοηθάει το παιδί να γνωρίσει τη συνύπαρξη, τη συνεργασία, τη χαρά μέσα από τη συναναστροφή και τη δημιουργία στο πλαίσιο της ομάδας, τη θέσπιση και την αποδοχή κανόνων, τον αυτοσεβασμό και τον ετεροσεβασμό. Επιπλέον, το ειδικά εκπαιδευμένο προσωπικό καθοδηγεί το παιδί προς την απόκτηση δομημένων γνώσεων και τη μεθοδευμένη ανάπτυξη νοητικών δεξιοτήτων.

Βρεφονηπιακός σταθμός

Δεν έχουν, όμως, όλοι τη δυνατότητα να περιμένουν να φτάσει το παιδί 3 ετών, ώστε να το στείλουν στο σχολείο. Δεν χρειάζεται να έχουν τύψεις γι’ αυτό, αρκεί να κάνουν μια σωστή επιλογή. Η Νάντια Κούτσικου, παιδαγωγός προσχολικής αγωγής, μιλάει στο Τaλκ για τους μικρούς εξερευνητές που καθοδηγεί. «Κάθε βρέφος από την ώρα που γεννιέται, αλλά πολύ πιο έντονα από την ηλικία των 15 μηνών, αναλαμβάνει μια δύσκολη δουλειά: να κατανοήσει και να οργανώσει το τεράστιο και συναρπαστικό ‘‘χάος’’, τον κόσμο μέσα στον οποίο ζει,  χρώματα, μυρωδιές, ήχους, κινήσεις, πρόσωπα, αντικείμενα, φώτα, γεύσεις, διαθέσεις. Για να αντεπεξέλθει έχει στη διάθεσή του συγκεκριμένα ‘‘εργαλεία’’: τις αισθήσεις και τις κινήσεις του. Μια βρεφική τάξη με έναν παιδαγωγό που δείχνει σεβασμό στις ανάγκες, τις απορίες και τα συναισθήματα κάθε παιδιού μπορεί να προσφέρει, εκτός από εργαλεία και μεθόδους κοινωνικής ανάπτυξης, ένα περιβάλλον πλούσιο σε ερεθίσματα αισθητηριακά και κινητικά, όπως παιχνίδια όρασης, αφής, ακοής, όσφρησης, γεύσης, κίνησης».
Με άλλα λόγια, η κ. Κούτσικου προτείνει διασκέδαση! Γιατί αν η διασκέδαση και η χαρά δεν γίνουν το όχημα πάνω στο οποίο θα ανέβει η γνώση, η πόρτα του μυαλού ανοίγει πολύ δύσκολα και η γνώση δεν μπορεί να μπει μέσα. «Η διασκέδαση είναι χρήσιμη και για έναν άλλον λόγο», λέει. ««Γιατί γονείς και δάσκαλοι θέλουμε μέσα στο μυαλό των παιδιών μας το σχολείο και η γνώση να συνδεθούν με κάτι χαρούμενο και επιθυμητό. Όσο πιο νωρίς γίνει αυτό, τόσο πιο βαθιά ριζώνει αυτή η ιδέα μέσα στον άνθρωπο και ενισχύεται τόσο που, αργότερα, στρατιές αυστηρών καθηγητών δεν θα καταφέρουν ποτέ να τη νικήσουν».

Παππούς-γιαγιά, ή baby sitter;

Όμως υπάρχουν οικογένειες που δεν έχουν τη δυνατότητα να στείλουν τα παιδιά σε μονάδα προσχολικής αγωγής. Μια λύση πρακτική και ανέξοδη είναι ο παππούς και η γιαγιά. Το πρόβλημα μπορεί να εντοπιστεί στο ότι καθώς οι παππουδογιαγιάδες είναι, τις περισσότερες φορές, μιας σχετικά προχωρημένης ηλικίας, δεν έχουν τις αντοχές ώστε να δώσουν στο μικρό τα ερεθίσματα που πρέπει να λάβει. Συχνά, επίσης, παρουσιάζονται προβλήματα στη σχέση γονιών-παππούδων, καθώς υπάρχουν ριζικές διαφορές στο πώς αντιλαμβάνεται η κάθε γενιά το μεγάλωμα του παιδιού. Τα παιδιά αντιλαμβάνονται τόσο την αδυναμία των ηλικιωμένων να αντεπεξέλθουν στις απαιτήσεις που έχει η ανατροφή τους όσο και τις τυχόν τεταμένες σχέσεις και φυσικά αυτό δεν είναι θετικό για την ψυχική υγεία τους. Προσοχή, λοιπόν, προτού επιλέξετε να αφήσετε το παιδί σας με τους γονείς ή τα πεθερικά σας. Να είστε σίγουροι ότι αντέχουν να το μεγαλώσουν και να είστε εξαρχής ξεκάθαροι στο πώς θα χειρίζονται το παιδί σε βασικά θέματα της καθημερινότητας (διατροφή, ύπνος, τηλεόραση, παιχνίδι κ.λπ.). Τέλος, υπάρχουν γονείς που δεν έχουν τη δυνατότητα «εκμετάλλευσης» παππού-γιαγιάς, ή δεν επιθυμούν να τους εμπλέξουν στην ανατροφή του παιδιού τους, ενώ ταυτόχρονα είναι επιφυλακτικοί απέναντι στην προσχολική αγωγή. Έτσι, προτιμούν να πάρουν στο σπίτι μια κοπέλα ή μια κυρία για να προσέχει το παιδάκι τους όσο λείπουν. Αυτά που πρέπει να προσέξουν είναι η baby sitter να έχει συστάσεις, να είναι σίγουροι ότι αγαπά και φροντίζει το παιδί τους, να ξεκαθαρίσουν μαζί της το πώς θέλουν να το μεγαλώσουν.

Σταθμός, γιαγιά, baby sitter: όποια λύση κι αν επιλέξετε, μπορείτε να καταλάβετε εάν ταιριάζει στο παιδί σας ή όχι μέσα από τα μάτια, τις πράξεις και τα λόγια του. Ένα παιδί μπορεί να είναι ευτυχισμένο παντού και με τον οποιονδήποτε, εφόσον περνάει καλά. Εάν δείτε το παιδί σας προβληματισμένο και στενοχωρημένο μετά το σχολείο, αφού το πάρετε από τη γιαγιά, αφού φύγει η baby sitter, ακόμα κι αν περνάει όλη του τη μέρα μαζί σας, αναζητήστε μια εναλλακτική λύση.