Θέλω σοκολάτα». Ίσως ό, τι πιο συνηθισμένο ακούει κάποιος να λέει ένα παιδί, όταν νιώθει την κοιλίτσα του να πεινάει! «Πρώτα θα φας το φαγητό σου», ίσως η πιο συνηθισμένη απάντηση που θα πάρει. Όμως, ας το παραδεχτούμε, και οι περισσότεροι ενήλικοι “Θέλω σοκολάτα” θα λέγαμε, ωστόσο μας φρενάρει η λογική. Ένα στάδιο σκέψης που τα παιδιά τώρα προσπαθούν να κατακτήσουν και η υποστήριξή μας είναι σημαντική. Ειδικότερα στο θέμα των διατροφικών συνηθειών.

Για ένα μωρό, η τροφή είναι κάτι το οποίο του συστήνει η μητέρα και στις περισσότερες περιπτώσεις είναι αποκλειστικά υπεύθυνη εκείνη. Για ένα παιδί προσχολικής ηλικίας, αλλά και σχολικής ηλικίας είναι η οικογένεια αυτή που καθορίζει το ποια σχέση θα αποκτηθεί με το φαγητό. Σε μεγάλο βαθμό, αυτό εξαρτάται από τη σχέση της ίδιας της μητέρας και της υπόλοιπης οικογένειας με το φαγητό. Το ζητούμενο δεν είναι απλά μια υγιεινή διατροφή, αλλά μια υγιής σχέση με το φαγητό. Το να εξηγούμε σε ένα παιδί πόσο καλό ή όχι κάνει στον οργανισμό του κάποια τροφή που εμείς δεν επιλέγουμε να φάμε είναι ένα διπλό μήνυμα που δε θα φέρει το επιθυμητό αποτέλεσμα. Ας κάνουμε λοιπόν την καλή αρχή από τον εαυτό μας σεβόμενοι πάντα το ότι δεν αρέσουν σε όλους μας τα ίδια φαγητά και το ότι όσο μικρό και αν είναι ένα παιδί έχει δικαίωμα να μην του αρέσουν κάποιες γεύσεις.

Από την άλλη μεριά, πρέπει οι ενήλικες να κρατήσουμε ένα όριο ανάμεσα στο «δεν μου αρέσει» και στο «δεν μου αρέσει τίποτα». Η γνώμη των παιδιών αναφορικά με το φαγητό είναι κάτι που αλλάζει. Ακόμα και αν κάποια φορά κάτι δεν τους αρέσει είναι κάλο να τα προτρέπουμε να το ξαναδοκιμάσουν μετά από λίγο και δεν χρειάζεται σε καμία περίπτωση αυτό να αποκλειστεί από τη διατροφή τους.

Επίσης, ένα ακόμα όριο που πρέπει να τεθεί από τους υπευθύνους της διατροφής του παιδιού είναι η διαφορά του «δεν μου αρέσει» και του «δεν δοκιμάζω». Τα παιδιά γεννιούνται με όρεξη να δοκιμάζουν, κάποιες φορές όμως κάτι συμβαίνει και χάνουν αυτή την όρεξη. Είναι στο χέρι μας να προτρέψουμε το παιδί να εμπλουτίσει τη διατροφή του, π.χ. μέσα από τους διαφορετικούς τρόπους που θα μαγειρέψουμε ένα φαγητό (ακόμα καλύτερα να το μαγειρέψουμε μαζί), που θα του το παρουσιάσουμε ή και που θα παίξουμε με αυτό. Η διαδικασία του φαγητού ας μην ξεχνάμε ότι ενδείκνυται για επικοινωνία και διασκέδαση. Όλα αυτά είναι πολύ όμορφο να συμπληρώνονται από ευχάριστες διαδικασίες πριν από το φαγητό, όπως το από κοινού στρώσιμο του τραπεζιού που προσφέρεται και για διάφορα παιχνίδια γνώσεων, όπως για παράδειγμα πόσα πιάτα θα χρειαστούμε και πώς θα τοποθετηθούν στην κατάλληλη θέση τα αντίστοιχά μαχαιροπίρουνα. Υπάρχουν πολλά που μπορούμε να κάνουμε και ένα που δεν μπορούμε, να παραιτηθούμε από τις προσπάθειες. Αυτό θα κάνει ένα παιδί να αποκτήσει δυσλειτουργική επιλεκτικότητα στη διατροφή του.

Κάτι που πρέπει να ξεχωρίσουμε, βέβαια, είναι η προσπάθεια και η προτροπή από τη μια με την πίεση από την άλλη. Αν σκεφτούμε το διαφορετικό αποτέλεσμα που φέρνουν, μπορούμε ανάλογα με τη συμπεριφορά του παιδιού να αναστοχαστούμε τι από τα δύο θεωρεί εκείνο ότι κάνουμε και το οποίο έχουμε την επιλογή να αλλάξουμε. Η πίεση ποτέ δε φέρνει καλά αποτελέσματα. Οι χειρότερες αντιδράσεις συνήθως παρουσιάζονται από ένα παιδί που πιέζεται, κάτι το οποίο πρέπει να μας τροφοδοτήσει με σκέψεις για διαφορετικούς τρόπους που μπορούμε να διαχειριστούμε ίδιες καταστάσεις.

Σημαντικό κομμάτι στις σχέσεις παιδιού–τροφής είναι και η εμπιστοσύνη που θα του δείξουμε. Αν επιλέγουμε μόνο εμείς το τι και το πόσο θα φάει ένα παιδί, του δείχνουμε ότι δεν εμπιστευόμαστε τις δυνατότητες του. Αντίθετα, αφήνοντας περιθώρια επιλογής καλλιεργούμε μια σωστή δυναμική ανάμεσα σε εκείνο και το φαγητό προσέχοντας πάντα τη διαχωριστική γραμμή αναφορικά με τις δικές μας γνώσεις για την ανάπτυξή του. Αν επιλέγουμε πάντα το πόσο θα φάει, είναι σαν να απορρίπτουμε τη δική του άποψή για το αν έχει χορτάσει ή όχι, κάτι που σίγουρα δεν είναι ευχάριστο.

Όλοι μπορούμε να κάνουμε ένα επόμενο καλό βήμα στη σχέση μας με κάτι και είναι πολύ πιο εύκολο αν δούμε το πρότυπο μας να το κάνει πρώτο. Ακόμα πιο εύκολο γίνεται όταν το πρότυπο μας είναι υποστηρικτής της προσπάθειάς μας, την οποία στηρίζει με συνέπεια, υπομονή και έχει ως βασικό γνώμονα την εμπιστοσύνη και την ασφάλεια που χρειάζονται για κάθε καινούργια δοκιμή. Κάπως έτσι το “Θέλω σοκολάτα” και η σοκολάτα καθαυτή θα έρχεται να συμπληρώσει τη διατροφή και όχι να κυριαρχήσει σε αυτή!

Η Έλλη Τσομπανίδη είναι νηπιαγωγός.