Άργησα λίγο με τα πρωτάκια… Αλλά δεν πειράζει, γιατί βγήκαν -έστω αργοπορημένα κι αυτά- τα κυκλάμινα. Που έβγαιναν πάντα εγκαίρως να καλωσορίσουν τα παιδιά στο σχολείο. Έτσι μου φαινόταν τον παλιό καιρό. Και σε χώρα ξένη, που τα τιμούν, τα αγαπάνε και τα σέβονται τα παιδιά, φτιάχνουν μια μεγάλη αψίδα από λουλούδια για να περάσουν τα πρωτάκια την πρώτη μέρα του σχολείου στον σπουδαίο και χαρούμενο χώρο της μάθησης! Έτσι τα πρωτάκια αυτά έχουν την εντύπωση ότι η αρχή του σχολείου είναι κάτι μεγάλο και γιορτινό. Εμείς δεν κάνουμε τέτοια ως χώρα (για να το πω μαλακά και ευγενικά), αλλά μπορούμε το ίδιο μήνυμα να το δώσουμε στο σπίτι μας για το δικό μας το παιδί τουλάχιστον.
Η πρώτη δημοτικού είναι η πιο σπουδαία τάξη του σχολείου. Ή θα έπρεπε να θεωρηθεί ότι είναι. Πρώτον, γιατί βάζει τα θεμέλια της μάθησης. Και, δεύτερον, γιατί κάνει τα παιδιά να θέλουν (ή να μη θέλουν) να μάθουν. Δίνει το μήνυμα για το τι προμηνύεται καθημερινά για τα επόμενα έντεκα χρόνια της ζωής τους… Το φαντάζεστε; Γι’ αυτό το πρωτάκι που το τιμώρησε η δασκάλα τη δεύτερη μέρα και το άφησε στη γωνία στην άδεια τάξη, ενώ πήρε όλα τα άλλα να τα ξεναγήσει στο καινούργιο τους σχολείο, έκλαιγε και οδύρετο και έλεγε απελπισμένα «έχω τώρα δώδεκα απαίσια χρόνια σε αυτό το μέρος» (πιο απερίσκεπτη, άδικη τιμωρία δεν γίνεται).
Θέλουμε τα πρωτάκια να πάρουν το μήνυμα ότι το σχολείο είναι ένα χαρούμενο, ενδιαφέρον μέρος, όπου μαθαίνεις πολλά καλά πράγματα. Όπου σε αγαπάνε, σε σέβονται και σε καταλαβαίνουν. Εσένα και τα ταλέντα σου, τις αδυναμίες σου, τις προτιμήσεις σου, και την προσωπικότητά σου. Ένα μέρος που σε βοηθάει να μάθεις τα γράμματα και τους αριθμούς. Που είναι μαγικά πράγματα και σε οδηγούν σε μία ενθουσιαστική περιπέτεια μάθησης και ικανοποίησης. Ένα μέρος που κάνεις φίλους, παίζεις, γελάς. Ένα μέρος που δεν βλέπεις την ώρα να ξημερώσει για να πας. Αυτό θα θέλαμε υποθέτω να συμβεί στο πρωτάκι μας…
Δεν ονειρεύομαι… Λέω τι θα θέλαμε να καταφέρει ένα απλό καλό σχολείο στην πρώτη δημοτικού. Και τα λέω γιατί ό,τι δεν κάνει, μπορούμε ίσως να το συμπληρώνουμε εμείς στο σπίτι. Όχι να συμπληρώνουμε μαθήματα και ασκήσεις. Αλλά ενθουσιασμό, περιέργεια και ικανοποίηση. Ένα μικρό παράδειγμα: να διαβάζουμε στα πρωτάκια πολλά καταπληκτικά, καλοδιαλεγμένα παραμύθια. Πώς αλλιώς θα τους ανοίξει η όρεξη για να μάθουν να διαβάζουν και να αντέξουν την εποχή με τις βαρετές συλλαβές και τα μικρά και ανούσια κείμενα. Γιατί μια μέρα θα διαβάζουν μόνα τους τον Τρελαντώνη και τον Χάρι Πότερ. Χωρίς κάποιος να τους λέει «Ως εδώ, το υπόλοιπο αύριο». Και έτσι, πέραν του διαβάσματος, θα αρχίσουν να γίνονται κύριοι (και κυρίες) του εαυτού τους και να έχουν κάποιον έλεγχο πάνω σε αυτά που τους συμβαίνουν. Πού το βάζετε κι αυτό;
Τα πρωτάκια έχουν επίσης να μάθουν πώς να οργανώσουν τη ζωή τους, με τη μελέτη που τους ζητάει το σχολείο να κάνουν όταν επιστρέφουν στο σπίτι. Πρέπει να βρεθεί η κατάλληλη ώρα, και ο κατάλληλος χώρος για να «μελετήσει ή να διαβάσει» όπως αποκαλείται. Δεν…«το διαβάζουμε», διαβάζει μόνο του. Και ΑΝ χρειαστεί βοήθεια, το βοηθάμε. Σκεφτείτε παρακαλώ τι φρικτή είναι η έκφραση «το διαβάζουμε»! Λες και είναι παθητικό αντικείμενο το παιδί.
Εδώ να πω κάτι πιο σημαντικό, όμως, που ελπίζω να σας βοηθήσει στη γενική αντιμετώπιση του διαβάσματος στο σπίτι. Ιδιαίτερα για τα πρωτάκια η πρώτη τους τάξη στο σχολείο είναι πολύ μεγάλη αλλαγή. Όλα τα προηγούμενα χρόνια κάθε πρωί ήταν σε μία άλλη ατμόσφαιρα σχολείου ή παιδικού σταθμού. Κυκλοφορούσαν ελεύθερα, βασικά έπαιζαν, εξερευνούσαν, ζωγράφιζαν, τραγουδούσαν, άκουγαν παραμύθια, έχτιζαν και γκρέμιζαν πύργους. Χρόνια αυτή η δουλειά. Με την πρώτη δημοτικού κάθονται σε ένα θρανίο όλη μέρα και κάνουν ό,τι λέει η δασκάλα, με μικρή επιλογή δραστηριότητας και ελευθερία κίνησης. Μεγάλη και δύσκολη αλλαγή. Μετά από αυτό, όταν γυρίσουν σπίτι, πρέπει να μπορούν να χαλαρώσουν, να παίξουν ό,τι θέλουν, να τρέξουν, να κάνουν κάτι διαφορετικό. Πάντως όχι να κάτσουν πάλι σε ένα τραπέζι με ασκησούλες για την άλλη μέρα. Στην πρώτη δημοτικού και ίσως και στη δεύτερη και την τρίτη δεν υπάρχει λόγος να δίνεται καθημερινή δουλειά στο σπίτι… Κάθε τόσο μία ενδιαφέρουσα εργασία της επιλογής τους, το καταλαβαίνω. Αλλά όχι καθημερινή, επαναληπτική, βαρετή μελέτη. Στα καλά σχολεία στο εξωτερικό δεν βάζουν δουλειά στο σπίτι στις μικρές τάξεις.
Ο αντιρρησίας γονιός θυμώνει: «Εσύ, παιδάκι μου, θα μας διαλύσεις τα σχολεία και τα σπίτια», φωνάζει. «Μη σας νοιάζει», του λέω, «χρόνια τώρα φωνάζω και κανείς δεν με ακούει». Θα μου πείτε γιατί συνεχίζω να μιλάω για αυτό το θέμα; Το κάνω γιατί μπορεί το σύστημα να μην ακούει, αλλά οι γονείς μπορεί να βοηθηθούν, ώστε να το πάρουν πιο χαλαρά τουλάχιστον στο σπίτι. Ένα πρωτάκι που κανονικά δεν πρέπει να έχει να κάνει τίποτα για το σχολείο στο σπίτι, να έχει τουλάχιστον έναν φωτισμένο γονιό που έχει καταλάβει το θέμα και το ενθαρρύνει να τελειώνει σε ένα -το πολύ- εικοσάλεπτο και μετά παιχνίδι, να ξεδώσουν τα ανθρωπάκια μας.
Τι πάω να κάνω νομίζετε, τεμπέλικα, αμόρφωτα παιδιά; Το αντίθετο ακριβώς. Θέλω να κάνουμε παιδιά που να τους αρέσει η μάθηση και να θέλουν να μάθουν (αυτό είναι το μαγικό κλειδί), να γίνουν περίεργα και «διαβαστερά» και να προκόψουν. Άρα τους ίδιους στόχους έχουμε όλοι. Οι τρόποι μας διαφέρουν… και ο γονιός διαλέγει!
