Πριν από λίγες ημέρες, βρέθηκα με τα παιδιά μου σε ένα μεγάλο βιβλιοπωλείο- καφέ στο κέντρο. Αφού παρακολουθήσαμε τις βιβλιοπαρουσιάσεις μας, χαζεύαμε βιβλία, όταν η κόρη μου, 6 ετών, μου ζήτησε να πάει στην τουαλέτα, που βρίσκεται στον επάνω όροφο.

Τη συνόδευσα για να της δείξω πού είναι, καθώς δεν είχε ξαναπάει, μπήκαμε στο χώρο, άνοιξε την πόρτα, πήρε από την τσάντα μου τα αντισηπτικά της πανάκια, με τα οποία καθαρίζει πάντοτε τη λεκάνη σε δημόσιες τουαλέτες, τσέκαρε ότι έχει χαρτί και έκλεισε την πόρτα πίσω της.

Στον ίδιο χώρο, στις βρύσες, βρισκόταν μια μαμά που έπλενε τα χέρια σε ένα κοριτσάκι που έμοιαζε (και όπως αποδείχθηκε ήταν) συνομήλικο της κόρης μου, ελάχιστα μεγαλύτερο, μαθήτρια, δηλαδή, της πρώτης δημοτικού. Εγώ καθρεφτιζόμουν περιμένοντας τη μικρή να τελειώσει και η έτερη μαμά με κοιτούσε σαν εξωγήινη, ώσπου δεν άντεξε και ρώτησε “Μα καλά, πάει το παιδί σας μόνο του στην τουαλέτα;”

Ομολογώ ότι τα ‘χασα και αρχικά δεν κατάλαβα ακριβώς τι με ρώτησε. Σκάλωσα, την κοίταξα και εκείνη με ξαναρώτησε. Της απάντησα, λοιπόν, ευγενικά, ότι ναι, από τεσσάρων ετών δεν χρειάζεται συγκάτοικο μέσα στο στενό δωματιάκι μιας δημόσιας τουαλέτας (στο σπίτι δε αυτό συνέβαινε ανέκαθεν, τουλάχιστον από τότε που έκοψε την πάνα, δηλαδή όταν ήταν 2μιση ετών), ότι της έχουμε μάθει τους κανόνες υγιεινής, ότι έχει πάντα μαντηλάκια που καθαρίζει καλά γύρω γύρω τη λεκάνη, ότι ξέρει να σκουπίζεται καλά μόνη της (εκεί να δείτε βλέμμα απορίας), ότι ξέρει να πετάει τα χαρτιά στο καλαθάκι και όχι μέσα στη λεκάνη, ότι ξέρει να τραβάει το καζανάκι, να κουμπώνεται, να βγαίνει από την τουαλέτα, να πλένει μόνη τα χέρια της, τώρα πια που φτάνει παντού…

Εντωμεταξύ, η κόρη μου είχε βγει από την τουαλέτα και μας παρακολουθούσε. “Πόσων χρόνων είναι;”, ρώτησε η μανούλα. “6 και 3 μηνών”, απάντησε η μικρή, απορώντας, όπως μου είπε μετά, που ρώτησε εμένα και όχι εκείνη, αφού ήταν παρούσα. “Η δικιά μου είναι λίγο μεγαλύτερη, 6μιση, αλλά δεν την αφήνω μόνη της στην τουαλέτα, φοβάμαι”, συνέχισε η απορημένη κυρία. Το δε κοριτσάκι, ήταν γαντζωμένο από το παντελόνι της μαμάς του, κρυμμένο πίσω από το πόδι της και παρακολουθούσε.

Ήταν σειρά μου να εκφράσω απορία “Στο σχολείο τι κάνει; Δεν θέλει τσίσα;” Για να μου έρθει πληρωμένη η απάντηση, “Όχι, της έχω πει 5 ώρες να κρατιέται. Κάνουμε το πρωί πριν φύγουμε {όλοι μαζί;} και μετά ξανά στις 13:30 που γυρνάμε στο σπίτι”. Δεν ήξερα τι να απαντήσω, χαμογέλασα στραβά. Με πρόλαβε και με έσωσε η κόρη μου, που μου είπε να φύγουμε, γιατί μας περιμένει κάτω ο αδελφός της.

-“Έχετε κι άλλο παιδάκι;” , ρωτάει η κυρία

-“Ναι, ένα γιο σχεδόν εννέα ετών, χαζεύει κάτω βιβλία”, απαντώ εγώ.

-“Με τον μπαμπά του;”, αμέσως το συμπέρασμα…

“Όχι, μόνος του”

“Και πώς τον αφήνετε;”

“Εύκολα…”

Και φύγαμε να βρούμε τον μόνο κι έρημο βιβλιόφιλο, που καλά καλά δεν είχε πάρει χαμπάρι ότι λείπαμε για 5 λεπτά και τσαντίστηκε που γυρίσαμε γιατί ήταν ώρα να φύγουμε πλέον…

Προβληματίστηκα με τη μαμά αυτή, που φυσικά δεν είναι η μόνη. Έχω δεκάδες παραδείγματα φοβισμένων και ψαρωμένων γονέων που θεωρούν a priori τα παιδιά τους μωρά, ενώ τα παιδιά τους δεν είναι πλέον μωρά. Τα παιδιά μας μεγαλώνουν. Τι θέλω να πω; Ότι, τα παιδιά, από κάποια ηλικία και έπειτα, μπορούν να κάνουν πολλά πράγματα μόνα τους, αρκεί να τους δώσουμε τον χρόνο και τον χώρο. Το να τα ευνουχίζουμε, όντας υπερπροστατευτικοί, μόνο κακό τους κάνει. Δεν θα μάθουν ποτέ να είναι ανεξάρτητα και μια ζωή θα πρέπει να τα υπηρετούμε. Γιατί έτσι τα μάθαμε. Και ξαφνικά, γιατί τα χρόνια περνούν πολύ γρήγορα, θα ενηλικιωθούν και δεν θα ξέρουν ούτε να βράσουν ένα αυγό, που λέει ο λόγος…

Ένα παιδί 6 ετών ΠΡΕΠΕΙ να μπορεί να πηγαίνει μόνο του στην τουαλέτα, αφού φυσικά του έχουμε διδάξει τους βασικούς κανόνες υγιεινής και έχουμε ελέγξει ότι τους εφαρμόζει. Ένα παιδί 9 ετών ΠΡΕΠΕΙ να μπορεί να μένει μόνο του για λίγο σε ασφαλές, φυσικά, περιβάλλον, αφού του έχουμε διδάξει (πολλά πολλά χρόνια πριν) τους κανόνες ασφαλείας.

Τα παιδιά μας, λοιπόν, 9 και 6 ετών, είναι πλήρως αυτοεξυπηρετούμενα, εδώ και πολύ καιρό. Όχι γιατί είναι πιο έξυπνα από άλλα, αλλά διότι εμείς τα μάθαμε να είναι ανεξάρτητα και για το δικό μας και για το δικό τους καλό. Η τελευταία κατάκτηση της μικρής, πριν από λίγες εβδομάδες, ήταν το να κάνει μόνη της σεσουάρ και δεν μπορείτε να φανταστείτε πόσο το χάρηκε!

Κατά τα άλλα, ε, φυσικά ο γιος μας και η κόρη μας πηγαίνουν στην τουαλέτα μόνα τους, πλένονται μόνα τους, κάνουν μπάνιο μόνα τους, διαλέγουν τα ρούχα τους και τις πιτζάμες τους και ντύνονται μόνα τους, πάνε μόνα τους για ύπνο, διαβάζουν και κλείνουν το φως την ώρα που πρέπει, κρεμάνε μόνα τους τα ρούχα τους στη ντουλάπα και βάζουν τα πλυμένα καλτσόβρακα στα συρτάρια, ξέρουν να σερβιριστούν και να ζεστάνουν το φαγητό τους αν χρειαστεί, φτιάχνουν τα τοστ τους μόνα τους, πίνουν το γάλα τους, βάζουν τα κορνφλέικς τους, στύβουν χυμό, τακτοποιούν ό,τι έκαναν άνω κάτω, απλώνουν, ποτίζουν, ο μεγάλος πλένει και πιάτα, ετοιμάζουν σχολικές τσάντες, κολατσιό, κ.λ.π.

Μπορούν επίσης να μείνουν για λίγη ώρα μόνα στο σπίτι, χωρίς να έχουμε καμιά έννοια ότι θα πάθουν κάτι. Ξέρουν τα όριά τους και τις δυνατότητές τους, ξέρουν τι επιτρέπεται και τι απαγορεύεται. Μας το έχουν αποδείξει πολλάκις, γι’ αυτό και τα εμπιστευόμαστε. Για παράδειγμα, όταν λείπουμε για λίγη ώρα δεν ανάβουν τα μάτια της κουζίνας, δεν χρησιμοποιούν μαχαίρι (ούτως ή άλλως δεν χρησιμοποιούν χωρίς επίβλεψη), κόβουν με παιδικά ψαλίδια, δεν ανεβαίνουν ψηλά σε έπιπλα ή σε βιβλιοθήκες, δεν βγαίνουν στη βεράντα και δεν κατεβαίνουν στον κηπάκο, ανεβοκατεβαίνουν την εσωτερική σκάλα αργά και φυσικά ξέρουν απέξω τα τηλέφωνά μας για ό,τι χρειαστεί. Και για ένα μαγικό λόγο, όταν είναι μόνα τους, δεν τσακώνονται κιόλας.

Όλα αυτά τα ΔΙΔΑΧΘΗΚΑΝ. Δεν ήρθαν από το πουθενά. Τους εμπιστευτήκαμε, τους προκαλέσαμε, τους αφήσαμε να την πατήσουν, να λερώσουν, να αργήσουν, να γκρεμίσουν, να κλάψουν, να ξαναδοκιμάσουν, να τα καταφέρουν, να επιβραβευτούν, να την ξαναπατήσουν, να ξαναπετύχουν. Αλλά τους αφήσαμε ελεύθερους να κατακτήσουν ικανότητες! Και βέβαια να έχουν αυτοπεποίθηση. Ήμαστε αρχικά δίπλα τους, μετά δίπλα τους πιο διακριτικά, μετά ακριβώς από πίσω τους, μετά όλο και πιο πίσω…

Και έτσι έχουμε πετύχει να έχουμε για… συγκάτοικους δυο μικρούς μεν, απόλυτα λειτουργικούς ανθρώπους δε, που μας έχουν ανάγκη για χάδια, αγκαλιές, κουβέντες και απορίες για το σχολείο, αλλά όχι για να πλυθούν, για ντυθούν, για να πάνε στο μπάνιο, ή για να φάνε.

Εμπιστευθείτε τα παιδιά σας! Μη φοβάστε και μην τα φοβίζετε ότι δεν θα καταφέρουν. Αν τα αφήσετε θα τα καταφέρουν. Δεν σας έχουν στα πάντα ανάγκη. Ανάγκη σάς έχουν στο να τα βοηθήσετε να ανοίξουν τα φτερά τους. Και όταν είσαι 6 ετών, άνοιγμα των φτερών είναι να έχεις την ιδιωτικότητά σου στην τουαλέτα, να διαλέγεις τι θα φορέσεις στο σχολείο, να φτιάχνεις ένα σάντουιτς, να απλώνεις το μέλι στο ψωμί, να χτενίζεσαι. Η αυτονομία είναι ένα πολύ μεγάλο δώρο που μπορείτε εύκολα να τους κάνετε. Και θα βελτιώσει και τη δική σας ποιότητα ζωής. Δεν θα τα κυνηγάτε πια, απλά θα τα βλέπετε να ανθίζουν!