Κύκλους κάνει η ζωή. Σαν ρόδα που γυρίζει. Τα πάνω βρίσκονται κάτω. Κι ανάποδα. Και πάλι από την αρχή. Και δώσ’ του κι άλλη μία…Όσο κοινότοπα και χιλιοειπωμένα κι αν είναι αυτά, είναι η αλήθεια! Είναι ο τρόπος να μπαίνουμε στον χρόνο και να αλληλεπιδρούμε με αυτόν.
Πριν καλά καλά αποφασίσουν οι άνθρωποι να ορίσουν τον τρόπο να μετρούν τον χρόνο, το μέτρημα γινόταν με τις αλλαγές των εποχών· σημαντικά γεγονότα που σηματοδοτούσαν τη «χρονιά» (η σπορά, ο τρύγος, το κλάδεμα, αλλά και γάμοι, θάνατοι, θρησκευτικές γιορτές) και σημαντικά γεγονότα που αφορούσαν έναν ολόκληρο λαό. Αυτά, τότε, ήταν τα σημεία αναφοράς.
Σήμερα, τα προαναφερθέντα έχουν χάσει την έντασή τους, μια και ο χρόνος μετριέται σε χρόνια, μήνες, εβδομάδες, μέρες, ώρες… Όμως εξακολουθούν να είναι σημαντικά και να ορίζουν και να επηρεάζουν τη ζωή μας. Παρόλο που πλέον μετράμε αριθμητικά, η μνήμη λειτουργεί, χτίζεται και καλλιεργείται, με ορόσημα. Το νήμα του χρόνου και η δύναμη της μνήμης κρύβονται στα σημαντικά γεγονότα που άφησαν επάνω μας ένα σημάδι. Και αντίστροφα: Συνεχίζουμε να χτίζουμε τη ζωή μας δημιουργώντας αυτές τις σημαντικές άλλες μέρες που θα αποτελέσουν έναν ακόμα σταθμό.
Ένα παιδί μπορεί να θυμάται κάποια πρώτα Χριστούγεννα ή μια πρώτη Πρωτοχρονιά (λογικά όχι του πρώτου έτους της ζωής), μια γιορτή που έζησε κάτι διαφορετικό με την οικογένειά του. Ή αντίστοιχα, πιθανόν να του έχει εντυπωθεί η πρώτη μέρα στο σχολείο ή ένα καλοκαίρι που κάτι ιδιαίτερο συνέβη (το κάτι ιδιαίτερο μπορεί να είναι κάτι καλό ή δυσάρεστο ή ακόμα και κάτι τόσο διαφορετικό που απλά διέγειρε όλη του την ύπαρξη και έμεινε βαθιά χαραγμένο μέσα του ως ανάμνηση).
Υπάρχει σοφία στους ανθρώπους. Έχουμε φτιάξει τις ζωές μας σε κύκλους που επαναλαμβάνονται. Κάποιους τους ορίζουμε εμείς και άλλοι είναι δοσμένοι χωρίς τη δική μας συγκατάθεση. Όμως κάθε τώρα και κάθε δοσμένη συνθήκη που ζούμε, είναι –γίνεται– μια ευκαιρία να δημιουργήσουμε τη δική μας ζωή μέσα σε αυτή και το δικό μας παρόν και τις δικές μας αναμνήσεις.
Φέτος, η συνθήκη είναι μια από τις πλέον παράδοξες. Ζήσαμε έναν εγκλεισμό. Απαιτήθηκε να οργανώσουμε τελείως διαφορετικά την καθημερινότητά μας. Αυτό από μόνο του είναι κάτι που θα μείνει στη συνείδηση όλων. Είναι μία έξωθεν επιβολή που έπρεπε/πρέπει όλοι να ακολουθήσουμε. Σίγουρα αυτό ήταν (και είναι ακόμα) αποσυντονιστικό. Άλλαξε και χάλασε όλες τις κεκτημένες ισορροπίες. Χρειαζόταν μεγάλη αντοχή και ανθεκτικότητα, αλλά και μεγάλη ευρηματικότητα προκειμένου κανείς να ανταποκριθεί σε αυτή την κατάσταση. Οι οικογένειες έχασαν τον ρυθμό τους, τα παιδιά έπρεπε να μένουν μέσα, χωρίς να έχουν ευκαιρίες εκτόνωσης της ενέργειάς τους, οι γονείς έπρεπε να δουλεύουν από το σπίτι, μαζί με τα παιδιά ή έχασαν, έστω και προσωρινά, την εργασία τους. Από την άλλη, οι άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας, έχασαν το μέλλον και όποια προσδοκία είχαν από αυτό. Οι γιαγιάδες και οι παππούδες έμειναν χωρίς την παρέα ή/και τη φροντίδα των παιδιών και των εγγονών τους. Περιορίστηκαν σε ένα σπίτι που δε θα μπορούσε, όπως άλλοτε, να γιορτάσει τα έθιμα, θρησκευτικά και μη. Όλη αυτή η αβεβαιότητα της περιόδου ήταν σαν να έκοβε βίαια τόσο το παρόν όσο και το μέλλον των ανθρώπων.
Ευτυχώς, οι άνθρωποι έχουμε μεγάλη δύναμη και ψυχικά αποθέματα. Εκεί όπου κανείς δεν το περιμένει, αναζητάμε λύσεις –ή μάλλον τρόπους– να αντιμετωπίζουμε τις καταστάσεις της ζωής και παρ’ όλες τις αντιξοότητες να βγαίνουμε νικητές. Η φυσική απόσταση και οι απαγορεύσεις οδήγησαν σε μια τεράστια προσπάθεια και αναζήτηση για δημιουργικότητα. Έκαναν τους ανθρώπους να έρθουν κοντά πιο ουσιαστικά. Θα μπορούσα να πω καρδιακά! Οι γιορτές, αντί να υπάρχει ο κοινός τόπος, με φυσική συμμετοχή και παρουσία, έγιναν κοινοί ψυχικοί τόποι. Λειτουργήσαμε συλλογικά, αν και από απόσταση, και τελικά αυτό μας έφερε πιο κοντά από άλλες φορές.
Σίγουρα, η περίοδος που αφήσαμε πίσω θα μείνει χαραγμένη σε όλους. Σαφώς και οι μέρες που ζούμε τώρα εμπεριέχουν ιδιαιτερότητες, δημιουργούν ανησυχία και αβεβαιότητα. Αδιαμφισβήτητα, όμως, η λαχτάρα για ζωή και συνύπαρξη είναι τόσο μεγαλύτερη, που το εμπόδιο θα υπερνικηθεί. Η χρονιά θα εντυπωθεί στη συλλογική μνήμη ως μια δύσκολη περίοδος που τελικά θα στεφθεί με την επιτυχία των ανθρώπων και την αναγνώριση των αποθεμάτων δύναμης και δημιουργικότητας που έχουν!
