Η Ειρήνη Τσεσμελή είναι Πρόεδρος  του Συλλόγου “Μονογονεϊκή Οικογένεια και Γυναίκα” που δημιουργήθηκε με πολλή αγάπη με στόχο τη διεκδίκηση των δικαιωμάτων όλων των Μονογονεϊκών Οικογενειών στην Ελλάδα και των ανθρώπων που υφίστανται κοινωνική διάκριση, διότι συγκαταλέγονται στις κοινωνικά ευπαθείς ομάδες. Διεκδικεί ακόμα την κάλυψη άμεσων αναγκών διαβίωσης, την διόρθωση αδικιών και τέλος τα ανθρώπινα δικαιώματα, τα δίκαια και σωστά.

«Είμαι κι εγώ μητέρα σε μονογονεϊκή οικογένεια και γνωρίζω πολύ καλά τις δυσκολίες που καλείται να διαχειριστεί ένας μονογονέας, όσα πρέπει να υποστηρίξει και πού οφείλει να αντεπεξέλθει», ξεκινάει τη συζήτησή μας η κ. Τσεσμελή. «Μιλάμε για ένα πλήθος απαιτήσεων και προβλημάτων σε θέματα επιβίωσης του ίδιου και των παιδιών του την ίδια στιγμή, με μοναδική βοήθεια πολλές φορές μόνο τις ικανότητες του, τον εαυτό του. Είμαι φοροτεχνικός λογίστρια και οικονομική σύμβουλος επιχειρήσεων. Εχω εξειδικευτεί στο στρατηγικό marketing, στο internet marketing και στο management, χωρίς να σταματήσω στιγμή την προσωπική μου ανέλιξη, και εντός του γάμου μου.

»Παντρεύτηκα αρκετά μικρή,  20 ετων είχα την κόρη μου και στα  24 μου τον γιο μου. Έμεινα για 20 έτη σε έναν γάμο με πολλές αντιξοότητες, πολλά προβλήματα και πολλή στεναχώρια. Νόμιζα ότι έτσι έπρεπε, αφού παντρεύτηκα και ότι κάθε πόρτα σε κάθε σπίτι κλείνει τα δικά του προβλήματα. Θα μου πείτε, γιατί τόσο μικρή; Αγάπησα, πίστεψα στα λόγια, και εμπιστεύτηκα τελικά έναν άνθρωπο που θεωρούσα ότι γνώριζα. Πραγματικά, μια γυναίκα υπεύθυνη, αξιόπιστη, ευαίσθητη, και σύμφωνα με τις αρχές με τις οποίες έχει μεγαλώσει, πολλές φορές πέφτει θύμα των καταστάσεων και του ανθρώπου που θεωρεί δικό της, ενώ στην πραγματικότητα εξαπατάται.  Θα σας πω ότι έμεινα έγκυος και ακολούθησα τον δρόμο μου, ανέλαβα τις ευθύνες μου με έναν άνθρωπο που θεωρούσα ότι με αγαπά. Δεν μετανιώνω ούτε μια στιγμή για τα πλάσματα που έφερα στον κόσμο γιατί τα λατρεύω και είναι το απόλυτο νόημα και η πεμπτουσία της ζωής. Θα έδινα τη ζωή μου για τα παιδιά μου, όπως άλλωστε και οι περισσότερες μαμάδες στον κόσμο. Δεν μετράμε τίποτα μπροστά στα παιδιά μας!» τονίζει η κ. Τσεσμελή και συνεχίζει την κατάθεση ψυχής της: «Έφτασα να αισθάνομαι ότι θα πεθάνω και πήρα την απόφαση ότι τα πράγματα δεν πρόκειται να αλλάξουν, δεν μου αξίζει να υφίσταμαι καταστάσεις, που δεν ήταν δικά μου προβλήματα και σίγουρα ήταν αδύνατον να λυθούν από εμένα. Δύσκολα και πονεμένα χρόνια. Βέβαια, όταν χώρισα στα 39 μου, μη φανταστείτε ότι ήταν εύκολα, δεν είχα δουλειά, είχα μόνο έξοδα, κανένα εισόδημα και βέβαια καμία διατροφή, με πολλές ευθύνες και υποχρεώσεις. Όμως, δεν το έβαλα κάτω ποτέ. Στη μάχη φαίνεται η αξία μας… Και τώρα πραγματικά αισθάνομαι δικαιωμένη, πήρα την σωστή απόφαση και δεν το αλλάζω με τίποτα το σήμερα, πράγμα που πρέπει να μετρήσει η κάθε γυναίκα, γιατί όλες είναι δυνατές, γεννούν παιδιά, έχουν ταλέντα και χαρίσματα. Προσωπικά, είμαι δίπλα σε κάθε ψυχή που πονάει».

Ο Σύλλογος

Ο Σύλλογος Μονογονεϊκή Οικογένεια και Γυναίκα δημιουργήθηκε από την κ. Τσεσμελή αφού ήρθε σε επαφή με πολύ κόσμο στα Νότια Προάστια, όταν αποφάσισε να πολιτεύτεί. Τότε, την πλησίασαν γυναίκες που της εξέθεσαν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν και της ζήτησαν να τις θυμηθεί. Έδωσε, λοιπόν, μια υπόσχεση ότι θα κάνει ό,τι χρειαστεί για να βοηθήσει. «Δεν είχα, βέβαια, ως εκείνη την στιγμή συνειδητοποιήσει ότι είναι τόσες πολλές οι οικογένειες που δοκιμάζονται και, μέσα στα δικά μου προβλήματα επιβίωσης, δεν σκέφτηκα ότι μπορεί να υπάρχουν κι άλλοι με παρόμοια ή και με μεγαλύτερα. Μέσα, λοιπόν, από την ανάγκη του κόσμου ιδρύθηκε ο Σύλλογος Μονογονεϊκή Οικογένεια και Γυναίκα για να υποστηρίξει, για να στηρίξει, για να διεκδικήσει τα δίκαια και τα σωστά. Διότι η οικογένεια είναι ο πυρήνας της κοινωνίας και τα παιδιά μας το αύριο της χώρας μας. Στα δικά τους χέρια θα παραδώσουμε την σκυτάλη της ζωής, της κοινωνίας», εξηγεί.

Ο σκοπός ίδρυσης του συλλόγου είναι καθαρά ανθρωπιστικός, βρίσκεται δηλαδή δίπλα στους ανθρώπους που έχουν ανάγκη, δίπλα στις κοινωνικά ευπαθείς ομάδες, δίπλα στα παιδιά. «Δεν φιλοδοξούμε, λοιπόν, αλλά διεκδικούμε τα ανθρώπινα, τα δίκαια και τα σωστά. Οι απαιτήσεις της εποχής, τα δεδομένα και το σύνολο του κοινωνικού ιστού έχει αλλάξει, γι’ αυτό είναι μείζονος σημασίας να υπάρξει ένα νομοθετικό πλαίσιο που θα εξυπηρετεί τις ανάγκες των ανθρώπων, των κοινωνικά ευπαθή ομάδων σε όλα τα επίπεδα: εργατικό, ασφαλιστικό για την κάλυψη των άνεργων και των παιδιών, φορολογικό κ.λπ.  Το οικογενειακό το περιμένουμε έτσι κι αλλιώς», τονίζει η κ. Τσεσμελή.

Τι σημαίνει όμως ανθρωπιστικός και διεκδίκηση των δικαιωμάτων; «Για παράδειγμα», εξηγεί η κ. Τσεσμελή, «στο πρώτο lockdown ήρθαμε σε επαφή με το υπουργείο Εσωτερικών και με τους δήμους και καλύφθηκαν ορισμένα προβλήματα σίτισης. Η κ. Δόμνα Μιχαηλίδου κατόπιν αιτήματός μας έδωσε ένα επίδομα Μονογονεϊκής Οικογένειας μέσα από το επίδομα Κοινωνικής Αλληλεγγύης. Οι ανάγκες, βέβαια, είναι τεράστιες και οι καταστάσεις διαμορφώνουν κάθε φορά τις κινήσεις μας και σε συνεργασία με τους φορείς και τα αρμόδια υπουργεία, ζητάμε την εξασφάλιση και την πρόνοια που είναι υποχρεωμένο να επιδείξει το κράτος απέναντι στους πολίτες του, ώστε να καταπολεμηθεί η φτώχεια και να τηρηθεί ο χάρτης θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων της στέγης. Έχουμε ζητήσει τη νομοθέτηση αυτών σύμφωνα με την διάταξη 2018/0202 της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ενώ έχουμε ζητήσει σχετικά με τα κόκκινα δάνεια και τους πλειστηριασμούς ειδική μέριμνα. Έχουμε ζητήσει, επίσης, τη θεσμοθέτηση νομοθεσίας για την προστασία και μέριμνα των κοινωνικά ευπαθών ομάδων,  συμπεριλαμβανομένων των μονογενεϊκών οικογενειών, καθώς και την πρόβλεψη νομοθεσίας σχετικά με το εργατικό δίκαιο, που έως σήμερα δεν υπάρχει. Αναμένουμε και εργαζόμαστε σκληρά για την εξασφάλιση των αναφαίρετων δικαιωμάτων μας. Έχει εγκριθεί το αίτημά μας για την παροχή laptop για τα παιδιά που ανήκουν σε κοινωνικά ευπαθείς ομάδες ώστε να εξασφαλιστεί και για εκείνα η τηλεκπαιδευση, και συνεχίζουμε».

Οι μονογενεϊκές οικογένειες στην Ελλάδα και τα προβλήματά τους

Μια και δεν υπάρχουν επισημοποιημένα πρόσφατα στοιχεία για τις μονογονεϊκές οικογένειες στη χώρα μας, ο Σύλλογός τρέχει μια πανελλαδική έρευνα (δείτε εδώ), απ’ όπου θα αντηληθούν βασικά δημογραφικά στοιχεία, αναφορικά με τους αριθμούς και τις ανάγκες, που θα χρησιμοποιηθεί τόσο από παντός τύπου φορείς, όσο και από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αν χρειαστεί. «Συναντήσαμε τον κ. Στάσση, Πρόεδρο της ΔΕΗ με αίτημα για μείωση χρέωσης στις κοινωνικά ευπαθείς ομάδες και μας υποσχέθηκε ότι μετά το καλοκαίρι θα το φτιάξει όπως και το έκανε, ενώ χάρη στον κ. Στάσση και στη ΔΕΗ λάβαμε χορηγία για την πανελλαδική έρευνα που διεξάγεται μέσω της σελίδας μας  www.monogoneikioikogenia.com ώστε να έχουμε τη μελέτη για τις μονογονεϊκές οικογένειες στην Ελλάδα. Δεν υπάρχει καμία αντίστοιχη στην Ελλάδα. Έχουμε κάποια στοιχεία από πολύ παλιές έρευνες της  ΕΛΣΤΑΤ, ορισμένων Πανεπιστημίων και του ΟΟΣΑ, αλλά φυσικά δεν αρκούν για ασφαλή συμπεράσματα. Πάντως, πιστεύουμε ότι οι μονογονεϊκές αποτελούν περίπου το 28% των οικογενειών, σύμφωνα με στοιχεία γάμων και διαζυγίων από τα ληξιαρχεία», τονίζει η κ. Τσεσμελή

Ποια είναι, όμως, τα βασικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει μια μονογονεϊκή οικογένεια στη χώρα μας; «Σίγουρα κάθε περίπτωση είναι ξεχωριστή και οι ανάγκες είναι πάρα πολλές, όμως εμείς δεχόμαστε ως βασικό κοινό παρονομαστή, που θα έλυνε το μεγαλύτερο μέρος των προβλημάτων, την εργασία με παράλληλη εξασφάλιση της φροντίδας των παιδιών, που επιβαρύνει την ανάγκη για επιβίωση και την οικονομία της οικογένειας», υπογραμμίζει η κ. Τσεσμελή και συνεχίζει: «Εάν εξασφαλιζόταν η εργασία και η φύλαξη του παιδιού, να είστε σίγουροι ότι θα είχαμε ξεπεράσει έναν τεράστιο σκόπελο. Για τον λόγο αυτόν, έχουμε συναντηθεί με την διοίκηση του ΟΑΕΔ και οι εργασιακοί σύμβουλοί του σε όλη την Ελλάδα έχουν δώσει έναν συγκεκριμένο χρόνο για την κάλυψη θέσεων άνεργων μαμάδων με παιδιά. Ταυτόχρονα, έχουν βγει προγράμματα για τη γυναίκα, τη μονογονεϊκή οικογένεια και τις κοινωνικά ευπαθείς ομάδες, όπως μας είχαν υποσχεθεί, ενώ αναμένονται και νέα».

Η κ. Τσεσμελή τονίζει ότι είτε πρόκεται για μια οικογένεια που από πυρηνική μετατρέπεται σε μονογονεϊκή είτε πρόκειται για μια οικογένεια που κατ’ επιλογή του γονέα συγκαταλέγεται στις μονογονεϊκές, το κράτος πρόνοιας είναι υπεύθυνο να μεριμνά για τους πολίτες και να εξασφαλίζει τις απαραίτητες συνθήκες για να μεγαλώνουν σωστά τα παιδιά τους. «Έχουμε ζητήσει ιδίως για τις μονογονεϊκές οικογένειες στις οποίες ο γονέας είναι άνεργος να παρέχεται επίδομα στέγασης, μηναίο εισόδημα μονογονεϊκότητας, σαν μισθός, φοροαπαλλαγές ανάλογα με τον αριθμό των παιδιών, επίδομα διατροφής για τις οικογένειες που δεν λαμβάνουν διατροφή. Αν μάλιστα ο υπόχρεος που θα έπρεπε να καταβάλλει διατροφή, δεν είναι εντάξει στις υποχρεώσεις του, θα πρέπει μεριμνήσει το κράτος την καταβολή του επιδόματος. Τέλος, ζητάμε να υπάρξει διαχωρισμός του επιδόματος κοινωνικής αλληλεγγύης και του οικογενειακού επιδόματος. Σε κάθε περίπτωση σκοπός δεν είναι να ζει μια οικογένεια με τα επιδόματα και ούτε πολίτες Γ’ κατηγορίας θα πρέπει να είναι οι μονογονείς. Στόχος μας είναι η υποστήριξη της οικογένειας με όλες τις παροχές για τον πρώτο χρόνο τουλάχιστον. Ο ΟΑΕΔ, με την βοήθεια των εργασιακών συμβούλων του, οφείλει να βρει εργασία στους μονογονείς όσο πιο σύντομα γίνεται και να εξασφαλίσει με κάποιον τρόπο και τη φύλαξη των παιδιών, ώστε καθεμιά οικογένεια να παίρνει τον δρόμο της και να μην χρειάζεται πλέον η στήριξη του κράτους», τονίζε και πάλι η κ. Τσεσμελή.

Φυσικά, υπάρχουν και άλλα προβλήματα: «Σε σχέση με άλλες χώρες, η Ελλάδα, δυστυχώς, είναι ανέτοιμη. Μας έχουν προσπεράσει οι εποχές και ξαφνικά πρέπει να τηρηθούν διατάξεις για τις οποίες δεν υπάρχει δομή και πρόβλεψη. Όπως έχω ήδη εξηγήσει, ο Σύλλογός μας έχει έρθει σε επαφή και έχει αιτηθεί για τα δικαιώματα των κοινωνικά ευπαθών ομάδων και των μονογονεϊκών οικογενειών. Έχουμε ζητήσει θέσπιση νομοθετικού πλαισίου για το εργατικό δίκαιο των μονογονεϊκών οικογενειών, ευεργετήματα που άπτονται της συνεπιμέλειας, περισσότερες δομές για δωρεάν ψυχολογική υποστήριξη για τους ανασφάλιστους γονείς και τα παιδιά τους, θέσπιση νομοθεσίας για την καταπολέμηση της φτώχειας και την προστασία της στέγης, που συγκαταλέγεται στον χάρτη ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και σε τελική ανάλυση για την εργασία και τη φύλαξη των παιδιών για να εργάζεται ο μόνος γονέας. Πραγματικά δεν είναι στόχος του κάθε ανθρώπου να ζει με επίδομα. Εργασία ζητά και φύλαξη των παιδιών του για να εξασφαλίσει τα προς το ζην. Το κράτος πρόνοιας πρέπει να μεριμνά και να φροντίζει τους πολίτες του στα πρώτα βήματα μιας μονογονεϊκής οικογένειας, εξασφαλίζοντας στα μέλη της στέγη, οικοσκευές, εισόδημα μηνιαίο και όλα όσα προβλέπονται χωρίς εισοδηματικά κριτήρια».

Γιατί “και γυναίκα” μετά τη Μονογονεϊκή Οικογένεια στο όνομα του Συλλόγου;

Συνήθως ο ενήλικος στις μονογονεϊκές οικογένειες είναι γυναίκα. Όμως, υπάρχουν και άντρες μονογονείς (διαζευγμένοι, χήροι, ομοφυλόφιλοι), που συχνά αντιμετωπίζουν και εκείνοι σοβαρά προβλήματα. Αναρωτιόμαστε, λοιπόν, εάν ο σύλλογος έχει και άντρες-μέλη και αν και πώς διαφέρουν από τις γυναίκες μονογονείς. Η κ. Τσεσμελή απαντά πως η γυναίκα έτσι κι αλλιώς βάλλεται και η γυναίκα είναι συνήθως ο “αρχηγός” μιας μονογονεϊκής οικογένειας, οπότε ο Σύλλογος αφορά τα δικαιώματα της γυναίκας. Έπειτα μας δίνει έναν ορισμό της  μονογονεϊκής οικογένειας: «Να δώσουμε έναν ορισμό, γιατί ακόμη και στο Δημόσιο πολλές φορές επεμβαίνουμε για να ενημερώσουμε. Θα σας πω ότι έχουμε ζητήσει τον ορισμό και έχουμε αποστείλει κατόπιν έρευνας και μελέτης των ειδικών επιστημόνων το εξής: Κοινός παρονομαστής για τον ορισμό της μονογονεϊκής οικογένειας είναι ο γονέας ανεξαρτήτως φύλου, που ασκεί εν τοις πράγμασι και κατ΄ αποκλειστικότητα τη γονική μέριμνα, εξασφαλίζει τη μόνιμη διαμονή, την επιμέλεια, τη φροντίδα, την ανατροφή, την επίβλεψη, την εκπροσώπηση και την άσκηση όποιας δικαιοπραξίας ενός ή περισσοτέρων ανήλικων και άγαμων τέκνων έως και την ενηλικίωσή τους, 18 ετών, είτε έως την ηλικία των 24 ετών, εφόσον είναι σπουδαστές δημόσιας ή ιδιωτικής εκπαίδευσης, στις περιπτώσεις χηρείας, ελεύθερης συμβίωσης χωρίς σύμφωνο συμβίωσης, τέκνου γεννημένου εκτός γάμου, διαζυγίου, ανάθεσης κατόπιν δικαστικής απόφασης ή διαμεσολάβησης, αποδεδειγμένης διάστασης και υιοθεσίας. Ακόμη και σε περίπτωση συνεπιμέλειας ως μονογονέας ορίζεται αυτός που εξασφαλίζει τη μόνιμη διαμονή του/των τέκνων, και σε κάθε περίπτωση ο γονέας που δηλώνει το/τα τέκνα στην φορολογική δήλωση εισοδήματός του, σε συνδυασμό με το πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης (μερίδας). Ειδικότερα η φορολογική δήλωση εισοδήματος του γονέα είναι το άμεσο αποδεικτικό στοιχείο που επιβεβαιώνει και πιστοποιεί την οικογενειακή κατάσταση, τη σύνθεση του νοικοκυριού, το οποίο είναι απαιτητό δικαιολογητικό για την διενέργεια οποιασδήποτε νόμιμης πράξης για λογαριασμό του φορολογούμενου και του/των εξαρτώμενων τέκνων εντός Ελλάδας και εκτός Ελλάδας σε συνδυασμό με το πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης (μερίδας)», εξηγεί η κ. Τσεσμελή, που υποστηρίζει ότι τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο μονογονέας άντρας είναι συνήθως η αίσθηση ότι δεν έχει τη δύναμη να δώσει στα παιδιά αυτά που θα μπορούσε πιο εύκολα να δώσει η μαμά, τουλάχιστον στο συναισθηματικό κομμάτι.

«Δεν τα καταφέρνουν τόσο καλά στο σπίτι και δεν έχουν την επικοινωνία που έχει η μαμά με τα παιδιά. Οι άντρες εκ της φύσης τους είναι πιο απότομοι, ενώ οι μαμάδες πιο συναισθηματικές. Οι περισσότεροι μόνοι γονείς μπαμπάδες στον σύλλογό μας προέρχονται από χηρεία και πραγματικά είναι αξιέπαινοι. Λιγότεροι είναι από διαζύγιο εξαιτίας διάφορων λόγων. Έχουμε μόνους γονείς μπαμπάδες που η μάνα τους παράτησε οικογενειακώς και έφυγε. Έχουμε μόνο γονέα από διαζύγιο από γυναίκα που δεν ήθελε τη ζωή που είχε, από γυναίκες που αποφάσισαν ότι ο πατέρας ήταν καλύτερη λύση για τα παιδιά τους κ.ά. Βέβαια, και πάλι σας λέω, είναι λίγοι. Έχουν επικοινωνήσει μαζί μας, έχουν ζητήσει καθοδήγηση και στήριξη ψυχολογική για το παιδί τους, ή τα δικαιώματά τους κ.λπ. Η βασική διαφορά είναι ότι συνήθως οι άντρες έχουν εργασία, ενώ οι περισσότερες γυναίκες είναι είτε άνεργες είτε τα χρήματα που λαμβάνουν είναι πιο λίγα και από το επίδομα ανεργίας. Αυτή είναι η μάστιγα. Από την άλλη μεριά, οι γυναίκες βρίσκονται σε πολύ δυσκολότερη ψυχολογική κατάσταση έπειτα από ένα διαζύγιο καθώς και τα παιδιά τους, ενώ οι άντρες είναι πιο συνειδητοποιημένοι, πιο σκληροί θα έλεγα, και ιδίως όταν έχουν φύγει διότι βρήκαν νέα σύντροφο. Ξέρετε, δυστυχώς αυτό είναι το φαινόμενο με την μεγαλύτερη συχνότητα. Ακόμη και όταν ξεκινάει η βία στην γυναίκα αυτύ συμβαίνει διότι από πίσω συνήθως υπάρχει άλλη σχέση. Βέβαια, αυτό το ανακαλύπτουν οι γυναίκες πολύ αργότερα. Ξέρετε, δεν είναι ωραίο να χαϊδεύουμε αυτιά όμως οι περισσότερες γυναίκες, και λέω οι περισσότερες διότι υπάρχουν και οι εξαιρέσεις, αγαπούν τον άνθρωπο που λέει ότι τις αγαπά, πιστεύουν στα λόγια, κάνουν παιδιά μαζί του και μετά έρχονται οι τσακωμοί, ο χωρισμός, τα ψυχολογικά, ο θυμός και τα παιδιά δεν ξέρουν πού να στραφούν διότι και οι δύο είναι γονείς τους».

Μονογονείς και πανδημία

Οι καραντίνες δυσκόλεψαν ιδιαίτερα τους μονογονείς. Ποια ήταν, άραγε, τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετώπισαν και ποιες δράσεις ανέλαβε ο σύλλογος για να τους ενισχύσει; «Σαφώς και ήταν μεγαλύτερα τα προβλήματα», συμφωνεί η κ. Τσεσμελή. «Τι να σας πω; Ότι δεν ασχολήθηκε κανείς μαζί τους; Είναι αλήθεια!!! Γιατί μήπως τώρα είναι καλύτερα; Δεν έχουν χρήματα να πληρώσουν τη ΔΕΗ, δεν έχουν να πληρώσουν ενοίκιο, δεν έχουν θέρμανση, δεν παίρνουν διατροφή, δεν παίρνουν ούτε επίδομα ανεργίας, γιατί δεν δικαιούνται πολλοί εξ αυτών, δεν έχουν τα αναγκαία να ταΐσουν τα παιδιά τους έως και σήμερα. Βέβαια, δεν σας κρύβω ότι η κατάσταση αυτή προϋπήρχε της πανδημίας. Ξεκινήσαμε να ζητάμε επίδομα, διότι υπήρχαν γυναίκες που δεν είχαν τρόφιμα ούτε τα βασικά για τα παιδιά τους. Μας καλούσαν και έκλαιγαν. Έτσι ήρθαμε σε επαφή με δημάρχους πολλών περιοχών, οι οποίοι αμέσως έδιναν λύση. Εντωμεταξύ, δεν προσφέρονταν τρόφιμα από το επίδομα κοινωνικής αλληλεγγύης, μολονότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είχε δώσει το ΤΕΒΑ για τις κοινωνικά ευπαθείς ομάδες. Μιλήσαμε με το υπουργείο Εσωτερικών και αμέσως ξεκίνησαν τα συσσίτια. Επίσης τους ενημερώσαμε ότι οι ιδιοκτήτες και εκμισθωτές απειλούσαν τις γυναίκες ότι θα τις πετάξουν στον δρόμο με τα παιδιά τους και οι αρμόδιοι έπραξαν τα δέοντα. Σε κάθε περίπτωση είναι άμεση ανάγκη να ασχοληθεί το κράτος μαζί τους. Στον πύρινα κάθε οικογένειας μεγαλώνουν παιδιά. Αφήνουν τις οικογένειες στο έλεος του Θεού…», αγανακτεί.

Συνεπιμέλεια

Ένα από τα ζητήματα που συζητιούνται πολύ αυτό το διάστημα αφορά τη συνεπιμέλεια. Επισημαίνω στην κ. Τσεσμελή ότι οι περισσότερες μητέρες αντιδρούν και της ζητώ, μέσα από την εμπειρία της, να μας περιγράψει τις ιδανικότερες συνθήκες για ένα παιδί χωρισμένων γονέων. «Οι άνθρωποι χωρίζουν γιατί υπάρχουν προβλήματα. Δεν είναι δυνατόν να συμβιώσουν και στις περισσότερες περιπτώσεις δεν είναι δυνατόν να επικοινωνήσουν, διότι υπάρχει θυμός και από τις δύο πλευρές, ανάλογα ποιος αισθάνεται πιο αδικημένος. Όμως ως γονείς οφείλουν απέναντι στα παιδιά τους να τα φροντίζουν και να είναι δίπλα τους. Είναι άδικο για τη γυναίκα να αντιμετωπίζει και να επωμίζεται τα βάρη και τις υποχρεώσεις μόνη της. Από την άλλη έχουμε γίνει κοινωνοί δύσκολων καταστάσεων, όπου οι μπαμπάδες τηλεφωνούν στις μαμάδες και τις απειλούν ότι τώρα, με τη συνεπιμέλεια, θα τους πάρουν το παιδί.  Καταθέσαμε, λοιπόν, σχετικό αίτημα και, κατόπιν συνάντησης με τον υπουργό Δικαιοσύνης κ. Τσιαρα, επικοινωνήσαμε τις θέσεις μας για διαμεσολάβηση, λέγοντας όχι στον ισοκαταμερισμό χρόνου και στην εναλλασσόμενη κατοικία. Για εμάς η συνεπιμέλεια δεν είναι εμπόδιο. Οι άνθρωποι που θέλουν, την επιλέγουν μόνοι τους. Δεν χρειάζονταν μέχρι σήμερα νομοθετικό πλαίσιο, αφού και ο πατέρας και η μητέρα έχουν υποχρεώσεις και ευθύνες απέναντι στα παιδιά τους. Στην Ελλάδα, η γυναίκα, σε ένα ποσοστό γύρω στο 95%, είναι η αρχηγός μονογονεϊκών οικογενειών. Γνωρίζετε, βέβαια, ότι είναι πάρα πολλές οι γυναίκες  που δεν λαμβάνουν διατροφή, όχι γιατί δεν το δικαιούνται, αλλά γιατί δεν μπορούν να το στηρίξουν σοικονομικά (αμοιβές των νομικών, έξοδα δικαστηρίων). Σε κάθε περίπτωση γνωρίζουμε ότι θα γίνουν πολλοί δικαστικοί αγώνες για τη συνεπιμέλεια, γι’  αυτόν τον λόγο προτείναμε τη διαμεσολάβηση και τη δωρεάν παροχή νομικής υποστήριξης και λάβαμε υπόσχεση ότι θα συμπεριληφθεί στο νομοσχέδιο. Επιπρόσθετα, ζητήσαμε τα ευεργετήματα της συνεπιμέλειας από το Υπουργείο Εργασίας για τον μόνο γονέα όπως ακριβώς και στα άλλα κράτη μέλη και τη στήριξη της μονογονεϊκής οικογένειας με μηνιαία καταβολή σαν μισθό κι επίδομα διατροφής, σύμφωνα με τις διατάξεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Συνεπιμέλεια δεν σημαίνει ότι κάποιος από τους δύο γονείς αλλάζοει ρόλο. Η μαμά έχει τον ρόλο της και ο μπαμπάς τον δικό του. Το θέμα είναι όταν τα παιδιά τα έχει ο μπαμπάς, αφού το θέλει, να είναι δημιουργικά δίπλα τους και να μην τα παρκάρει στους γονείς του, στη νέα του σχέση, στις θείες κ.λπ. Τα παιδιά θέλουν τον πατέρα τους, όχι τους γύρω, και αν δεν είναι ο ίδιος παρών τούς δημιουργεί συνήθως ψυχολογικό πρόβλημακαι άρνηση. Πάνω από όλα η ψυχική υγεία του παιδιού για να εξελιχθεί ισορροπημένα και να ανοίξει τα φτερά του στην ζωή.

»Όσον αφορά τις ιδανικές συνθήκες, πρέπει να μην κάνει το παιδί ό,τι θέλει τους γονείς. Επίσης, ακούω για τη χειραγώγηση των παιδιών εναντίον του πατέρα. Θα σας πω ότι το ίδιο γίνεται και από την πλευρά του πατέρα προς τη μάνα τους. Θα σας πω ότι σε πολλές περιπτώσεις καταντάει θέατρο, γιατί λαμβάνουν και οι οικογένειες των δύο γονιών ρόλο. Όμως, αυτό που κατά κόρον έχουμε συναντήσει είναι ότι οι μανάδες θέλουν την επικοινωνία του παιδιού τους με τον πατέρα και εκείνος δεν προλαβαίνει, δεν θέλει, δεν τα αναγνωρίζει, θέλει να ζήσει τη ζωή του, βρίζει τη μάνα στα παιδιά του κ.ο.κ. Κάποιοι θεωρούν ότι με τη συνεπιμέλεια δεν θα πληρώνουν χρήματα. Δεν θα αναφερθώ στις ελίτ καταστάσεις, αλλά στις μεσαίες και χαμηλές τάξεις, όπου πλήθος γυναικών δεν λαμβάνουν διατροφή, δεν έχουν να ζήσουν τα παιδιά τους. Αυτή θεωρείται η τιμωρία του άντρα προς την γυναίκα. Αδιαφορούν για τα παιδιά ή λένε… “να πάρω εγώ το παιδί ή τα παιδιά να τα ταΐζω εγώ” (έως δύο, βέβαια. Από τρία και πάνω δεν το συζητούν καθόλου), για να μη δίνουν χρήματα που θα τους τα “φάει” η πρώην γυναίκα τους. Σας λέω ότι αυτό το σενάριο είναι μότο σταθερό. Το ιδανικό θα ήταν ο καθένας να συνεχίσει την ζωή του να μην επιδιώκει ο ένας το κακό του άλλου, μα και οι δύο μαζί να δώσουν την αγάπη τους και ό,τι καλύτερο μπορούν, από συναισθηματικά μέχρι υλικά αγαθά, στα παιδιά τους, γιατί αυτή είναι η συνέχειά τους και αυτά τα παιδιά θα αντικατοπτρίζουν στο μέλλον τις κατευθύνσεις και τις αξίες που πήραν από τους γονείς τους. Δεν είναι τυχαίο ότι η παιδεία προέρχεται από την οικογένεια».

Γιατί καταδικάζονται οι μονογονείς και τα παιδιά τους;

Όλο και περισσότερες γυναίκες, αλλά και κάποιοι άντρες, επιλέγουν συνειδητά τη μονογονεϊκότητα ως οικογενειακή κατάσταση. Και μέρος της κοινωνίας τάσσεται a priori εναντίον τους. Γιατί, άραγε, καταδικάζονται τόσο; Και γιατί συχνά τα παιδιά των μονογονέων δέχονται άμεσο ή έμμεσο bullying από τους συνομηλίκους τους, bullying που προφανώς προέρχεται προφανώς από τις οικογένειές τους; Αναφορικά με το πρώτο σκέλος της ερώτησής μου, η κ. Τσεσμελή δεν θέλει να κρίνει ούτε τους ανθρώπους, ούτε τις καταστάσεις, ούτε τον τρόπο σκέψης. «Εγώ προσωπικά μπορώ να εκφέρω την άποψή μου και να πω ότι μόνο τα παιδιά είναι αυτά που θα μεγαλώσουν και θα βαθμολογήσουν στο τέλος, στο χειροκρότημα θα φανούμε όλοι μας! Δεν υπάρχει κανένα ιστορικό εγχειρίδιο ή κληροδότημα των παλαιότερων γενεών στους νεότερους που να ορίζεται πώς να είναι κάποιος γονιός. Η κατάσταση μονογονεικότητας, όταν επιλέγεται, πηγάζει από πολλές και διάφορες αιτίες που συνδυαστικά οδηγούν στη μονογονεϊκή κατάσταση. Βασικός άξονας, μέλημά μας, υποχρέωση μας και ευθύνη μας είναι τα παιδιά μας, που θα συνεχίσουν τη ζωή τους στην κοινωνία που θα τους αφήσουμε παρακαταθήκη φτιαγμένη από τις δικές μας ευθύνες, αστοχίες, τα καλά και τα κακά. Εμείς τα δημιουργούμε, εμείς υποχρεώνουμε τα παιδιά μας να ζήσουν ασφυκτικές καταστάσεις. Θα σας πω τι εννοώ… Πολλές φορές, όταν κληρονομούμε κάτι, αλλά δεν έχουμε την ευχέρεια να αντιμετωπίσουμε  τα έξοδα και τις οικονομικές εκκρεμότητες του θανόντος, έχουμε την επιλογή, αφού δεν μπορούμε να αντεπεξέλθουμε στις απορρέουσες υποχρεώσεις, να αποποιηθούμε αυτήν την κληρονομιά, ακόμη και εάν ήταν πραγματικά επιθυμητή. Στον αντίποδα, τα παιδιά μας δεν είναι δυνατόν να αποποιηθούν την κοινωνία που τους αφήνουμε παρακαταθήκη, ένα δημιούργημα που ακόμη και εάν τα πνίγει είναι αναγκασμένα να υποστούν και να τραβήξουν τις δικές μας αμαρτίες και όλων των προηγούμενων από εμάς. Θα πρέπει λοιπόν όλοι μας να προβληματιστούμε και να δούμε τι θέλουμε τελικά να αφήσουμε κληροδότημα στα παιδιά μας, ποιοι είμαστε, τι κάνουμε. Και ο απολογισμός των πράξεων μας πραγματικά δεν είναι καλός. Ένα θα τονίσω: Η δύναμη εν τη ενώσει. Σπυρί σπυρί γίνεται ένα καζάνι με φαγητό και το τραπέζι θα είναι στρωμένο για όλους. Ποιος πραγματικά περίμενε την κατάσταση που έχει προκαλέσει η πανδημία; Ποιος θα μας το έλεγε κάποια χρόνια πριν και εμείς θα το πιστεύαμε; Ας φτιάξουμε, λοιπόν, το σήμερα που είναι στο χέρι μας, ας ξαναστήσουμε τις κοινωνίες μας με αγάπη, αλληλεγγύη και ανθρωπιά. Οι μικρότητες και οι μικροψυχίες ιστορικά ούτε είχαν ούτε έφεραν καλά αποτελέσματα σε κανέναν».

Όσο για τα παιδιά των μονογονέων και τη βία που αυτά υφίστανται από τους συνομηλίκους τους, οι τελευταίοι, υποστηρίζει η κ. Τσεσμελή, είναι μικρογραφίες της οικογένειάς τους και μερικές φορές γίνονται πολύ σκληρά. «Παιδεία χρειάζεται, αγάπη και καθοδήγηση στους ηθικούς δρόμους της ζωής. Όλοι για έναν και ένας για όλους… Είμαστε όλοι μας άνθρωποι. Οι κοινωνίες των ζώων έχουν να μας δώσουν μαθήματα ζωής… Μάθημα ζωής πρέπει να είναι ακόμα η ιστορία μας, η παιδεία, η ανθρωπιά και η αλληλεγγύη. Πιστεύω στους ανθρώπους και τους αγαπώ, γιατί είναι το τελειότερο δημιούργημα του Θεού. Όλοι μας κάνουμε λάθη. Ας αναλογιστούμε κι ας κάνουμε κάτι καλό που θα δώσει ένα χαμόγελο στα θλιμμένα πρόσωπα γιατί όλοι μας έχουμε ανάγκη ακόμη και το μυρμήγκι».

Μπορείτε να βρείτε τον Σύλλογο Μονογονεϊκής Οικογένειας και Γυναίκα εδώ.