Μετά τη μεγάλη συνέντευξη της Μαριλένας Τριανταφυλλίδου και της Βάσιας Παρασκευοπούλου για την κατάσταση που επικρατεί (και) εξαιτίας της πανδημίας στο θέατρο και τις παραστατικές τέχνες για παιδιά, για το επόμενο χρονικό διάστημα θα δημοσιεύουμε συνεντεύξεις με καλλιτέχνες και ομάδες που ασχολούνται με το παιδικό θέαμα και θέλουν να μιλήσουν για την παρούσα κατάσταση στη χώρα μας και να κινητοποιήσουν το «απόν» Υπουργείο Πολιτισμού. Στο Τaλκ, προετοιμάζουμε το project αυτό εδώ και τρεις μήνες και σας ζητάμε, μέσα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσής σας, να βοηθήσετε και εσείς, κοινοποιώντας τα κείμενα αυτά και καθιστώντας έτσι ορατούς μια σειρά από ανθρώπους που αγαπούν τα παιδιά και θέλουν να τα εκπαιδεύσουν και να τα διασκεδάσουν, αλλά δεν μπορούν. Σήμερα, κοντά μας το Θέατρο Κούκλας Redicolo.

• Είμαι η Δέσποινα Καλπενίδου, είμαι κουκλοπαίκτρια, ζω στη Θεσσαλονίκη και μέχρι την πανδημία είχα την χαρά και την τύχη να ζω από αυτό που αγαπώ. Έχω σπουδάσει Φυσική στο ΑΠΘ, ασχολήθηκα πολλά χρόνια με το φοιτητικό θέατρο, μαθήτευσα και εργάστηκα πολλά χρόνια στο Θέατρο Τέχνης Ακτίς Αελίου, είμαι μέλος του γυναικείου φωνητικού συνόλου Πλειάδες και ερωτεύτηκα το κουκλοθέατρο πριν από δέκα χρόνια.
• Είμαι ο Γιάννης Μόμτσιος, κουκλοπαίκτης. Έχω σπουδάσει Αγγλική Φιλολογία και Διοίκηση Επιχειρήσεων. Με την Δέσποινα ακολουθήσαμε παράλληλες πορείες στο φοιτητικό θέατρο όπου σκηνοθετούσαμε μαζί ερασιτεχνικές ομάδες, όπως και στην Ακτίς Αελίου όπου συμμετείχαμε σε μουσικοθεατρικές παραστάσεις. Κατά τα άλλα, είμαι αυτοδίδακτος σε επτά όργανα, έχω γράψει μουσική για 13 παραστάσεις και ασχολούμαι ερασιτεχνικά με την ηχοληψία και την παραγωγή μουσικής και βίντεο.
• Το Θέατρο Κούκλας Redicolo φτιάχτηκε το 2011 από μας τους δύο και έχει έδρα στη Θεσσαλονίκη. Για την δημιουργία, την υποστήριξη και την επικοινωνία των παραστάσεων έχει συνεργαστεί και συνεργάζεται κατα καιρούς με πολλούς και αξιόλογους καλλιτέχνες και άλλους επαγγελματίες στον χώρο των τεχνών.
• Η ομάδα δημιουργεί και πραγματοποιεί παραστάσεις με μεγάλες χειροποίητες κούκλες σε ανθρώπινο ή μεγαλύτερο μέγεθος, με τις οποίες ταξιδεύουμε σε σχολεία, θέατρα και όπου υπάρχουν παιδιά. Τις παραστάσεις μας έχουν παρακολουθήσει ήδη πάνω από τριάντα χιλιάδες παιδιά σε όλη την Ελλάδα. Περισσότερα μπορεί να δει κανείς στο site μας www.redicolo.com και στην σελίδα μας στο facebook www.facebook.com/redicolo.
• Το κουκλοθέατρο ήταν για μας η τέχνη που ήρθε να παντρέψει όλα όσα αγαπούσαμε, δίνοντας μία νέα διάσταση στο θέατρο, αποκαλύπτοντας ένα ακόμα πιο τεράστιο πεδίο για έρευνα, δημιουργία, έκφραση και επικοινωνία. Η σχέση με τα παιδιά είναι μαγική, είναι το αγαπημένο μας κοινό, τόσο ανοιχτό, τόσο διψασμένο, τόσο ενθουσιώδες, μας δίνει δύναμη να συνεχίζουμε και μας θυμίζει την ουσία. Το να βρίσκουμε τον τρόπο να ζούμε από αυτό που αγαπάμε είναι όνειρο ζωής, δεν είναι καθόλου εύκολο, θυσιάσαμε πολλά, κοπιάσαμε πολύ, δεν μετανιώνουμε στιγμή για την επιλογή μας και όσο αντέχουμε θα συνεχίσουμε να το προσπαθούμε. Η δουλειά μας είναι ένα πάρα πολύ σημαντικό μέρος της ζωής μας και του χρόνου μας, οφείλουμε να κάνουμε αυτό που αγαπάμε περισσότερο.
• Την χρονιά 2019-20 είχαμε ενεργές τρεις διαφορετικές παραστάσεις, με τις οποίες παίζαμε καθημερινά σε σχολεία και θέατρα, στη Θεσσαλονίκη και τη Βόρεια Ελλάδα. Η πανδημία μάς βρήκε με γεμάτο πρόγραμμα, φουλ κλεισμένες παραστάσεις για σχολεία, είτε στο χώρο των σχολείων είτε σε νοικιασμένα θέατρα, σε διάφορες περιοχές της Βορείου Ελλάδας και της Θεσσαλίας. Είχαμε επικοινωνήσει τις παραστάσεις μας στα σχολεία, τα σχολεία είχαν κλείσει, και το μόνο που έμενε ήταν να παίξουμε. Όλες αυτές οι παραστάσεις φυσικά ακυρώθηκαν, χωρίς να μπορούν να αποζημιωθούν κάπως ούτε τα έξοδα, ούτε η δουλειά που είχαμε ήδη κάνει. Με τις αδελφές ομάδες κουκλοθεάτρου – μέλη του Ελληνικού Κέντρου Κουκλοθεάτρου Unima Hellas, ετοιμάζαμε για τον Μάρτιο μία ανοιχτή συλλογική γιορτή, για να γιορτάσουμε την Παγκόσμια Ημέρα Κουκλοθεάτρου στη Θεσσαλονίκη, η οποία μάλιστα φέτος θα γινόταν σε συνεργασία με το ΚΘΒΕ, πλάνα που αναβλήθηκαν φυσικά. Παράλληλα, ετοιμάζαμε σαν ομάδα μία νέα παράσταση με μαριονέτες και μέσα στην άνοιξη είχαμε σκοπό να ξεκινήσουμε να ετοιμάζουμε μία ακόμα νέα παράσταση, πλάνα που έχουν μείνει πίσω και είναι πολύ δύσκολο να φροντίσουμε σε αυτές τις συνθήκες.
• Ήμασταν από τους σχετικά τυχερούς που, τη στιγμή που μας έκλεισαν, είχαμε ενεργές συμβάσεις αορίστου χρόνου κι έτσι όλοι οι εργαζόμενοι της εταιρίας ενταχθήκαμε στις αποζημιώσεις που δόθηκαν μέχρι και τον Ιούνιο. Το καλοκαίρι κόψανε τις αποζημιώσεις και μας επέτρεψαν θεωρητικά να παίξουμε, αλλά σαν ομάδα δεν μπορούσαμε να αναλάβουμε το οικονομικό ρίσκο να διοργανώσουμε παραστάσεις. Για να τηρηθούν τα υγειονομικά πρωτόκολλα, τα έξοδα διοργάνωσης αυξάνονται, πολλά από αυτά πρέπει να τα προπληρώσουμε, η μείωση των θέσεων μειώνει τα πιθανά έσοδα και το ρίσκο μεγαλώνει τόσο, που είναι πολύ δύσκολο να το αναλάβουμε μόνες μας οι ανεξάρτητες ομάδες, χωρίς υποστήριξη. Οι μικρές καλλιτεχνικές ομάδες βρίσκόμαστε δηλαδή σε αδιέξοδο. Ακόμα και αν αφήσουν ανοιχτά τα θέατρα, όσο υπάρχουν υγειονομικά πρωτόκολλα και ανοιχτή η πιθανότητα να μας κλείσουν ανα πάσα στιγμή, πρακτικά δεν έχουμε την δυνατότητα να κάνουμε παραστάσεις. Μοναδικές σταγόνες ανακούφισης είναι οι αποζημιώσεις ή το ταμείο ανεργίας και δυστυχώς ούτε αυτό το ελάχιστο δεν μπορούμε να έχουμε όλοι. Εγκριθήκαμε ως Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία για να πάρουμε την έκτακτη αποζημίωση των 2.000 ευρώ, χρήματα που δεν έχουν έρθει ακόμα και που έτσι κι αλλιώς ελάχιστα μπορούν να καλύψουν το ότι η εταιρεία δεν έχει καθόλου έσοδα από τον Φεβρουάριο ενώ τα έξοδα της συνεχίζουν να τρέχουν και δεν ξέρουμε ακόμα το πότε θα μπορέσουμε να ξανακάνουμε παραστάσεις.

• Όπως τα περισσότερα παιδικά θεάματα, έτσι και η δική μας ομάδα, δουλεύει κυρίως με τα σχολεία. Είμαστε σε μία συνεχή κατάσταση αναμονής, ακόμα περιμένουμε να βγουν σαφή πρωτόκολλα για το πώς θα μπορέσουν τα σχολεία φέτος να δουν παραστάσεις. Σιγά σιγά αντιλαμβανόμαστε ότι δεν υπάρχει περιθώριο ούτε να παίξουμε στο χώρο των σχολείων, ούτε να κάνουμε παραστάσεις σε θέατρα και να καλέσουμε εκεί τα σχολεία. Ρωτήσαμε το Υπουργείο Παιδείας πώς προβλέπεται να παρακολουθήσουν θέατρο τα παιδιά φέτος και μας απάντησαν ότι επιτρέπεται  να έρθουν στο θέατρο ανά τμήμα. Όταν τους επισημάναμε ότι δεν μπορεί να γίνει παράσταση μόνο για 20 παιδιά και ότι κανένας δάσκαλος δεν θα πάρει την ευθύνη να φέρει το τμήμα του στην ίδια αίθουσα με παιδιά από άλλα σχολεία, η απάντηση του Υπουργείου ήταν ότι δεν μπορεί να υποχρεώσει τους δασκάλους να φέρουν τα παιδιά στο θέατρο. Πετάνε δηλαδή το μπαλάκι στους εκπαιδευτικούς και δεν τους ενδιαφέρει να βρούμε με ποιο τρόπο θα καταφέρουμε να δούνε και φέτος τα παιδιά θέατρο, το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι να μην έχουν την ευθύνη που δεν θα δουν.
• Μία λύση για μας, για το διάστημα που δεν μπορούμε να πραγματοποιήσουμε παραστάσεις, θα ήταν να εργαστούμε στην προετοιμασία νέων παραγωγών. Θα περιμέναμε το Υπουργείο Πολιτισμού να στηρίξει τις ομάδες, βγάζοντας προκηρύξεις για επιχορηγήσεις που αφορούν τη δημιουργία νέων παραστάσεων. Στις ελάχιστες και προβληματικές προκηρύξεις που ανακοινώθηκαν, ενισχύθηκαν μόνο ψηφιακές δράσεις και όχι ζωντανές παραστάσεις, ενώ στις τακτικές ετήσιες επιχορηγήσεις νέων παραγωγών συνεχίζει να ισχύει το παράδοξο οτι αποκλείονται οι παραστάσεις για παιδιά. Φωνάζουμε με όσους τρόπους μπορούμε ότι σε αυτές τις συνθήκες δεν γίνεται να επιβιώσει η τέχνη μας, ότι η ζωντανή επαφή είναι απαραίτητο στοιχείο στο θέατρο, ότι οι άνθρωποι έχουμε ανάγκη την τέχνη, ότι οφείλει η πολιτεία να μας υποστηρίζει όσο δεν μας επιτρέπει να παίζουμε, ότι οφείλει η πολιτεία να προστατεύσει τους ανθρώπους της τέχνης και να μην τους αναγκάσει να αλλάξουν επάγγελμα.
• Φυσικά και φοβόμαστε για τη χρονιά που έρχεται. Έχουμε και πολλά άλλα συναισθήματα που παλεύουν μέσα μας. Θυμώνουμε, απελπιζόμαστε, εξοργιζόμαστε, απογοητευόμαστε, ελπίζουμε. Τις τρεις έτοιμες παραστάσεις μας προσπαθούμε να βρούμε τρόπους να τις κρατήσουμε ενεργές, να βρούμε τρόπους να παίξουμε. Παραμένουμε σε μία συνεχή κατάσταση αναμονής, προσπαθούμε να υπολογίσουμε αν έχει νόημα να κρατάμε τις συμβάσεις μας ενεργές, αν μπορούμε να βγούμε στο ταμείο ανεργίας, αν έχει νόημα να προσπαθήσουμε να οργανώσουμε παραστάσεις, αν αντέχουμε να προσπαθούμε να επιβιώσουμε σαν καλλιτέχνες. Ψάχνουμε δύναμη και τρόπους να συνεχίσουμε να κάνουμε αυτό που αγαπάμε. Προσπαθούμε να ασχοληθούμε με τις κατασκευές μας, να φτιάξουμε τις κούκλες μας, να μελετήσουμε και να εργαστούμε πάνω στην νέα παράσταση που ετοιμάζουμε, να βρούμε κουράγιο και διάθεση να παραμείνουμε δημιουργικοί.
• Η πανδημία αποδεικνύεται, δυστυχώς, η μεγάλη ευκαιρία για κάποιους να διαλύσουν τον πολιτισμό, όπως διαλύουν και την παιδεία, την υγεία, την εργασία, το περιβάλλον, τα δικαιώματα, την αξιοπρέπεια. Ευκαιρία να ξεπουλήσουν τα δημόσια αγαθά, να ροκανίσουν το δημόσιο χρήμα και να το μοιράσουν στην κλίκα τους, να συντηρητικοποιήσουν την κοινωνία, να τρομοκρατήσουν τους ανθρώπους και να τους οδηγήσουν σε εξαθλίωση και ανέχεια. Είναι χυδαίο και άκρως εξοργιστικό αυτό που συμβαίνει, θα θέλαμε να μπει επιτέλους φρένο σε όλη αυτή την κατρακύλα και να το πάρουμε τελείως αλλιώς.Θα θέλαμε σεβασμό στο δικαίωμα των ανθρώπων στη ζωή και την αξιοπρέπεια, θα θέλαμε οργάνωση της κοινωνίας με τέτοιο τρόπο ώστε να τους χωράει όλους, θα θέλαμε η ανθρωπότητα να βρει τον τρόπο να κάνει το μεγάλο βήμα να εξανθρωπιστεί, να πάψει να λειτουργεί σαν ζούγκλα, να πάψει να επιβραβεύει τους «άριστους» και να πετά στον καιάδα τους αδύναμους, να βρεί τον τρόπο να φροντίζει όλους τους ανθρώπους της.
• Αυτή η κυβέρνηση έχει αποδείξει με πολλούς τρόπους ότι θεωρεί την τέχνη κάτι περιττό, ότι δεν την σέβεται ως ζωτική ανάγκη του ανθρώπου, ότι δεν την αντιμετωπίζει ως βασική ανάγκη των παιδιών για την υγιή ανάπτυξή τους. Δεν ενδιαφέρεται για την παιδαγωγική της αξία, δεν ντρέπεται να στερεί από τα παιδιά μας την ολόπλευρη καλλιέργεια που μόνο η τέχνη μπορεί να τους προσφέρει. Είναι αδιανόητο στην εποχή μας να συζητάμε ακόμα τέτοια πράγματα, όσοι ακολουθούν τέτοιες πολιτικές είναι απλά επικίνδυνοι για την κοινωνία.
• Θέλουμε να πούμε καλό κουράγιο και καλή δύναμη σε όλους τους γονείς και εκπαιδευτικούς, είμαστε δίπλα τους, θα κάνουμε ό,τι μπορούμε από τη μεριά μας για να καταφέρουμε να βρεθούμε ξανά σύντομα. Ας κάνουν κι αυτοί ό,τι μπορούν από τη δική τους τη μεριά για να μας στηρίξουν όσο είναι δύσκολες οι συνθήκες. Είναι πάρα πολύ σημαντικό και μας δίνει μεγάλο κουράγιο όταν βρίσκουμε τρόπους να στηρίζουμε ο ένας τον άλλο. Καλή αντάμωση!