“Κάθε μικρό και κάθε μεγάλο συμβάν στη ζωή σου, κάθε άνθρωπος που θα συναντήσεις, είναι ένα βήμα προς το πεπρωμένο σου.  Τότε δεν το γνώριζα. Πολλές είναι οι φορές που κοιτάζοντας πίσω, στον δρόμο της ζωής μου, βλέπω το δάκτυλο της αμφιβολίας να σβήνει τα όσα γνώρισα.   Φοβάμαι μήπως ξεχάσω όσα έχω αφήσει πίσω.  Μην ξεχάσω ποιος είμαι.  Ψηλαφώ το σημάδι·  τότε θυμάμαι.  Είμαι ο Αιμίλιος Τράι.  Είμαι ο Φύλακας του 8.”

Αυτά διαβάζουμε στο οπισθόφυλλο του νέου βιβλίου της Σάντρας Ελευθερίου, γνωστής μέχρι τώρα στο αναγνωστικό κοινό ως εικονογράφου παιδικών βιβλίων, «Ο φύλακας του 8κτώ» (εκδόσεις Ελληνοεκδοτική), λόγια που μας εξάπτουν τη φαντασία και την περιέργεια να γνωρίσουμε λίγο καλύτερα τον Αιμίλιο και τη ζωή του. Κι ο γιος μου κι εγώ, ως φαν της λογοτεχνίας του φανταστικού και των μυστηρίων, το αγαπήσαμε και το απολαύσαμε εξίσου. Εγώ δε το πήγα ένα βήμα παραπέρα και έκανα και μια όμορφη κουβέντα με την Σάντρα, με αφορμή τον φύλακα, αλλά όχι μόνο για αυτόν!

1. Γεια σου Σάντρα! Πριν μιλήσουμε για το νέο βιβλίο σου θα ήθελα να μας πεις λίγα πράγματα για σένα, για να σε γνωρίσουμε καλύτερα!

Γεια Πελιώ, σ’ ευχαριστώ για τη φιλοξενία! Να μιλήσω για μένα λοιπόν… Το βαφτιστικό μου όνομα είναι Αλεξάνδρα, που το άθροισμα των γραμμάτων του με βάση τη θέση τους στο αλφάβητο είναι το 13. Αυτό δεν ξέρω αν και πόση σχέση έχει με το παρακάτω. Κάθε δεκατρία περίπου χρόνια, η ζωή μου αλλάζει, όχι γιατί το επιδιώκω, αλλά γιατί έτσι τυχαίνει. Πέρασα από διάφορες δουλειές συνειδητοποιώντας ότι δεν κάνω για υπάλληλος. (Αυτό δεν μου πήρε δεκατρία χρόνια να το ανακαλύψω.) Πάντα μου άρεσε η ζωγραφική, ποτέ δεν ήθελα να γίνω ζωγράφος. Έχω δική μου γραφή που όμως δυσκολεύομαι να διαβάσω. Αγαπώ τον ύπνο, αλλά φοβάμαι να κοιμηθώ γιατί από μικρή έβλεπα φριχτούς εφιάλτες, συχνά σχετικούς με την εισβολή του ’74.

2. Είσαι πολύ επιτυχημένη εικονογράφος. Πώς ξεκίνησες να ζωγραφίζεις βιβλία; Και έπειτα, πώς και γιατί αποφάσισες να γίνεις και συγγραφέας;

Σχετικό κι αυτό με το πιο πάνω… Δούλευα στο τμήμα αφορολογήτων ειδών του αεροδρομίου Λάρνακας (όπου πλέον ήμουν βέβαιη πως δεν κάνω για υπάλληλος) και μετά από δεκατρία χρόνια στο ίδιο πόστο, εντελώς τυχαία, ήρθαν τα πράγματα έτσι που κατέληξα στην εικονογράφηση. Δεκατρία χρόνια μετά την απόφασή μου να δώσω παραίτηση απ’ το αεροδρόμιο, κυκλοφόρησε το βιβλίο μου, «Ο φύλακας του 8κτώ». Για να το συνδέσω, θα μπορούσα να πω πως γράφω από δεκατριών χρονών, αλλά στην πραγματικότητα, γράφω από πολύ πιο πριν. Η έκδοση του πρώτου μου βιβλίου («Από την πόλη έρχομαι…» )που έγραψα μαζί με την Φυτούλα Βακανά, ήρθε μετά από βράβευση.  Ήταν έτσι περισσότερο τυχαία παρά συνειδητή απόφαση η ενασχόλησή μου με τη συγγραφή.

3. Σε ποιες ηλικίες απευθύνεται το βιβλίο σου και σε ποια λογοτεχνική κατηγορία θα το ενέτασσες; 

Το «Ο φύλακας του 8κτώ» είναι ένα βιβλίο που έγραψα για μένα κι εγώ κοντεύω τα πενήντα. Δε νομίζω να είναι θέμα ηλικίας, περισσότερο θέμα αναγνωστικών προτιμήσεων.  Αν σ’ αρέσουν τα μυθιστορήματα φαντασίας με μια δόση χιούμορ και σασπένς, τότε, ανεξάρτητα από την ηλικία σου, θα σ’ αρέσει και το 8κτώ.  Αν όμως πρέπει να βάλω ταμπελίτσα, τότε θα έλεγα πως ανήκει στην εφηβική λογοτεχνία και είναι ιδανικό για εφήβους κάθε ηλικίας.

4. Πρωταγωνιστής της ιστορίας σου είναι ο Αιμίλιος Τράι. Μίλησέ μας λίγο για αυτόν; Πώς τον εμπνεύστηκες; Πώς σε συνάντησε; Ποιες είναι οι ιδιότητες που τον κάνουν τόσο ξεχωριστό;

Ο Αιμίλιος Τράι ήρθε και με βρήκε χωρίς να τον ψάξω. Δεν είναι ένας χαρακτήρας που έκτισα όπως κάνω με την εικονογράφηση όπου κρατώ σημειώσεις και σκιτσάρω μέχρι να καταλήξω. Ο Αιμίλιος είναι ο διαφορετικός που ονειρεύεται να ζήσει μια «κανονική» ζωή, είναι ο ήρωας που δε θέλει να είναι ήρωας, ούτε και νιώθει τέτοιος.  Όταν όμως είσαι τόσο ξεχωριστός ώστε να γνωρίζεις όσα άλλοι αγνοούν κι όταν οι πατούσες σου, σου μιλούν, τότε δεν έχεις επιλογή από το να ακολουθήσεις το πεπρωμένο σου.  Και το πεπρωμένο του Αιμίλιου είναι το 8.

5. Ποιον από τους πρωταγωνιστές σου αγαπάς περισσότερο και γιατί; 

Έχω μια αδυναμία στον Εμίλ γιατί κάνουμε καλή παρέα και με διασκεδάζει.  Είναι ο τύπος που μαζί του μπορείς να είσαι ο εαυτός σου και παρά τα  ελαττώματά του –που είναι πολλά– δεν μπορείς παρά να αγαπάς την μοναδική ελαφρότητα με την οποία αντιμετωπίζει τα πάντα και τους πάντες.

6. Τι… θαύματα συμβαίνουν στο τσίρκο Μιράκλ; Και γιατί επέλεξες ένα μεγάλο μέρος της δράσης του βιβλίου σου να λαμβάνει χώρα εκεί;

Ξέρω πως ίσως να μην ακούγεται φυσιολογικό, αλλά και πάλι δεν ήταν επιλογή μου το τσίρκο, κι αυτό από μόνο του γράφτηκε. Ίσως γιατί είναι ένας κόσμος που με γοητεύει και με τρομάζει, ίσως υποσυνείδητα να το έχω συνδέσει με την ιστορία του Τζον Μέρικ, «Ο άνθρωπος ελέφαντας», πραγματικά, δεν ξέρω…

7. Να μην ξεχάσω ποιος είμαι, λέει ο Αιμίλιος…Γιατί είναι τόσο σημαντικό να θυμόμαστε πάντα το ποιοι είμαστε; Και γιατί συχνά το ξεχνάμε; Εσύ ποιο σημάδι ψηλαφείς κάθε τόσο για να μην χάνεις την Σάντρα;

Όλοι μας κάποια στιγμή ξεκινάμε το ταξίδι της αυτογνωσίας και πιστεύω πως η αρχή μας είναι και ο πιο αυθεντικός μας εαυτός. Αυτός στον οποίο επιστρέφουμε για να νιώσουμε την επιβεβαίωση της ύπαρξής μας, του «εγώ» μας.  Απομακρυνόμαστε απ’ αυτό γιατί οφείλουμε να ανακαλύψουμε τις δυνατότητές μας, τις άλλες μας εκδοχές, ενώ χανόμαστε όταν ταυτιστούμε με αυτό που δεν είμαστε πραγματικά. Δεν μπορώ να πω πως έχω κάποιο σημάδι που ψηλαφώ, άμα απομακρυνθώ απ’ την «αρχή» μου, η ζωή μου δίνει ένα σκαμπίλι και με επαναφέρει.

8. Κάθε μικρό και κάθε μεγάλο συμβάν στη ζωή σου, κάθε άνθρωπος που θα συναντήσεις, είναι ένα βήμα προς το πεπρωμένο σου. Μεγάλη αλήθεια, το συνειδητοποιούμε, όμως;

Νομίζω, ή θέλω να νομίζω, πως ναι. Κάποιοι λιγότερο και κάποιοι περισσότερο, όλοι αντιλαμβανόμαστε τον αντίκτυπο που έχει η δική μας συμπεριφορά στις ζωές των άλλων και το αντίθετο.  Πως αυτό που συμβαίνει στην απέναντι μεριά, τελικά μας αφορά.

9. Κάθε κεφάλαιο ξεκινάει με ένα μικρό σκίτσο, ενώ το εξώφυλλο κοσμείται από μια κόκκινη πατούσα… Τι σημαίνουν αυτά και πώς πλαισιώνουν την ιστορία; Και γιατί οι πατούσες γνωρίζουν καλύτερα, όπως λες στην αρχή του βιβλίου σου;

Τα σκιτσάκια στα κεφάλαια τα σκέφτηκε η μοναδική Γιώτα Γκότση, η επιμελήτρια του βιβλίου. Η φωτιά παίζει βασικό ρόλο στην υπόθεση, κινεί την ιστορία προς τα μπρος, γι’ αυτό και επαναλαμβάνεται ως εικόνα στα κεφάλαια.  Το ίδιο και η τέντα του τσίρκου, το μαχαίρι του Κλάους, η μπουκάλα του Εμίλ, η καρδιά της Αρτνάς, οι παλάμες του Χακίμ και φυσικά οι πατούσες που είναι μαγικές και γνωρίζουν. Οι πατούσες, όπως η καρδιά και οι παλάμες, έχουν τη δική τους αρχή μέσα στο βιβλίο, τη δική τους ιστορία που πάει πίσω χίλια κι ακόμη χίλια χρόνια.

10. Ποιος είναι ο Κδωρ και τι αντιπροσωπεύει;

Θεωρητικά, κάθε άνθρωπος είναι εξίσου ικανός για το καλό και για το κακό. Ο Κδωρ είναι αυτός που εκμεταλλεύεται αδυναμίες για να γύρει η πλάστιγγα προς το κακό.  Είναι η απώλεια της ψυχής, το απόλυτο σκοτάδι.

11. Τι συμβολίζει για εσένα το 8;

Το οκτώ θεωρείται ιερός αριθμός και μου φάνηκε ταιριαστό να τον χρησιμοποιήσω ως σύμβολο της αιωνιότητας και της αρμονίας.  Πέρα απ’ αυτό, η ίδια η ζωή κινείται σε κύκλους και το οκτώ το βλέπω σαν δύο αντίθετους κόσμους (κύκλους) που τέμνονται σε ένα σημείο.  Το σημείο αυτό είναι οι φύλακες.

12. Τι μπορείς να μας αποκαλύψεις για τη συνέχεια της ιστορίας σου; Διότι, αν κατάλαβα καλά, αυτή ήταν μόνο η αρχή… Πότε να περιμένουμε τη συνέχεια και πώς θα λέγεται;

Η συνέχεια γράφεται τώρα και έχει προσωρινό τίτλο «Ο φύλακας του 8κτώ και το δακτυλίδι της καρδιάς».  Προτιμώ όμως κάτι πιο συνοπτικό κι έτσι μάλλον αυτό θα αλλάξει, θα το συζητήσουμε και με τον εκδότη μου, τον Διονύση. Δεν μπορώ να πω πολλά για τη συνέχεια, μόνο να πω πως αυτοί που έχουν φύγει από το τσίρκο ζουν πολύ διαφορετικές ζωές τώρα και πως ο Αιμίλιος δεν έχει ξεφύγει από τον Κδωρ.

13. Και για το τέλος μια, ίσως, δύσκολη ερώτηση. Ποιο βιβλίο θα ήθελες να έχεις εικονογραφήσει και ποιο βιβλίο θα ήθελες να έχεις γράψει;

Από πλευράς εικονογράφησης έχω φανεί πολύ τυχερή, έχω εικονογραφήσει πολλά και διαφορετικά είδη βιβλίων. Τα εικονογραφημένα βιβλία που μου αρέσουν, μου αρέσουν όπως είναι και δεν μπορώ να τα σκεφτώ με διαφορετική εικονογράφηση.  Να πω δηλαδή πως αν είχα εγώ ένα απ’ αυτά τα βιβλία στα χέρια μου θα έκανα το τάδε.  Θα ήθελα όμως να είχα τις γνώσεις για να γράψω ένα ιστορικό μυθιστόρημα, ή την φαντασία και την πειθαρχία για να γράψω ένα βιβλίο τύπου «A song of ice and fire».