Μετά τη μεγάλη συνέντευξη της Μαριλένας Τριανταφυλλίδου και της Βάσιας Παρασκευοπούλου για την κατάσταση που επικρατεί (και) εξαιτίας της πανδημίας στο θέατρο και τις παραστατικές τέχνες για παιδιά, για το επόμενο χρονικό διάστημα θα δημοσιεύουμε συνεντεύξεις με καλλιτέχνες και ομάδες που ασχολούνται με το παιδικό θέαμα και θέλουν να μιλήσουν για την παρούσα κατάσταση στη χώρα μας και να κινητοποιήσουν το «απόν» Υπουργείο Πολιτισμού. Στο Τaλκ, προετοιμάζουμε το project αυτό εδώ και τέσσερις μήνες και σας ζητάμε, μέσα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσής σας, να βοηθήσετε και εσείς, κοινοποιώντας τα κείμενα αυτά και καθιστώντας έτσι ορατούς μια σειρά από ανθρώπους που αγαπούν τα παιδιά και θέλουν να τα εκπαιδεύσουν και να τα διασκεδάσουν, αλλά δεν μπορούν. Σήμερα, κοντά μας οι Μαρία και Σπυριδούλα Παπαγεωργίου από το Θέατρο Κούκλας “Παραμυθοχώρα”.

• Καλησπέρα, συστηθείτε στο κοινό του Τaλκ.

Μ.Π. Ευχαριστούμε πολύ για την πρόσκληση. Είμαι η Μαρία Παπαγεωργίου, συνδημιουργός μαζί με τη Σπυριδούλα Παπαγεωρίου του Θεάτρου Κούκλας “Παραμυθοχώρα” που παρουσιάζει από το 2000 εώς και σήμερα παραστάσεις εικαστικού Θεάτρου κούκλας. Δραστηριοποιoύμαι ως Σκηνοθέτης , συγγραφέας, κουκλοποιός,κουκλοπαίχτρια και perfomer. Από μικρή το θέατρο ήταν η μεγάλη μου αγάπη. Τελειώνοντας το σχολείο σπούδασα Σκηνοθεσία στη σχολή Σταυράκου. Εργάστηκα δέκα χρόνια στην τηλεόραση, τη διαφήμιση κι έκανα ταινίες μικρού μήκους. Παράλληλα  μαθήτευσα δέκα χρόνια δίπλα σε καταξιωμένους σκηνοθέτες και συγγραφείς με στόχο την έρευνα τεχνικών σκηνοθεσίας, υποκριτικής και συγγραφής. Το κουκλοθέατρο μπήκε στη ζωή μου πριν 21 χρόνια. Παρακολούθησα εργαστήρια στην Ελλάδα και το εξωτερικό κι από τότε έχω αφιερωθεί στο θέατρο κούκλας για παιδιά. Ατέλειωτες ώρες διάβασμα, γράψιμο, σβήσιμο, σχεδιασμός – κατασκευή κούκλας, πρόβες, σεμινάρια, ταξίδια σε φεστιβάλ, δημιουργία παραστάσεων. Είναι ένας μαγικός κόσμος που μου δίνει απίστευτες δυνατότητες για έρευνα, έκφραση, δημιουργία και εξέλιξη.

Σ.Μ. Είμαι η Σπυριδούλα Παπαγεωργίου, συνδημιουργός του θεάτρου κούκλας Παραμυθοχώρα με τη Μαρία Παπαγεωργίου. Έχω σπουδάσει παιδαγωγός για παιδιά προσχολικής ηλικίας και έχω διευρύνει τις γνώσεις μου με σεμινάρια ψυχολογίας εκφραζόμενης μέσα από το παιχνίδι και το παιδικό ιχνογράφημα (play therapy – art therapy ) Από τα πρώτα χρόνια των σπουδών μου ανακάλυψα την τέχνη του κουκλοθέατρου και ασχολήθηκα σε βάθος με το κουκλοθέατρο, παρακολουθώντας σεμινάρια και εργαστήρια σε Αθήνα και Πολωνία. Σπούδασα σκηνογραφία, ενδυματολογία, performance art ,στη σχολή Βακαλό και στο εργαστήριο του Εθνικού θεάτρου. Θεατρικό παιχνίδι στη σχολή του Λάκη Κουρεντζή. Οι σπουδές μου συμπληρώνονται με σεμινάρια και εργαστήρια ζωγραφικής, κατασκευής μάσκας, γλυπτικής, μουσικοκινητικής αγωγής (Orff και Dalkros) και φωνητικής. Εργάστηκα για επτά χρόνια ως παιδαγωγός σε νηπιαγωγεία. Από το 1999 με την Παπαγεωργίου Μαρία ενώσαμε τα όνειρα μας και ιδρύσαμε την Παραμυθοχώρα και την κουκλοθεατρική ομάδα Κιβωτός μύθων από τότε δραστηριοποιούμαι ως κουκλοπαίχτρια, κουκλοποιός, σκηνογράφος, δημιουργός παραστάσεων και εκπαιδευτικών διαδραστικών προγραμμάτων.

• Ποια είναι η ομάδα σας και από ποιους αποτελείται; Πόσα χρόνια ασχολείστε με το παιδικό θέαμα και γιατί το επιλέξατε;

Μ.Π. Με τη Σπυριδούλα είμαστε πρώτες ξαδέρφες και φίλες από παιδιά. Από μικρές ονειρευόμασταν να δουλέψουμε μαζί. Το 1999 η δυνατή φιλία μας κι η αγάπη μας για τα παιδιά σε συνδυασμό με τις σπουδές μας, μας οδήγησαν να αφήσουμε τις μόνιμες εργασίες μας και να δημιουργήσουμε την ομάδα Κιβωτός Μύθων. Αφετηρία μας ήταν το παραμύθι “ Ο Τρομάρας”  του Γεωργίου Βιζυηνού και συνεχίσαμε με τη  “Μηλιά ”  του Εμμανουήλ Ροΐδη, δυο ελληνικά παραμύθια που ζωντάνεψαν για πρώτη φορά από την ομάδα μας. Εκείνη την εποχή υπήρχαν πολύ λίγα θεάματα για παιδιά από 2 ετών και επικεντρωθήκαμε στη δημιουργία παραστάσεων για μικρές ηλικίες. Υιοθετήσαμε μια πρωτότυπη μορφή καλλιτεχνικής έκφρασης που συνδυάζει την υποκριτική με την αφήγηση και τη χρήση κούκλας και σκηνικών αντικειμένων. Το 2002 φτιάξαμε τη στέγη μας, το Θέατρο Κούκλας Παραμυθοχώρα.  Ένα θέατρο αποκλειστικά αφιερωμένο στα παιδιά.  Το 2003 με την παράσταση, “Φουφήχτρα η μάγισσα με την ηλεκτρική σκούπα” βασισμένη στο παραμύθι του Ευγένιου Τριβιζά, λάβαμε μέρος στο Παγκόσμιο Φεστιβάλ Θεάτρου Κούκλας της Πράγας όπου προταθήκαμε για το βραβείο πρωτότυπου σχεδιασμού  κούκλας και  σκηνικών. Αυτό ήταν! 21 χρόνια κύλησαν σαν νεράκι μέσα από ένα απίστευτα δημιουργικό ταξίδι με μοναδικούς συνοδοιπόρους. Είχαμε τη χαρά να συνεργαστούμε με με αξιόλογους εμψυχωτές θεατρικού παιχνιδιού, εκπαιδευτικούς, μουσικοπαιδαγωγούς, ηθοποιούς αλλά και πολλά νέα παιδιά που έκαναν τα πρώτα τους βήματα στην Παραμυθοχώρα.  Καταλυτικό ρόλο έπαιξε η συνεργασία μας, με τη σκηνοθέτιδα και διακεκριμένη δασκάλα φωνητικής αγωγής Μίρκα Γεμεντζάκη όπου έκανε φωνητική διαμόρφωση σε όλες τις παραστάσεις που ανεβάσαμε από το 2004 έως το 2013. Είχαμε την τύχη να ντύσουν με τη μουσική και τα τραγούδια τους παραστάσεις μας ο Θάνος Μικρούτσικος, ο Φοίβος Δεληβοριάς, οι Εncardia και να συνεργαστούμε με αγαπημένους Έλληνες συγγραφείς τη Μαρία Παπαγιάννη, τη Ζωρζ Σαρρή, τον Ευγένιο Τριβιζά, τη Ζωή Βαλάση, τον Αντώνη Παπαθεοδούλου, την Ελένη Πριοβόλου και πολλούς άλλους. Μόνιμοι συνεργάτες της ομάδας μας είναι η Μελίνα Μάσχα στο σχεδιασμό φωτισμών, η Δήμητρα Κρητικίδη στην κινησιολογία και η Ρηνιώ Κυριαζή στη φωνητική διαμόρφωση. Στόχος μας πάντα είναι να προσεγγίζουμε κάθε έργο της παιδικής λογοτεχνίας με το οποίο έχει καταπιανόμαστε με αγάπη, αμεσότητα, χιούμορ, εικαστική πρωτοτυπία και να δημιουργούμε παραστάσεις που μπορεί να απολαύσει όλη η οικογένεια.

• Πού και πώς σας βρήκε η πανδημία; Παιζόταν ήδη κάποια παράστασή σας; Ετοιμάζατε κάτι καινούργιο;

Σ.Π. Η πανδημία μας βρήκε σε μια πολύ δημιουργική περίοδο. Το καλοκαίρι του 2019 αποφασίσαμε να ανακαινίσουμε το χώρο μας, να του δώσουμε μια νέα πνοή. Τον φτιάξαμε από την αρχή, με πολύ κόπο, μεράκι αλλά και μεγάλο οικονομικό κόστος. Ολοκληρώσαμε την ανακαίνιση τον Οκτώβριο του 2019 . Στην κεντρική σκηνή της Παραμυθοχώρας ανεβάσαμε το αγαπημένο παραμύθι της Μαρίας Παπαγιάννη “Μια περιπέτεια για το Ρωμαίο” με μουσική και τραγούδια του Θάνου Μικρούτσικου. Η παράσταση παιζόταν με μεγάλη επιτυχία κάθε Κυριακή για το κοινό και καθημερινές για τα σχολεία. Όλα αυτά τα χρόνια με τις προσεγμένες καλλιτεχνικές μας επιλογές έχουμε καταφέρει να κερδίσουμε την εμπιστοσύνη των εκπαιδευτικών και  να συνεργαζόμαστε με ιδιωτικά και δημόσια εκπαιδευτήρια από όλη την Αττική. Το πρόγραμμά μας ήταν κλεισμένο κάθε μέρα μέχρι τέλος Μαΐου. Παράλληλα στη μικρή σκηνή της Παραμυθοχώρας, Σαββατοκύριακα παίζονταν όπως κάθε χρόνο οι παραστάσεις για τους μικρότερους θεατές μας. Τα Τρία γουρουνάκια, το Ασχημόπαπο,  Τικ και Τέλα αλλά και καλοκαιρινά προγράμματα που ετοιμάζαμε. Ακυρώθηκαν όλες οι παραστάσεις στην Παραμυθοχώρα αλλά και οι εκδηλώσεις, παραστάσεις και σχολικές γιορτές που ήταν προγραμματισμένες  σε χώρους σχολείων έως και τέλος Ιουνίου. Το lockdown του Μαρτίου ήταν για εμάς καταστροφικό. Αυτή η ανατροπή προκάλεσε αβεβαιότητα στους ιδιοκτήτες που μας μίσθωναν εδώ και 16 χρόνια το κτήριο που στεγαζόμαστε. Θεώρησαν – εν μέσω κορωνοιού-  ρίσκο να συνεχίζουν να μας μισθώνουν το κτήριο και  αποφάσισαν να το αδειάσουμε. Έτσι απλά… Μετά από τόσα χρόνια συνεργασίας που με συνέπεια και σεβασμό διατηρούσαμε ζωντανό ένα πνεύμονα πολιτισμού στο κέντρο της Αθήνας. Η Παραμυθοχώρα έκλεισε εν μέσω πανδημίας μετά από 16 χρόνια λειτουργίας και μόλις 7 μηνών ανακαίνιση.

• Αποζημιωθήκατε οικονομικά από τις κρατικές επιχορηγήσεις για τους καλλιτέχνες; Πώς αντεπεξήλθατε οικονομικά και φυσικά πώς συνεχίζετε να βιοπορίζεστε με τα θέατρα κλειστά;

Σ.Π. Από το Μάρτιο έως σήμερα συσσωρεύουμε χρέη. Έχουμε επιδοτηθεί ως εταιρεία 1300 ευρώ. Με δύο ΤΕΒΕ και τα έξοδα της επιχείρησης να τρέχουν κανονικά. Το κράτος μας κάνει τη διευκόλυνση να τα πληρώσουμε αργότερα. Πραγματικά αναρωτιόμαστε πότε θα πληρωθούν όλα αυτά. Οι υπάλληλοί μας, συνεργάτες της ομάδας ευτυχώς είναι σε αναστολή από το Μάρτη οπότε παίρνουν το επίδομα των 533€ μηνιαίως. Το μόνο βοήθημα που έχουμε λάβει αυτούς τους μήνες είναι η επιστρεπτέα προκαταβολή, που είναι δάνειο. Μας έχουν απαγορεύσει το δικαίωμα στην εργασία. Αλήθεια, αναρωτιέται κανείς από το υπουργείο πως τα βγάζουν πέρα οι εργαζόμενοι στο χώρο της τέχνης; Όσον αφορά στο ενδεχόμενο λειτουργίας των θεάτρων με πληρότητα 30 % , αν δεν υπάρξει επιδότηση άδειων θέσεων από το κράτος, δεν είναι βιώσιμη η λειτουργία μας. Το θέατρο είναι από τους πιο ασφαλείς χώρους συναθροίσεων θεωρούμε ότι έχει αδίκως στοχοποιηθεί.

• Ποιες είναι οι ιδιαιτερότητες των παιδικών θεαμάτων και τι σας οδήγησε στην υπογραφή της επιστολής προς τους αρμόδιους υπουργούς;

Μ.Π.  Η ΣΚΗ.Ν.Η.ΔΡΑ που δημιουργήθηκε με την πρωτοβουλία της Μαριλένας Τριανταφυλλίδου, της Βάσιας Παρασκευοπούλου και της Κατερίνας Αλεξάκη, ήρθε σε μια στιγμή που ήταν επιτακτική ανάγκη να ενωθούμε όλοι οι άνθρωποι που ασχολούμασταν επαγγελματικά με το Θέατρο για παιδιά. Είναι ελπιδοφόρο που η πανδημία μας βρήκε ενωμένους. Οι καλλιτεχνικοί φορείς που ασχολούμαστε με το παιδικό θέατρο δεν έχουμε καμιά στήριξη από την πολιτεία. Τα έσοδά μας προέρχονται από τις παραστάσεις που κάνουμε για σχολεία και από τις δράσεις του Σαββατοκύριακου για παιδιά και γονείς. Με τις νέες διατάξεις που ανακοινώθηκαν στα σχολεία, επιτρέπονταν οι επισκέψεις σε θέατρα μόνο ανά τμήμα. Καταλαβαίνετε ότι εκεί που παίζαμε μια παράσταση για εκατό παιδιά τώρα θα έπρεπε να γίνουν τέσσερις παραστάσεις με τα ίδια έσοδα. Πράγμα που καθιστά αδύνατη την πληρωμή των συντελεστών.  Είναι λυπηρό να διακόπτεται η επαγγελματική σου δραστηριότητα με απόφαση του κράτους και να μη σου παρέχεται στήριξη. Ελπίζω να βρούμε τη δύναμη να επιμείνουμε στις διεκδικήσεις με την ελπίδα η πολιτεία να ευαισθητοποιηθεί και θα στηρίξει τις τέχνες.

• Φοβάστε για τη χρονιά που έρχεται; Ετοιμάζετε κάποιο νέο project ή προτιμάτε να ανεβάσετε παλαιότερες δουλειές σας ή ακόμα και να απόσχετε από τον χώρο μέχρι να ομαλοποιηθεί η κατάσταση με τον κορονοϊό;

Σ.Π. Η νέα θεατρική σεζόν που ξεκίνησε το Σεπτέμβριο μας βρήκε το ίδιο προβληματισμένες και διστακτικές για τα επόμενα βήματα. Παρά τις δυσκολίες επιλέξαμε να μη σταματήσουμε τη δράση μας. Θέλαμε να είμαστε δίπλα στα παιδιά προσπαθώντας να δώσουμε αλλά και να πάρουμε δύναμη και χαρά σε αυτή την πρωτόγνωρη δοκιμασία που βιώνουμε μικροί και μεγάλοι. Ξεκινήσαμε μια νέα ελπιδοφόρα συνεργασία με τη θεατρική σκηνή του Πολυχώρου Πολιτισμού Αθηναΐς. Μια νέα παραγωγή θα ήταν αδύνατο να πραγματοποιηθεί αυτή τη στιγμή έτσι σκοπεύαμε να παρουσιάσουμε μια παλαιότερη αγαπημένη παράσταση. Δυστυχώς με τα νέα περιοριστικά μέτρα δεν καταφέραμε να ξεκινήσουμε. Όσον αφορά στις δράσεις μας για το χώρο των σχολείων ετοιμάσαμε νέα διαδραστικά και εκπαιδευτικά προγράμματα προσαρμοσμένα στις νέες συνθήκες που επιβλήθηκαν αλλά σύμφωνα με τις τελευταίες εξελίξεις όπως όλα δείχνουν θα ακυρωθούν για άλλη μια φορά εκδηλώσεις και παραστάσεις που είχαμε προγραμματίσει για το Δεκέμβριο. Ελπίζουμε μέχρι να επανέλθουμε στην κανονικότητα, η πολιτεία να κατανοήσει τη ζωτική σημασία του θεάτρου και των τεχνών και να γίνει αρωγός στην προσπάθεια των καλλιτεχνών.

• Έστω ότι η πανδημία είναι μια ευκαιρία ώστε να αλλάξουν τα κακώς κείμενα στον χώρο σας. Τι θα θέλατε να δείτε να λειτουργεί αλλιώς;

Μ.Π. Όλα ξεκινούν από το γεγονός ότι η πολιτεία θεωρεί δευτερεύουσας σημασίας την καλλιτεχνική παιδεία. Δεν αντιλαμβάνεται πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος του θεάτρου για τη διαμόρφωση των παιδικών ψυχών. Η τέχνη αφήνει τη φαντασία των παιδιών να ανθήσει. Τα ωθεί να ονειρεύονται και να διεκδικούν το ακατόρθωτο. Θα θέλαμε να έχουμε σύμμαχο την πολιτεία. Αν στήριζε το έργο μας θα μπορούσαμε να κάνουμε και μείς καλύτερα τη δουλειά μας. Να υπηρετήσουμε την τέχνη μας χωρίς την αγωνία της επιβίωσης κάθε φορά που επιλέγουμε να πούμε στα παιδιά μια ιστορία που δε μπορεί να φέρει εισιτήρια ικανά να βγάλουν τα έξοδα παραγωγής. Είναι πραγματικά ευκαιρία  μέσα από τα αιτήματα της ΣΚΗ.Ν.Η.ΔΡΑ  που εστιάζουν στα προβλήματα των παραστατικών τεχνών για νεαρές ηλικίες, το υπουργείο να καταλάβει ότι είμαστε κι εμείς εδώ! Προσπαθούμε να δημιουργήσουμε για τα παιδιά καλλιτεχνικά έργα υψηλής αισθητικής και έχουμε ανάγκη από οικονομική στήριξη για να τα καταφέρουμε.

• Ποιο μήνυμα θα θέλατε να στείλετε σε γονείς και εκπαιδευτικούς, που ελπίζουμε σύντομα να κληθούν να επιλέξουν παραστάσεις για να παρακολουθήσουν με τα παιδιά τους; 

Είμαστε σε επικοινωνία με γονείς και εκπαιδευτικούς και λαμβάνουμε καθημερινά μηνύματα συμπαράστασης και ενθάρρυνσης. Μας εκφράζουν την επιθυμία τους να έρθουν με τα παιδιά στο θέατρο, αλλά συγχρόνως και τους φόβους τους. Στην δύσκολη εποχή που διανύουμε η τέχνη και το θέατρο έρχονται να εμψυχώσουν τα παιδιά, να δώσουν χαρά και να λειτουργήσουν σαν μέσο έκφρασης των συναισθημάτων τους. Πόσο εύκολο είναι να πεις σε ένα παιδί “Φέτος δεν θα δεις παράσταση, δεν θα πας σε εργαστήριο, δεν θα χορέψεις..” Βάζοντας όλα αυτά τα “ΔΕΝ ” μαζί με τα “Δεν θα αγκαλιάσεις τους φίλους σου, δεν θα παίξεις στην παιδική χαρά, δεν θα πεις τα κάλαντα”  το μόνο που καταφέρνουμε είναι να φορτίσουμε ακόμη περισσότερο συναισθηματικά τα παιδιά μας.  Προτείνουμε στους γονείς και τους εκπαιδευτικούς να μη φοβηθούν να φέρουν τα παιδιά στο θέατρο, όταν αυτό επιτραπεί. Στα θέατρα τηρούνται όλα τα απαιτούμενα μέτρα προστασίας για την ασφάλεια των θεατών. Το ζωντανό θέαμα είναι αναντικατάστατο. Επιλέξτε ομάδες με υψηλά καλλιτεχνικά κριτήρια και αισθητική, που γνωρίζουν τις προσλαμβάνουσες και τις δυσκολίες της κάθε ηλικίας και αντιμετωπίζουν με σεβασμό, επαγγελματισμό και αγάπη το κοινό τους.