Το Τaλκ, στο πλαίσιο του αφιερώματός του στο παιδικό βιβλίο, μίλησε με μια από τις πιο ξεχωριστές Ελληνίδες εικονογράφους. Ας δούμε τι μας είπε η Ίρις Σαμαρτζή.
- Πώς ξεκίνησες να εικονογραφείς παιδικά βιβλία;
Η εικονογράφηση ήταν πάντα δίπλα μου απλά δεν την έβλεπα. Ήταν κάπως σαν τα γυαλιά που τα ψάχνεις, αλλά είναι πάνω στη μύτη σου. Ευτυχώς δεν άργησα να τα βρω! Πήρα λοιπόν τις εικόνες μου και με περίσσεια ντροπή, άρχισα να χτυπάω πόρτες εκδοτών. Και κάποιοι με καλοδέχτηκαν. Έτσι κάπως ξεκίνησα. Και έτσι κάπως συνεχίζω.
- Ποιες προκλήσεις κρύβει η εικονογράφησή τους;
Μια είναι η πρόκληση: Να κερδίσεις έναν αναγνώστη. Να τον κάνεις να σταθεί στην εικόνα σου, να την καταλάβει, να φανταστεί έναν κόσμο πέρα από τα όρια της εικόνας. Η πρόκληση είναι δηλαδή να φτιάξω αναγνώστες ταξιδιώτες μέσα στην εικονογράφησή μου αλλά και πέρα από αυτήν που να θέλουν να διαβάσουν και να ξαναδιαβάσουν…και να ξαναδιαβάσουν.
- Από πού εμπνέεσαι;
Εμπνέομαι από τα πάντα γύρω μου. Νιώθω πως σε μια βόλτα με το σκύλο μου, σε ένα όνειρο που θα δω, σε μια κουβέντα που θα μου πει ένα παιδί στο σχολείο, σε ένα καφέ, σε ένα τραγούδι και σε πολλά πολλά άλλα, κρύβεται μια ιδέα. Απλά πρέπει να είσαι συνέχεια με τα αυτιά και τα μάτια ανοιχτά για να μην την προσπεράσεις και τη χάσεις.
- Πού ζωγραφίζεις συνήθως και ποιες τεχνικές χρησιμοποιείς;
Έχω καταφέρει και δουλεύω στο σπίτι μου, στο γραφείο μου. Και λέω ” καταφέρει” γιατί παλιά ήμουν κάπως σαν νομάς. Φόρτωνα το αυτοκίνητο με όλα μου τα σύνεργα και δούλευα πότε εδώ και πότε εκεί. Εντάξει, δεν έχω γιατρευτεί πλήρως: κατά βάθος θα ήθελα ένα σπιτάκι εργαστήρι που το παίρνει ο αέρας όπως στο Μάγο του Οζ και προσγειώνεται στα πιο απίθανα μέρη. Πάντα ήμουν λάτρης του κολάζ είτε αυτό γίνεται με χειρωνακτικό τρόπο, είτε ψηφιακό. Θεωρώ ότι το κολάζ είναι όλες οι τεχνικές μαζί.
- Ποιο είναι το αγαπημένο σου βιβλίο από όλα όσα έχεις εικονογραφήσει; Και ποιος ο αγαπημένος σου ήρωας;
Δεν έχω αγαπημένο βιβλίο. Το κάθε βιβλίο που εικονογραφώ μου θυμίζει μια εποχή του εαυτού μου. Πάντα θυμάμαι πού ήμουν όταν ζωγράφιζα, πώς ήμουν, με ποιους ήμουν, τι συζητούσα. Αν επιλέξω ένα βιβλίο, θα επιλέξω και μια ανάμνηση. Κι εγώ τις θέλω όλες μου τις αναμνήσεις.
- Πώς συνεργάζεσαι συνήθως με τους συγγραφείς; Δουλεύετε παράλληλα ή παίρνεις το κείμενο μετά την ολοκλήρωσή του;
Τα κείμενα μου τα στέλνουν οι εκδότες. Εννοείται βέβαια ότι υπάρχουν και συγγραφείς φίλοι-αγαπημένοι που μου στέλνουν εκείνοι απευθείας το κείμενό τους, γιατί θέλουν να το φανταστούμε παρέα πριν το δείξουν οπουδήποτε. Αλλά είναι πολύ συγκεκριμένοι αυτοί και μετρημένοι στα δάκτυλα του μισού χεριού. “Παράλληλα” δουλεύουμε μόνο με τον Αντώνη (Παπαθεοδούλου). Παράλληλα δουλέψαμε το “Τελευταίο γράμμα”. Παράλληλα δουλέψαμε το “Στα κύματα της Έλλης”.
- Ποιον εικονογράφο, Έλληνα ή ξένο, θαυμάζεις;
Η λίστα είναι τεράστια. Αυτή την περίοδο μετά την έκθεση στη Μπολόνια, έχω τρελαθεί με τη δουλειά της Tiziana Romanin. Επίσης όσα χρόνια κι αν περάσουν δε βαριέμαι ποτέ να ξεφυλλίζω τα βιβλία του Ali Mitgutsch και του Alain Gree.
- Ποιο βιβλίο θα ήθελες να έχεις εικονογραφήσει;
Το μοναδικό βιβλίο που θα ήθελα να ζωγραφίσω διακαώς είναι ένα δικό μου βιβλίο. Ελπίζω κάποτε να προλάβω να το κάνω.
- Τι δουλεύεις αυτή τη στιγμή;
Αυτή τη στιγμή δουλεύω το Μέλιο και τη Μελανή (γνωστά σκαθάρια από το “Ανάποδα” και το ” Απέναντι” των εκδόσεων Ίκαρος) σε μια νέα περιπέτεια. Περισσότερα δε λέω.
- Τέλος, πώς θα σύστηνες τον εαυτό σου σε ένα παιδί;
Θα του έλεγα να διαβάσει το “Στα κύματα της Έλλης” ή έστω να το ξεφυλλίσει και να πάει στο σαλόνι Νο 4. Ε…αυτή είμαι εγώ.
Η Ίρις Σαμαρτζή γεννήθηκε και ζει στην Αθήνα. Είναι απόφοιτος της σχολής Βακαλό με υποτροφία στο Interior Design. Έχει κάνει δύο Bachelor of Arts στο Graphic design και στο Interior Design κι έχει παρακολουθήσει σεμινάρια πάνω στη δραματική τέχνη στην εκπαίδευση και στη θεατρική αγωγή. Συνεργάστηκε με τη Σχολή Βακαλό ως βοηθός καθηγητή (Σκηνογραφία, Product Design, Αρχιτεκτονική Διαμόρφωση Εσωτερικών Χώρων, 2001/6). Από το 2003 διδάσκει ζωγραφική και κατασκευές σε ιδιωτικό εκπαιδευτήριο (νηπιαγωγείο, δημοτικό). Έχει συμμετάσχει σε ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα. Από το 2004 συνεργάζεται με εκδοτικούς οίκους ως εικονογράφος παιδικών βιβλίων. Βραβεύτηκε ως εικονογράφος το 2006 (“Από την καλή και από την ανάποδη”) και το 2008 (“Το ξύπνημα των κούκων”) από τον Κύκλο του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου καθώς κι από τα ΕΒΓΕ για το εξώφυλλο του βιβλίου “Το δέντρο που είχε φτερά” (2011). Κέρδισε το Κρατικό Βραβείο 2012 για το βιβλίο “Οι καλοί και οι κακοί πειρατές” του Αντώνη Παπαθεοδούλου. Από τον Κύκλο Παιδικού Βιβλίου, Βραβείο σε εικονογράφο και συγγραφέα βιβλίου με πολύχρωμη εικονογράφηση για το βιβλίο “Το Παλιόπαιδο” (2014).
Μπορείτε να τη βρείτε στο www.irissamartzi.com
