Με αφορμή την παράσταση “Μια Ζαχαρένια Συνταγή”, που παίζεται κάθε Κυριακή απόγευμα στο θέατρο Φούρνος, το Τaλκ μίλησε με τη σκηνοθέτιδα κ. Ελεάννα Σαντοριναίου για τη δουλειά της και το παιδικό θέατρο εν γένει.
- Καλησπέρα κ. Σαντοριναίου. Πριν μιλήσουμε για τη Ζαχαρένια Συνταγή, πείτε μας λίγα λόγια για εσάς! Πώς ασχοληθήκατε με το παιδικό θέατρο; Ποια η σχέση σας με τον Φούρνο και ποιες παραστάσεις έχετε σκηνοθετήσει ως τώρα;
Καλησπέρα σας. Σας ευχαριστώ για τον χρόνο σας. Ο Φούρνος είναι οικογενειακή επιχείρηση των γονιών μου, μεγάλωσα γύρω από την σκηνή του. Τον είδα να εξελίσσεται, να αλλάζει χρώματα και να μεγαλώνει. Συνεπώς θα έλεγα ότι η σχέση μου με τον Φούρνο είναι πολύ στενή και αποτελεί μέρος της παιδικής μου ηλικίας. Πριν αρχίσω να ασχολούμαι με το παιδικό θέατρο, υπήρξα κι εγώ θεατής των πρώτων παιδικών παραστάσεων που είχαν ανέβει στην σκηνή του Φούρνου. Καθώς μεγάλωνα, συνέχιζα να διαβάζω παιδικά παραμύθια, να βλέπω παιδικές ταινίες και θέατρο και πάντα είχα μία επαφή με αυτό το κομμάτι της παιδικής μου ηλικίας. Σιγά σιγά άρχισε να με ενδιαφέρει πολύ η έννοια του παιδιού σαν θεατής – τι θέματα το αγγίζουν, πώς τα αντιλαμβάνεται και κυρίως πώς συνδέεται με ένα θεατρικό δρώμενο. Πιστεύω ότι πέρα από το ότι τα παιδιά είναι πολύ ειλικρινείς θεατές, δίνουν και άλλη βαρύτητα σε κάτι που βλέπουν. Κάποιο έργο που θα δουν μπορεί να τους αγγίξει τόσο ώστε να το κουβαλάνε για πάντα μαζί τους. Εγώ ακόμα σκέφτομαι κατά καιρούς παιδικά παραμύθια και θεατρικά έργα που είχα δει πολύ μικρή. Με αυτή την σκέψη ήθελα να αρχίσω να κάνω παιδικό θέατρο και να δω στην πράξη τις ιδέες που είχα. Τον Δεκέμβρη το 2008 μου δόθηκε η ευκαιρία να σκηνοθετήσω την πρώτη μου δουλειά “Μήλα, Ζάχαρη, Κανέλα” έχοντας στο πλευρό μου δύο έμπειρες ηθοποιούς (Ευγενία Μαραγκού, Ματίνα Δημητροπούλου). Ήταν μία πολύ καλή εμπειρία και πετυχημένη συνταγή, εφόσον παίζεται επί 10 συνεχόμενες σεζόν-μέχρι και σήμερα. Έως τώρα έχω σκηνοθετήσει άλλες τέσσερις παραστάσεις – με τελευταία την Ζαχαρένια συνταγή. Κάθε παράσταση αγγίζει θέματα που αφορούν τον κόσμο και τα προβλήματα που μπορεί να έχει ένα μικρό παιδί ( Μήλα Ζάχαρη Κανέλα (2008) – η δύναμη της θέλησης/αλληλεγγύη Μάρκος ο Γάτος (2010) – ερχομός του μικρού αδερφού, Το Παράθυρο της Χαράς (2012) – αλλάζω σπίτι/νέα γειτονιά, Το Αγόρι με τα Μπλε Μαλλιά (2015) – διαφορετικότητα/βρίσκω το θάρρος μου).
- Πάμε στη Ζαχαρένια Συνταγή. Πώς προέκυψε η συνεργασία με την κ. Κωνσταντοπούλου; Πώς έγινε το βιβλίο θεατρική παράσταση και πώς δουλέψατε;
Η κ. Φωτεινή Κωνσταντοπούλου μάς προσέγγισε (τον Φούρνο) δίνοντας μας το βιβλίο και την επιθυμία να γίνει θεατρική παράσταση. Στο βιβλίο βρήκα όλα τα στοιχεία που ψάχνω: χιούμορ, ζεστασιά και ένα ωραίο, αισιόδοξο μήνυμα. Ο κύριος χαρακτήρας ο Ρένος ο Ζαχαρένιος, είναι πολύ γλυκός και έχει μία παιδικότητα που μπορούν να αντιληφθούν τα παιδιά. Με χαρά αποφασίσαμε να το μεταφέρουμε στην σκηνή και έτσι στρωθήκαμε στην δουλειά. Από το βιβλίο πήραμε τον μύθο και τους χαρακτήρες και μαζί με την Φωτεινή αρχίσαμε να συζητάμε για το πώς μπορεί η ιστορία να αναπτυχθεί, ώστε να μπορέσει να έχει την επιθυμητή θεατρική διάρκεια. Αναπτύξαμε περισσότερο τους άλλους ήρωες που αναφέρονται στο βιβλίο (Γουρουνάκια και Κοκκινοσκουφίτσα) και όταν συμφωνήσαμε στην τελική ιστορία, άρχισα να γράφω το θεατρικό κείμενο. Στην συνέχεια αυτό εξελίχθηκε και τροποποιήθηκε περεταίρω μέσα από τις πρόβες με τους ηθοποιούς. Οι ηθοποιοί που παίζουν είναι οι Ματίνα Δημητροπούλου, Κόνυ Ζήκου, Γιώργος Τζαβάρας και η Ευγενία Μαραγκού.
- Κάντε μας μια περίληψη της υπόθεσης! Τι θα δουν οι μικροί και οι μεγάλοι θεατές;
Θα δούνε την ιστορία του Ρένου του Ζαχαρένιου. Ο Ρένος Ζαχαρένιος είναι ένας ζουμερός και καλοκάγαθος, ζαχαροπλάστης που ζει στην Συννεφούπολη, την Χώρα που κατοικούν οι ήρωες των παραμυθιών. Κάθε μέρα στο εργαστήρι του φτιάχνει λαχταριστές λιχουδιές για όλους τους παραμυθένιους κατοίκους. Όταν μαθαίνει ότι οι άνθρωποι στη Γη είναι στεναχωρημένοι αποφασίζει να τους βοηθήσει και να τους κάνει ένα δώρο, την πιο σπουδαία και γλυκιά συνταγή που έχει κάνει ποτέ. Γρήγορα θα καταλάβει ότι αυτό δεν είναι τόσο εύκολο.
- Ποια είναι τα μηνύματα που θέλετε να περάσετε στα παιδιά; Ποια αφηγηματικά μέσα χρησιμοποιείτε για την επίτευξη των στόχων σας; Μέχρι σήμερα, ποιες είναι οι αντιδράσεις των θεατών, μικρών και μεγάλων, κατά τη διάρκεια και μετά τη λήξη της παράστασης;
Κάθε παράσταση έχει διαφορετικά μηνύματα ανάλογα με το θέμα. Αλλά σίγουρα με κάθε έργο αυτό που θέλω να πάρουν τα παιδιά είναι ότι είναι καλό να εκφράζουμε αυτό που αισθανόμαστε, πόσο σημαντική είναι η δύναμη της φιλίας, ότι είναι ωραίο να βοηθάμε τους γύρω μας και κυρίως ότι για όλα μπορεί να βρεθεί λύση αρκεί να ψάξουμε για αυτή. Τα παιδιά στη σημερινή εποχή ζουν σε δύσκολες συνθήκες και είναι σημαντικό να τους μαθαίνουμε την αισιόδοξη πλευρά τις ζωής. Αυτά τα θέματα εξελίσσονται μέσα στην ιστορία οργανικά, ο στόχος μου είναι να δίνω στους ήρωες χαρακτηριστικά και σκέψεις μικρών παιδιών έτσι ώστε οι μικροί θεατές να ταυτίζονται μαζί με τους χαρακτήρες και να μαθαίνουν μαζί τους. Δεν μου αρέσει να έχει το παραμύθι διδακτικό χαρακτήρα αλλά μέσα από την εξέλιξη του μύθου να βγαίνουν κάποια συμπεράσματα. Το τραγούδι είναι επίσης ένα αφηγηματικό εργαλείο που χρησιμοποιώ για να δώσω πληροφορίες που θα εξελίξουν την πλοκή και θα τονίσουν το εκάστοτε μήνυμα. Κατά την διάρκεια της παράστασης οι μικροί θεατές συμμετέχουν και μιλάνε στους ήρωες – κάτι που κι εμείς θέλουμε – και παρακολουθούν με πολλή αγωνία. Το πολύ ευχάριστο είναι ότι και οι γονείς συμμετέχουν, γελάνε και περνάνε ωραία. Όταν η παράσταση τελειώνει πολλά παιδιά φωτογραφίζονται με τους αγαπημένους τους ήρωες. Όταν βγαίνουν από την παράσταση είναι όλοι πολύ ευχαριστημένοι και μας λένε πολλά συγχαρητήρια. Το πιο ωραίο είναι ότι ξαναέρχονται για να δουν και τα άλλα μας παιδικά έργα και μερικές φορές μας επισκέπτονται 2,3 χρόνια μετά με τα καινούρια μέλη της οικογένειας – και πάντα έρχονται να μας το πούνε!
- Η μουσική είναι του Χρήστου Θηβαίου. Πώς ήταν η συνεργασία σας και πώς δουλέψατε, ώστε να καταλήξετε στη συγκεκριμένη μουσική επένδυση;
Αισθάνομαι πάρα πολύ τυχερή που συνεργάστηκα με τον κ. Θηβαίο. Από την αρχή αγάπησε το έργο όσο και εμείς. Η συνεργασία μας ήταν πολύ καλή και δημιουργική. Aρχικά μιλήσαμε για το έργο, την κεντρική ιδέα και το ύφος που θα ήθελα να διέπει το σύνολο. Μελετήσαμε μελωδίες και τραγούδια παρόμοια με αυτό που ψάχναμε και μετά άρχισε η δημιουργία της μουσικής. Ο Χρήστος μού έστειλε τις πρώτες εκδοχές των τραγουδιών, πάνω σε αυτά συζητήσαμε και σιγά σιγά φέραμε τα τραγούδια στην τελική τους μορφή. Κάτι που έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο στην διαμόρφωση των τραγουδιών ήταν ότι ο Χρήστος ερχόταν στις πρόβες, έτσι είχε μία πλήρη εικόνα για τους χαρακτήρες και τον κόσμο. Αυτό βοήθησε πολύ γιατί συζητούσαμε πάνω σε κάτι απτό και έτσι τα τραγούδια ήταν μέρος αυτού του κόσμου και όχι κάτι επιπλέον. Τέλος όταν πια τα τραγούδια ήταν έτοιμα ο Χρήστος έκανε πρόβες με τους ηθοποιούς για να τους βοηθήσει να τα τραγουδήσουν όπως πρέπει. Το αποτέλεσμα όπως θα δείτε είναι εξαιρετικό και τα τραγούδια βοηθάν να μεταφερθεί αυτή η ζεστασιά που σου δίνει και το βιβλίο.
- Η παράστασητελεί υπό την αιγίδα της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες. Τι σημαίνει αυτό στην πράξη;
Υπό την αιγίδα της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ υπήρξε και το ομώνυμο βιβλίο της κ. Κωνσταντοπούλου και για εμάς ήταν πολύ μεγάλη τιμή να έχουμε και εμείς την έγκριση της Ύπατης Αρμοστείας και την υποστήριξη. Το έργο μιλάει για την αγάπη και την αλληλεγγύη και πόσο σπουδαίο είναι να βοηθάς αυτούς που το έχουν ανάγκη. Ένα μήνυμα που τώρα με την προσφυγική κρίση είναι καλό να περάσουμε στα παιδιά. Στην πράξη, αυτή η έγκριση ευαισθητοποιεί περισσότερο τους γονείς να μελετήσουν και να συζητήσουν πάνω στο προσφυγικό θέμα με αφορμή την Ζαχαρένια Συνταγή. Επιπροσθέτως, με αφορμή αυτή την συνεργασία μελετάμε πώς μπορούμε να δώσουμε μία δωρεάν παράσταση για τα μικρά προσφυγόπουλα.
- Βλέπετε παιδικό θέατρο εκτός από τις δικές σας παραστάσεις; Πώς κρίνετε την πληθώρα των παιδικών σκηνών τουλάχιστον στην Αθήνα; Γιατί θα προτείνατε σε ένα γονιό να επιλέξει τη “Ζαχαρένια Συνταγή”;
Βλέπω και διαβάζω για το παιδικό θέατρο στην Ελλάδα όσο μπορώ. Όμως επειδή τα τελευταία χρόνια κατοικώ κυρίως στο Λονδίνο, βλέπω περισσότερο παιδικό θέατρο εδώ. Στην Αγγλία έχουν μεγάλη παράδοση στο παιδικό θέατρο, έχουν χώρους αποκλειστικά για το παιδί και εφήβους και κάνουν εξαιρετικές δουλειές. Βλέποντας αυτές τις παραστάσεις εμπνέομαι και σκέφτομαι πώς μπορώ να εξελίξω και τις δικές μου δουλειές.
Ως προς την πληθώρα των παιδικών σκηνών στην Αθήνα δεν θεωρώ ότι είναι κάτι αρνητικό. Το να γίνονται νέες δουλειές και να πηγαίνει ο κόσμος είναι κάτι αισιόδοξο και ελπιδοφόρο. Αυτό που θεωρώ προβληματικό είναι εάν κάποιος θεωρεί ότι το παιδικό θέατρο μπορεί να αποφέρει εύκολα και γρήγορα χρήματα γιατί τα παιδιά δεν έχουν απαιτήσεις. Τέτοιες παραστάσεις δεν σέβονται τους γονείς και τα παιδιά και δημιουργούν ένα άσχημο όνομα για το παιδικό θέατρο.
Η “Ζαχαρένια Συνταγή” είναι μία παράσταση που έχει δημιουργηθεί για τα παιδιά. Μιλάει σε αυτά και αφορά αυτά. Δεν έχει σκοπό να τα εντυπωσιάσει, αλλά να τους μιλήσει για πράγματα και σκέψεις που μπορεί να έχουν και για έναν κόσμο που τώρα μαθαίνουν. Είναι μία παράσταση που έχει γίνει με μεγάλη φροντίδα και αγάπη από όλους τους συντελεστές. Έχει καλούς και έμπειρους ηθοποιούς που σέβονται τα παιδιά και το νεαρό της ηλικίας τους, ωραία τραγούδια, χιούμορ και ζεστασιά. θα πρότεινα στον γονιό να επιλέξει την παράσταση αυτή εάν θέλει ένα έργο που μιλά στο παιδί αλλά όχι από την ματιά του μεγάλου, που παράλληλα είναι διασκεδαστική και για μικρά και για μεγάλα παιδιά και τέλος γίνεται μία ωραία αφορμή για παραπάνω κουβέντα.
- Μπορεί ένας σκηνοθέτης και ένας ηθοποιός να ζήσει αποκλειστικά από το παιδικό θέατρο;
Αυτό είναι κάτι πολύ σχετικό και εξαρτάται από το προγραμματισμό των παραστάσεων, τον χώρο και το μέγεθος του θιάσου και της παράστασης. Για παράδειγμα η δική μας παιδική σκηνή λειτουργεί από Σεπτέμβριο μέχρι Μάιο και κάποιες περιοδείες το καλοκαίρι. Συνεπώς για κάποιους μήνες δεν θα υπάρχουν απολαβές ούτε για τον σκηνοθέτη ούτε για τον ηθοποιό. Θα έλεγα ότι είναι δυνατό να ζήσει κανείς αποκλειστικά από το παιδικό θέατρο, αλλά αυτό εξαρτάται από πολλές συνθήκες και παραμέτρους για να γίνει εφικτό. Συνήθως και οι ηθοποιοί και οι σκηνοθέτες έχουν και άλλα έργα που συμμετέχουν μέσα στην χρονιά και αθροίζονται.
- Το παιδικό θέατρο χτίζει και ενήλικο κοινό ή κάπου στην πορεία οι θεατές χάνουν την όποια θεατρική παιδεία κατέκτησαν σε νεαρή ηλικία.
Αυτό είναι μία ερώτηση δύσκολη να απαντηθεί και εξαρτάται από πολλούς άλλους παράγοντες που συμβάλλουν στη εξελικτική πορεία ενός ανθρώπου. Θεωρώ ότι το παιδικό θέατρο είναι μία πολύ καλή αρχή ώστε να εξοικειωθεί κανείς με την έννοια του θεάτρου και αυτού του είδους τέχνης. Δίνει τα κατάλληλα ερεθίσματα ώστε να καλλιεργηθεί μία θεατρική παιδεία η οποία εάν συνεχιστεί σίγουρα δημιουργεί ένα πολύ καλό και ενήμερο ενήλικο κοινό. Χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι εάν κάποιος δεν πήγαινε σε παιδική ηλικία θέατρο, δεν μπορεί να εκτιμήσει τις αρετές του.
Όμως το παιδικό θέατρο είναι σημαντικό ανεξάρτητα εάν θα γαλουχήσει την νέα γενιά θεατών. Όπως λέει και ο Philip Pullman, «Τα παιδιά χρειάζονται την τέχνη, ιστορίες και ποιήματα όσο χρειάζονται τροφή και αγάπη. Γιατί τους διαμορφώνει, τους μαθαίνει για τον κόσμο, τους συγκινεί και μέσα από την τέχνη μαθαίνουν την ενσυναίσθηση και την προσωπική έκφραση.» Συνεπώς το παιδικό θέατρο αποτελεί παράγοντα εξέλιξης της συναισθηματικής νοημοσύνης ενός παιδιού και είναι σπουδαίο ανεξάρτητα εάν το παιδί σαν ενήλικας συνεχίζει να πηγαίνει.
Προσωπικά πιστεύω ότι το θέατρο είναι εξίσου απαραίτητο και στους ενήλικες, έτσι ελπίζω ότι εάν κάποιος πηγαίνει από παιδί ότι θα αναπτύξει μία αγάπη και το θέατρο θα του δίνει ερεθίσματα και ως ενήλικας.
- Ποια είναι τα επόμενα καλλιτεχνικά σχέδιά σας;
Αρκετά θα έλεγα. Ετοιμάζουμε να βγάλουμε σε βιβλίο το “Μήλα Ζάχαρη Κανέλα”. Αυτή την στιγμή βρίσκομαι πίσω στο Λονδίνο και είμαι στην διαδικασία μοντάζ της τελευταίας μικρού μήκους που έχω σκηνοθετήσει. Αυτή είναι βέβαια για ενήλικο κοινό. Όσο αφορά το παιδικό θέατρο έχω κάνει κάποιες επαφές και στο Λονδίνο για να ανεβάσω και εδώ μία παράσταση. Επίσης ετοιμάζω μία ακόμα μικρού μήκους για την Ελλάδα και γράφω και μία μεγάλου μήκους ταινία που θέλω να γυρίσω στην Τήνο.
«Μια ζαχαρένια συνταγή»
Tης Φωτεινής Κωνσταντοπούλου
Για παιδιά από 3,5-7 ετών
Κάθε Κυριακή στις 17:00
Διασκευή Θεατρική προσαρμογή – Σκηνοθεσία: Ελεάννα Σαντοριναίου
Μουσική: Χρήστος Θηβαίος
Στίχοι: Ελεάννα Σαντοριναίου
Σκηνικά κοστούμια: Ευγένιος Αρβανιτάκης
Φωτισμοί: Αποστόλης Τσατσάκος
Βοηθός σκηνοθέτη: Βασιλική Μουργελά
Φωτογραφίες: Αριάδνη Φυτοπούλου
Παίζουν οι ηθοποιοί: Ματίνα Δημητροπούλου, Κόνυ Ζήκου, Ευγενία Μαραγκού και ο Γιώργος Τζαβάρας
Ακούγεται η φωνή του Νίκου Νίκα
Διάρκεια: 55΄
Εισιτήριο: 10€
Παραγωγή: Θέατρο Φούρνος 2018
Η παράσταση τελεί υπό την αιγίδα της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στο πλαίσιο της εκστρατείας WithRefugees-www.WithRefugees.gr. Είμαστε μαζί με τους πρόσφυγες #WithRefugees. Ένωσε τη φωνή σου μαζί μας. Υπόγραψε την έκκλησή μας στο www.WithRefugees.gr
Θέατρο Φούρνος
Μαυρομιχάλη 168, Εξάρχεια
Τηλ. 210 6460748
