Είτε έχετε καλλιεργήσει την αναμονή του ερχομού του Αϊ-Βασίλη στο παιδί σας είτε όχι, το πιθανότερο είναι ότι χάρη στη μαγεία των χριστουγεννιάτικων κινουμένων σχεδίων, στις διαφημίσεις και στο λαμπερό στόλισμα της πόλης, να έχει ήδη μπει στο πνεύμα των γιορτών και να ανυπομονεί για την εμφάνιση του γλυκού αγίου, καθώς ακόμη πιστεύει στην ύπαρξή του. Τι γίνεται όμως όταν τελικά «συναντήσει» τον Άγιο Βασίλη στο σχολείο ή σ’ ένα εμπορικό κέντρο και αρχίσει να κλαίει; Αν φοβάται ότι την παραμονή του νέου χρόνου εκείνος θα «εισβάλει» στο παιδικό δωμάτιο ή γενικά στο σπίτι, έστω και για καλό σκοπό;
Συνηθισμένος φόβος
Αρχικά θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι φοβία είναι ένας υπερβολικός φόβος, αδικαιολόγητος, ανεξήγητος και δυσανάλογος προς την αιτία που τον προκαλεί. Αντίθετα, ο φόβος είναι μία φυσιολογική αντίδραση που θέτει τον ανθρώπινο οργανισμό σε κατάσταση συναγερμού για να αντιμετωπίσει το ερέθισμα που απειλεί την προσωπική του ασφάλεια. Σύμφωνα με τη Σύμβουλο Ψυχικής Υγείας Νάνσυ Ψημενάτου «πολλά μικρά παιδιά φοβούνται τον Άγιο Βασίλη διότι αποτελεί κάτι εντελώς διαφορετικό από τις έως σήμερα εμπειρίες τους. Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι ο φόβος τους δεν σχετίζεται αρχικά με τη φιγούρα του Αϊ-Βασίλη όπως αυτή εμφανίζεται στα βιβλία ή τα κινούμενα σχέδια, αλλά εκδηλώνεται όταν το παιδί δει τη μορφή του Αγίου Βασίλη μέσα στο κοινωνικό του περιβάλλον. Τα μικρά παιδιά, κυρίως όσα βρίσκονται στην προσχολική ηλικία, έχουν συνηθίσει να βλέπουν τον χαρακτήρα Άγιο Βασίλη σαν ήρωα κινουμένων σχεδίων, σε μικρό μέγεθος και σε δύο διαστάσεις, σε βιβλία ή στην τηλεόραση. Η εικόνα αυτή τους εξασφαλίζει μιαν απόσταση ασφαλείας και τους δίνει τη σιγουριά ότι όχι απλώς δεν μπορούν οι χαρακτήρες αυτοί να τα πειράξουν, αλλά και ότι εκείνα έχουν τον απόλυτο έλεγχο: ανά πάσα στιγμή μπορούν να τους εξαφανίσουν όλους, κλείνοντας, π.χ., το βιβλίο ή την τηλεόραση. Όταν όμως οι ίδιοι χαρακτήρες παρουσιάζονται ζωντανοί, τότε αποκτούν άλλο κύρος στα μάτια του παιδιού, το οποίο μπορεί πραγματικά να τρομάξει».
Ψύχραιμη αντίδραση
Αν το παιδί δείχνει να φοβάται τον Άγιο Βασίλη μην το πιέσετε με κανέναν τρόπο να πάει κοντά του. Μην το υποχρεώσετε να βγει φωτογραφία μαζί του ή να κάτσει στην αγκαλιά του και κυρίως μην υποτιμήσετε τον φόβο του λέγοντας «Έλα, βρε χαζό, τι φοβάσαι;» «Το αντίθετο να κάνετε» μας τονίζει η Νάνσυ Ψημενάτου. «Να σεβαστείτε τον φόβο του και να υποχωρήσετε. Θα υπάρξουν αρκετές ευκαιρίες στο μέλλον για φωτογραφίες, αν αφήσετε το παιδί χωρίς να το πιέσετε να κάνει κάτι που δεν θέλει. Μπορείτε να πάτε εσείς και να χαιρετήσετε και να βγείτε φωτογραφία. Μοιραστείτε το πόσο σας άρεσε, αλλά μη σπεύσετε να πείτε: ‘‘Είδες δεν είναι τίποτε’’ ή ‘‘κοίτα, το κάνουν μικρότερα παιδιά από σένα’’. Δώστε στο παιδί χρόνο να εξοικειωθεί με τη μεγάλη κόκκινη φιγούρα με τον σκούφο και τα άσπρα γένια. Αγκαλιάστε το, καθησυχάστε το. Δείξτε ότι καταλαβαίνετε τους φόβους του και μην προσπαθήσετε εκείνη τη στιγμή να το εκλογικεύσετε. Είναι προτιμότερο να πείτε απλώς ‘‘καταλαβαίνω ότι φοβάσαι’’. Στη συνέχεια εξηγήστε ότι εσείς δεν τον φοβάστε, ότι είναι καλός και μοιράζει δώρα στα παιδιά. Δείξτε στο παιδί τη σιγουριά σας γι’ αυτά που του λέτε». Θα ήταν καλό λοιπόν εμείς οι γονείς να αρχίσουμε την προετοιμασία του ερχομού του από νωρίς; «Φυσικά. Μπορείτε να το ωθήσετε να συμπεριλάβει στο παιχνίδι του μια φιγούρα του Αϊ-Βασίλη και να το αφήσετε να προσεγγίσει, να παρατηρήσει και, τελικά, να παίξει μαζί του. Το παιχνίδι είναι ο καλύτερος τρόπος για να ξεπεράσει το παιδί τους φόβους του, μια που θα αισθάνεται ότι ελέγχει την κατάσταση το ίδιο».