Τα παιδιά από πολύ νωρίς δείχνουν περιέργεια για τα στήθη, τα οπίσθια και τα γεννητικά όργανα ανδρών και γυναικών. Οι ερωτήσεις που εκφράζουν τη σεξουαλική περιέργεια αρχίζουν συνήθως στην προσχολική ηλικία και κατ’ αρχάς αναφέρονται στην ανατομία του ανθρώπινου σώματος. Τα παιδιά παρατηρούν τις διαφορές των γεννητικών οργάνων ανδρών και γυναικών ή συνομηλίκων. Και οι γονείς;
Πολλά βιβλία παιδαγωγικής λένε ότι η πόρτα της κρεβατοκάμαρας των γονιών –και του μπάνιου– πρέπει να κλείνει, όπως και ότι δεν επιτρέπεται να κυκλοφορούν γυμνοί μπροστά στα παιδιά τους. «Τέτοιοι κανόνες είναι το λιγότερο αστείοι, γιατί η κάθε οικογένεια έχει τις δικές της συνήθειες και τη δική της ηθική και δύσκολα ορίζεται σε αυτά τι είναι σωστό ή λάθος» λέει στο Τaλκ η σύμβουλος ψυχικής υγείας Νάνσυ Ψημενάτου. «Αν το παιδί αφεθεί μόνο του, θα διαμορφώσει τις δικές του απόψεις με βάση πληροφορίες που θα πάρει από την αυλή του σχολείου ή από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, κινδυνεύει να κατασκευάσει θεωρίες λανθασμένες, γελοίες ή τρομακτικές, οι οποίες φυσικά θα επηρεάσουν τη μετέπειτα σεξουαλική συμπεριφορά του» συμπληρώνει η κυρία Ψημενάτου.
Το δάσος, όχι το δέντρο
Τι πρέπει να κάνουμε λοιπόν οι μαμάδες και οι μπαμπάδες; «Απλώς να είστε συνεπείς και απαλλαγμένοι από προκαταλήψεις και να μη φοβηθείτε ότι αν τα παιδιά σας σάς δουν γυμνούς, θα ξυπνήσουν σεξουαλικά νωρίτερα από ό,τι πρέπει» τονίζει η σύμβουλος ψυχικής υγείας. Η συνολική συμπεριφορά του γονέα απέναντι στο παιδί είναι, κατά τους ειδικούς, το θέμα που πρέπει να μας προβληματίσει και όχι η γύμνια αυτή καθαυτή και μερικές ερωτήσεις που μπορεί να οδηγήσουν σε δημιουργικές απαντήσεις για το ποια απόφαση θα πάρει μια οικογένεια σε σχέση με τη γύμνια είναι: Με ποιον τρόπο οροθετώ τον εαυτό μου και το παιδί μου; Πώς νιώθω εγώ απέναντι στο γυμνό σώμα; Ποιοι είναι οι δικοί μου περιορισμοί σε σχέση με τη γύμνια; Πόσο αντέχω το βλέμμα του παιδιού πάνω μου; Τι φοβάμαι ότι θα γίνει αν με δει γυμνό/ή; Ποια είναι τα όρια που δεν πρέπει να προσπεράσω; Ανάλογα με τις απαντήσεις που θα δώσετε, μπορείτε σιγά σιγά να αποφασίσετε και τι θέλετε να κάνετε στη δική σας οικογένεια με το θέμα της γύμνιας.
Ντυμένοι ή γυμνοί λοιπόν;
«Η αλήθεια είναι ότι η γύμνια στο σπίτι, όταν τη διαχειριζόμαστε με έναν τρόπο που να εμπεριέχει σεβασμό και φυσικότητα, σαφώς και δεν είναι επικίνδυνη» αναφέρει η Νάνσυ Ψημενάτου. Διάφορες μελέτες μάς δείχνουν ότι τα παιδιά τα οποία είδαν το σώμα των γονιών τους γυμνό είχαν μια ρεαλιστική εικόνα για το δικό τους σώμα. Δεν χρειάστηκε να καταφύγουν σε κόλπα για να ‘‘δουν’’ τι κρύβεται εκεί ‘‘κάτω’’. Επίσης τα παιδιά αυτά είχαν υγιή σεξουαλική ανάπτυξη. Όπως και να έχει όμως, η τελική απόφαση είναι στα χέρια του κάθε γονέα. Κάθε απόφαση που θα πάρουμε έχει οφέλη και μειονεκτήματα. Το θέμα όμως στη διαπαιδαγώγηση ενός παιδιού είναι να παίρνω εκείνες ακριβώς τις αποφάσεις που θα εξασφαλίζουν όσο το δυνατόν το μέγιστο όφελος για το παιδί. Σε κάθε απόφαση μπορώ να χρησιμοποιήσω μερικά εργαλεία: ενημέρωση, βοήθεια, στήριξη. Σήμερα ευτυχώς, χάρη στην ανάπτυξη της τεχνολογίας, μπορώ π.χ. μέσω του Διαδικτύου να απευθυνθώ σε ασφαλείς, εξακριβωμένες για την εγκυρότητά τους πηγές και να μάθω όσο το δυνατόν περισσότερα για το θέμα που με απασχολεί. Άλλος τρόπος ενημέρωσης είναι φυσικά τα βιβλία, που και αυτά με τη σειρά τους βοηθούν και ενημερώνουν. Ο παιδίατρος ή οι ειδικοί σε θέματα που αφορούν την ανάπτυξη του παιδιού μπορούν επίσης να δώσουν εμπεριστατωμένες απαντήσεις και είναι στη διάθεση του κάθε γονιού.
Συνειδητοποιημένοι και ενημερωμένοι!
Ας δούμε, τέλος, τα «πρέπει» και «δεν πρέπει» σχετικά με το θέμα του γυμνού σώματος των γονιών.
Τι ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ να κάνετε:
◆Να δαιμονοποιείτε τη γύμνια
◆Να συγχέετε τη γύμνια με τη σεξουαλικότητα
◆Να εκφοβίζετε τα παιδιά ή να τα κάνετε να νιώθουν ντροπή
◆Να επιδεικνύετε το γυμνό σώμα σας μπροστά στα παιδιά
◆Να σεξουαλικοποιείτε τη συμπεριφορά του παιδιού
◆Να το πιέζετε να είναι «φυσικό» και να κάνει μπάνιο γυμνό στην παραλία, αν δεν θέλει
Τι ΠΡΕΠΕΙ να κάνετε:
◆Λειτουργήστε φυσικά και φυσιολογικά
◆Διδάξτε στο παιδί την αξία της ιδιωτικότητας
◆Διδάξτε στο παιδί το δικαίωμά του να του ανήκει το σώμα του
◆Συζητήστε τα συναισθήματα που νιώθει. Για παράδειγμα, πείτε: “Είδα ότι αναστατώθηκες όταν έκλεισα την πόρτα για να κάνω μπάνιο. Θα ήθελα να σου πω ότι η ώρα του μπάνιου είναι η δική μου ώρα και θέλω να την περνάω μόνη/μόνος μου”.
◆Δεχτείτε τα όρια που σας βάζει το παιδί σε σχέση με τη δική του γύμνια