Η εμμηνορρυσία, ή αλλιώς η περίοδος, αποτελεί πηγή προβληματισμού τόσο για τα έφηβα κορίτσια όσο και για τους γονείς τους. Είναι σημαντικό να προετοιμάσουμε τις κόρες μας για την έναρξη της περιόδου, ώστε να γνωρίζουν τι πρόκειται να συμβεί και για ποιο λόγο. Αρωγοί σε αυτό μπορούν να είναι οι παιδίατροι, συζητώντας εγκαίρως με τους γονείς για την εφηβική ανάπτυξη και περιλαμβάνοντας τον έμμηνο κύκλο στα ζωτικά σημεία. Όπως οι διαταραχές της αρτηριακής πίεσης, του καρδιακού ρυθμού ή της αναπνοής μπορεί να σημαίνουν σοβαρή ασθένεια, έτσι και η αναγνώριση διαταραχών του έμμηνου κύκλου στην εφηβεία μπορεί να οδηγήσει στην έγκαιρη διάγνωση πιθανών προβλημάτων υγείας.
Φυσιολογικός έμμηνος κύκλος
Η μέση ηλικία εμμηναρχής στις ανεπτυγμένες χώρες και στην Ελλάδα είναι τα 12 έτη. Η περίοδος ξεκινά περίπου 2 με 3 χρόνια μετά τη θηλαρχή, δηλαδή την έναρξη ανάπτυξης των μαστών. Μέχρι την ηλικία των 15 ετών, 98% των κοριτσιών θα έχουν αδιαθετήσει. Τα κορίτσια που δεν έχουν αδιαθετήσει μέχρι τα 15 έτη ή δεν έχουν αδιαθετήσει 3 χρόνια μετά τη θηλαρχή, χρειάζονται διερεύνηση.
Οι έμμηνοι κύκλοι είναι συχνά ακανόνιστοι στην εφηβεία, ειδικά όσον αφορά στο διάστημα μεταξύ πρώτου και δεύτερου κύκλου. Στο 90% των περιπτώσεων η περίοδος έρχεται κάθε 21 με 45 ημέρες. Τρία χρόνια μετά την εμμηναρχή το 60 με 80% των έμμηνων κύκλων διαρκεί από 21 μέχρι 34 ημέρες, όπως συμβαίνει και στις ενήλικες γυναίκες.
Παθολογική εμμηνορρυσία
Σε περίπτωση που το μεσοδιάστημα μεταξύ των έμμηνων κύκλων υπερβαίνει τους 3 μήνες, θα πρέπει να γίνεται έλεγχος. Στα περισσότερα κορίτσια η περίοδος διαρκεί από 2 έως 7 ημέρες και δε χρειάζεται να χρησιμοποιήσουν πάνω από έξι σερβιέτες την ημέρα. Ροή αίματος που απαιτεί αλλαγή σερβιέτας κάθε 1 με 2 ώρες θεωρείται παθολογική, ειδικά αν η περίοδος διαρκεί πάνω από 7 ημέρες, οπότε επίσης χρειάζεται έλεγχος.
Η παθολογική εμμηνορρυσία μπορεί να οφείλεται σε διαταραχή της ωορρηξίας και να χαρακτηρίζεται από αμηνόρροια μέχρι και μηνορραγία. Αν και η διαταραχή της ωορρηξίας είναι κάπως αναμενόμενη τα πρώτα χρόνια μετά την εμμηναρχή, μπορεί να σχετίζεται με εγκυμοσύνη, σεξουαλικό τραυματισμό, σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, ενδοκρινοπάθειες, διαταραχές της πήξης του αίματος, άγχος. και διατροφικές διαταραχές.
Ιατρική Συμβολή
Είναι απαραίτητο οι παιδίατροι να συζητούν με τους γονείς για την εφηβεία, αρχίζοντας από τα 7 με 8 έτη του παιδιού. Επειδή η εμμηνορρυσία αποτελεί ορόσημο της εφηβικής ανάπτυξης, χρειάζεται να ενημερωθούν τα κορίτσια και οι γονείς τους για το τι να περιμένουν στην πρώτη περίοδο και για τις φυσιολογικές διακυμάνσεις των επόμενων κύκλων. Όταν μια έφηβη αρχίσει να έχει περίοδο, είναι σημαντικό όποτε τη βλέπει ο γιατρός της να τη ρωτά την ημερομηνία έναρξης της τελευταίας περιόδου, κάθε πότε έχει περίοδο, πόσες μέρες διαρκεί η απώλεια αίματος και πόσες σερβιέτες αλλάζει ανά ημέρα. Η ημερολογιακή καταγραφή των περιόδων είναι βοηθητική και η έφηβη πρέπει να γνωρίζει πότε ο έμμηνος κύκλος είναι φυσιολογικός και πότε παθολογικός, καθώς και ότι ο κύκλος αυτός ξεκινά την πρώτη μέρα της περιόδου και τελειώνει την πρώτη μέρα της επόμενης περιόδου. Η άμεση και ουσιαστική επικοινωνία μεταξύ γιατρού και έφηβης στόχο έχει να την κάνει να νιώσει υπεύθυνη για την αναπαραγωγική της υγεία και ότι οι τυχόν ανησυχίες της θα συζητηθούν με εχεμύθεια.
Για τους γονείς…
Αναμφίβολα, οι γονείς είναι εκείνοι που χρειάζεται πρώτοι να μιλήσουν στην κόρη τους για τις αλλαγές που φέρνει η εφηβεία στο σώμα της. Πολλές φορές οι έφηβες σχηματίζουν λανθασμένη εντύπωση και έχουν αβάσιμους φόβους για την εμμηνορρυσία.
Μια καλή χρονική στιγμή για να συζητήσουμε το θέμα της εμμηνορρυσίας με την κόρη μας είναι όταν έχει ξεκινήσει η ανάπτυξη των μαστών, χρησιμοποιώντας και κάποιο ειδικό για την ηλικία της βιβλίο, με εικονογράφηση του γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος. Η προσέγγιση για ένα εντεκάχρονο κορίτσι μπορεί να έχει αδρά ως εξής:
«Όταν μεγαλώσεις θα μπορείς να γίνεις και εσύ μαμά, αν το αποφασίσεις. Αν και αυτό θα γίνει σε πολλά χρόνια από σήμερα, το σώμα σου ήδη ετοιμάζεται για εκείνη τη μέρα. Στην εφηβεία, κάθε μήνα μια από τις ωοθήκες σου θα απελευθερώνει ένα ώριμο ωάριο μέσα σου. Μια γυναίκα μένει έγκυος όταν το σπέρμα του άνδρα ενώνεται με το ωάριο και το γονιμοποιεί. Το γονιμοποιημένο ωάριο κολλάει στην εσωτερική επιφάνεια της μήτρας και μεγαλώνει εκεί μέχρι να γίνει μωρό και να γεννηθεί. Κάθε μήνα η μήτρα προετοιμάζεται έτσι κι αλλιώς για αυτό, φτιάχνοντας ένα παχύ στρώμα ιστού ενώ κρατάει και παραπάνω αίμα. Τους περισσότερους μήνες όμως, το ωάριο δε συναντά σπέρμα. Εφόσον το σώμα δε θα χρειαστεί το παχύ στρώμα ιστού και το επιπλέον αίμα, βγάζει κόκκινο υγρό έξω από τη μήτρα σου. Αυτό ονομάζεται περίοδος ή αλλιώς εμμηνορρυσία. Θα συμβαίνει περίπου κάθε τρεις με πέντε εβδομάδες και θα διαρκεί τρείς με εφτά ημέρες αν και τον πρώτο καιρό είναι ακανόνιστη. Αυτές τις ημέρες θα χρειαστεί να χρησιμοποιείς σερβιέτα στο εσώρουχό σου. Μπορεί να νιώθεις πόνο στην κοιλιά τις μέρες της περιόδου. Να θυμάσαι ότι η περίοδος είναι κάτι το φυσιολογικό και υγιές. Σημαίνει ότι μεγαλώνεις και μπορείς να μείνεις έγκυος όταν έρθει η κατάλληλη στιγμή. Δε σε σταματά από τις δραστηριότητες σου, ούτε αλλάζει την καθημερινή σου υγιεινή.»
