Ο εγκέφαλος του ανθρώπου είναι φτιαγμένος με τέτοιον τρόπο ώστε, ενώ επιτελεί ταυτόχρονα πολλές και σπουδαίες λειτουργίες, να παράγει μέσα στην ημέρα και πληθώρα σκέψεων. Η σκέψη είναι η βασικότερη λειτουργία εισροής και εκροής πληροφοριών. Μελετώντας λίγο περισσότερο το συγκεκριμένο πεδίο, διακρίνουμε τη συγκλίνουσα και την αποκλίνουσα σκέψη. Συγκλίνουσα ονομάζεται η σκέψη που αξιοποιείται όταν διατυπώνουμε κρίσεις, όταν αποφασίζουμε εάν μας αρέσει κάτι ή όχι, όταν βάζουμε προτεραιότητες, όταν κάνουμε επιλογές ή όταν οργανώνουμε τη λίστα με τα δώρα των Χριστουγέννων. Η αποκλίνουσα σκέψη, από την άλλη, βασίζεται στη φαντασία, υποστηρίζει το άτομο να παράγει και δημιουργεί νέες ιδέες, συνθέτει στοιχεία και φτιάχνει κάτι το οποίο δεν υπήρχε από πριν.

Η σκέψη είναι το εργαλείο που έχει ο άνθρωπος για να διαμορφώνει τη ζωή του· κατ’ επέκταση η δημιουργική σκέψη μπορεί να οδηγήσει σε νέες ιδέες, θεωρίες, μεθόδους, τεχνικές. Το δημιουργικό άτομο επιλύει προβλήματα με μη κλασικούς τρόπους, εξετάζει και προτείνει πολλαπλές λύσεις, καθώς και διερευνά θέματα ακόμα και με τρόπους που ενδέχεται να μοιάζουν ανορθόδοξοι. Η δημιουργικότητα αποτελεί έναν τρόπο σκέψης με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, που καλλιεργείται και αναπτύσσεται μέσα σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο. Τα παιδιά, λοιπόν, για να αρχίσουν να πειραματίζονται με τα χαρακτηριστικά της αποκλίνουσας σκέψης, πρέπει να οργανωθούν και να συγκεντρωθούν σε ένα συγκεκριμένο θέμα.

Τα Χριστούγεννα, τα ερεθίσματα και το κλίμα της περιόδου εν γένει, αποτελούν το ιδανικό πλαίσιο για να πυροδοτήσουμε τέτοιες ευκαιρίες δημιουργικής σκέψης και έκφρασης. Χρησιμοποιήστε γυάλινα βαζάκια μαρμελάδας, χριστουγεννιάτικες κορδέλες, μικρά και μεγάλα διακοσμητικά και ό,τι άλλο μπορείτε να φανταστείτε. Κατασκευάστε χιονάνθρωπους, χιονόμπαλες, γιορτινά στεφάνια ή χριστουγεννιάτικες κάρτες από απλά καθημερινά υλικά. Καταπιαστείτε με την κατασκευή στολιδιών για το δέντρο και το σπίτι, με τη σύνθεση υλικών για τη δημιουργία γουριών, αλλά και με τη μαγειρική.

6 + 1 χριστουγεννιάτικες δραστηριότητες που καλλιεργούν τη δημιουργική σκέψη των παιδιών

Αρπάξτε απλώς την ιδέα, χωρίς να ακολουθήσετε συγκεκριμένες οδηγίες, φανταστείτε με τα παιδιά το αποτέλεσμα και προσπαθήστε να επιλύσετε κάθε πρόβλημα που συναντάτε στην πορεία της κατασκευής σας…

• Φτιάξτε ένα ημερολόγιο αντίστροφης μέτρησης από υλικά που υπάρχουν στο σπίτι.
• Δημιουργήστε στολίδια από αλατοζύμη, αρωματισμένη με διάφορα μυρωδικά.
• Κατασκευάστε δωράκια και στολίδια Χριστουγέννων από διάφορα φυσικά υλικά, ξυλαράκια, κουκουνάρια, φύλλα, που θα διακοσμήσετε γιορτινά.
• Μετατρέψτε μία ζωγραφιά σας (θα μπορούσε να είναι και χριστουγεννιάτικη) σε παζλ για όλη την οικογένεια.
• Οργανώστε παιχνίδι κρυμμένου θησαυρού με θέμα «Τα Χριστούγεννα» στο σπίτι ή σε ένα κοντινό πάρκο. Φτιάξτε χάρτες, γρίφους και ιδιαίτερους σταθμούς που θα «δυσκολέψουν» τους παίχτες και θα προσφέρουν απίστευτες στιγμές γέλιου και δημιουργίας.
• Φτιάξτε τις κάλτσες των Χριστουγέννων που θα τοποθετήσετε στο σπίτι για να αφήσει ο Άγιος Βασίλης τα δώρα του. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε υλικά όπως τσόχα, ύφασμα ή χαρτιά διαφόρων χαρακτηριστικών. Ράψτε τα ή κολλήστε τα με κόλλα υγρής σιλικόνης.
• Αφήστε τη φαντασία σας ελεύθερη, δώστε χώρο και χρόνο στα παιδιά να εκφραστούν να προβληματιστούν, να δοκιμάσουν, να αποτύχουν και να προσπαθήσουν ξανά.

Προσοχή: Μην ξεχάσετε να τοποθετήσετε την κατασκευή σε κεντρική θέση του σπιτιού και να δώσετε την προσοχή που πρέπει να σε κάθε προϊόν δημιουργικής αποκλίνουσας σκέψης!

Η απόσταση από τη ρουτίνα και τα μαθήματα αποτελούν «βιολογική» ανάγκη για κάθε ηλικία. Είναι πολύ σημαντικό να υπάρχει μία περίοδος «διαφορετικών δραστηριοτήτων» μέσα στο συμβατικό και βαρύ πρόγραμμα του χειμώνα. Αυτή των διακοπών προσφέρει στα παιδιά την ευκαιρία να διαχειριστούν μόνα τους τον χρόνο τους, να τον κατανείμουν σύμφωνα με τις επιθυμίες τους και να εκφράσουν τις προτιμήσεις, τη δημιουργικότητα και τη φαντασία τους. Η συνθήκη αυτή αναδύεται ακριβώς επειδή δεν υπάρχει αυστηρό πλαίσιο και απουσιάζει η έννοια του καθήκοντος.

Μέσα από αυτή τη διαδικασία, η οποία χρειάζεται χρόνο για να εκκινήσει, να εδραιωθεί και να εξελιχθεί, το παιδί έρχεται σε επαφή με τις δικές του επιθυμίες, δοκιμάζει να αναπτύξει τη φαντασία του, αναζητά τρόπους να υλοποιήσει την ιδέα του, να οργανώσει τις απαραίτητες διαδικασίες και πειραματίζεται διαρκώς για να μπορεί να φτάνει στο επιθυμητό αποτέλεσμα. Αυτό είναι και το σημείο από το οποίο αρχίζουν να γεννιούνται οι ιδέες. Δεν μπορεί κανείς εύκολα να είναι δημιουργικός μέσα σε ένα σφιχτό και αυστηρά οργανωμένο πρόγραμμα. Οι ιδέες, για να έρθουν και κυρίως για να εξελιχθούν, χρειάζονται ελεύθερο χρόνο και πλαίσιο. Οι διακοπές των Χριστουγέννων μοιάζουν να είναι η πιο κατάλληλη εποχή… Σηκώστε μανίκια, μαζέψετε υλικά, εμπνευστείτε από το περιβάλλον γύρω σας και ξεκινήστε…

Η Μαρία Κοκκινιώτη είναι εκπαιδευτικός–ειδική παιδαγωγός. Θα τη βρείτε στο Mindset: Fulfill the Potential.  Υποστήριξη Μαθητών και Γονέων, www.mindset.edu.gr