Μετά τους δικούς μας πραγματικά ανθρώπους, τα βιβλία είναι η ωραιότερη και η ουσιαστικότερη συντροφιά για κάθε ηλικία –τουλάχιστον αυτή είναι η προσωπική μου άποψη, έπειτα από 40+ χρόνια «καριέρας» επί της Γης. Η δε σχέση μας με αυτά είναι ιδανικό να ξεκινάει εξ απαλών ονύχων. Τα εξωσχολικά εικονογραφημένα βιβλία, εντελώς διαφορετικής λογικής από τα βαρετά σχολικά εγχειρίδια, ανοίγουν ορίζοντες στα μυαλουδάκια των μικρών μας, τα ενδυναμώνουν, εξασκούν τη φαντασία τους, ενισχύουν την αυτοπεποίθησή τους και πολύ συχνά τα βοηθούν, χωρίς μάλιστα εκείνα να το καλοκαταλάβουν, να αντεπεξέλθουν σε δυσκολίες που καλούνται να αντιμετωπίσουν καθώς μεγαλώνουν. Για μένα, είναι εξίσου, αν όχι περισσότερο, σημαντικά για τη μάθηση με τα βιβλία της τυπικής εκπαίδευσης, ιδιαίτερα στην προσχολική και στην πρώτη σχολική ηλικία, όταν διαμορφώνεται μέσα στην ομάδα ο χαρακτήρας και η συμπεριφορά των καινούργιων μαθητών.

Μια και τα σχολεία μόλις ξεκίνησαν και ξέρουμε εκ πείρας ότι όσο θωρακισμένο κι αν είναι ένα παιδί, σίγουρα θα υπάρχει κάτι που θα το ζορίζει στην καθημερινότητά του, έστω και λιγάκι, κάτι που δεν θα μπορεί να εξηγήσει εύκολα στους γονείς και στους εκπαιδευτικούς του –είτε γιατί δεν έχει τη δυνατότητα, δεν έχει τα λόγια, δεν το κατανοεί σε όλο του το εύρος, ώστε να το εκφράσει, είτε γιατί απλώς ντρέπεται και νιώθει άσχημα– επιλέξαμε τρία εικονογραφημένα βιβλία από τις Εκδόσεις Ψυχογιός, που θα ήταν εκτός από διασκεδαστικό και ουσιαστικά βοηθητικό να υπάρχουν σε κάθε παιδική βιβλιοθήκη. Συζητάμε για αυτά με τη Δομινίκη Σάνδη, υπεύθυνη παιδικού/εφηβικού βιβλίου των εκδόσεων. Όλα αυτά που θα κάνεις, της Λούσι Ρόουλαντ, για παιδιά από 3 ετών, σε μετάφραση της Πετρούλας Γαβριηλίδου. Ένα βιβλίο για τα νέα ξεκινήματα. Αναρωτιέμαι αν οι ενήλικοι συνειδητοποιούμε πόσο μπορεί να διεγείρεται συναισθηματικά ένα παιδί από ένα νέο ξεκίνημα (όχι απαραίτητα αρνητικά), αν θυμόμαστε τα δικά μας πρώτα ξεκινήματα, την αναστάτωσή μας, τους φόβους και τις δυσκολίες μας και αν έχουμε τα εργαλεία να θωρακίσουμε τα παιδιά μας, ώστε να αντεπεξέλθουν χωρίς δυσκολία. Θέλεις να μας πεις τι προσφέρει στο παιδί και τι θυμίζει στον γονιό το βιβλίο αυτό;

Στο βιβλίο Όλα αυτά που θα κάνεις, η δεξιοτέχνις της ρίμας Λούσι Ρόουλαντ έχει καταφέρει να μετατρέψει σε τραγούδι τη λαχτάρα και την ελπίδα κάθε γονέα για το παιδί του να ζήσει μια ζωή γεμάτη και συναρπαστική, όπως εκείνο την ονειρεύεται. Βέβαια, δεν πρόκειται απλώς για ένα ευχολόγιο, καθώς, εκτός από τις καλές στιγμές, αναφέρεται και στις πιο δύσκολες, οι οποίες μπορούν να ξεπεραστούν με πίστη στον εαυτό μας και τη βοήθεια των αγαπημένων μας προσώπων. Μας θυμίζει πως το πλαίσιο μιας υγιούς και ισορροπημένης σχέσης με το παιδί μας είναι αρκετό για να το θωρακίσει απέναντι σε κάθε νέο ξεκίνημα ή δυσκολία και να το κάνει να πιστέψει πως όλα θα πάνε καλά.Καλώς ήρθατε, των Αλεξάντρα Πενφολντ και Σούζαν Κάουφμαν, για παιδιά από 3 ετών, σε μετάφραση του Αντώνη Παπαθεοδούλου. Δυστυχώς, όσο και να γίνεται μεγάλη συζήτηση, εντός και εκτός σχολείου, τα τελευταία χρόνια, η διαφορετικότητα στην Ελλάδα δεν έχει γίνει ακόμα αποδεκτή στην πράξη. Τουναντίον, τα διαφορετικά παιδιά, είτε αυτό αφορά τη σωματική τους διάπλαση είτε τα φυσικά χαρακτηριστικά τους είτε την καταγωγή/εθνικότητά τους είτε τη θρησκεία τους είτε μια αναπηρία είτε οτιδήποτε άλλο που τα κάνει να ξεχωρίζουν από το «κανονικό», εντάσσονται δύσκολα στην ομάδα και πέφτουν συχνά θύματα ενδοσχολικής βίας. Πώς μπορεί να γίνει το σχολείο ένα ασφαλές περιβάλλον για όλους;

Έχεις δίκιο, Πελιώ, θέλουμε ακόμα πολλή δουλειά μέχρι να κατορθώσουμε να φτιάξουμε μια κοινωνία που θα αποδέχεται κάθε είδος διαφορετικότητας και θα τη βλέπει όχι ως κάτι αρνητικό αλλά ως κάτι μοναδικό, ιδιαίτερο, όμορφο και ξεχωριστό που έχει θέση στην «κανονικότητα». Βήματα, ωστόσο, γίνονται, και θεωρώ ότι αυτό το πολύ απλό αλλά περιεκτικό βιβλίο θα βάλει ένα λιθαράκι στη συζήτηση που γίνεται και στα μικρότερα παιδιά. Το σχολείο μπορεί να γίνει ένα ασφαλές περιβάλλον για όλα τα παιδιά μόνο όταν όλοι που ζουν σε αυτό αγκαλιάσουν κάθε είδος διαφορετικότητας και πουν ότι σε αυτούς τους τοίχους και μέσα σε αυτόν τον χώρο θα γεννηθεί ο κόσμος που θέλουμε να ζούμε έξω. Πως εδώ, όλοι είναι ευπρόσδεκτοι, όπως οφείλουν να είναι και στον «έξω κόσμο».Ένας νταής στο σχολείο μας, της Αναστασίας Χριστοπούλου, σε εικονογράφηση της Σάντρας Ελευθερίου. Παραμένουμε στο φλέγον θέμα της ενδοσχολικής βίας, του νταηλικιού, του bullying και απευθυνόμαστε σε λίγο μεγαλύτερα παιδιά, από 5 ετών. Προφανώς, όπως προανέφερες, έχουμε ακόμα πολλή δουλειά να κάνουμε για να εξαλείψουμε τέτοιου είδους φαινόμενα. Ποια ακριβώς είναι η προσέγγιση της κ. Χριστοπούλου και τι μπορεί να προσφέρει ως γνώση και συνειδητοποίηση τόσο στους θύτες όσο και στα θύματα, και βέβαια και στους παρατηρητές;

Αχ, πολύ χαίρομαι που ξεχώρισες αυτό το βιβλίο επειδή, μολονότι πραγματεύεται ένα πολυσυζητημένο θέμα, το προσεγγίζει με έναν ιδιαίτερα πρωτότυπο τρόπο. Δεν είναι, άλλωστε, τυχαίο ότι πρόκειται να εκδοθεί πολύ σύντομα και στο εξωτερικό. Αυτό που το κάνει πραγματικά ξεχωριστό είναι ότι βλέπουμε τα πράγματα από την προοπτική του θύτη και αντιλαμβανόμαστε πώς τον κάνει να νιώθει αυτή του η συμπεριφορά. Ταυτόχρονα, είναι εξαιρετικά σημαντικό που κατανοούμε ότι παρά τον τρόπο με τον οποίον φέρεται, ο θύτης παραμένει πάντα παιδί και ότι είναι όπως οι υπόλοιποι συμμαθητές του. Η συμπεριφορά του είναι αυτή που μοιάζει με «τέρας». Αγαπημένη μου εικόνα είναι όταν όλα τα παιδιά του σχολείου έρχονται μαζί, σαν μια γροθιά, μιλάνε δυνατά και «βάζουν τον νταή στη θέση του». Ο εκφοβισμός λειτουργεί όταν φοβόμαστε, όταν δεν μιλάμε, όταν ντρεπόμαστε. Δεν είναι ντροπή – πρέπει να μιλάμε όταν κάτι ή κάποιος μας ενοχλεί. Έχουμε το δικαίωμα. Σ’ ευχαριστώ πολύ για το χρόνο σου και αυτήν την όμορφη ευκαιρία να μιλήσουμε γι’ αυτά τα εικονογραφημένα βιβλία, Πελιώ!

Κι εγώ! Πολύ! Καλή σχολική χρονιά, γεμάτη και με όμορφα βιβλία.