Αγαπητή μου φίλη, αγαπητέ μου φίλε,
Ξέρω πως το 2021 ξεκίνησε παράξενα και τώρα βρίσκεσαι στο σπίτι, μακριά από το σχολείο, και τους συμμαθητές σου. Ξέρω ακόμα πως αντί να κάνεις παρελάσεις, θα γιορτάσεις την 25η Μαρτίου διαφορετικά. Θα έχεις ακούσει για το 1821, για την Ελληνική Επανάσταση. Έχεις, όμως, αναρωτηθεί, πώς ήταν η ζωή ενός παιδιού σαν κι εσένα, τότε, διακόσια χρόνια πριν; Αν έχεις κέφι, έλα να κάνουμε μαζί ένα σύντομο ταξίδι στον χρόνο!
Αρχικά τα καλά νέα: Δεν θα κινδύνευες να σε πατήσει αυτοκίνητο, γιατί αυτοκίνητα δεν υπήρχαν εκείνη την εποχή! Όμως, αυτά που ξέρεις, σπίτι-σχολείο, σχολείο-σπίτι, παιδική χαρά, τάε-κβο-ντο, μπαλέτο, αγγλικά, μπασκετάκι, σινεμά, ταβερνάκια, εκδρομούλες, πλατσουρίσματα στη θάλασσα, ταξιδάκια, παρτάκια και τα συναφή, να τα ξεχάσεις ΑΜΕΣΩΣ!!! Η ζωή στα χρόνια της Επανάστασης ήταν τελείως διαφορετική.
Ας πούμε, το ντύσιμο: τα παιδιά ΔΕΝ είχαν τζιν, φούτερ, φόρμες κι όλες αυτές τις αηδίες! Πώς είπες; Σνίκερς; ΧΑΧΑΧΑΧΑ! Εδώ δεν είχαν παπούτσια καλά καλά! Αν ήσουν αγόρι, θα φορούσες κοντή πουκαμίσα με φαρδύ παντελόνι κι άντε από πάνω και κανένα γιλέκο, για την ψύχρα. Αν δεν ήσουν ξυπόλυτος, τα ποδάρια σου θα ζέσταιναν κάλτσες από μαλλί τραγίσιο και μυτερά τσαρούχια από δέρμα γουρουνιού! Αν πάλι ήσουν κορίτσι, θα ήσουν πιο καλοντυμένη απ’ τ’ αγόρια! Καλά, όχι και φοβερά, δηλαδή! Θα φόραγες μια φούστα χαχόλικη ως τον αστράγαλο κι από πάνω πουκαμίσα και γιλέκο λιγουλάκι πιο κομψό από εκείνα των αγοριών.
Αν, πάλι πεινούσες, μακαρόνια με κιμά, ούτε συζήτηση! Μήπως άνοιξε η όρεξή σου για πίτσα; Πεθύμησες τις κοτομπουκιές, ίσως; Πατάτες τηγανητές;;; Εδώ γελάνε! Την εποχή της επανάστασης δεν μπορούσες να βρεις τίποτα απ’ αυτά. Κι όσο για σοκολάτες, βάφλες ή παγωτά, ξέχνα το! Το γεύμα εκείνη την εποχή ήταν πάάάάρα πολύ απλό. Λίγο ψωμί, ένα κρεμμύδι, δυο τρεις ελιές ή ένα κομματάκι τυρί, συνήθως, ή στην καλύτερη περίπτωση, λίγο κρέας παστό, όσπρια, ή χόρτα. Τι, στραβομουτσούνιασες;
Δεν κατάλαβα! Ετοιμάζεσαι να πας σχολείο; Νομίζεις πως έχεις την ωραία σου τσαντούλα γεμάτη γυαλιστερά τετράδια και κασετίνα που δεν της λείπει τίποτα, από μολύβια, μαρκαδόρους, γομολάστιχες, μπλάνκο, συρραπτικά, χάρακες και τα τοιαύτα και μπαίνεις κάθε πρωί στο ωραίο κατακίτρινο σχολικό για άλλη μια μέρα πλάκας με τους συμμαθητές σου; Για ξανασκέψου το! Tα σχολεία εκείνα τα χρόνια είχαν συνήθως 10-15 μαθητές απ’ όλες τις ηλικίες. Μαζεύονταν στο ύπαιθρο, σε κάποιο σπίτι, στην εκκλησία ή στο κελί κάποιου μοναστηριού και παρακολουθούσαν βασικά μαθήματα από τον δάσκαλο για λίγες ώρες την ημέρα, πρωί ή βράδυ. Ανάγνωση, γραφή, λίγη ιστορία και τα ιερά γράμματα…
Κι αν αρρώσταινες; Ξεκινάμε από τα καλά νέα: Γιατροί (άπαπα!), οδοντίατροι (βοήήήήθεια!), ενέσεις (άουτς!), εμβόλια (άουτς, άουτς!), βελόνες (άουτς, άουτς, άουτς!), σιρόπια (γιααααχ!), κι όλα αυτά τα ενοχλητικά, «γιοκ»! Που πάει να πει «καθόλου», στα τουρκικά! Κι αυτό, γιατί απλούστατα τίποτε από αυτά δεν υπήρχε εκείνον τον καιρό. Αλλά, μη βιάζεσαι να χαρείς! Αν αρρώσταινες ή αν χτυπούσες, την είχες άσχημα! Αν ανέβαζες πυρετό, σου έτριβαν το μέτωπο με λάδι! Αν είχες γρίπη, σου έδιναν ένα ρόφημα από ξερά σύκα και χαρούπια ή ζεστό κρασί με μπόλικο πιπέρι! Αν, πάλι, είχες χτυπήσει κι είχες κάνει μελανιά, την άλειφαν με ζεστό βούτυρο! Και για τραύμα που χρειαζόταν ράμματα, έπιαναν μεγάλα μυρμήγκια και τα έβαζαν να δαγκώσουν τις άκρες της πληγής. Μόλις εκείνα έκλειναν το στόμα τους, τους έκοβαν το σώμα κι έτσι, το κεφαλάκι τους έμενε με τα σαγόνια κλειστά και συγκρατούσε τα χείλη της πληγής σαν δυνατή βελόνα! Είπες τίποτα;
Θα μου πεις, μα, όλα τόσο άσχημα ήταν; Τα παιδιά δεν έπαιζαν; Ναι, αμέ! Αλλά, αν νομίζεις πως έπαιζαν «Μονόπολη», «Ούνο», «Μάντεψε Ποιος», ή ακόμα «Μάινκραφτ» ή «ΦΙΦΑ 20», ξανασκέψου το! Φιλαράκι, αν ζούσες την εποχή της Επανάστασης, θα έπρεπε να μάθεις καινούρια παιχνίδια! Τ’ αγόρια μαζεύονταν στ’ αλώνια κι έπαιζαν πετροπόλεμο, ξιφομαχία με αυτοσχέδια σπαθιά κι άλλα πολεμικά παιχνίδια και, φυσικά, ατέλειωτο κυνηγητό! Πολλά γόνατα μάτωναν, πολλά μέτωπα σκίζονταν, πολλά δάκρυα χύνονταν, αλλά περνούσαν τέλεια! Και τα κορίτσια, που δεν άντεχαν τις χαζομάρες των αγοριών, έπαιζαν μέλισσα, κουτσό, τσιλίκι και κοπάνι, πινακωτή, κρυφτό, μήλα, τυφλόμυγα, τόπι και σχοινάκι. Τους άρεσε να περνούν ώρες με τις κουτσούνες τους, τις πάνινες κούκλες που τους έφτιαχνε η μαμά ή η γιαγιά μας.
Κι αν θες να μάθεις περισσότερα, διάβασε το βιβλίο μου Πώς να τη βγάλεις καθαρή στην Ελλάδα της Επανάστασης, που μόλις κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Ψυχογιός.
Ο Χρήστος Δημόπουλος είναι συγγραφέας.
