Παιδιά και οδική ασφάλεια. Άλλη μια χαίνουσα πληγή στην ελληνική κοινωνία… Η ορθή συμπεριφορά στον δρόμο, είτε ως πεζός είτε ως οδηγός οποιουδήποτε μέσου είναι κάτι που ξεκινάει από την πρώτη διαδρομή του μωρού από το μαιευτήριο προς το σπίτι και είμαι σίγουρη πως ελάχιστοι τήρησαν τον συγκεκριμένο κανόνα. Και πολλούς άλλους ακόμα. Μα πώς να αποκτήσουν τα παιδιά στην Ελλάδα σωστή οδική συμπεριφορά όταν εμείς οι ίδιοι, οι γονείς, οι πρώτοι δάσκαλοί τους στη ζωή είμαστε απαράδεκτοι τόσο ως πεζοί όσο και ως οδηγοί και δεν έχουμε ιδέα τι σημαίνει κυκλοφοριακή αγωγή.

Αν σε αυτό προσθέσουμε τις καθόλου φιλικές προς τον πεζό ή τον ποδηλάτη και πλέον και τον πατινέρ πόλης, την αδυναμία της εκπαίδευσης να διδάξει τους κανόνες στο σχολικό πλαίσιο -τα παιδιά π.χ. να αποφοιτούν έχοντας πάρει τα σήματα και γνωρίζοντας τα πάντα για μια ουσιαστική οδηγική κουλτούρα, δεν αρκεί μια επίσκεψη στο Ινστιτούτο Πάνος Μυλωνάς-, τη δική μας δυσκολία να τα εκπαιδεύσουμε καθώς μεγαλώνουν [τα εκπαιδεύουμε, αλλά ως προς το χειρότερο. Πώς να τους πούμε να κάνουν κάτι που δεν κάνουμε] και τη φοβικότητα των γονέων να αφήσουν ελεύθερα τα παιδιά τους στον δημόσιο χώρο, χωρίς να τους κρατούν το χέρι από νωρίς και χωρίς να τα συνοδεύουν παντού μέχρι την ενηλικίωση, έχουμε ένα εκρηκτικό μείγμα, που θα οδηγήσει σε ατυχήματα και δυστυχήματα, σε τραυματισμούς και σε απώλειες ζωών.

Να ένα βιβλίο που αφορά την οδική ασφάλεια και έλειπε από την αγορά. “Ο Λευτέρης πάει βόλτα. Ζώνη, κράνος, φύγαμε!” από τη Μαρίνα Πλούμπη και τις Εκδόσεις Συμμετρία, σε εικονογράφηση της πολυαγαπημένης Άννης Θεοχάρη. Ο Λευτέρης ανυπομονεί να πάει βόλτα στο πάρκο με την οικογένειά του, υπάρχει όμως ένα πρόβλημα. Αρνείται να καθίσει στο ειδικό κάθισμα του αυτοκινήτου και δεν θέλει να βάλει ζώνη ασφαλείας. Αυτό όμως είναι αδιαπραγμάτευτο. Γιατί οι κανόνες ασφαλείας είναι απαραίτητο να τηρούνται από τη βόλτα με το αυτοκίνητο μέχρι τη βόλτα με το πατίνι. Πάμε να δούμε τι μας είπε η συγγραφέας!

1. Αγαπητή Μαρίνα, χαιρόμαστε που σε φιλοξενούμε και πάλι στις σελίδες μας. Τούτη τη φορά, όμως, δεν θα μιλήσουμε για τις δικές σου Εκδόσεις, τις Sweet Serendipities, ούτε για θηλασμό, αποθηλασμό, συγκοίμιση και θετική γονεϊκότητα. Το τελευταίο σου βιβλίο «Ο Λευτέρης πάει βόλτα. Ζώνη, κράνος, φύγαμε!» κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Συμμετρία και αφορά την οδική ασφάλεια. Ποια ήταν η αφορμή για τη συγγραφή του;

Τέσσερα περίπου χρόνια πριν, όταν πάτησα το πόδι μου ξανά στα πάτρια εδάφη, ένιωσα ανασφάλεια να κυκλοφορώ στους δρόμους είτε ως πεζός είτε με το αυτοκίνητο. Προσπαθούσα να βρω τρόπους να πω στο παιδί μου: “Τώρα δεν μπορείς να περνάς τη διάβαση με ασφάλεια”, καθώς εκεί όπου ζούσαμε πριν ο πεζός περνούσε τη διάβαση και τα αυτοκίνητα σταματούσαν. Ακόμα και τώρα που το γράφω δεν μπορώ να το πιστέψω ότι του το έλεγα αυτό. Στην αναζήτηση μου για αγορά γενικότερα ελληνικών παιδικών βιβλίων,  ανακάλυψα πως δεν υπήρχαν αρκετά βιβλία με θέμα την οδική ασφάλεια και συμπεριφορά.  Αυτά τα βιβλία που κυκλοφορούσαν δεν κάλυπταν όλα αυτά -τα λάθη αν θες- που εγώ αναγνώριζα στο δρόμο. Μου φαινόταν και μου φαίνεται αδιανόητο στη σημερινή εποχή μετά από τόσες έρευνες να κυκλοφορούν παιδιά στο αυτοκίνητο χωρίς να κάθονται στο ειδικό κάθισμά τους. Στο εξωτερικό όχι απλώς απαγορεύεται αυτό, αλλά υπάρχουν υψηλά πρόστιμα, αφαίρεση διπλώματος αλλά και ποινικές διώξεις. Έτσι, λοιπόν, δημιουργήθηκε η ιστορία του Λευτέρη.

2. Ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά. Σύστησέ μας τον Λευτέρη και την οικογένειά του… Και μίλησέ μας λίγο και για τη συνεργασία σου με την Άννη Θεοχάρη, που οι περισσότεροι γνωρίζουν ως ηθοποιό, που εικονογράφησε το βιβλίο σου και έδωσε τροφή στους ήρωές σου!

Ο Λευτέρης μου… Το αγόρι μου αυτό .. που ήταν ο πρώτος ήρωας που πήρε μορφή τους πρώτους μήνες που βρέθηκα πίσω στην Ελλάδα. Τον αγαπώ, αγαπώ τον χαρακτήρα του, το μπρίο του, τη θέση και στάση του. Είναι ένα παιδί το οποίο είναι εύστροφο, ετοιμόλογο και… παιδί! Μεγαλώνει σε μια οικογένεια με ισότιμα μέλη, όπου οι δύο γονείς προσπαθούν όσο το δυνατό να στηρίξουν ο ένας τον άλλον στην καθημερινότητα και στα προβλήματα που μπορεί να δημιουργηθούν, όπως για παράδειγμα όταν το παιδί αρνείται να καθίσει στο ειδικό κάθισμα του αυτοκινήτου. Όσο ο Λευτέρης έπαιρνε μορφή στο μυαλό μου, ήξερα ποιος θα ήταν ο άνθρωπος που θα του έδινε και υπόσταση. Η Άννη Θεοχάρη. Τη «γνώρισα» μέσα από το βιβλίο της, που έγραψε και εικονογράφησε η ίδια, «Ένας ελέφαντας το κάτι άλλο», από τις εκδόσεις Ελληνοεκδοτική, όταν το έφερε στη βαλίτσα της η μητέρα μου την περίοδο που κατοικούσαμε στην Αμερική. Με άγγιξε τόσο πολύ το βιβλίο αυτό. Τότε έστειλα email στην Άννη, συγχαίροντας τη για το έργο της αυτό, το οποίο και το δώρισα φεύγοντας στη βιβλιοθήκη του ελληνικού σχολείου της Bethesda. Τότε, είχα πει πως με την Άννη κάπου, κάπως, κάποτε θα συναντηθούν οι καλλιτεχνικοί μας δρόμοι. Όταν «δημιούργησα» τον Λευτέρη, ήξερα ποιον ήθελα εικονογράφο. Την Άννη. Μίλησα μαζί της, δέχτηκε, οι εκδότες όμως είχαν άλλη άποψη και απέρριψαν το έργο. Η συνέχεια ήταν να εκδώσω με τον εκδοτικό μου Sweet Serendipities τα βιβλία μου «Η τελευταία γουλίτσα» και το «Το βράδυ κοιμόμαστε όλοι!» και έπειτα ήρθε η σειρά του Λευτέρη μου, όταν βρέθηκε και ο εκδότης. Οι εκδόσεις Συμμετρία. Εκτιμώ απεριόριστα που σεβάστηκαν την επιθυμία μου να το εικονογραφήσει η Άννη. Οφείλω να πω πως τα παιδιά λατρεύουν τις εικόνες της.

3. Γιατί γκρινιάζει ο Λευτέρης μέσα στο αυτοκίνητο; Και πώς τον προσεγγίζει ο μπαμπάς του προκειμένου να του εξηγήσει;

Ο Λευτέρης δεν θέλει να κάτσει στο ειδικό κάθισμα του αυτοκινήτου. Είναι ένα σύνηθες φαινόμενο που αφορά πολλά παιδιά. Ο μπαμπάς του είναι κάθετος. Δεν πρόκειται το αυτοκίνητο να ξεκινήσει αν δεν βάλουν όλοι τη ζώνη τους και τα παιδιά καθίσουν στα ειδικά καθίσματά τους. Μάλιστα τονίζει πως είναι αδιαπραγμάτευτο. Η λέξη αυτή που έχει κεντρίσει το ενδιαφέρον όλων. Μικρών και μεγάλων.

4. Μετά, ο Λευτέρης θέλει να καθίσει μπροστά. Εκεί… επεμβαίνει η μαμά. Πώς τον πείθει;

Η μητέρα βασίζεται στα δεδομένα και στην αλήθεια, ότι δηλαδή ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ στα παιδιά να κάθονται στις μπροστινές θέσεις γιατί είναι επικίνδυνο. Χρησιμοποιώντας, έπειτα, τη φαντασία της προσομοιώνει το ειδικό κάθισμα με έναν θρόνο.

5. Θεωρείς ότι οι ενήλικοι που χρησιμοποιούμε το κινητό οδηγώντας [χωρίς hands free, ακουστικά κ.λπ.] είμαστε πολλοί; Τι, άραγε, είναι αυτό που μας κάνει να ξεχνάμε την οδική ασφάλεια και να φερόμαστε τόσο απερίσκεπτα, θέτοντας σε κίνδυνο ως και τα παιδιά μας;

Είμαστε πάρα πολλοί. Τρομακτικά πολλοί. Ένας είναι ο λόγος που συμβαίνει αυτό και λέγεται έλλειψη παιδείας.

6. Κράνος και επιγονατίδες στο πατίνι, κράνος στο ποδήλατο για τα παιδιά. Και κράνος στο ποδήλατο, στο ηλεκτρικό πατίνι, στα μηχανάκια και στις μηχανές για τους μεγάλους. Γιατί το δεδομένο δεν είναι τελικά και τόσο δεδομένο;

Θα το ξαναπώ. Έλλειψη παιδείας. Έχουμε γαλουχηθεί χωρίς αυτό το δεδομένο. Έχουμε γαλουχηθεί με αυτή τη φράση «Κοντά πάω, δεν θα πάθω τίποτα», «Σώπα, μωρέ, τώρα. Εμείς τι πάθαμε που δεν καθόμασταν σε καρεκλάκι;» Η προσωπική, ταπεινή μου άποψη είναι πως όλοι εμείς που μεγαλώσαμε χωρίς οδική ασφάλεια, χωρίς την ύπαρξη της ζώνης ή του ειδικού καθίσματος σταθήκαμε τυχεροί που δεν βρεθήκαμε σε κάποια σύγκρουση που θα μπορούσε να αποβεί μοιραία. Τα δεδομένα που έχουμε όμως τώρα, η ύπαρξη της ζώνης αυτοκινήτου, τα ειδικά καθίσματα αλλά κυρίως οι τόσες έρευνες πάνω σε αυτό το θέμα, αλλά και τα στατιστικά στοιχεία δε μας επιτρέπουν να σκεφτόμαστε με διαφορετικό τρόπο.

7. Θεωρείς ότι η επίσημη εκπαίδευση προετοιμάζει τα παιδιά ανάλογα με την ηλικία τους για μια σωστή οδική συμπεριφορά, από τις βόλτες πεζή μέχρι και την απόκτηση διπλώματος οδήγησης; Ή μήπως όλο αυτό έχει πέσει εξ ολοκλήρου στις οικογένειες;

«Ανάλογα με την ηλικία τους», λοιπόν… Είπες τις σωστές λέξεις και αναρωτιέμαι ποια είναι η σωστή ηλικία; Προσωπικά, θεωρώ πως η σωστή ηλικία είναι από τη στιγμή που θα βγει το παιδί από το μαιευτήριο. Και επειδή μου αρέσει να μιλώ με παραδείγματα και ειδικότερα αν έχω και προσωπική εμπειρία θα σου πω το εξής: Ο γιος μου γεννήθηκε στην Αθήνα πριν από 8 χρόνια. Εμείς, ως γονείς, είχαμε μεριμνήσει και είχαμε μαζί μας το καρεκλάκι του αυτοκινήτου για να τον βάλουμε μέσα από το μαιευτήριο κιόλας. Κανείς, μα κάνεις, δεν μας έδειξε τον τρόπο και κανείς, μα κανείς, δεν έλεγξε πως μεταφέραμε τελικά το παιδί. Η κόρη μου γεννήθηκε στην Αμερική πριν από 4 χρόνια. Πάλι ως γονείς είχαμε μεριμνήσει και είχαμε μαζί μας στο μαιευτήριο το ειδικό κάθισμα. Μόλις μας έφεραν στο δωμάτιο το εξιτήριο, ήρθε μια νοσοκόμα, τοποθέτησε το μωρό μέσα στο καρεκλάκι, μας έδειξε τον τρόπο, μας είπε τι να προσέξουμε και τι όχι και αφού βεβαιώθηκε ότι τα καταλάβαμε όλα μας ενημέρωσε και ποιες κυρώσεις υπάρχουν σε περίπτωση που αγνοήσουμε τον κανόνα. Και ποιος είναι αυτός; Το παιδί πάντα στο ειδικό κάθισμα για οποιαδήποτε διαδρομή, οποιασδήποτε απόστασης και ώρας. Όταν ο σύζυγός μου είπε κάποια στιγμή: “Μη σας κουράζουμε, τα ξέρουμε, είναι το δεύτερο παιδί μας και τα κάνουμε ήδη”, του απάντησε: “Είμαστε υποχρεωμένοι να σας τα πούμε”. Συνεπώς, αυτό που θέλω να πω είναι πως πολιτεία, κοινωνία και γονείς είναι σημαντικό να κοιτούν προς τον ίδιο στόχο. Την οδική ασφάλεια.

8. Ως μητέρα μεγαλύτερων παιδιών, τα εμπιστεύτηκα να κινούνται μόνα τους νωρίς, αν και ζούμε στο κέντρο της πρωτεύουσας. Ευτυχώς, το δημοτικό τους ήταν κοντά στο σπίτι. Από την Ε’ δημοτικού και έπειτα οι διαδρομές τους επεκτάθηκαν και μετά την είσοδο στο γυμνάσιο έχουν ένα αρκετά ευρύ πεδίο δράσης. Βλέπω, όμως, ότι μάλλον είμαι η εξαίρεση και όχι ο κανόνας. Γιατί οι γονείς φοβούνται να αφήσουν τα παιδιά τους να αυτονομηθούν στον δρόμο;

Έχω δει μπροστά στα μάτια μου οδηγό να κάνει το round about ανάποδα και μου πήρε πολύ ώρα να συνέλθω από το σοκ (όχι δεν ήταν τουρίστας που θα μπορούσε να μπερδευτεί, Άγγλος ας πούμε, ήταν Έλληνας πολίτης) Αναρωτιέμαι…Θα μπορούσα να έχω εμπιστοσύνη να αφήσω τα παιδιά μου μόνα τους να περάσουν το δρόμο όταν υπάρχουν οδηγοί που αγνοούν για παράδειγμα τον πιο βασικό κανόνα, τη ζώνη αυτοκινήτου; Θα μου δώσω απάντηση. Όχι. Ακόμα…

9. Τι θα ήθελες να αποκομίσει τόσο ο γονιός όσο και το παιδί που θα διαβάσουν τον Λευτέρη σου;

Προσπαθώ με τον Λευτέρη μου να πάμε σε κάθε σχολείο που μας καλεί, σε κάθε βιβλιοθήκη, σε κάθε βιβλιοπωλείο,  είτε δια ζώσης είτε μέσω Η/Υ και μέσω της δράσης μου «Ελλάδα, Μονοπάτια Αφήγησης». Θα πω κάτι και ίσως ακουστεί βαρύγδουπο, μα είναι η γενικότερη ευχή μου και το όραμα μου. Να αλλάξει νοοτροπία η γενιά. Όπου γενιά, βάλε η οποιαδήποτε γενιά.Διαβάστε: Μαρίνα Πλούμπη, “Ο Λευτέρης πάει βόλτα. Ζώνη, κράνος, φύγαμε!“, εικονογράφηση: Άννη Θεοχάρη, Εκδόσεις Συμμετρία

Βρείτε τη συγγραφέα και εκδότρια Μαρίνα Πλούμπη στο www.marinastorytelling.com και στο instagram  marina_ploumpi