Έτοιμοι να μάθουμε; Η διανοητική ανάπτυξη των παιδιών είναι ένας από τους κύριους στόχους της εκπαίδευσης, ιδιαίτερα στις πρώτες βαθμίδες της. Όμως, η πνευματική καλλιέργεια δεν επιτυγχάνεται μόνο στο σχολείο: σε καθημερινή βάση, και πόσω μάλλον τώρα το καλοκαίρι, τα παιδιά έχουν ποικίλες ευκαιρίες μάθησης και κοινωνικοποίησης που τα βοηθούν να αποκτούν γνώσεις, να εμπιστεύονται τη λογική τους και έτσι να διαμορφώσουν μια ολοκληρωμένη προσωπικότητα. Η Άνχελς Ναβάρο, παιδοψυχολόγος, ειδικευμένη στη γνωσιακή ανάπτυξη, δούλευε πολλά χρόνια με παιδιά με ειδικές ανάγκες: σύνδρομο Down, αυτισμό, εγκεφαλική παράλυση… Και μια μέρα, μεταξύ σοβαρού και αστείου, εξέδωσε ένα βιβλίο, το οποίο έτυχε θερμής υποδοχής και έκανε μεγάλη επιτυχία σε πωλήσεις. Από τότε δεν σταμάτησε να γράφει. Μέχρι σήμερα έχει εκδώσει πάνω από 240 βιβλία, τα οποία έχουν μεταφραστεί σε 26 γλώσσες.

Αυτή είναι η Άνχελς! Μια γυναίκα που έχει μεγαλώσει περιτριγυρισμένη από παιδιά, που έχει μάθει πολλά μέσα από τη συναναστροφή της μαζί τους, που έχει πάθος να μοιράζεται τις γνώσεις της. Στην Ελλάδα τη γνωρίσαμε μέσα από την πρωτοποριακή σειρά τεσσάρων βιβλίων «Έτοιμοι να μάθουμε» (Εκδόσεις Μεταίχμιο), που βασίζεται και αξιοποιεί τις έρευνες ενός νέου διεπιστημονικού τομέα, των Νευροεπιστημών στην Εκπαίδευση.

Η σειρά «Έτοιμοι να μάθουμε» ανταποκρίνεται στις ανάγκες των παιδιών από 4 έως 7 ετών και περιλαμβάνει φύλλα δραστηριοτήτων που έχουν στόχο να ασκήσουν τις δεξιότητές τους, να τα βοηθήσουν να μετατρέψουν τις πνευματικές τους δυνατότητες σε ικανότητες, να τα μυήσουν με βιωματικό τρόπο στις στρατηγικές της λογικής σκέψης, ενισχύοντας τον συλλογισμό και την κριτική, να ικανοποιήσουν τους σκοπούς του σχολικού προγράμματος σπουδών και να δείξουν στα παιδιά τη σημασία της γνωστικής λειτουργίας: Δηλαδή να τους μάθουν πώς να μαθαίνουν. Ας δούμε τι μας είπε η δημιουργός! 

• Γράφω γιατί αγαπώ τα παιδιά και την ψυχολογική και γνωσιακή τους ανάπτυξη. Είναι καιρός να ενσταλάξουμε στην κοινωνία τη νοοτροπία ότι δεν πρέπει να φροντίζουμε μόνο το σώμα, αλλά και το μυαλό, αν θέλουμε να διάγουμε μια υγιή ψυχικά ζωή. Το μυαλό είναι ένα σύνολο και έτσι πρέπει να το αντιμετωπίζει κανείς, παρ’ όλα αυτά στον μετωπιαίο λοβό βρίσκονται οι εκτελεστικές λειτουργίες, που μας κάνουν ανθρώπους. Οι δεξιότητες που μας επιτρέπουν να προβλέπουμε, να οργανώνουμε, να θέτουμε στόχους, να παίρνουμε αποφάσεις, να σχεδιάζουμε…
• Θεωρώ ότι η μάθηση συχνά υποβιβάζεται στο σχολικό πλαίσιο· όμως ο αντίκτυπος που έχει το σπίτι, η οικογένεια, στην ανατροφή του παιδιού, στη γνωσιακή ανάπτυξή του, στη συμπεριφορά του και στην εκμάθηση των δεξιοτήτων ζωής είναι ιδιαίτερα σημαντικός. Τα βιβλία της σειράς «Έτοιμοι να μάθουμε;», εκτός από ευχάριστα για το παιδί, αποτελούν βοηθητικό εργαλείο για τους γονείς.
• Μέσα από τα βιβλία, προσπαθώ οι μικροί αναγνώστες να διασκεδάζουν, ξεδιπλώνοντας ταυτόχρονα τις γνωστικές τους δυνατότητες και τη δημιουργικότητά τους. Άλλος ένας στόχος μου είναι να αλληλεπιδρούν με τους ενήλικους. Λατρεύω τα βιβλία για όλη την οικογένεια.
• Η εικονογράφηση παίζει καθοριστικό ρόλο: Αν είναι ελκυστική, το κίνητρο για την ενασχόληση με τις δραστηριότητες μεγιστοποιείται. Με την εικονογράφο της σειράς, τη Μαρία Ρέγιες Γκιχάρο, δούλεψα όπως κάνω πάντα: Φτιάχνω τις δραστηριότητες, προσθέτω σαφείς οδηγίες, σκίτσα και παραδείγματα, ώστε ο/η εικονογράφος να μπορεί να ξεδιπλώσει τη δημιουργικότητά του/της, προσαρμοσμένη όμως απόλυτα σε αυτό που θέλω εγώ. Έχω ανάγκη να νιώθω το βιβλίο δικό μου και με την πάροδο των χρόνων έχω δημιουργήσει ένα προσωπικό στιλ.
• Εκτός από βιβλία, φτιάχνω και παιχνίδια ευφυΐας. Το παιχνίδι είναι η βασική δραστηριότητα των παιδιών· δεν το ξεχωρίζουν από τη δουλειά και τη μάθηση. Θα ήθελα να ρωτήσω τους γονείς αν διασκεδάζουν με τα παιδιά τους, αν παίζουν μαζί τους, αν μοιράζονται εμπειρίες. Η παιγνιώδης διαδικασία είναι έμφυτη στην παιδική ηλικία, επομένως ο γονιός ή ο εκπαιδευτικός χρειάζεται απλώς να επωφεληθεί από το παιχνίδι και τις τεράστιες δυνατότητες που αυτό προσφέρει, προκειμένου να βοηθήσει τα παιδιά να βρουν νόημα στην εκπαίδευση και κίνητρο για μάθηση.
• Ο διεπιστημονικός τομέας των Νευροεπιστημών στην Εκπαίδευση μας βοηθάει να γνωρίσουμε πώς λειτουργεί ο εγκέφαλος και πώς παρεμβαίνουν οι νευροβιολογικές διεργασίες στη διαδικασία της μάθησης, προκειμένου αυτή να γίνει πιο αποτελεσματική. Η νευροδιδακτική παίρνει όλη αυτή τη γνώση για να την εφαρμόσει στην τάξη. Η μνήμη, η δημιουργικότητα και τα συναισθήματα είναι θεμελιώδη για να εμπεδώσει το παιδί όσα μαθαίνει.
• Αναφορικά με το κατά πόσο μπορεί το σχολείο να παρακολουθήσει και να εφαρμόσει όλη αυτή την καινούργια πληροφορία… Η αλήθεια είναι ότι χρειάζεται πολλή δουλειά και ότι έχουμε ολοένα και περισσότερες απαιτήσεις από την επίσημη εκπαίδευση· έχουμε, όμως, πλέον και τις απαραίτητες γνώσεις, ώστε να κάνουμε τη διαδικασία της μάθησης πιο δημιουργική, πιο γρήγορη, πιο εντατική, πιο ευχάριστη, επομένως είναι αναγκαίο να προσαρμοστούν οι μέθοδοι και τα ωρολόγια προγράμματα για να επιτύχουμε τα καλύτερα αποτελέσματα για τους μαθητές μας. Αυτοί θα είναι οι πολίτες του μέλλοντος και το μέλλον απαιτεί ανθρώπους προετοιμασμένους και ευέλικτους, που θα μπορούν να προσαρμοστούν και να ανταποκριθούν στη φρενήρη ανάπτυξη της γνώσης. Θεωρώ, πάντως, ότι υπάρχει ελπίδα.
• Αυτή τη στιγμή, γίνονται ευρείες έρευνες γύρω από τον ανθρώπινο εγκέφαλο, με τη συμμετοχή διεθνών ομάδων επιστημόνων διαφορετικών κλάδων, που θα σημαδέψουν τη νευροεπιστήμη, την ιατρική και την πληροφορική. Δυστυχώς, η επαγγελματική μου δραστηριότητα επικεντρώνεται στη συγγραφή και στους ασθενείς μου, επομένως δεν έχω τη δυνατότητα να συμμετάσχω σε ερευνητικά projects. Φυσικά, δεν σταματώ να επιμορφώνομαι και να ενημερώνομαι για τις πιο ρηξικέλευθες μελέτες. Και να τις εφαρμόζω στα βιβλία μου!

Διαβάστε: Έτοιμοι να μάθουμε; Εκπαιδευτικές δραστηριότητες βασισμένες στις Νευροεπιστήμες – Για παιδιά 4 ετών/Για παιδιά 5 ετών/Για παιδιά 6 ετών/Για παιδιά 7 ετών, Εκδόσεις Μεταίχμιο, μετάφραση: Μαρία Γονιδάκη.

Ευχαριστούμε τη Δέσποινα Δρακάκη για τη βοήθειά της στη μετάφραση των απαντήσεων.