Σε μια ηλικία που το σπίτι δεν τους χωράει, που η ζωή εκεί έξω τρέχει, αθλείται, διασκεδάζει, φλερτάρει, κάνει σπορ, ονειρεύεται, ρισκάρει, αυτοί καλούνται να αυτοπεριοριστούν. Αυτά που μέχρι πριν λίγες μέρες ήταν αυτονόητα, τώρα χρειάζονται διαπραγμάτευση, ένταση, αποστολή κωδικού για να πεις ότι πας να τρέξεις λίγο. Ο φόβος του αγνώστου και η αναστάτωση της ζωής των γονέων τους σκοντάφτει πάνω στη δική τους υποτίμηση του κινδύνου και την ανεμελιά που είναι συνυφασμένη με την εφηβεία. Δεν πρόκειται για μια κανονικότητα και, όπως και οι ενήλικοι, έτσι και οι έφηβοι ενδέχεται να παρουσιάσουν ακραίες συμπεριφορές όπως εκρήξεις θυμού και κλάμα, δοκιμάζοντας τις αντοχές του οικογενειακού πλαισίου. Συχνά εκδηλώνουν θυμό, θλίψη, φόβο και αβοηθητότητα.

Τι μπορώ να κάνω;

Αφού πρώτα αναγνωρίσουμε και αποδεχτούμε τη δική μας δυσκολία οφείλουμε να σταθούμε στον έφηβο απαντώντας είτε λεκτικά είτε με την συμπεριφορά μας με αγάπη, ώστε η συνύπαρξη μαζί του να φέρει δώρα και όχι να δυναμιτίσει τις σχέσεις μας:

• Σωστή ενημέρωση. Αναπτυξιακά είναι σε θέση να αντιληφθούν την σπουδαιότητα της κατάστασης που βιώνουμε. Τους μιλάμε με στοιχεία και τους προτρέπουμε να ενημερωθούν από έγκυρες ιστοσελίδες. Όσο πιο ειλικρινά απαντάμε στα ερωτήματα τους, τόσο πιο πρόσφορο κάνουμε το έδαφος για μετέπειτα επικοινωνία.
• Και οι ενήλικοι μπορούν να φοβούνται. Επικοινωνούμε και την δική μας πίεση λόγω του περιορισμού. Τους διαβεβαιώνουμε ότι είναι πολύ φυσιολογικό να έχουν άγχος καθώς αυτό τους προστατεύει. Προστατεύοντας τον εαυτό προστατεύουμε και το κοινωνικό σύνολο. Κι αυτό το ακούνε πολύ σοβαρά, καθώς τώρα είναι η ηλικία που επεξεργάζονται το κοινωνικό τους προφίλ.
• Ομαδική προσπάθεια. Συζητήστε, συμφωνήστε και χωρίστε μαζί την μέρα σε δραστηριότητες, τις ώρες που θα διαβάσουν, που θα επικοινωνήσουν διαδικτυακά με τους φίλους τους, που θα δουν τηλεόραση ή κάποια σειρά. Τους δίνετε τη δυνατότητα να σκεφτούν και να αποφασίσουν πώς θα περάσουν την περίοδο αυτήν. Θα νιώσουν σημαντικοί, κάτι που θα τονώσει την αυτοπεποίθηση τους. Όμως σεβαστείτε όλοι το πρόγραμμα αυτό. Η τήρηση του προγράμματος λειτουργεί ανακουφιστικά, σαν ένα μαξιλαράκι ασφάλειας σε καιρούς ανασφαλείς.
• Κοινές δραστηριότητες. Διανθίστε την μέρα με κοινές οικογενειακές δραστηριότητες που επιλέγουν οι έφηβοι όπως μαγείρεμα, παιχνίδια, γυμναστική, μαστορέματα, μουσική, κηπουρική κλπ.
• Πες μου την γνώμη σου. Μπορείτε να ζητήσετε την άποψη τους για ένα θέμα που αφορά την οικογένεια, θα νιώσουν πολύ χρήσιμοι και σημαντικοί κι εσείς με την σειρά σας θα ανακαλύψετε πιθανά τις δεξιότητες και τις φρέσκες ιδέες των παιδιών σας.
• Η συζήτηση δεν κυλά πάντα ομαλά. Οι διαφωνίες θα προκύψουν, όμως προσπαθούμε να μην συγκρουστούμε καθώς ποτέ η ένταση δεν έφερε καλά αποτελέσματα
• Στέκομαι δίπλα σου. Προσπαθούμε να μείνουμε κοντά τους, όσο κ αν θέλουν να δείξουν πως δεν είναι πια μικρά παιδιά. Κατά βάθος μας χρειάζονται, θέλουν να ξέρουν πως είμαστε δίπλα τους.

Είναι αλήθεια πως καταστάσεις κρίσης όπως η σημερινή, με μια πρώτη ματιά, δείχνουν να αποδιοργανώνουν ψυχικά την οικογένεια. Ωστόσο, κάθε οικογένεια, με τον δικό της ρυθμό, βοηθά στην αναδιοργάνωση και επαναπροσδιορισμό των δυναμικών της. Ίσως ακούγεται παράδοξο αλλά μετά την περιπέτεια αυτή είναι σχεδόν βέβαιο ότι το μήνυμα «μένουμε σπίτι» θα μετατραπεί σε «επιστρέφουμε σπίτι» και στη ζεστασιά των σχέσεων, την αγάπη και την ασφάλεια, στον ουσιαστικό χρόνο μαζί με τους αγαπημένους μας.

Η κ. Κατερίνα Χοτζόγλου είναι Κλινική Ψυχολόγος ΜΑ –  Παιδοψυχολόγος MSc – Ψυχοθεραπεύτρια και Ψυχολόγος των Εκπαιδευτηρίων Καίσαρη.