Η βιωματική μάθηση αποτελεί έναν πρωτοποριακό τρόπο εκπαίδευσης, που εκτείνεται πέρα από τα θρανία, τα σχολικά βιβλία, τη μετωπική διδασκαλία και την απομνημόνευση της ύλης. Επιδιώκει την ενεργό συμμετοχή των παιδιών στη μαθησιακή διαδικασία και την οικειοποίηση των θεμάτων που προσεγγίζουν επιστημονικά μέσω του προσωπικού ενδιαφέροντος. Αυτή η μορφή μάθησης τα προτρέπει να ερευνούν σε βάθος, να ανακαλύπτουν δεδομένα και να ενεργοποιούν τη φαντασία και τη δημιουργικότητά τους και είναι η πλέον κατάλληλη για τα μαθήματα φυσικών επιστημών που διενεργούνται στον χώρο των εργαστηρίων.
Στο πλαίσιο αυτό, η μαθησιακή διαδικασία οργανώνεται με βάση το “learning by doing” (μαθαίνω κάνοντας), που συνεπάγεται την ενεργή συμμετοχή των μαθητών σε δραστηριότητες όπως η έρευνα, η εργασία πεδίου, η παρατήρηση και οι προσομοιώσεις. Τα παιδιά δουλεύουν σε ομάδες, επικοινωνούν τα βιώματά τους, θέτουν τους δικούς τους στόχους, εκφράζονται, απελευθερώνουν τη δημιουργικότητά τους, αναλαμβάνουν ευθύνες και ενισχύουν την κριτική τους σκέψη. Ακόμη, στόχος είναι μέσα από την εμπλοκή τους να μαθαίνουν να προβληματίζονται και να αναρωτιούνται για το αποτέλεσμα, καθώς στοχεύουν στην αναζήτηση νοήματος και στον κριτικό αναστοχασμό – πάντα μέσα σε ένα υποστηρικτικό και ασφαλές περιβάλλον υπό την καθοδήγηση των καθηγητών τους.
Η βιωματική μάθηση προσφέρει στους μαθητές την ευκαιρία, έπειτα από κάθε εργαστηριακή δραστηριότητα να σκεφτούν τι έκαναν σωστά και τι όχι, ποιες δυσκολίες αντιμετώπισαν, πώς ένιωσαν, πώς συνεργάστηκαν, πώς πρόκειται να χρησιμοποιήσουν αυτή τη γνώση και τι θα μπορούσαν να είχαν κάνει διαφορετικά.
Οι βιωματικές δραστηριότητες δεν έχουν τη στασιμότητα και την ακαμψία ενός παραδοσιακού συμβατικού μαθήματος, που προορίζεται και περιορίζεται στην προσπάθεια μετάδοσης γνώσης και στην εστίαση της προσοχής σε ένα μόνο δεδομένο. Αντίθετα, για να καταφέρουν οι μαθητές να συλλέξουν το νόημα της κάθε δράσης καλούνται να στοχαστούν κριτικά και να προβληματιστούν.
Παράλληλα, ο εκπαιδευτικός παύει να λειτουργεί σαν προμηθευτής γνώσεων, αλλά είναι ο άνθρωπος που αφουγκράζεται τον παλμό της τάξης μέσα στο εργαστήριο. Στην ουσία, είναι αυτός που ενισχύει την ικανότητα των μαθητών να ερευνούν, να βρίσκουν πληροφορίες, να λύνουν προβλήματα, να παίρνουν αποφάσεις, να στοχάζονται κριτικά, να συνεργάζονται και να προχωρούν σε δημιουργικές συνθέσεις, έχοντας την πεποίθηση πως κάθε γνήσια μορφή εκπαίδευσης γεννιέται μέσα από την εμπειρία.

H Ίρμα Παπαδημητρίου είναι Project Manager στα Εκπαιδευτήρια Καίσαρη.