Για τις ολοκληρωμένες εγκυμοσύνες μας μιλάμε και ξαναμιλάμε. Όμως αποφεύγουμε να μιλήσουμε για τις αποβολές μας, που συμβαίνουν σε μεγάλο ποσοστό γυναικών και έχουν πολλές και διαφορετικές αιτίες. Στο παρόν κείμενο, δεν αναζητάμε τους ιατρικούς λόγους που οδηγούν μια γυναίκα να αποβάλει, αλλά, μέσα από μαρτυρίες, προσεγγίζουμε τα συναισθήματά της, εξετάζουμε γιατί η αποβολή παραμένει ταμπού και κυρίως επισημαίνουμε την απουσία οργανωμένης πρόβλεψης επαγγελματικής ψυχολογικής βοήθειας προς τη γυναίκα που τελικά δεν θα γίνει μητέρα και προς τον σύντροφό της.
Οι γυναίκες που μοιράστηκαν μαζί μας την ιστορία τους θέλουν να βοηθήσουν άλλες γυναίκες που βρέθηκαν ή θα βρεθούν στην ίδια θέση με εκείνες. Να τους εξηγήσουν πως δεν είναι (οι) μόνες. Να τις ενδυναμώσουν. Και να τους εξηγήσουν πως είναι οκ, αν όχι επιβεβλημένο, να ζητήσουν βοήθεια για να επουλώσουν ή έστω να λειάνουν το τραύμα μιας αποβολής. 

Δάφνη
Είχα δύο αποβολές. Η πρώτη λόγω ανωμαλίας διάπλασης του εμβρύου, η δεύτερη παλίνδρομος κύηση. Η πρώτη, που ήταν και η πρώτη μου κύηση, ανιχνεύτηκε κατά τον έλεγχο Α’ Επιπέδου και έπρεπε να τερματιστεί άμεσα. Θυμάμαι που ήμουν μόνη στον έλεγχο, γιατί ο σύντροφός μου έλειπε στο εξωτερικό, και μόλις βγήκα από το δωμάτιο ήταν λες και είχα βγει από μιαν άλλη πραγματικότητα. Έβλεπα τις άλλες γυναίκες να βγαίνουν χαρούμενες, να αγκαλιάζονται με τους συντρόφους τους… Εμένα με περίμεναν οι γονείς μου. Όταν τους είδα, έμπηξα τα κλάματα και ήθελα να φύγω βιαστικά για να μη με δουν όσες δεν είχαν ακόμη εξεταστεί και ανησυχήσουν. Αυτό που σκέφτηκα μετά είναι ότι τα ποσοστά δεν βγαίνουν τυχαία –κάποιος δυστυχώς πρέπει να είναι αυτό το ποσοστό.
Οι υγειονομικοί δεν έδωσαν βάση στην ψυχική μου υγεία. Τώρα που το σκέφτομαι, θα μπορούσε να είναι κάποιος εκεί για να στηρίζει αυτά τα ατυχή «ποσοστά». Ή μετά το χειρουργείο. Ή να πάρει τηλέφωνο έπειτα από έναν μήνα. Αν θυμάμαι καλά έπρεπε να πάρω κάποια φάρμακα για να διακοπεί η κύηση και μετά πήγα χειρουργείο για απόξεση. Γύρισα σπίτι, πήρα τα φάρμακα, περιόρισα την επικοινωνία μου με τους γονείς και τον σύντροφό μου, καθόμουν στο κρεβάτι και διάβαζα και επέστρεψα στον κόσμο των ζωντανών τρεις μέρες μετά την επέμβαση.
Έπειτα, δεν ήθελα να μιλήσω σε κανέναν, έβλεπα παντού έγκυες, σχεδόν όλες μου οι φίλες περίμεναν το πρώτο, δεύτερο, μέχρι και τρίτο παιδί. Από ένα σημείο και μετά μου είχε γίνει εμμονή, ειδικά μετά τη δεύτερη αποβολή. Θα ήθελα κάποιος τότε να μου έχει πει να μην τρελαίνομαι, ότι δεν θα πείραζε αν δεν έκανα ποτέ παιδί, ότι υπάρχει ζωή και χωρίς αυτό. Τα τελευταία χρόνια, ευτυχώς, παρατηρώ ότι γίνονται συζητήσεις για την ταυτότητα της γυναίκας και τη λανθασμένη ολοκλήρωσή της μέσα από τη μητρότητα.
Ευτυχώς, δεν ντρέπομαι να μιλήσω για τις αποβολές ή για την εγκυμοσύνη μου, που κι αυτή αποδείχτηκε περιπετειώδης: χαμηλός πλακούντας, δύο περιτυλίξεις, το έμβρυο κατέβαινε με τα πόδια, κρεβάτι πεντέμιση μήνες. Ανακαλύπτω ότι πολλές γυναίκες έχουν παρόμοιες εμπειρίες κι ότι πολλές αναφωνούν με ανακούφιση: «Κι εσύ; Κι εγώ!»
Θα τόνιζα σε κάθε γυναίκα που βιώνει σήμερα κάτι ανάλογο ότι δεν είναι μόνη κι ότι ΔΕΝ φταίει εκείνη για την αποβολή. Ίσως θα προσπαθήσει να απομονωθεί από όλες τις πληροφορίες και εικόνες περί μητρότητας. Αν χρειαστεί να μιλήσει με άλλες γυναίκες ή με ειδικούς να το κάνει. Θα τολμούσα επίσης να της πω ότι ίσως είναι μια καλή ευκαιρία να εξετάσει τα πραγματικά της κίνητρα σχετικά με τη μητρότητα. Αν πραγματικά το θέλει ή αν της έχει γίνει «πλύση εγκεφάλου». Η μητρότητα είναι υπέροχη, αλλά υπάρχει ζωή και χωρίς αυτή. Ευτυχώς.

Μελίνα
Θέλαμε πολύ δεύτερο παιδί. Όλα πήγαιναν καλά, όπως και στην πρώτη εγκυμοσύνη – εύκολη σύλληψη, κανένα προφανές θέμα, μέχρι την 8η εβδομάδα που πήγαμε στον γυναικολόγο και «κάτι δεν του άρεσε». Άρχισα να παίρνω επιπλέον συμπληρώματα και έμεινα στο κρεβάτι με αιμορραγία για λίγες, απίστευτα δύσκολες, μέρες, μέχρι να μου επιβεβαιώσει αυτό που είχα ήδη καταλάβει. Σοκαρίστηκα. Από τη μια σκεφτόμουν ότι ευτυχώς έχω ήδη ένα παιδί, από την άλλη αυτό ακριβώς με έκανε να δυσκολεύομαι τόσο.
Ο γιατρός μάς είπε ότι συμβαίνει συχνά και ότι από τη στιγμή που είχαμε ήδη παιδί δεν χρειαζόταν να ερευνήσουμε τίποτε παραπάνω. Να το αφήσουμε πίσω μας και να προχωρήσουμε. Λες κι ήταν ένα κακό μεθύσι ένα πράγμα, λες και το αφήνεις ποτέ πίσω αυτό…
Έπειτα από δυο χρόνια δοκιμάσαμε ξανά. Εγώ πιο φοβισμένη αυτή τη φορά. Όλα καλά στην αρχή, μέχρι που στη 10η εβδομάδα η καρδιά πάλι σταμάτησε. Τα κλάματα άρχισαν πολύ νωρίτερα. Σοκ. Δεν ήξερα πώς να αντιδράσω. Δεν καταλάβαινα. Μου μιλούσαν (για να με παρηγορήσουν άραγε;) και έλεγαν μπούρδες. Με αποκορύφωμα τη μητέρα μου, που με επικριτικό τόνο με ρώτησε «γιατί πάλι;» λες κι έφταιγα εγώ. Αυτή τη φορά, μετά την απόξεση που χρειάστηκε, ζητήσαμε να γίνει έλεγχος του εμβρύου μήπως και καταλάβουμε ποιο ήταν το θέμα. Δεν υπήρχε κανένα θέμα. Και αυτό έκανε τα πάντα πιο περίπλοκα, Κανείς δεν μπορούσε να εξηγήσει γιατί σταμάτησε η καρδούλα και αυτού του μωρού.
Στο μαιευτήριο αισθάνθηκα σαν ένα κομμάτι κρέας στη μηχανή. Κανένα ενδιαφέρον από τις μαίες – κάτι που είχα βιώσει και παλαιότερα, όταν είχα σταματήσει μία εγκυμοσύνη λόγω νεαρού ηλικίας. Τότε με ξύπνησαν από τη νάρκωση με χαστούκι!
Ήμουν θυμωμένη, αλλά δεν ήξερα με τι. Απογοητευμένη, βαθιά στενοχωρημένη. Κανείς δεν με παρέπεμψε σε ειδικό, αλλά ευτυχώς βρισκόμουν ήδη σε πλαίσιο θεραπείας, οπότε στηρίχθηκα από εκεί. Θυμάμαι χαρακτηριστικά πως μου πήρε πολύ καιρό να φάω γλυκό –λες και είχα αποτύχει και δεν μου επιτρεπόταν να γλυκαθώ με τίποτα. Έτσι το βίωνα, ασυνείδητα.
Αναφορικά με τον σύντροφό μου, η αλήθεια είναι ότι δυσκολευόμουν να κατανοήσω τη δική του πλευρά. Τον έβλεπα πιο ψύχραιμο και εκνευριζόμουν. Τώρα που έχει περάσει καιρός, αντιλαμβάνομαι ότι κι εκείνος δυσκολεύτηκε. Κι εκείνος στενοχωρήθηκε. Γιατί κι εκείνος έχασε τα παιδιά. Κι ας μην ήταν μέσα του.
Είναι ακόμα ταμπού οι αποβολές, γιατί είναι ακόμα ταμπού να μιλάμε για πραγματικά συναισθήματα. Γιατί η πλειονότητα των ανθρώπων δεν ξέρουμε πώς να σταθούμε όταν κάποιος λέει κάτι δύσκολο, που τον θλίβει. Γιατί δεν μπορείς πάντα να βρεις τι φταίει, και αν δεν πιστεύεις, ώστε να ρίξεις την ευθύνη στα θεία, άκρη δεν βγάζεις.
Αν μια γυναίκα σας πει ότι απέβαλε, θα πρότεινα απ’ την εμπειρία μου να μην πείτε τίποτα. Μπορεί όντως να ήταν για καλύτερο απ’ το να γεννηθεί ένα παιδί με προβλήματα, απ’ το να σταματήσει η κύηση σε πιο προχωρημένο στάδιο, αλλά και πάλι δεν είναι οκ. Πάρτε τη μια αγκαλιά, αν θέλει και έχετε τη σχέση, και μάλλον είναι αρκετό.
Είναι σκληρή η αποβολή και η αλήθεια είναι ότι δεν ξεπερνιέται ποτέ. Εγώ ήμουν τυχερή. Δυο χρόνια μετά έκανα άλλο ένα παιδί – αφού άλλαξα γυναικολόγο, γιατί δεν άντεχα να ξαναπάω στο ίδιο ιατρείο. Και πάλι, όμως, υπάρχει μέσα μου. Και, για να είμαι ειλικρινής, πλέον δεν θέλω και να φύγει. Γιατί είναι μέρος της δικής μου ιστορίας μητρότητας, που, όπως όλες ξέρουμε, δεν έχει μόνο χαρές. Απλώς, οι λύπες και οι πόνοι της καθεμιάς διαφέρουν.

Κατερίνα
Είχα τρεις αποβολές, στην 8η, 6η και 8η εβδομάδα αντίστοιχα, πριν αποκτήσω την κόρη μου. Στην πρώτη και στην τρίτη χρειάστηκε ιατρική παρέμβαση (απόξεση), λόγω παλινδρόμησης, στη δεύτερη το έμβρυο αποβλήθηκε αυτόματα. Δεν διερεύνησα την αιτία. Μου συστήθηκε από τον γυναικολόγο μου να κάνω έναν πλήρη αιματολογικό έλεγχο με την εποπτεία αντίστοιχης ιατρικής ειδικότητας, αλλά προχώρησα. Ένιωθα άρνηση στην ιδέα τού να τρέχω αριστερά και δεξιά σε γιατρούς. Οι αποβολές 2 και 3 σημειώθηκαν σε διάστημα τεσσάρων μηνών και πέντε μήνες μετά την 3η αποβολή έμεινα πάλι έγκυος (και εντέλει γέννησα την κόρη μου!) Ουσιαστικά εκείνο το ημερολογιακό έτος έμεινα έγκυος 3 φορές. Δεν ακολούθησα κάποια θεραπεία, είχα μεγάλη άρνηση και στην ιατρικά υποβοηθούμενη αναπαραγωγή σε οποιοδήποτε επίπεδο!
Δυστυχώς, οι αποβολές με έβρισκαν πάντα μόνη. Κατά έναν διαβολεμένο λόγο, ο σύζυγος πάντα έλειπε εκτός Ελλάδος και για μεγάλα χρονικά διαστήματα όταν συνέβαιναν. Ποτέ δεν του ανακοίνωσα το παραμικρό από μακριά, παρά μόνο όταν επέστρεφε! Αυτό ήταν το πιο δύσκολο κομμάτι για εμένα. Ευτυχώς ήταν πάντα δίπλα μου όταν χρειάστηκε ιατρική πράξη. Για έναν μαγικό λόγο, είχα πείσει τον εαυτό μου ότι το σώμα μου αποβάλλει τα έμβρυα λόγω κάποιας ανωμαλίας, πίστευα ότι η φύση ξέρει τι κάνει και το κάνει σωστά! Δεν ένιωθα τύψεις, ένιωθα, όμως, απέραντη θλίψη που η χαρά μου μετατρεπόταν σε στεναχώρια και πόνο!
Ο σύζυγός μου ήταν απίστευτα υποστηρικτικός και με «μάλωνε» που κρατούσα μέσα μου τον πόνο μέχρι να επιστρέψει από τα ταξίδια του. Ήταν δίπλα μου όταν αρνήθηκα τους ελέγχους που απαιτούσε ο αιματολόγος και με στήριξε με όποιο κόστος! Με δίκη μου απόφαση, την οποία σεβάστηκε απόλυτα, δεν ανακοινώσαμε τίποτα στο οικογενειακό και φιλικό μας περιβάλλον, ούτε πριν ούτε μετά τις αποβολές/αποξέσεις. Δεν ήθελα να ζήσω τον οίκτο ή να τους μεταφέρω το άγχος και τη στεναχώρια μου!
Ο γιατρός μου δεν με παρέπεμψε σε ειδικό ψυχικής υγείας. Αρκέστηκε στο να μου πει ότι η φύση γνωρίζει καλύτερα και να μου αναλύσει επιστημονικά τους λόγους για τους οποίους συμβαίνουν οι αποβολές του πρώτου τριμήνου (χρωμοσωμικές ανωμαλίες κ.ά.) Η επιστημονική εξήγηση της κατάστασης με βοήθησε να κατανοήσω τη ρεαλιστική πλευρά της. Η συναισθηματική πλευρά, όμως, έμεινε μετέωρη και ούτε ο σύζυγος ούτε ο γιατρός (μόνο αυτοί γνώριζαν τι συνέβη) δεν μου πρότειναν να ζητήσω επαγγελματική βοήθεια! Θεωρώ ότι τη χρειαζόμουν, γιατί ο άντρας μου είχε να διαχειριστεί κι αυτός τις απώλειες, όποτε ήταν κάπως μουδιασμένος! Πλάι μου πάντα, αλλά μουδιασμένος. Δεν δέχτηκα βοήθεια, γιατί δεν το σκέφτηκα ούτε κι εγώ η ίδια. Αν γυρνούσα τον χρόνο πίσω, εννοείται ότι θα αναζητούσα βοήθεια και τώρα πια, όταν συμβαίνει κάτι αντίστοιχο στο περιβάλλον μου, είναι το πρώτο που προτείνω στη γυναίκα ή στο ζευγάρι που παλεύει με την απώλεια.
Με δεδομένο ότι κανείς δεν γνώριζε το ιστορικό μου, κατέληξα να μη μιλάω για αυτό. Η πρώτη φορά που μίλησα για τις αποβολές μου ήταν τρεις μήνες αφότου γεννήθηκε η κόρη μου και μόνο για να στηρίξω κοντινές μου γυναίκες που πάλεψαν με την απώλεια (την κουμπαρά μου) ή που έφτασαν πολύ κοντά (τη σύντροφο του αδερφού μου, της οποίας τελικά η εγκυμοσύνη είχε ευτυχώς το επιθυμητό αποτέλεσμα).
Τα συναισθήματα που μου άφησαν οι αποβολές είναι ανάμεικτα! Όσο κι αν αντιλαμβάνομαι την επιστημονική θέση, δεν παύει να είναι μια απώλεια…Πολλές φορές σκέφτομαι «τώρα θα είχα παιδί 11 χρόνων!!!» (η κόρη μου είναι 6μιση). Το συζητάω πια, αλλά όχι ανοιχτά. Θα το θίξω μόνο αν είμαι με άτομα που γνωρίζω καλά ή αν πιστεύω ότι λέγοντας την ιστορία μου θα βοηθήσω κάποια γυναίκα που παλεύει με αυτό ή ότι θα δώσω θάρρος σε κάποια γυναίκα που της έχει συμβεί και φοβάται ότι κάτι κάνει λάθος. Σαφώς και δεν έχω ξεπεράσει το τραύμα μου, έμαθα, όμως, να ζω με αυτό. Χαϊδεύω τα σημάδια από τις πληγές μου και πορεύομαι μαζί τους στη ζωή! Έμαθα πως οι μάχες μάς κάνουν πιο δυνατούς και γενναίους.
Το θέμα των αποβολών είναι ταμπού, γιατί συνδέεται άμεσα με τη γονιμότητα (άρα την ικανότητα της τεκνοποίησης). Είναι ακόμα ταμπού για την κοινωνία μας η στειρότητα και η ατεκνία! Όταν έμεινα έγκυος στην κόρη μου (κατά το πρώτο και κρισιμότερο τρίμηνο της εγκυμοσύνης), έκανα μια βαθιά ανασκόπηση και συνειδητοποίησα ότι η τεκνοποίηση δεν ήταν αυτοσκοπός μου. Ότι ίσως θα κατάφερνα να γίνω ευτυχισμένη ακόμα κι αν δεν έκανα παιδί… Και τότε απελευθερώθηκα. Να σημειώσω εδώ ότι λατρεύω τη μητρότητα και τα υπέροχα συναισθήματα που έχω ζήσει μέσα από αυτό το ταξίδι! Η συνειδητοποίηση, όμως, αυτή ήταν λυτρωτική και συγχρόνως μεγάλη άμυνα που ανέπτυξε ο μηχανισμός αυτοπροστασίας μου! Έζησα την εγκυμοσύνη βήμα βήμα, μη θεωρώντας τίποτα ως δεδομένο και νιώθοντας μεγάλη ευγνωμοσύνη κάθε φορά που ανέβαινα «level» (1ο τρίμηνο, αυχενική διαφάνεια, 2ο τρίμηνο, υπέρηχος β’ επιπέδου κ.τ.λ.)
Σε κάθε γυναίκα που βιώνει μια απώλεια θα πρέπει να δίνεται ο χώρος και ο χρόνος να πενθήσει όπως επιθυμεί η ίδια και να της παρέχεται απλόχερα βοήθεια ειδικού. Δυστυχώς, ο περίγυρος δεν μπορεί να σταθεί επαρκώς δίπλα σε αυτόν που πενθεί και παράλληλα ζει και τον στιγματισμό του «ανίκανου», (γιατί υπάρχει και αυτό το συναίσθημα… «Είμαι ανίκανη να κρατήσω το μωρό, είμαι ανίκανη να χαρίσω στον σύζυγό μου ένα παιδί, στους παππούδες ένα εγγόνι»)· όποτε η επιλογή του ειδικού είναι μονόδρομος! Η δίκη μου επιλογή να μη μιλήσω σε κανέναν ήταν καθαρά προσωπική και έγινε με γνώμονα τον στιγματισμό και τη λύπηση που δεν ήθελα να αισθανθώ. Παραδείγματα συμπεριφοράς που φοβόμουν ότι θα αντιμετωπίσω μετά τις αποβολές:
-Από τη μαμά μου: Κρίμα το κορίτσι μου, να μην μπορεί να μείνει έγκυος… Να γίνει κι αυτή μανούλα…
-Από την πεθερά μου: Θα δει παιδιά ο γιος μου, άραγε;
-Από τις φίλες μου: Παλεύει η καημένη να πιάσει παιδί, αλλά τα χάνει σχεδόν αμέσως κ.ο.κ.
Όσες, λοιπόν, βιώνουν αυτό το πένθος, να το αφήσουν να ξεσπάσει, να μην το καταπνίξουν, γιατί οι συνέπειες μπορεί να είναι καταστροφικές! Να πάρουν ΟΠΩΣΔΗΠΟΤΕ φροντίδα ειδικού και αν νιώθουν άβολα με τον περίγυρο να μην ανακοινώσουν το παραμικρό! Δεν έχουν καμία υποχρέωση απέναντι σε κανέναν. Και να θυμούνται πάντα ότι η φύση είναι σοφή και το σώμα μας ξέρει πολύ καλά τι πρέπει να κάνει! Το λέω ως μαμά ενός υπέροχου κοριτσιού και τριών ακόμα ψυχών που πέρασαν για σύντομο χρονικό διάστημα από τη ζωή μου, αλλά είναι πάντα στην καρδούλα μου!

Φλωρεντία
Πριν γεννήσω την κόρη μου, είχα δύο αποβολές στην 9η εβδομάδα. Στην πρώτη, είχα δει λίγο αίμα στο εσώρουχο το πρωί, μα δεν φαντάστηκα ότι συνέβαινε κάτι. Ότι συνέβαινε κάτι τέτοιο σε μένα. Το απόγευμα, όπως σηκώθηκα από τον υπολογιστή, σαν να έσκασε μια φούσκα γεμάτη αίμα. Πήγα στο «Έλενα», στα έκτακτα, και έκανα απόξεση. Όλοι μού έλεγαν ότι ήταν τυχαίο. Στη δεύτερη, μόλις είδα αίμα στο εσώρουχο, υποψιάστηκα. Πήγα κατευθείαν στο «Έλενα», έκανα δεύτερη απόξεση, αλλά ζήτησα να κρατήσουν δείγμα, που μεταφέρθηκε στο «ΜΗΤΕΡΑ» για έλεγχο καρυότυπου. Διαπιστώθηκε ότι ήταν κορίτσι και κάποιες γενετικές ανωμαλίες. Αλλά ήταν κορίτσι.
Έξι μήνες μετά τη δεύτερη αποβολή, ήμουν πάλι έγκυος. Χωρίς κάποια θεραπεία. Μόλις είχα αλλάξει γυναικολόγο και ήμασταν στις συζητήσεις για εξετάσεις. Έκανα μόνο για θρομβοφιλία.
Στην πρώτη εγκυμοσύνη, ήμουν τόσο ενθουσιασμένη που το είχα πει κατευθείαν στην οικογένειά μου και ιδίως ο μπαμπάς μου που ήταν άρρωστος ήταν να σαν να πήρε ζωή. Έτσι, όταν απέβαλα, ένιωσα πολύ άσχημα απέναντι τους. Ότι τους έδωσα χαρά και τους την πήρα πίσω. Στη δεύτερη ένιωσα άσχημα για μένα. Αφενός μεν γιατί δεν την είχα μοιραστεί με κανέναν, πλην της αδερφής μου, αφετέρου δε γιατί θεωρούσα ότι είχα εγώ κάποιο πρόβλημα και δεν κατάφερνα να δώσω ζωή στα παιδιά μου. Αναφορικά με τον σύντροφό μου, η σχέση μας δεν είχε κάποια ιδιαίτερη αλλαγή. Ίσως κάποιο ξενέρωμα από την πλευρά μου, γιατί δεν είχα τη στήριξη που περίμενα.
Στην πρώτη εγκυμοσύνη, ήμουν μόλις τριάντα. Στο μυαλό μου πολύ μικρή. Όλοι –ιδιωτικός γιατρός και γιατροί νοσοκομείου– έλεγαν πως είναι τυχαίο. «Νέοι είστε, θα ξανακάνετε παιδιά». Όλα τα κλισέ. Στη δεύτερη, όσοι γιατροί πέρασαν έκαναν την ίδια ερώτηση. «Πρώτη αποβολή;» «Όχι». «Να το ψάξεις». Μέχρι εκεί. Τίποτα άλλο. Καμία συμπόνια, κατανόηση, καμία επίσκεψη από ψυχολόγο. Ούτε κανείς από το περιβάλλον μου μου πρότεινε να πάω σε ειδικό. Δεν θα τους πήγαινε ποτέ το μυαλό σε κάτι τέτοιο. Για να είμαι ειλικρινής, ούτε εγώ σκέφτηκα να μιλήσω σε κάποιον, ιδίως μετά την πρώτη αποβολή, που το χρειαζόμουν περισσότερο. Και δεν βρήκα χώρο να εκφράσω τα συναισθήματά μου, αφού έκαναν όλοι σαν να μη συνέβη. Προφανώς για να μη με στεναχωρήσουν παραπάνω. Αλλά κανείς δεν το αντιμετώπισε ως πένθος. Και εγώ πενθούσα βουβά. Η ψυχολογική φροντίδα είναι πολύ σημαντική και δεν σ’ την παρέχουν μαζί με την ιατρική.
Οι αποβολές είναι ταμπού, γιατί οι άνθρωποι νιώθουν ελαττωματικοί. Τόσοι άλλοι κάνουν παιδιά, εμείς γιατί όχι; Πού φταίμε; Τώρα πια, μιλάω με κάθε ευκαιρία για τις αποβολές μου. Γιατί όταν το ζούσα, νόμιζα πως ήμουν η μόνη. Η μόνη. Πλέον, το λέω ανοιχτά, γιατί κάποιος άλλος μπορεί να πιαστεί από την εμπειρία μου και να νιώσει πιο άνετα. Είτε να μοιραστεί είτε να ανακουφιστεί. Φυσικά δεν έχω ξεπεράσει το τραύμα και πολύ συχνά σκέφτομαι τι ηλικία θα είχαν τα παιδιά εκείνα. Αν βρισκόμουν με μια γυναίκα που έχει βιώσει πρόσφατα μια αποβολή, θα της έλεγα: «Λυπάμαι για την απώλεια σου. Θες να μιλήσουμε για το παιδί σου; Πώς το είχες ονειρευτεί;»

Ρούλα
Πριν γίνω μητέρα, είχα μια αποβολή και μια παλίνδρομη κύηση. Και τα δύο συμβάντα έγιναν γύρω στην 8η εβδομάδα. Την πρώτη φορά είχα έντονους πόνους και αιμορραγία. Μετά, με υπέρηχο, επιβεβαιώθηκε η αποβολή. Τη δεύτερη φορά, η εικόνα στον υπέρηχο δεν συμβάδιζε με την εβδομάδα που βρισκόμουν. Και δεν βρέθηκε καρδιακός παλμός. Έκανα επαναλαμβανόμενες χοριακές, όπου διαπιστώθηκε ότι δεν αυξανόταν η ορμόνη έτσι όπως έπρεπε και μάλλον θα κατέληγε κι εκείνη η εγκυμοσύνη σε αποβολή. Ο γιατρός συνέστησε απόξεση για να σταλεί το κύημα για ιστολογικό έλεγχο. Κι έτσι έγινε. Ενώ μετά την πρώτη αποβολή, μας είχε αποθαρρύνει. «Συμβαίνουν αυτά, τυχαίο θα ’ναι», έλεγε και κάτι τέτοια, χωρίς φυσικά να αγγίξει καθόλου το ψυχολογικό κομμάτι. Τέλος πάντων, μετά τη δεύτερη φορά ακολούθησε σειρά εξετάσεων για αρκετούς μήνες. Με μεγάλο κόστος, οικονομικό και ψυχολογικό. Τελικά, διαπιστώθηκε ότι έχω ένα αυτοάνοσο, αντιφωσφολιπιδικό σύνδρομο, μια μορφή θρομβοφιλίας. Έμεινα έγκυος δυο χρόνια μετά τη δεύτερη αποτυχημένη εγκυμοσύνη. Δεν χρειάστηκε να κάνω από πριν θεραπεία. Ξεκίνησα μόλις διαπιστώθηκε η κύηση.
Μετά την πρώτη αποβολή ένιωθα θλίψη και αναρωτιόμουν «γιατί σε μένα;» Μετά τη δεύτερη, ένιωθα όλα αυτά συν άγχος για το τι μέλλει γενέσθαι και αν θα καταφέρω ποτέ να κάνω παιδί. Όταν ολοκληρώθηκε ο κύκλος των εξετάσεων, στα συναισθήματά μου προστέθηκαν θυμός και ενοχές. Το γιατί άκουσα τον γιατρό και δεν έκανα εξετάσεις, ώστε να ‘χω προλάβει τη δεύτερη απώλεια είναι ένα αγκάθι που θα κουβαλάω πάντα.
Το περιβάλλον μου γνώριζε και χρειάστηκε να εξιστορήσω τι είχε συμβεί αρκετές φορές. Αρκετές αντιδράσεις ήταν τύπου «δεν πειράζει, μη στεναχωριέσαι, θα κάνεις άλλο». Συζητούσα το θέμα κυρίως με τις στενές μου φίλες, αποφεύγοντας τις οικογενειακές κουβέντες. Σε κάθε περίπτωση, κανένας, ούτε γιατρός ούτε συγγενής ούτε φίλος, δεν με παρότρυνε να απευθυνθώ σε ειδικό και τότε δεν είχα νιώσει την ανάγκη να το κάνω. Ευτυχώς, η σχέση μου με τον σύντροφό μου δεν επηρεάστηκε. Πλέον, έπειτα από δεκατέσσερα χρόνια, παραμένει σαν στενάχωρη σκέψη το γιατί δεν έψαξα νωρίτερα τι έφταιγε. Συζητάω την εμπειρία μου αν προκύψει και δεν ξέρω αν το σφίξιμο που νιώθω όταν θυμάμαι δείχνει ότι δεν έχω ξεπεράσει το τραύμα.
Αναρωτιέμαι γιατί το θέμα των αποβολών παραμένει ακόμα ταμπού. Υπάρχει μια τάση να «θάβεται» το συμβάν, να υποβαθμίζεται –κι από το άμεσο περιβάλλον πολλές φορές. Λες κι άμα πεις της γυναίκας «έλα μωρέ, δεν έγινε και τίποτα, ξέχνα το, θα κάνεις άλλο», θα σβήσει ως δια μαγείας ο πόνος και το κενό που νιώθει. Είναι συχνό φαινόμενο οι αποβολές και το πιο σημαντικό είναι ότι ένα ποσοστό αυτών θα μπορούσε να αποφευχθεί αν όλες οι γυναίκες έκαναν εξετάσεις πριν μπουν στη διαδικασία τεκνοποίησης. Ή έστω, έπειτα από την πρώτη αποβολή. Ακούω για περιπτώσεις γυναικών που οι γιατροί τους είπαν για διερεύνηση ύστερα από τρεις! Γιατί; Γι’ αυτό και πιστεύω ακράδαντα ότι πρέπει να μιλάμε ανοιχτά, καθώς έτσι μπορεί να βοηθήσουμε να προληφθούν καταστάσεις.
Η ψυχολογική υποστήριξη από γυναίκα προς γυναίκα είναι ό,τι πιο ουσιαστικό, καθώς αυτή που έχει περάσει ήδη αποβολή μπορεί να κατανοήσει πώς νιώθει η άλλη που μόλις βίωσε την απώλεια. Πολλές φορές, όμως, η ψυχολογική υποστήριξη από το οικογενειακό/φιλικό περιβάλλον δεν αρκεί. Το τραύμα δεν επουλώνεται έτσι απλά. Τότε θα πρέπει να αναζητάμε επαγγελματική βοήθεια. Άλλο ένα ταμπού, βέβαια, κι αυτό… Σε μια γυναίκα που μόλις απέβαλε θα έλεγα ότι τη νιώθω. Νιώθω την απόγνωσή της, τη θλίψη της, το κενό στο σώμα και στην ψυχή της. Ξέρω ότι είχε φανταστεί το μωρό στην αγκαλιά της και ότι πονάει να ξέρεις πως αυτό δεν θα συμβεί. Ναι, δεν θα συμβεί αυτήν τη φορά. Όμως, θα συμβεί στο μέλλον. Ας πάρει τον χρόνο της, ας βρει αξιόπιστους επαγγελματίες υγείας να την υποστηρίξουν και να την καθοδηγήσουν. Ας κρατήσει την ελπίδα της ζωντανή!