Τελικά, το Τaλκ είναι ένα περιοδικό για γονείς που τα “έχουν δει” όλα, όχι μόνο σε σχέση με τα τέκνα τους, αλλά και με τους γονείς τους. Και αυτό το σκέφτηκα αυτές τις μέρες που πολλοί μας εξέφρασαν την ανησυχία τους για τις παρενέργειες των εμβολίων έναντι του Covid-19 φοβούμενοι για τους ηλικιωμένους γονείς τους. Η αλήθεια είναι πως δεν θα αργήσει πολύ ακόμη η στιγμή που το εμβόλιο θα περάσει και στις ηλικίες των παιδιών μας και τότε θα έχουμε να γράφουμε πολλά περισσότερα. Στεκόμενος στις ηλικίες που μέχρις ώρας εμβολιάζονται και αναγκαστικά συμπορευόμενος με τα υπάρχοντα δεδομένα θα προσπαθήσω να συνοψίσω τις όποιες ανεπιθύμητες δράσεις του περίφημου εμβολίου.

Το εμβόλιο το οποίο η χώρα μας παρήγγειλε είναι ένα εμβόλιο mRNA τεχνολογίας. Ένα εμβόλιο δηλαδή το οποίο δίνει τη γενετική εντολή για την παραγωγή μιας πρωτείνης spike του κορονοϊού, ώστε το αμυντικό μας σύστημα να φτιάξει αντισώματα και όταν εκτεθεί στον ιό να είναι έτοιμο να τον αντιμετωπίσει άμεσα. Αυτή η γενετική εντολή δεν επηρεάζει το DNA των κυττάρων μας, μια και το κομματι mRNA που έχει το εμβόλιο δεν ενοχλεί καν τον κυτταρικό πυρήνα, αλλά κάνει τη δουλειά του έξω από αυτόν, σε έναν κυτταρικό χώρο που το λέμε κυτταρόπλασμα. Δεν μπαίνει δηλαδή στα προσωπικά δωμάτια του σπιτιού μας, αλλά στέκεται στο σαλόνι, κάθεται σε μια από τις πολυθρόνες και πλέκει….πρωτεΐνες. Άρα μια χαρά έως εδώ, αφού το ταπεραμέντο του κυττάρου μας διατηρείται αλώβητο.

Αυτό που φαίνεται αρκετά συχνά να επηρεάζεται τις πρώτες μέρες μετά το εμβόλιο είναι η μυϊκή μας κατάσταση, κυρίως στο σημείο του εμβολιασμού, μια και οι περισσότεροι που το έχουμε κάνει παραπονεθήκαμε για αίσθημα κακουχίας και έντονο μυϊκό άλγος με επακόλουθη δυσκολία στις κινήσεις του αντίστοιχου άνω άκρου. Η βιβλιογραφία μάλιστα τονίζει πως η εμφάνιση πόνου, πρηξίματος ή και ερυθήματος στο σημείο του εμβολιασμού είναι σημάδι κινητοποίησης του ανοσοποιητικού, δηλαδή με απλά λόγια, είναι σημάδι ότι το εμβόλιο σε «έπιασε»… [1]

Πέραν των τοπικών φαινομένων, οι παρενέργειες από το εμβόλιο μπορεί να είναι και γενικευμένες, με εμφάνιση πυρετού, αλλαγή διάθεσης, αίσθημα καταβολής και κεφαλαλγία. Αυτά όλα θα εμφανιστούν μέσα στις τρεις πρώτες μέρες από το εμβόλιο και συνήθως αντιμετωπίζονται επαρκώς με ξεκούραση και καλή ενυδάτωση, καθώς και με χρήση κάποιου  παυσίπονου [2],[3]

Στο επίπεδο των αλλεργικών αντιδράσεων η βιβλιογραφία πως εκείνοι που πιθανώς κινδυνεύουν είναι όσοι έχουν ιστορικό αναφυλαξίας σε προηγούμενο εμβόλιο ή σε κάποιο από τα συστατικά του νέου εμβολίου, όπως η πολυαιθυλενο-γλυκόλη (PEG) και η πολυσορβάτη. Επειδή οι μελέτες δεν περιέλαβαν επαρκή αριθμό ατόμων με αλλεργίες και επειδή γενικά οι αλλεργίες είναι άτυπες και…άτιμες σε πολλές περιπτώσεις, θα συνιστούσα σε όποιον διαθέτει ένα πλούσιο ή ασαφές ιστορικό αλλεργιών να ξαναμιλήσει με τον αλλεργιολόγο του πριν εμβολιαστεί.

Και τι γίνεται με το σύνδρομο Guillain-Barré;

Αυτό που έχει πρόσφατα προκαλέσει ανησυχία είναι η πιθανή συσχέτιση του με το εμβόλιο. Το Guillain-Barré είναι μια περίπτωση ανιούσας συμμετρικής αδυναμίας έως και παράλυσης των άκρων, η οποία καθώς επεκτείνεται προς τα άνω μέρη του σώματος, μπορεί να προσβάλλει και τους αναπνευστικούς μύες, προκαλώντας παράλυση τους και ασφυξία στο θύμα. Αυτός είναι ο λόγος που οι ασθενείς αυτοί μπορεί να καταλήξουν σε ΜΕΘ για να υποστηριχτεί η αναπνοή τους μηχανικά. Ωστόσο, το θετικό είναι ότι η παράλυση είναι προοδευτική, που σημαίνει ότι υπάρχει χρόνος να τη διαγνώσει ένας ιατρός, είναι αρκετά χαρακτηριστική και γνωστή στον ιατρικό χώρο και ευτυχώς υπάρχει διαθέσιμο θεραπευτικό όπλο. Το αρνητικό είναι ότι μπορεί να εμφανιστεί ξαφνικά και ανεξήγητα, μια και δε συνδέεται άμεσα και ευθέως με κάποιο εξωγενές ερέθισμα, άλλα συνήθως ενοχοποιούνται παράγοντες όπως κοινές λοιμώξεις (πχ ιώσεις) ή εμβόλια συνηθισμένα στο κοινό. Η εκδήλωση του πιστεύεται πως είναι αποτέλεσμα διέγερσης του ανοσοποιητικού έναντι ενός ερεθίσματος. Δηλαδή δύο άνθρωποι κολλούν την ίδια ίωση, ο ένας την περνά με συνάχι και ο άλλος με παράλυση άκρων μετά από 20 μέρες. Δεν υπάρχει δηλαδή κάποιος τρόπος να προλάβεις την εμφάνιση της παράλυσης. Δεν υπάρχει πρόληψη.

Μέσα σε αυτό το θολό τοπίο της ασαφούς αιτιολογικής συσχέτισης με κάποιο ερέθισμα, προφανώς και είναι εύκολο να συνδυαστεί το Guillain-Barré με το επίμαχο εμβόλιο του κορονοϊού, ειδικά μετά το συμβάν στο νοσοκομείο της Κέρκυρας. Όμως έως τώρα όσο έψαξα δε βρήκα άλλη παρόμοια αναφορά διεθνώς. Συνεπώς, μιλάμε για μια ατυχή διεθνή πρωτιά της χώρας μας; Μπορεί. Όμως όταν στον κόσμο έχουν εμβολιαστεί εκατομμύρια αδυνατώ να πιστέψω πως στη μικρή Ελλάδα, με τα χειρότερα ποσοστά εμβολιασμού, ήμασταν τόσο άτυχοι. Θα μπορούσε κάποιος να εμφανίσει Guillain–Barré επειδή 2 μήνες προ εμβολίου είχε περάσει ένα κρυολόγημα. Αυτό βέβαια δεν αποκλείει η ατυχής νοσηλεύτρια να έπαθε ό,τι έπαθε από το εμβόλιο, όμως ακόμα και έτσι μιλάμε για μια παρενέργεια με πιθανότητα απειροελάχιστη. Αν συγκρίνεις μάλιστα το όφελος του εμβολιασμού σε σχέση με το ρίσκο να μην το κάνεις, ειδικά εάν είσαι σε ομάδα ευπαθή (το τονίζω αυτό!), τότε κατανοείς πως μια είδηση από μόνη της δεν αρκεί για να μας φορτώσει με περιττές ανησυχίες και αμφιβολίες.

Για να δώσω μία τάξη μεγέθους των ανεπιθύμητων ενεργειών και του βαθμού ανησυχίας που πρέπει να αισθανόμαστε, θα σας θυμίσω πως το Guillain-Barré έχει συσχετισθεί  (μάλλον αδίκως) και με το εμβόλιο για τέτανο-κοκκύτη που κάνουμε στα παιδιά μας (3 δόσεις το πρώτο 6μηνο ζωής μάλιστα και άλλες τρεις μέχρι τα έντεκα τους χρόνια) καθώς και με το ετήσιο αντιγριπικό. Ειδικά σε σχέση με τη γρίπη και το αντιγριπικό εμβόλιο αξίζει να δούμε τι έγινε σε κάποιες περιόδους όπου αυξήθηκε η επίπτωση της γρίπης και σε αντίστοιχες αύξησης του αντιγριπικού εμβολίου. Συγκεκριμένα στις ΗΠΑ το 2004-2005 εμφανίστηκε ένα δυνατό κύμα γρίπης και ανάλογα αυξήθηκαν και τα περιστατικά Guillain–Barré στα νοσοκομεία, με μέσο όρο 4-6 εβδομάδες μετά την εμφάνιση γριπώδους συνδρομής. Το 2009 όπου παρατηρήθηκε κινητοποίηση υπέρ των εμβολίων και αύξηση του αντιγριπικού εμβολιασμού από το σύνηθες  20% στο 36% του πληθυσμού, δεν διαπιστώθηκε ανάλογη έξαρση Guillain–Barré περιπτώσεων. Στη Νορβηγία επίσης το 2009 τα στατιστικά μιλούν για πιθανό κίνδυνο από Guillain–Barré λόγω γρίπης στο 4,8 ανά εκατομμύριο ασθενών, ενώ ο αντίστοιχος πιθανός κίνδυνος εμφάνισης του συνδρόμου από το αντιγριπικό εμβόλιο είναι 1,1 ανά εκατομμύριο εμβολιασθέντων [4].

Η επίσημη επιστημονική θέση διεθνώς είναι ότι τα mRNA εμβόλια δε σχετίζονται με το Guillain-Barre σύνδρομο, μιας και καμία περίπτωση δεν έχει σημειωθεί.[5] Εγώ θα συμπληρώσω πως πιθανά σε λίγο καιρό να καταλήξουμε πως ο Covid-19 ως ιός είναι περισσότερο πιθανό να προκαλεί το σοβαρό αυτό σύνδρομο, από ό,τι το εμβόλιο έναντι αυτού και γιαυτό, χωρίς να υποστηρίζω πως πρέπει υποχρεωτικά όλοι να εμβολιαστούν, θεωρώ πως τα εμβόλια γενικώς έχουν σίγουρα ένα θετικό μετρήσιμο αποτέλεσμα στο διάβα των ετών και αυτό δεν πρέπει να αρνούμαστε να το δούμε, εξαιτίας ορισμένων πιθανών – αμφισβητούμενων ή πάρα πολύ σπάνιων παρενεργειών.

Nα μου επιτρέψετε ακόμα ένα σχόλιο, ένεκα των ημερών. Πέραν όλων των άλλων αστικών μύθων γύρω από το εμβόλιο, όπως ότι «μας φύτεψαν τσιπάκι» ή «έβγαλα ουρά», πολύ συχνό αστειάκι τόσο από μέρους των ανδρών αλλά όσο και ορισμένων γυναικών (σαφώς λιγότερες σε αριθμό) ήταν εκείνο με την “ανεπιθύμητη” στύση. Εύχομαι οι λαϊκοί μύθοι να αποτελούν απλά αστεία και να μην επεκτείνονται σε κατάργηση της επιστήμης, όμως το εν λόγω αστείο φοβάμαι πως καταδεικνύει έντονα συμπλέγματα μιας κοινωνίας που μόνο προοδευτική και σύγχρονη με το 2021ο έτος μετά Χριστόν δεν τη λες.

Πηγες :

1. https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/vaccines/expect/after.html)
2. https://www.dw.com/en/covid-19-risks-and-side-effects-of-vaccination/a-56136620
3. https://www2.hse.ie/screening-and-vaccinations/covid-19-vaccine/side-effects-covid-19-vaccine.html
4. Influenza vaccination and Guillain–Barré syndrome: Reality or fear Arefeh Babazadeh et al. https://doi.org/10.2478/jtim-2019-0028
5. cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/vaccines/recommendations/underlying-conditions

Ο Ιορδάνης Παπαδόπουλος MD, PhD, είναι Επιμελητής Β΄ Παιδιατρικής ΓΝ Σύρου. iordanispapado@hotmail.com