Μαμά, γιατί έχω ακμή;

Η ακμή είναι τόσο συχνή στην εφηβική ηλικία, που τείνει να θεωρείται φυσιολογικό κομμάτι της εφηβείας. Σχεδόν 8 στους 10 εφήβους παρουσιάζουν ακμή. Γενικότερα, οι έφηβοι και οι νεαροί ενήλικοι μεταξύ 12 και 24 ετών επηρεάζονται περισσότερο. Η ακμή συνήθως εμφανίζεται στην έναρξη της εφηβείας και στα κορίτσια νωρίτερα από τα αγόρια. Κατά κανόνα, η ακμή εξαφανίζεται μεγαλώνοντας, όμως περίπου το 12% των γυναικών και το 3% των ανδρών συνεχίζουν να έχουν ακμή ακόμα και στην ηλικία των 40 ετών.

Τι είναι η ακμή και τι την προκαλεί; Η ακμή είναι ουσιαστικά ένα δερματολογικό πρόβλημα, που παίρνει διάφορες μορφές. Καταρχάς, μπορεί να εμφανιστεί με τη μορφή μαύρων και λευκών στιγμάτων, που ονομάζονται φαγέσωρες. Ωστόσο, η ακμή μπορεί να συνοδεύεται και από σπυράκια και κύστεις. Ο συχνότερος τύπος είναι η λεγόμενη «κοινή ακμή», που εμφανίζεται στο πρόσωπο, στον λαιμό, στους ώμους, στην πλάτη και στο στήθος. Οι έφηβοι παρουσιάζουν ακμή λόγω των ορμονικών αλλαγών της εφηβείας, αλλά και λόγω κληρονομικότητας από τους γονείς τους. Οι πόροι του δέρματος περιέχουν σμηγματογόνους αδένες, που παράγουν σμήγμα, μια λιπαρή ουσία απαραίτητη για τη λίπανση των μαλλιών και του δέρματος. Στην εφηβεία, οι ορμόνες προκαλούν την αύξηση της παραγωγής σμήγματος. Η ακμή αποτελεί απόρροια του εγκλωβισμού του σμήγματος και των νεκρών κυττάρων του δέρματος στους πόρους, σε συνδυασμό με τα βακτήρια που υπάρχουν στην επιδερμίδα (εικόνα 1).

Εικόνα 1: οι μορφές της ακμής

Πώς αντιμετωπίζεται η ακμή; Για να αποφύγουμε τη συσσώρευση σμήγματος, πλένουμε το πρόσωπό μας μια ή δυο φορές την ημέρα με ήπιο καθαριστικό και χλιαρό νερό, κάνοντας απαλές κινήσεις. Αν βάφουμε το πρόσωπο ή χρησιμοποιούμε αντιηλιακό, προτιμούμε προϊόντα «μη φαγεσωρογόνα». Αποφεύγουμε την έκθεση στον ήλιο, καθώς ναι μεν το μαύρισμα κάνει προσωρινά την ακμή να φαίνεται λιγότερο, αλλά τελικά μπορεί να χειροτερέψει το πρόβλημα. Γενικότερα προσπαθούμε να προλάβουμε την απόφραξη των πόρων του δέρματος. Είναι επίσης πολύ σημαντικό να μην πειράζουμε τα σπυράκια, διότι έτσι αυξάνουμε τη φλεγμονή και την πιθανότητα επιμόλυνσης από μικρόβια, ενώ διακινδυνεύουμε να μας μείνουν, έστω και μικρά, σημάδια. Σε αρκετές περιπτώσεις, τα απλά μέτρα κατά της ακμής δεν αρκούν και αυτό είναι αναμενόμενο. Για παράδειγμα, πολλά κορίτσια, που αντιμετωπίζουν καλά την ακμή τους, μπορεί να βλέπουν επιδείνωση λίγες μέρες πριν από την περίοδο. Αυτό ονομάζεται «προεμμηνορρυσιακή ακμή» και εμφανίζεται σε 7 στα 10 κορίτσια λόγω ορμονικών διακυμάνσεων. Σε σοβαρότερες καταστάσεις, σκόπιμο είναι να συμβουλευτούμε δερματολόγο, καθώς υπάρχουν φαρμακευτικές λύσεις, που όμως απαιτούν στενή ιατρική επίβλεψη.

Τι πρέπει να γνωρίζουν οι έφηβοι με ακμή; Όποια αντιμετώπιση και αν χρειαστεί, είναι σημαντικό τα έφηβα παιδιά μας να θυμούνται:

Να έχουν υπομονή. Δίνουμε χρόνο σε κάθε θεραπεία για να αποδώσει. Μπορεί να πάρει από 3 έως 6 εβδομάδες για να δούμε αλλαγή και έως 12 εβδομάδες για μέγιστη βελτίωση.
Να είναι συνεπείς. Ακολουθούμε το θεραπευτικό μας πρόγραμμα καθημερινά. Δε σταματάμε και ξαναρχίζουμε όταν βελτιώνεται ή χειροτερεύει το δέρμα μας αντίστοιχα. Η μη τακτική θεραπεία οδηγεί σε αποτυχία.
Να ακολουθούν τις ιατρικές οδηγίες. Η λανθασμένη χρήση της αγωγής μπορεί να προκαλέσει επιδείνωση του προβλήματος ή σοβαρές παρενέργειες.
Να παίρνουν τη δική τους αγωγή. Οι γιατροί δίνουν το φάρμακο που αντιστοιχεί σε συγκεκριμένο ασθενή. Ένα φάρμακο κατάλληλο για τον φίλο μας μπορεί να μην είναι καλό για μας.
Να μην το παρακάνουν. Υπερβολικό τρίψιμο φθείρει το δέρμα. Υπερβολική ποσότητα τοπικών αλοιφών προκαλεί ερυθρότητα και απολέπιση του δέρματος. Υπερδοσολογία φαρμάκων από το στόμα προκαλεί σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες.
Να μην ανησυχούν για τη γνώμη των άλλων. Δεν είναι ευχάριστο να έχεις ακμή και κάποιοι άνθρωποι μπορεί και να το κοροϊδεύουν. Ας μην τους αφήσουμε να μας επηρεάσουν. Όλοι οι έφηβοι έχουν ακμή σε κάποια φάση. Πρέπει να θυμόμαστε ότι η ακμή κατά κανόνα είναι παροδική και ότι υπάρχουν πολλές θεραπείες για να την ελέγξουμε.