Την ώρα που στο Τaλκ βγαίναμε στον «πηγαιμό για το σχολείο», φίλη καθηγήτρια πανεπιστημίου μού έλεγε, πάνω από μια στοίβα γραπτά, τον «πόνο της». Τι είναι δημογραφική πίεση; «Αυτό που ασκεί ένας δήμος στον άλλον για να καταλάβει χώρο». Γιατί το ελληνικό κράτος έχει αυξημένες στρατιωτικές δαπάνες; «Διότι οι Έλληνες πάντα είχαν εχθρούς. Αλλά και μεταξύ τους υπάρχουν προβλήματα, όπως η Αθήνα με τους Πελοποννήσιους».
Τι είναι αυτά; Μερικές από τις απαντήσεις που της έδιναν δευτεροετείς και τριτοετείς φοιτητές. Μερικές ακόμα; «Οι ομογενείς δεν είναι ούτε καλοί, ούτε κακοί. Υπάρχει μια μεσότητα για την οποία έχει μιλήσει κι ο Αριστοτέλης». Και το φρέαρ; «Είναι αγγλική ή γαλλική λέξη το φρέαρ;» είχε ρωτήσει άλλος καθηγητής, της Αρχιτεκτονικής αυτός, αστειευόμενος με την αμηχανία που προκάλεσε η αναφορά του στο φρέαρ του ανελκυστήρα. «Αγγλική. Αν ήταν γαλλική θα ήταν φρεάρ», εξήγησε η φοιτήτριά του.
Σύμφωνα με όλα αυτά βρισκόμαστε σε δύσκολη θέση. Αγοράζουμε όπλα για να διατηρήσουμε την «εμφύλια ειρήνη», την οποία προφανώς έχουμε συνάψει με Καλαματιανούς, προσπαθούμε να συμβιώσουμε με ομογενείς που «μερικοί είναι μαρξιστές, αλλά είναι και φιλοπατριώτες επενδυτές» (μέλλων διεθνολόγος το εξήγησε αυτό), και π.χ. στο Τaλκ, που βρίσκεται στα όρια του Χαλανδρίου, υφιστάμεθα πιέσεις από γειτονικούς δήμους. Όσοι τα έγραψαν αυτά έχουν πάει δώδεκα χρόνια σχολείο. Πέρασαν ατέλειωτες ώρες διαβάζοντας – ειδικά τον τελευταίο χρόνο. Μερικοί κατάφεραν να μπουν σε σχολές με υψηλές βάσεις, ορισμένοι σε εκείνες τις οποίες οι ίδιοι επιθυμούσαν, άλλοι «κάπου γενικώς» (άλλωστε αυτό είναι κατά πολλούς ο σκοπός του σχολείου: πτυχίο πανεπιστημίου και επαγγελματική αποκατάσταση), άλλοι έφυγαν μακριά. Οι περισσότεροι κουράστηκαν πολύ. Ξενύχτησαν για να μπορέσουν να φτάσουν στα πανεπιστημιακά αμφιθέατρα… και να απελπίσουν την ίδια φίλη αναφέροντας διάφορες ημερομηνίες, σε διάφορους αιώνες, κατά τις οποίες ξέσπασε η Ελληνική Επανάσταση.
Ξενύχτησαν και μπροστά σε ολόκληρους κόσμους οι οποίοι ανοίγονται μέσα από το κομπιούτερ τους παρέχοντάς τους κάθε είδους, συχνά αδιασταύρωτες αλλά σίγουρα ατέλειωτες, πληροφορίες (και υλικό για «εργασίες» copy-paste). Πώς γίνεται να μην έχουν βασικές γνώσεις, αλλά και να μην έχουν μάθει ούτε να σκέφτονται και να συνδυάζουν; Μάλλον θα πρέπει ν’ ασχοληθούμε με το εκπαιδευτικό μας σύστημα βαθύτερα και ξεκινώντας από το δημοτικό. Αλλιώς στο φρέαρ δεν φαίνεται να υπάρχει πάτος (ισπανική λέξη ο «πάτος», γιατί αν ήταν γαλλική θα τονιζόταν στη λήγουσα).