Στις προσεχείς πολλαπλές εκλογές θα ψηφίσουν για πρώτη φορά οι γεννηθέντες μέσα στο 2002. Οι έφηβοι μαθητές της Β’ και της Γ’ Λυκείου δηλαδή. Οι από 16 και μισό κι απάνω. Στον εγκέφαλο της συγκεκριμένης ηλικιακής ομάδας προστέθηκε άλλη μια πληροφορία προς επεξεργασία. Και ενόσω τα κυκλώματα λήψης αποφάσεών τους εξακολουθούν να σχηματίζονται, δομικά και λειτουργικά, έχουν άλλη μια «μεγάλη απόφαση» να πάρουν, ανάμεσα στις  άπειρες πληροφορίες που δέχονται και στις υπόλοιπες «μεγάλες αποφάσεις» που εκκρεμούν, όπως (χωρίς ΚΑΜΙΑ ειρωνεία ή απομείωση):

-Τι να γίνω άραγε όταν μεγαλώσω;

-Αν δεν μου στείλει ο Τάκης, τι να κάνω;

-Αρχίζω διατροφή! Πώς φεύγει αυτό το σπυράκι;

-Ποιος είμαι; Τι θέλω;

-Τι να πω για να με αφήσουν να πάω στο πάρτι της Βικυλίζας;

Από τη μια, οι κάλπες καλωσορίζουν τους νέους ψηφοφόρους και οι απανταχού υποψήφιοι διαθέτουν μια τεράστια χαρά για το φρέσκο αίμα που κυλά θερμό (και αναποφάσιστο). Από την άλλη οι 17αρηδες έχουν έναν ακόμα λόγο να αγχώνονται και να ζαρώνουν δήθεν αδιάφοροι με το κινητό σε μια γωνιά ακούγοντας τραγουδάκια. Μα γιατί να αγχώνονται;΄Γιατί, για ακόμα μια φορά, κανείς δεν τους εξηγεί τι ακριβώς συμβαίνει! Ή πώς ακριβώς  γίνεται αυτό που πρέπει να κάνουν, το οποίο πλασάρεται και ως δικαίωμά τους! Αφήστε που δεν υπάρχει καν κάποιο ανάλογο φροντιστήριο να πάνε να γραφτούν για να το μάθουν! Ας ρωτήσουμε ένα μεγάλο μέρος αυτών των παιδιών:

-Γιατί, πού, πότε και πώς ψηφίζουμε σε αυτές τις εκλογές;

-Τι αρμοδιότητες έχει ένας Δήμαρχος ή τι είναι ο Περιφερειάρχης;

-Τι είναι και τι ακριβώς κάνει το Ευρωκοινοβούλιο;

-Ποιες είναι οι διαφορές ανάμεσα στους υποψήφιους;

Θα μπορούσαμε βέβαια να θέσουμε διαφορετικά το ζήτημα:

-Ξέρεις πού έχει βάλει η μαμά σου την ταυτότητά σου; Είναι απαραίτητη για την ψηφοφορία. Ααα,  και στο παραβάν πας μόνος.

Και ξέρετε… ένα τέτοιο «Μόνος» είναι ό,τι χειρότερο για έναν έφηβο.

Για μια φορά ακόμα εμφανίζεται η ύπαρξη ενός «αυτονόητου» κι ενός «δεδομένου», τα οποία στην πραγματικότητα είναι ανύπαρκτα. Από την ώρα που γεννιόμαστε μέχρι το τέλος χρειαζόμαστε όλοι, αδιάκοπα, παντού, μια βοήθεια και μια υποστήριξη για όλα τα καινούργια που εμφανίζονται μέσα, μπροστά, δίπλα και γύρω μας. Και τα οποία πρέπει να τα κατανοήσουμε, να τα μάθουμε και στη συνέχεια να τα εφαρμόσουμε. Εμείς. Μόνοι μας. Στην συγκεκριμένη περίπτωση των εκλογών και των τόσο νεαρών νέων ψηφοφόρων, για μια φορά ακόμα παρατηρείται ένα μπαλάκι που πηγαινοέρχεται: Στα σχολεία συνήθως θεωρούν πως οι μαθητές είναι ενημερωμένοι για όσα τους αφορούν από τις οικογένειές τους, το διαδίκτυο ή από τα φροντιστήρια. Οι οικογένειες θεωρούν πως το σχολείο είναι κυρίως (έως και αποκλειστικά) υπεύθυνο για τέτοιου είδους ενημέρωση. Και κατόπιν το φροντιστήριο. Όσο για τα φροντιστήρια, αυτά φυσικά κι ενημερώνουν τους επί χρήμασι πελάτες τους για όσα αφορούν την προετοιμασία για τις εξετάσεις –μέχρι εκεί.

Οι άμεσα ενδιαφερόμενοι, οι έφηβοι, σπάνια είναι εγκαίρως και ουσιαστικά ενημερωμένοι για τις αλλαγές που τους αφορούν. Αφήστε που πολλές φορές –και για μια ακόμα φορά- δεν ρωτούν προκειμένου να μην τους κοροϊδέψουν για την άγνοιά τους. Αλλά δυστυχώς, όχι μόνο δεν ρωτούν, μα και συχνότατα δεν ψάχνουν οι ίδιοι μόνοι τους για κείνο που τους αφορά άμεσα. Είτε γιατί δεν έχουν κατανοήσει (με μια μικρή βοήθεια από το στενό και ευρύτερο περιβάλλον τους) πως είναι και «δικό τους» το κάθε… πρόβλημα, είτε  διότι αισθάνονται (και σε ένα μεγάλο βαθμό είναι, αντικειμενικά) ανήμποροι και σου λένε «εγώ πάλι θα κάτσω να φάω την χλαπάτσα, ε, πέστε μου τι άλλο πρέπει να κάνω και παρατήστε με ήσυχο…» Οπότε το μπαλάκι πηγαινοέρχεται πέρα δώθε, ο ένας το πετά στον άλλον φθάνοντας κάποτε στο σημείο να δηλώνουμε άπαντες πως έχουμε χάσει εντελώς την μπάλα…

Από την Ε’ Δημοτικού μέχρι και την Γ’ Λυκείου διδάσκεται –όπως διδάσκεται- στα σχολεία ένα μάθημα που λέγεται «Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή» και στη συνέχεια «Πολιτική Παιδεία». Νά, έτσι πρόχειρα, στο κεφάλαιο 5 της Πολιτικής Αγωγής της Α’ Λυκείου με τίτλο «Η Πολιτεία-Η πολιτική κοινότητα» (κάθε χρόνο SOS στις εξετάσεις) αναφέρεται η ύπαρξη και οι αρμοδιότητες των Δήμων, των Περιφερειών, του Κοινοβουλίου, του Ευρωκοινοβουλίου κ.λ.π. Ε, καθώς φαίνεται είναι απλά από αυτά που αποστηθίζουν οι μαθητές για να «γράψουν», γράφουν και κατόπιν… τα γράφουν. Γιατί μια από τις βολικές παρανοήσεις που κυκλοφορούν στα σχολεία –και όχι μόνο εκεί- είναι το «έλα μωρέ, αυτά πού θα μας χρειαστούν;» Έλα μου ντε! Κι άντε να βρεθεί κάνας εθελοντής να δώσει σοβαρές εξηγήσεις. Ασταύρωτος θα πάει…

Υ.Γ. Σύμφωνα με την Ελληνική Νομοθεσία ένας 17χρονος βρίσκεται «στο κατώφλι της ωριμότητας». Δεν δύναται πριν από τα 18 του χρόνια να παντρευτεί, να αποκτήσει δίπλωμα οδήγησης ή να ασκήσει δικαιοπραξία (να ανοίξει μια εταιρεία, π.χ.), χωρίς την απαραίτητη γονική συναίνεση ή παρουσία, η οποία εξάλλου είναι απαραίτητη ακόμα και για να δει κάποια «ακατάλληλη» κινηματογραφική ταινία. Μέχρι τα 21-22 έτη θεωρούμαστε «νεαροί ενήλικες» και διαθέτουμε το ελαφρυντικό της «μετεφηβικής ηλικίας», διότι ως γνωστόν είναι (ολοένα και περισσότερο) επιστημονικά αποδεδειγμένο ότι ο εφηβικός εγκέφαλος αναπτύσσεται δομικά και λειτουργικά μέχρι τότε. Το τι συμβαίνει μέσα (και) στον εφηβικό εγκέφαλο είναι άλλο ένα θαυμαστό μυστήριο, το οποίο όμως είναι ολοφάνερα καλυμμένο από μια άνιση ισορροπία ανάμεσα στο συναίσθημα και τη λογική, το παρορμητισμού και την ικανότητας μακροπρόθεσμων σχεδίων, και άλλα πολλά και εξατομικευμένα για τον καθένα. Το μόνο σίγουρο είναι πως ο έφηβος για να ωριμάσει υγιώς χρειάζεται ασφάλεια, υποστήριξη, κατανόηση, δικαιώματα, υποχρεώσεις, όρια και αγάπη.

Πολύ συχνά όμως πρέπει να φτάσουν όλα στο… αμήν, μέχρι να τα αντιμετωπίσουμε –αν ποτέ το κάνουμε. Για μια φορά ακόμα ανοργάνωτα, σποραδικά, άναρχα, πιεστικά, φοβικά, χωρίς ίχνος χαράς, ικανοποίησης, απόλαυσης και ενίοτε χωρίς σαφή στοχοθεσία. Δηλαδή τρέχοντας, χωρίς να ξέρουμε προς τα πού ακριβώς, αλλά και γιατί τρέχουμε, μερικές φορές.

Ας τελειώσουμε με ένα προεκλογικό παράδειγμα:

– Να βάλεις σταυρό στη μαμά της Χαρούλας που κατεβαίνει μ’ αυτόν το γελοίο τον Χατζηδημητροβασιλακοπουλίδη. Βλαμμένη είναι, αλλά κι οι άλλοι δεν πάνε πίσω… Να ‘χουμε τουλάχιστον κάνα κονέ στο Δήμο, δεν κατάλαβα δηλαδή, οι άλλοι καλύτεροι είναι; Και να δω πότε θα μαζέψεις το δωμάτιό σου!

Η Τίνα Κωνσταντάτου είναι εκπαιδευτικός-Life & Education Coach.