Η Νένη, δηλαδή η Νικολέτα-Ελένη, δεν αγαπάει το όνομά της. Όμως αγαπάει τον χορό, τις μπριζόλες με πατάτες τηγανητές, τον παππού της και, φυσικά, την κολλητή της φίλη, τη Σωτηρία. Εκείνη τη σώζει όποτε τη χρειάζεται, όπως δηλώνει και το όνομά της. Σωτήριο είναι και το ημερολόγιο της Νένης, στο οποίο καταφεύγει όταν θέλει να γράψει τα μυστικά της. Αυτά που δεν λέει σε κανέναν άλλο εκτός από την κολλητή της, αφού και η Σωτηρία μοιράστηκε μαζί της ένα πολύ μεγάλο και σπουδαίο μυστικό. Ένα μυστικό που η Νένη δεν ξέρει πώς να το χειριστεί και αν πρέπει πράγματι να το κρατήσει κρυφό, κι ας το υποσχέθηκε στη φίλη της. Η Μαρία Ρουσάκη, μέσα από “Το μυστικό της κολλητής μου”, μιλάει έμμεσα στους προέφηβους για μια σειρά από συναισθήματα που πιθανόν βιώνουν, εντάσσει με πολύ όμορφο τρόπο τη διαφορετικότητα στην καθημερινότητά τους και φυσικά εξυψώνει την αξία της φιλίας, την τόσο απαραίτητη για να έχουν μια ισορροπημένη κοινωνική ζωή. Ας δούμε τι είπε στο Τaλκ με αφορμή τη νέα της ιστορία.Καλησπέρα, Μαρία! Συστήσου, καταρχάς, στο κοινό του Τaλκ.

Καλησπέρα! Είμαι η Μαρία, μαμά τριών εφήβων, κάτι που με βοήθησε να μάθω τον εαυτό μου καλύτερα. Είμαι κοινωνιολόγος, κάτι που μου έμαθε να μάθω τον κόσμο καλύτερα. Είμαι μεταφράστρια, κάτι που μου έμαθε να μάθω τη γλώσσα καλύτερα. Είμαι και συγγραφέας, κάτι που μου έμαθε όλα τα παραπάνω καλύτερα. Γιατί μέσα από τη συγγραφή 50 βιβλίων (παιδικών, εφηβικών και ενηλίκων) προσπαθώ να μπω στον ψυχισμό των ανθρώπων, να μάθω περισσότερα για μένα, να κατανοήσω τον κόσμο γύρω μου καλύτερα, και όλα αυτά τα κάνω πλέκοντας λέξεις και προτάσεις!

“Το μυστικό της κολλητής μου” είναι το νέο σου βιβλίο που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Κέδρος. Πώς είχες την έμπνευση να το γράψεις;

Το πρώτο μου ημερολόγιο το ξεκίνησα στα επτά μου. Εκεί κατέγραφα πολλές από τις σκέψεις και τα συναισθήματα μου. Η σκέψη ότι θα μπορούσε να χαθεί και να αποκαλυφθούν τα «μυστικά» μου με τρόμαζε. Οπότε η αρχική ιδέα προήλθε απ’ αυτή την ανησυχία.

Ποια μηνύματα θέλησες να περάσεις στα παιδιά μέσα από την ιστορία της Νένης και της Σωτηρίας;

Στόχος μου είναι το βιβλίο να διασκεδάσει τους αναγνώστες και μέσα από την ιστορία να κατανοήσουν το γεγονός ότι οφείλουμε να νιώθουμε περήφανοι για αυτό που είμαστε. Η ντροπή ανήκει σε όσους κάνουν κάτι μεμπτό ή κακό. Όχι σε αυτούς που διαφέρουν απ’ τους υπόλοιπους, σε μεγαλύτερο ή λιγότερο βαθμό.

Δε θέλω να αποκαλύψω στους αναγνώστες μας ποιο είναι το μυστικό της Σωτηρίας. Όμως, δεν μπορώ να μη ρωτήσω αν πιστεύεις πως μια τέτοια ιστορία είναι ρεαλιστική. Δηλαδή, αν μια άλλη Σωτηρία, σε ένα ελληνικό σχολείο, αποκάλυπτε ένα τέτοιο μυστικό [αναγκαστικά θα αναφέρω ότι έχει να κάνει με τη διαφορετικότητα] θα γινόταν τόσο εύκολα αποδεκτή όσο έγινε η Σωτηρία στο βιβλίο σου; Επίσης, στη σύγχρονη Ελλάδα είναι εφικτό να υπάρξουν… Σωτηρίες; Ή η διαφορετικότητα, παντός τύπου, είναι αδύνατον να παραμείνει μυστική;

Αυτή είναι μια πολύ καλή ερώτηση. Θα ήθελα να πιστεύω ότι μια άλλη Σωτηρία σε ένα ελληνικό σχολείο θα γινόταν αποδεκτή από όλους τους συμμαθητές της. Όμως δεν μπορώ να είμαι τόσο σίγουρη γι’ αυτό. Το σαράκι του ρατσισμού πολλές φορές κρύβεται στα πιο απίθανα σημεία, προσπαθεί να επηρεάσει τις αθώες διαθέσεις των παιδιών γιατί μαθαίνεται από κάπου, διαμορφώνει απόψεις ακραίες και επικίνδυνες και σε κάποιες περιπτώσεις ξεκινά από μικρές ηλικίες. Στη σύγχρονη Ελλάδα φυσικά και υπάρχουν «Σωτηρίες». Όμως, ως κοινωνία δεν έχουμε φτάσει στο σημείο να αγκαλιάζουμε την πολυπολιτισμικότητα άνευ όρους.

Έχεις νιώσει ποτέ διαφορετική και σε ποιες περιπτώσεις; Σε έχει επηρεάσει αυτό αρνητικά; Πώς αντιμετωπίζεις ως Μαρία το διαφορετικό και πώς διδάσκεις τα παιδιά σου να το αντιμετωπίζουν;

Ναι, έχω νιώσει διαφορετική ως Ελληνίδα στην Αμερική και ως Αμερικανίδα στην Ελλάδα. Πολλές φορές μ’ έχει επηρεάσει αρνητικά αλλά όχι τόσο στη Νέα Υόρκη όσο στην Ελλάδα. Αντιμετωπίζω το διαφορετικό σε προσωπικό επίπεδο αλλά και κοινωνικά ως κάτι απόλυτα φυσιολογικό απ’ τη στιγμή που δε βλάπτει, δεν προσβάλλει και δεν ξεφεύγει από τα όρια της κοινωνικής νόρμας. Όσο για τα παιδιά μου, τους μιλάω από πολύ μικρή ηλικία για τη διαφορετικότητα, τους έχω διαβάσει άπειρα βιβλία και πλέον έχουν διαμορφώσει τους χαρακτήρες τους αναλόγως.

Τα τελευταία χρόνια γίνεται πολύς λόγος για τη διαφορετικότητα στην ελληνική κοινωνία και έχουν γραφτεί και διάφορα βιβλία, συχνά μάλιστα πολύ διδακτικά -κάτι που δε συμβαίνει με το δικό σου μυθιστόρημα στο οποίο ελίσσεσαι πανέξυπνα και αποφεύγεις τον διδακτισμό- για να την υμνήσουν, για να καταδικάσουν όσους την καταδικάζουν και συχνά για να νουθετήσουν μικρούς και μεγάλους να μην απορρίπτουν ό,τι τους ξενίζει. Τελικά, όλο αυτό έχει ουσιαστικά αποτελέσματα; Έχεις δει βελτίωση στις αντιλήψεις των Ελλήνων για το παντός τύπου διαφορετικό; Προσωπικά, δεν είμαι και τόσο αισιόδοξη, έχω έρθει δυστυχώς αντιμέτωπη με πολλά περιστατικά (λεκτικής, ψυχολογικής, ακόμα και σωματικής) βίας προς ανθρώπους που ξεχωρίζουν, έχω δει την απόρριψη, την απαξίωση, την άρνηση σε σχολικά περιβάλλοντα ακόμα και από εκπαιδευτικούς… Η άποψή σου;

Έχουμε δουλειά μπροστά μας, ωστόσο πιστεύω ότι ο επιμένων νικά. Το πρώτο μου βιβλίο, «Η Μέλπω η μοναδική», το οποίο κυκλοφόρησε πριν από 20 χρόνια μιλά για τη διαφορετικότητα και την ελευθερία της έκφρασης και ακόμα κυκλοφορεί. Αυτό λέει πολλά! Θεωρώ ότι εξελισσόμαστε, αλλά με ρυθμούς χελώνας. Γιατί ακόμα γράφονται βιβλία για τη διαφορετικότητα, το bullying, την καλή συμπεριφορά, την καλοσύνη, τα δικαιώματα των παιδιών… Πρόκειται για θέματα που αφορούν τα σημερινά παιδιά όσο αφορούσαν και τα παιδιά που σήμερα είναι 25-30 χρονών. Όμως, αυτά τα παιδιά σε λίγο θα γίνουν γονείς και θα διαμορφώσουν έναν νέο, πιο θετικό, πιο ευγενικό κόσμο. Πιστεύω πολύ στη δουλειά που κάνουμε μέσα από το παιδικό βιβλίο, χωρίς να γράφουμε απαραιτήτως «διδακτικά» κείμενα. Το βιβλίο παραμένει πάντα ένας τρόπος διασκέδασης. Αλλά μέσα από τη λογοτεχνία μαθαίνουμε πολλά, όπως εξήγησα και πριν.

Φιλία. Την εξυμνείς και πολύ σωστά κάνεις στο βιβλίο σου. Έχουν τα παιδιά αντίληψη του πόσο σημαντική είναι για τη διαμόρφωση της ταυτότητάς τους; Και οι γονείς; Αποδέχονται άνευ όρων τους φίλους των παιδιών τους ή παρεμβαίνουν και τις καταστρέφουν αν δεν τις εγκρίνουν;

Τα παιδιά ίσως να μην έχουν την αντίληψη για το πόσο σημαντικοί είναι οι φίλοι στη διαμόρφωση της ταυτότητας τους. Αναγνωρίζουν όμως τα συναισθήματα που τους προκαλούν. Οι φίλοι πρέπει να νιώθουν όμορφα μεταξύ τους. Είναι η ζεστή φωλιά που τους αγκαλιάζει όσο βρίσκονται μακριά από το σπίτι. Όταν αυτή η φωλιά δεν υπάρχει ή όταν αρχίζουν τα παιδιά να νιώθουν άσχημα για τον εαυτό τους ή όταν επηρεάζονται επικίνδυνα από αυτές τις φιλίες, τότε πρέπει να απομακρύνονται από τις συγκεκριμένες παρέες. Όταν μια φιλία επηρεάσει ένα παιδί αρνητικά τότε οφείλουν οι γονείς ή τα ίδια τα παιδιά να βάλουν όρια στη φιλία τους ώστε να ξεχωρίσουν ποιοι είναι πραγματικοί φίλοι και ποιοι όχι.

Απευθύνεσαι σε προεφήβους. Ποια είναι, κατά τη γνώμη σου, τα θέματα που τους απασχολούν περισσότερο σήμερα; 

Οι προέφηβοι βρίσκονται στο μεταίχμιο μεταξύ παιδιού και έφηβου. Όμως, ένα από τα κυριότερα θέματα που απασχολεί τα παιδιά όλων των ηλικιών είναι η φιλία. Αυτό που ίσως αρχίζει και αλλάζει στη συγκεκριμένη ηλικία είναι η ανάγκη να έχουν τον δικό τους χώρο, να έχουν κάποια ιδιωτικότητα στη ζωή τους, να ανεξαρτητοποιούνται σιγά σιγά. Αποκτούν απόψεις και διαχωρίζουν τα θέλω τους. Πιστεύω ότι εμμέσως αυτά αναφέρονται στο βιβλίο.

Δυστυχώς, τα προεφηβάκια και τα εφηβάκια, ιδιαίτερα στην εποχή του κορονοϊού, είναι συχνότατα καλωδιωμένα και επιλέγουν (ή δεν έχουν και άλλη επιλογή από το) να επικοινωνούν μέσω των Νέων Τεχνολογιών. Στο βιβλίο σου, όμως, απουσιάζουν παντελώς υπολογιστές, κινητά και τάμπλετ. Το έκανες συνειδητά; Θεωρείς ότι υπάρχουν ακόμα ρομαντικά παιδιά που γράφουν καθημερινά ημερολόγιο;

Προσπαθώ να αποφύγω κάθε αναφορά στη σύγχρονη τεχνολογία, διότι με τους ρυθμούς που αλλάζει και εξελίσσεται, σε λίγο καιρό θα ακυρώνονταν όλες οι αναφορές μου! Δηλαδή, αν πριν πέντε χρόνια είχα αναφέρει ότι οι έφηβοι μιλάνε στο Facebook, σήμερα το συγκεκριμένο βιβλίο θα το διάβαζαν και θα γελούσαν…! Τα παιδικά βιβλία για να αγγίξουν το κοινό τους δε χρειάζεται απαραιτήτως να μιλούν «στη γλώσσα τους», αλλά στη γλώσσα της καρδιάς τους.

Κλείνοντας, πώς πιστεύεις ότι θα βγει αυτή η νέα γενιά παιδιών, που βιώνει εδώ και δέκα μήνες εγκλεισμό, ουσιαστικά για να προστατέψει τους μεγαλύτερους σε ηλικία; Θα υπάρξει κάποια ανήκεστος βλάβη ή θα μπορέσουμε να σώσουμε, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, την ψυχολογία τους; Στο βιβλίο σου, παίζει τον ρόλο του και ένας σκυλάκος. Μήπως τα κατοικίδια ζώα είναι μια κάποια λύση;

Θεωρώ ότι αυτή η νέα γενιά παιδιών θα βγει δυνατή, με μεγάλη ενσυναίσθηση και αγάπη για τους συνανθρώπους τους, το περιβάλλον και με περισσότερη αυτογνωσία. Ο σκύλος του βιβλίου λειτουργεί ακριβώς κατά αυτό τον τρόπο που αναφέρεις. Στην αρχή δείχνει να είναι ένα απαραίτητο κακό. Ωστόσο, η Νένη μαλακώνει, ζεσταίνει την καρδιά της προς αυτό το πλάσμα και του χαρίζει ένα όνομα τρυφερό…

Το βιβλίο της Μαρίας Ρουσάκη “Το μυστικό της κολλητής μου” κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Κέδρος, σε εικονογράφηση του Πέτρου Χριστούλια.