27 Οκτωβρίου 1940: θα τη θυμάται αυτή τη μέρα ο Πέτρος γιατί πέθανε το τριζόνι του. Θα τη θυμάται γιατί την επομένη ακούει τη φωνή της μητέρας του να του λέει πως ξέσπασε πόλεμος. Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου είναι ένα από τα πιο αγαπημένα βιβλία της Άλκης Ζέη. Κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ, που σε λίγες ημέρες μάς ετοιμάζουν μια ξεχωριστή, πρωτοποριακή νέα ανάγνωση του περίπατου. Συζητήσαμε με την εκδότρια Ελένη Παπαγεωργίου που μας αποκαλύπτει, σήμερα, 80 χρόνια μετά τη μέρα που ξεκίνησε ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου, τον τρόπο που θα επανασυστηθεί στα παιδιά τού σήμερα.
Καλημέρα, Ελένη! Καταρχάς να σε ρωτήσω αν και πότε διάβασες εσύ τον Μεγάλο περίπατο του Πέτρου και τι συναισθήματα σου άφησε.
Τον Μεγάλο περίπατο του Πέτρου τον διάβασα στην ηλικία που τον διαβάζουν και σήμερα τα περισσότερα παιδιά, κάπου στα τέλη του δημοτικού. Είχα μανία τότε με την Άλκη Ζέη, αλλά και με τη στενή της φίλη Ζωρζ Σαρή∙ διάβαζα ό,τι είχαν γράψει και με μάγευαν οι μυθιστορηματικές τους αφηγήσεις για τον καιρό της Κατοχής. Ήταν τόσο ζωντανός ο κόσμος που έστηναν και οι ήρωές τους που σχεδόν ευχόμουν… να ζούσα τότε κι εγώ!
Το βιβλίο γράφτηκε το 1971 και σημείωσε μεγάλη επιτυχία καθώς η γενιά των παιδιών που το διάβασε τότε ήταν τα παιδιά των παιδιών του πολέμου και της Κατοχής, τα παιδιά του Πέτρου. Όμως, συνέχισε να αγαπιέται. Ποια είναι η πορεία του στο Μεταίχμιο. Είναι από τα ευπώλητα βιβλία; Κι αν ναι, γιατί, κατά τη γνώμη σου;
Το βιβλίο ήταν από τα πρώτα που εκδόθηκαν με τον ερχομό της Άλκης Ζέη στις εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ και είναι αδιαμφισβήτητα ένα από τα πιο ευπώλητα βιβλία του παιδικού μας καταλόγου, ένα long seller βιβλίο. Το εμβληματικό αυτό μυθιστόρημα έχει μεγαλώσει γενιές και γενιές και αποκτά χιλιάδες καινούριους φίλους κάθε χρόνο. Τριακόσιες περίπου σελίδες ολοζώντανης αφήγησης μεταφέρουν όχι απλώς τα γεγονότα, αλλά την ατμόσφαιρα και τον παλμό μιας ολόκληρης εποχής. Ο Πέτρος ένα εννιάχρονο αγόρι ενηλικιώνεται ξαφνικά μέσα σε μια νύχτα και αποτελεί πρότυπο με το θάρρος και την επαναστατικότητά του αποδεικνύοντας ότι οι μεγάλοι αγώνες ξεκινούν από την ψυχή και το μυαλό. Η Άλκη Ζέη γράφει ένα αντιπολεμικό μυθιστόρημα που αγγίζει σε βάθος τις καρδιές μας με την ελπίδα να σιγοκαίει κάπου στο βάθος. Το βιβλίο έχει βρει τη θέση του στον κανόνα της ελληνικής παιδικής λογοτεχνίας και είναι πάντα ανάμεσα στις προτάσεις των δασκάλων για ανάγνωση.
Παραμονή 28ης Οκτωβρίου σήμερα. Η μέρα με την οποία ανοίγει το μυθιστόρημα. Είναι, λοιπόν, ιδανική ευκαιρία να «αποκαλύψεις» στους αναγνώστες μας τι ετοιμάζει ο εκδοτικός σας οίκος με τον Μεγάλο περίπατο του Πέτρου…
Θα το αποκαλύψω λοιπόν χωρίς χρονοτριβή. Στις 7 Δεκεμβρίου θα κυκλοφορήσει στα βιβλιοπωλεία ένα graphic novel-φόρος τιμής στον Μεγάλο περίπατο του Πέτρου από δύο δημιουργούς νεότερων γενιών∙ με άλλα λόγια το κλασικό αυτό μυθιστόρημα διασκευάζεται σε κόμικ υψηλών προδιαγραφών. Τη διασκευή υπογράφει η πολυβραβευμένη Αγγελική Δαρλάση, μία από τις σημαντικότερες συγγραφείς βιβλίων για παιδιά και για νέους σήμερα, ενώ την εικονογράφηση υπογράφει ο κομίστας Δημήτρης Μαστώρος, που κινείται μεταξύ Αθήνας και Βρυξελλών.
Πώς πήρατε την απόφαση να το διασκευάσετε ως graphic novel; Πώς επιλέξατε τους δημιουργούς του; Η Άλκη Ζέη πρόλαβε να μάθει για την ιδέα αυτή; Θα ακολουθήσουν και άλλα έργα της;
Να πω την αλήθεια, η ιδέα μού ήρθε ένα πρωί (τότε που σκέφτεσαι διάφορα πριν ξεκινήσει η μέρα) και τη μοιράστηκα χωρίς να περιμένω και πολλά -φανταζόμουν ότι θα είχε ήδη συζητηθεί και ότι για κάποιον λόγο η Άλκη Ζέη δε θα ήθελε να γίνει. Διαψεύστηκα. Η Άλκη Ζέη -νέα πάντα στην ψυχή και ορεξάτη- το είδε σαν πρόκληση και στη συνέχεια συνεργάστηκε μαζί μας για να υλοποιηθεί. Μαζί διαλέξαμε τον κομίστα μάλιστα! Η Αγγελική Δαρλάση ήταν η πρώτη μας σκέψη για το κείμενο, καθώς γνωρίζει πολύ καλά το λογοτεχνικό έργο της Ζέη, αλλά έχει και την εμπειρία του σεναρίου από τη δουλειά της στο θέατρο. Για ένα graphic novel που θα απευθυνόταν σε παιδιά, θεωρήσαμε σημαντικό να «μεταφέρει» το υλικό σε άλλο είδος μια συγγραφέας για παιδιά. Το αποτέλεσμα της δουλειάς τους, που πλέον έχει σχεδόν ολοκληρωθεί, είναι πραγματικά εξαιρετικό, ξεπερνώντας τις προσδοκίες μας.
Τα graphic novel, τόσο διαδεδομένα στο εξωτερικό, δίνουν μια δεύτερη ευκαιρία σε ένα έργο να διαβαστεί από περισσότερους αναγνώστες, να φτάσει στα χέρια ακόμα κι εκείνων που δεν είναι τόσο εξοικειωμένοι με τη λογοτεχνική ανάγνωση. Με αυτό το σκεπτικό και τον στόχο τα κλασικά βιβλία της Άλκης Ζέη να τα γνωρίσουν όλο και περισσότερα παιδιά και όχι μόνο, συνεχίζουμε με ένα ακόμα graphic novel βασισμένο σε ένα από τα βιβλία της. Δε θα αποκαλύψω όμως ακόμη ποιο ούτε και θα πω τα ονόματα των δημιουργών. Ελπίζουμε να κυκλοφορήσει στα τέλη του 2021.
Τα παιδιά σήμερα είναι πιο «καλομαθημένα» όσον αφορά τα λογοτεχνικά θέματα, που συχνά έχουν μανιέρα και σπανιότατα αγγίζουν (κι αν το κάνουν, θα το κάνουν πολύ έμμεσα) ιστορικοπολιτικά θέματα. Καταρχάς, γιατί συμβαίνει αυτό; Οι εκδότες φοβούνται, άραγε, μια πιο «δύσκολη» γραφή και θεματολογία; Δεν υπάρχουν συγγραφείς που να την υποστηρίζουν; Ή μήπως το επίπεδο των μαθητών και της εκπαίδευσης εν γένει έχει χαμηλώσει, οπότε δεν υπάρχει ανταπόκριση; Θα μπορούσαν τα graphic novels, με την πολλή εικόνα και το λίγο κείμενο, να λειτουργήσουν ως γέφυρα μεταξύ ιστορίας/πολιτικής και παιδιών;
Είναι αλήθεια ότι δε βλέπουμε συχνά κείμενα μυθοπλασίας με θέματα ιστορικοπολιτικά. Υπάρχουν βέβαια πάντα εξαιρέσεις. Το Όταν έφυγαν τ’ αγάλματα και το Αγόρι στο θεωρείο, της Αγγελικής Δαρλάση, έχουν ιστορικό φόντο και θίγουν σημαντικά ζητήματα και παρ’ όλα αυτά διαβάζονται πολύ, είτε στο σχολικό πλαίσιο είτε εκτός αυτού. Δε νομίζω ότι είναι θέμα επιλογών των εκδοτών, αλλά περισσότερο σχετίζεται με τις επιλογές των συγγραφέων και σίγουρα με την εποχή την οποία διανύουμε καθώς φαίνεται πως τα κοινωνικά θέματα και οι ανθρώπινες σχέσεις είναι αυτά που μας απασχολούν περισσότερο. Όπως ήδη προανέφερα, τα graphic novel σίγουρα μπορούν να προσελκύσουν πιο εύκολα την προσοχή των παιδιών που τρομάζουν με τα μεγαλύτερα κείμενα και να τα φέρουν κοντά σε σημαντικά λογοτεχνικά έργα. Σε άλλες χώρες, και πρώτη μου έρχεται στον νου η Γαλλία, είναι πλήρως ενταγμένα στο εκπαιδευτικό σύστημα και υπάρχουν σε κάθε σχολική βιβλιοθήκη σαν το πρώτο βήμα για τη φιλαναγνωσία. Στην Ελλάδα αντιμετωπίζονται ακόμη σαν βιβλία δεύτερης και τρίτης επιλογής και αυτό απορρέει από το γεγονός ότι οι εκπαιδευτικοί και οι γονείς δε νιώθουν άνετα με αυτά, λόγω έλλειψης αναγνωστικής παιδείας και κουλτούρας.
Γιατί θα πρότεινες σε έναν γονιό να αγοράσει το κλασικό βιβλίο της Ζέη και γιατί το graphic novel;
Ένας γονιός μπορεί να έχει στην παιδική βιβλιοθήκη του σπιτιού και τα δύο, το ένα δεν αποκλείει το άλλο. Πιστεύω πάντως ότι πρώτοι αναγνώστες του graphic novel θα είναι τα παιδιά -αλλά και οι μεγάλοι- που έχουν αγαπήσει το πρωτότυπο έργο και θέλουν να το προσεγγίσουν με άλλο τρόπο. Η Αθήνα του 1940 και οι άνθρωποί της ζωντανεύουν διαφορετικά μέσα από το πενάκι του Δημήτρη Μαστώρου.
Τέλος, αν είχες τον Πέτρο απέναντί σου, τι θα του έλεγες, 80 χρόνια μετά την αρχή του μεγάλου του περιπάτου;
Θα του σιγοτραγουδούσα το σύνθημα: Πάντα μπροστά μας, για μια καινούρια ζωή…
Άλκη Ζέη
Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου-Graphic Novel
Διασκευή: Αγγελική Δαρλάση
Εικονογράφηση: Δημήτρης Μαστώρος
Κατηγορία: Graphic novels
Ηλικία: Από 10 ετών
Εξώφυλλο: Σκληρό
Κυκλοφορία: 7/12/2020
