Τη Μάνια τη γνώριζα ως αθλήτρια του Πόλο. Μερικά χρόνια αργότερα τη γνώρισα και προσωπικά, όταν συνεργαστήκαμε και μου έδωσε, ως ναυαγοσώστρια πλέον, πολλές χρήσιμες πληροφορίες και αρθρογραφία για τις πρώτες βοήθειες, για το πώς θα αγαπήσουν τα παιδιά μας το νερό και για το πώς θα προστατευτούμε μικροί και μεγάλοι από τον πνιγμό, κατά τη διάρκεια των διακοπών μας.

Η Μάνια Μπικώφ και ο άντρας της, ο Σπύρος Μητριτσάκης, είναι γονείς τεσσάρων μικρών παιδιών. Όμως, είχαν το θάρρος να τα αφήσουν για λίγο πίσω και να πάνε στη Μυτιλήνη. Εκεί σώζουν ανθρώπους. Πρόσφυγες και προσφυγόπουλα. Μίλησα με τη Μάνια για την απόφασή τους και την εμπειρία τους στο νησί. Διαβάστε τα όσα συγκλονιστικά λέει.

Πώς αποφάσισες να πας στη Λέσβο; Ποιοι βρίσκεστε εκεί και τι ακριβώς κάνετε;

Κάποιες φωτογραφίες νεκρών, μικρών παιδιών στις ακτές ήταν αυτές που μας έκαναν να ξεκινήσουμε τις διαδικασίες ώστε η εθελοντική ομάδα ναυαγοσωστικής της σχολής μας lifeguard hellas να μεταβεί στη Λέσβο. Ως εθελοντές, έχουμε πολυετή δράση, ποτέ σε κάτι αντίστοιχο φυσικά. Εδώ στη Λέσβο όμως, πραγματικά η εκπαίδευση μας είναι εξαιρετικά πολύτιμη και χρήσιμη. Η ομάδα μας αποτελείται από 12 έμπειρους ναυαγοσώστες, οι οποίοι αλλάζουν σε τακτικά διαστήματα. Η βάση μας είναι στον Μόλυβο, στη περιοχή Λιμαντζίκι απέναντι από την Τουρκία και είναι η μοναδική 24ωρη βάση ναυαγοσωστών στο νησί.

Αυτό που κάνουμε, είναι ότι σκανάρουμε ημέρα και νύχτα εάν υπάρχουν βάρκες στο νερό με προορισμό την περιοχή μας (Από Μόλυβο έως Εφταλού).Όταν εντοπίσουμε μια βάρκα με πρόσφυγες, την παρακολουθούμε από ακτή πως κινείται. Εάν διαπιστώσουμε ότι έχει κάποιο πρόβλημα, ενημερώνουμε λιμεναρχείο και παίρνουμε άδεια ώστε να μπει κάποιο από τα διασωστικά μας σκάφη ή τζετ σκι και να την συνοδεύσει στο σημείο όπου υπάρχει ασφαλής προσέγγιση ακτής. Εκεί μέσα στο νερό, κάθε βάρκα την περιμένουν τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας μας, καθοδηγούν τον χειριστή ώστε να σβήσει τη μηχανή του σκάφους και στη συνέχεια με τα χέρια οδηγούν τη βάρκα σε μια πλατφόρμα που έχουμε κατασκευάσει ώστε να βγαίνουν στην ακτή οι άνθρωποι με ασφάλεια και όσο πιο στεγνοί γίνεται. Σε μεγαλύτερες βάρκες (ξύλινες ή μεταλλικές), ακολουθούμε παρόμοιες διαδικασίες με άλλο τρόπο εκκένωσης των σκαφών. Αυτό που μας απασχολεί είναι να βγαίνουν οι άνθρωποι ασφαλείς στην ακτή.

Με τι έρχεστε καθημερινά αντιμέτωποι;

Είναι μια τεράστια εμπειρία ζωής η κάθε ημέρα μας. Πέρα από το ότι τα χέρια μας πραγματικά σώζουν ζωές, διαπιστώνεις σε ελάχιστα δευτερόλεπτα πόσο σημαντικό είναι αυτό που κάνουμε όταν βλέπεις γονείς να σηκώνουν στον αέρα τα μωρά τους μόλις μας βλέπουν για να τα πάρουμε αγκαλιά και να νοιώσουν για πρώτη φορά έπειτα από πολλές μέρες και μεγάλη εκμετάλλευση, ότι έχουν πλέον σωθεί. Ότι είναι ελεύθερα. Σαν μαμά κι εγώ, πιστέψτε με, τρομάζω και μόνο στην ιδέα να σκεφτώ τι νοιώθουν αυτοί οι γονείς, τι αγωνία κρύβει κάθε λεπτό της διαδρομής ους προς την Ελλάδα. Γιατί ειλικρινά σε κάθε φουσκωτή βάρκα που μεταφέρει 40-50 άτομα (ενώ χωράει 20 κανονικά) το 80% είναι οικογένειες. Οικογένειες που είχαν μια κανονική και φυσιολογική ζωή στη χώρα τους, που είχαν τις εργασίες τους, τα παιδιά τους πήγαιναν σχολείο ,ξαφνικά επειδή οι πόλεις τους ισοπεδώνονται από τους βομβαρδισμούς, παίρνουν ό,τι έχουν κ δεν έχουν σε ένα σακ βουαγιάζ και αναζητούν μια ελεύθερη ζωή στην Ευρώπη. Οικογένειες με βρέφη ημερών, με μωρά, με παιδιά. Πόσες φορές αναλογίζομαι ότι εμείς για να πάμε στο πάρκο κρατάμε 2 τσάντες πράγματα και αυτοί οι άνθρωποι ξεκινούν για ένα τέτοιο ταξίδι με έναν σάκο. Συναντάμε τόσους πολλούς ανθρώπους, τόσες πολλές διαφορετικές ιστορίες. Πατάνε στη γη μας και άλλοι χαμογελούν, χειροκροτούν, φιλούν το χώμα, άλλοι κλαίνε, άλλοι σοκαρισμένοι απλά κοιτούν τη θάλασσα.Έρχονται και βγάζουν φωτογραφίες μαζί μας, μας αγκαλιάζουν, μας φιλούν τα χέρια, μας δείχνουν φωτογραφίες από τη ζωή τους πριν, συγκινούνται. Απάνθρωπο πράγμα η προσφυγιά.

Πόσες φορές μπαίνετε στη θάλασσα και υπό ποιες συνθήκες;

Στη θάλασσα μπαίνουμε κάθε φορά που έρχεται κάποια βάρκα στην ακτή την οποία είμαστε υπεύθυνοι και έχει μήκος περίπου 8-10 χλμ. Μπαίνουμε στο νερό ανεξάρτητα από τις καιρικές συνθήκες. Όταν ο καιρός είναι καλός τα πράγματα είναι πολύ πιο εύκολα, όμως τώρα το χειμώνα οι καιρικές συνθήκες είναι πολύ δύσκολες και κάθε βάρκα απρόβλεπτη.Τα κύματα και οι άνεμοι πολλές φορές αναγκάζουν βάρκες να πηγαίνουν προς τα βράχια σε απόκρημνες περιοχές, ή  να γεμίζουν νερό ή και ακόμη άνθρωποι να πέφτουν στο νερό. Η υποθερμία και ο πνιγμός είναι οι 2 μεγάλες απειλές. Ο χρόνος είναι πάντα κρίσιμος κι εδώ είναι η μεγάλη χρησιμότητα μας. Φοράμε ειδικές στολές για το κρύο και διαθέτουμε όλο τον απαραίτητο εξοπλισμό ώστε να χειριστούμε από μια απλή διάσωση έως ένα πολλαπλό περιστατικό. Είμαστε όλο το 24ωρο σε ετοιμότητα.

Ποια ήταν η πιο συγκλονιστική εμπειρία σου ως σήμερα;

Στα μέσα Δεκεμβρίου, λίγο πριν από τα Χριστούγεννα, στην περιοχή της Εφταλούς, περιμέναμε μια μεγάλη μεταλλική βάρκα με πάνω από 100 άτομα.Ήταν μεσημέρι 15:00 και όλοι  οι εθελοντές είχαμε προγραμματίσει λόγω εορτών ένα μικρό τρέξιμο, με σκούφους Άι Βασίλη. Ήμασταν λοιπόν στην ακτή και όταν η βάρκα έφτασε περίπου στο 1,5 χλμ από εμάς, τούμπαρε. Σου παίρνει λίγα λεπτά να συνειδητοποιήσεις πως όλο αυτό που βλέπεις συμβαίνει στα αλήθεια. Είχε μποφόρ εκείνη την ημέρα. Παγώσαμε. Δίπλα στην βάρκα βρισκόταν ήδη ομάδα ναυαγοσωστών και το λιμενικό. Όταν όμως είδαμε ότι οι επιβάτες ήταν στο νερό και ότι άρχιζε η περισυλλογή τους, φύγαμε κατευθείαν για το λιμάνι του Μολύβου όπου και μπήκαμε σε διασωστικό για να πάμε στο ναυάγιο. Εκεί μας είπε το λιμενικό ότι αναζητάμε 10 αγνοούμενους. 3 ώρες έως ότου νύχτωσε, ψάχναμε ανάμεσα στο σκάφος που βυθιζόταν έως και ότου και εξαφανίστηκε, ανάμεσα σε αποσκευές που επέπλεαν, σε συντρίμμια. Είχαμε παγώσει, αλλά όλοι συνεχίζαμε. Επιστρέψαμε στο λιμάνι με συμπτώματα υποθερμίας, κάποιοι από εμάς, και με μεγάλη αγωνία για το αν τελικά υπήρχαν θύματα. Η καταμέτρηση ολοκληρώθηκε αργότερα, δεν υπήρχαν αγνοούμενοι, υπήρχαν όμως ένα μωρό κι ένας ενήλικας που πνίγηκαν. Ήταν συγκλονιστικό. Στο λιμάνι κόσμος να κλαίει, γονείς να ψάχνουν τα παιδιά τους, γιατροί και νοσηλευτές παντού… Δυστυχώς , αρκούν μονο δευτερόλεπτα να χαθεί μια ζωή.

Πόσων ετών είναι τα παιδιά σας; Ήταν εύκολο να τα αφήσετε πίσω; Γνωρίζουν πού βρίσκονται η μαμά και ο μπαμπάς και τι κάνουν; Κι αν ναι, πώς το αντιμετωπίζουν;

Έχουμε 4 παιδιά, την Ελέσσα και τη Θαλασσινή, δίδυμες 9 ετών, την Ίριδα, 7 ετών, και τον Νηρέα 4,5. Η αλήθεια είναι ότι δεν είχαμε φανταστεί πως αυτό το ταξίδι μας στη Λέσβο, ως εθελοντές, θα διαρκούσε τόσο μεγάλο διάστημα. Ενημερώσαμε από την αρχή τα παιδιά μας ότι η μαμά και ο μπαμπάς θα πάνε να βοηθήσουν άλλα παιδάκια που δεν έχουν σπίτι λόγω πολέμου, να μην πνίγονται, ότι θα είμαστε δίπλα τους στο νερό για να μη φοβούνται, ότι θα τα βοηθάμε να φορούν στεγνά ρούχα και παπούτσια.. Τα παιδιά μας έχουν προσπαθήσει πάρα πολύ να το δεχτούν αυτό και νοιώθουν όμορφα γι’ αυτό που κάνουμε, όμως δεν παύουν να στεναχωριούνται και να κλαίνε κάποιες φορές. Περάσαμε χώρια τα Χριστούγεννα και αυτό δε τους άρεσε καθόλου. Τώρα, προσπαθούμε να επιστρέφουμε για κάποιες λίγες μέρες σε τακτά διαστήματα για να μπορούμε να είμαστε μαζί τους, τους έχουμε υποσχεθεί πως θα τα πάρουμε μερικές μέρες στη Λέσβο μόλις φτιάξει ο καιρός, θέλουν να βοηθήσουν, να δίνουν παιχνιδάκια στα παιδάκια.

Εσείς έχετε από κάπου ψυχολογική υποστήριξη για τη δύσκολη καθημερινότητα που αντιμετωπίζετε πλέον;

Όλη η ομάδα μας, πριν από την αναχώρηση της, είχε προετοιμαστεί από τον Σύλλογο Ελλήνων Ψυχολόγων και παραμένουμε σε τακτικές συνεδρίες, όχι μόνο για τα δυσάρεστα που αντιμετωπίζουμε, αλλά και για τη διαχείριση του «εθισμού» που κατά κάποιο τρόπο συμβαίνει με την μακρά παραμονή στο νησί, με την επιστροφή σου στην καθημερινότητα.Ταυτόχρονα, κάθε βράδυ, γύρω από τη φωτιά στην παραλία μας, φροντίζουμε να συζητάμε όλοι μαζί ώστε να μη κρατάμε μέσα μας ότι μας απασχολεί.

Πώς ανταποκρίνεστε οικονομικά; Υπάρχουν άνθρωποι που σας βοηθούν;

Είμαστε μια εθελοντική ομάδα, όπως σας ανέφερα και νωρίτερα. Όχι ΜΚΟ. Η εθελοντική ομάδα της lifeguard hellas, της ναυαγοσωστικής σχολής που έχουμε ως πτυχιούχοι ΤΕΦΑΑ με ειδικότητα υγρού στίβου με τον σύζυγο μου, Μητριτσάκη Σπύρο. Η εθελοντική ομάδα αυτή έχει πλούσια δράση από το 2001, με σεμινάρια ναυαγοσωστικής και πρώτων βοηθειών σε σχολεία, συλλόγους, ομάδες, με κάλυψη όλων των μεγάλων αγώνων τριάθλου, ανοιχτής θάλασσας, καγιάκ, κ.τ.λ με ναυαγοσώστες όπως επίσης και με ομάδα πρώτων βοηθειών σε πάρα πολλούς δρομικούς αγώνες με μεγαλύτερο όλων τον Μαραθώνιο της Αθήνας, όπου έχουμε εδώ και χρόνια αναλάβει μέρος της κλασσικής διαδρομής. Τα έξοδα όλης της ομάδας τον πρώτο μήνα (τον Νοέμβριο) τα καλύψαμε εμείς, μόνοι μας, έκτοτε υπάρχουν πολλοί φίλοι αλλά και άγνωστοι που βοηθούν οικονομικά, όπως επίσης και οι εταιρείες χορηγοί μας , οι οποίες μας παρέχουν υλικά και παροχές που έχουμε ανάγκη γι αυτό θα ήθελα να ευχαριστήσω τις:

Aegean airlines, Blue star ferries, Anek lines, για τις μεταφορές μας,

Lalizas & Wind για τον εξοπλισμό μας

Ελιν για τα καύσιμα

Mobiak για φιάλες οξυγόνου

Dhl  για κουβέρτες αλουμινίου

Σύλλογο Ελλήνων ψυχολόγων για την ψυχολογική θωράκιση μας

Τα έξοδά μας είναι αυξημένα, γιατί είμαστε μια μεγάλη ομάδα και όπως καταλαβαίνετε τα πιο βασικά είναι διατροφή, διαμονή, καύσιμα, επιδιορθώσεις σε ζημιές κ.τ.λ τα οποία είναι πάρα πολλά σε μηνιαία βάση. Για τον λόγο αυτό έχουμε λογαριασμό στον οποίο όποιος θέλει μπορεί να μας ενισχύσει (ALPHA BANK IBAN:Gr4601401190119002002018110, swift: CRBAGRAA όνομα: lifeguard hellas). Παράλληλα, μπορείτε να παρακολουθείτε τις δράσεις μας μέσω facebook  στη σελίδα της εθελοντικής μας ομάδας : Lifeguard Hellas Save & Rescue Volunteer team. Κάθε ποσό, είναι σημαντικό. Πριν από λίγες μέρες 2 μικροί μαθητές από δημοτικό σχολείο στην Αθήνα μας έστειλαν ένα ποσό των 37 ευρώ από κάρτες που έφτιαξαν και πούλησαν στις γιορτές με σκοπό να μας ενισχύσουν. Με τα χρήματα αυτά  αγοράσαμε δαχτυλόκουκλες, τις οποίες θα δώσουμε στα μικρά προσφυγόπουλα.

Μέχρι πότε σκοπεύετε να μείνετε στο νησί;

Μέχρι και τον Μάρτιο η διαμονή μας είναι εξασφαλισμένη. Οι ανάγκες και οι προβλέψεις για ραγδαία αύξηση ων αφίξεων από την Άνοιξη μας έχουν ήδη βάλει σε διαδικασία σχεδιασμού της παραμονής της ομάδας έως και το επόμενο φθινόπωρο. Είμαστε ήδη σχεδόν 80 ημέρες στη Λέσβο και είναι ίσως το πιο σημαντικό ταξίδι της ομάδας μας. Χωρίς προγραμματισμένη επιστροφή. Όσο υπάρχουν τα χρήματα, η ομάδα θα συνεχίζει το πολύτιμο έργο της.

Κλείνοντας θα ήθελα να σε ευχαριστήσω, Πελιώ, για τη κουβέντα μας και θα ήθελα μονάχα να προσθέσω, ότι εμείς, και μιλώ εκ μέρους όλων μας, είμαστε εδώ και βοηθούμε με όλη μας την καρδιά τον Άνθρωπο, δεν μας ενδιαφέρει η εθνικότητα, η θρησκεία, η γλώσσα του. Είμαστε εδώ και καθημερινά προσπαθούμε για το καλύτερο, γιατί όλοι τους, έχουν περάσει πολύ δύσκολα μέχρι να φτάσουν στην Ελλάδα. Τους έχουν εκμεταλλευτεί, τους έχουν ταλαιπωρήσει,τους αναγκάζουν να μπαίνουν στις βάρκες ανεξάρτητα από τις καιρικές συνθήκες,τους γεμίζουν ψέμματα. Φαντάσου ότι πάρα πολλοί δε ξέρουν ότι έρχονται Ελλάδα και ακόμη κ αυτοί που το γνωρίζουν δε ξέρουν ότι έρχονται πάλι σε νησί. Εδώ στον Μόλυβο, αυτό που ζούμε επιβραβεύει κάθε θυσία όλων των μελών της ομάδας μας. Εθελοντές από όλο τον κόσμο, μαζί με ντόπιους λειτουργούν όλοι με ένα και μόνο γνώμονα, την αγάπη, την αλληλεγγύη ,την έγνοια για τον συνάνθρωπο.Σήμερα είναι αυτοί. Αύριο δεν ξέρεις μπορεί να είμαστε εμείς…