Πολύ νωρίς εχθές το πρωί, 30 αιτούντες άσυλο από τη Συρία και το Ιράκ συγκεντρώθηκαν στην πύλη αναχωρήσεων στο Αεροδρόμιο της Αθήνας, έτοιμοι να ξεκινήσουν μια νέα ζωή σε μια νέα γη.
Η ατμόσφαιρα ήταν γεμάτη προσδοκία. Ορισμένοι ήταν φανερά ενθουσιασμένοι, άλλοι ήταν λίγο πιο συγκρατημένοι. Τα παιδιά ήταν νυσταγμένα αλλά ήρεμα και χαμογελαστά. Αγκαλιές, αποχαιρετισμοί, φωτογραφίες και λίγο μετά οι πρόσφυγες ήταν έτοιμοι να αναχωρήσουν, αφήνοντας πίσω τους χρόνια πολέμου και κακουχιών. «Η οικογένειά μου και εγώ ήμασταν τυχεροί που επιβιώσαμε από το ταξίδι του θανάτου μέσα σε μια βάρκα από την Τουρκία προς τη Λέσβο», είπε ένας Σύρος πατέρας ενώ κρατούσε σφιχτά στα χέρια του τις κάρτες επιβίβασης της οικογένειάς του. Αναφερόταν στο επικίνδυνο ταξίδι με βάρκα από την Τουρκία προς τα ελληνικά νησιά, ένα ταξίδι που έχουν επιχειρήσει πάνω από 600.000 άνθρωποι μέχρι στιγμής φέτος. «Τώρα ετοιμαζόμαστε για το ταξίδι μας προς την ελπίδα».
Οι έξι οικογένειες, μεταξύ των οποίων 19 παιδιά συνολικά, είναι η πρώτη ομάδα που μεταβαίνει από την Ελλάδα στο Λουξεμβούργο στο πλαίσιο του προγράμματος επανεγκατάστασης (relocation) της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) που προβλέπει τη μεταφορά τουλάχιστον 160.000 ανθρώπων από την Ελλάδα και την Ιταλία προς τις ευρωπαϊκές χώρες που συμμετέχουν στον πρόγραμμα. Η πρώτη αναχώρηση από την Ελλάδα ήταν αποτέλεσμα συντονισμένης προσπάθειας από τις κρατικές αρχές της Ελλάδας και του Λουξεμβούργου, με την υποστήριξη ευρωπαϊκών υπηρεσιών, διεθνών οργανισμών, συμπεριλαμβανομένης της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (Υ.Α.), και άλλων εταίρων.
«Το πρόγραμμα επανεγκατάστασης (relocation), παρόλο που δεν ανταποκρίνεται στο μέγεθος των αναγκών, είναι ένα σημαντικό πρώτο βήμα προς μια ολοκληρωμένη προσέγγιση για τη διαχείριση των προσφυγικών ροών στην Ευρώπη, που θα βασίζεται στις αρχές της αλληλεγγύης και του επιμερισμού των ευθυνών», δήλωσε ο Vincent Cochetel, Διευθυντής του Γραφείου Ευρώπης της Υ.Α. «Ευελπιστώ ότι αυτή η πρώτη επανεγκατάσταση από την Ελλάδα θα σηματοδοτήσει περισσότερες μετακινήσεις προσφύγων εντός της Ε.Ε., με τρόπο οργανωμένο, ασφαλή και συντεταγμένο.»
Μία ημέρα πριν την αναχώρησή τους, όλες οι οικογένειες που συμμετείχαν στην πρώτη επανεγκατάσταση εξέφρασαν την ανακούφισή τους που θα έφταναν επιτέλους στην ασφάλεια και θα αντίκριζαν το μέλλον τους ξανά με ελπίδα. Μίλησαν με την Υ.Α. στον προσωρινό χώρο φιλοξενίας στον Ελαιώνα. «Μετά από όλα όσα πέρασε η οικογένειά μου και εγώ, αυτή είναι η πρώτη στιγμή που νιώθω ήρεμος και αντικρίζω το μέλλον με ελπίδα», είπε ένας Σύρος πατέρας τριών παιδιών. «Θέλω τα παιδιά μου να λάβουν μια καλή εκπαίδευση. Είναι όλα τόσο έξυπνα και η γυναίκα μου και εγώ ήμασταν πολύ λυπημένοι που δεν μπορούσαν να πάνε στο σχολείο τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Νιώθω επίσης τυχερός που δεν χρειάστηκε να επιχειρήσουμε το επικίνδυνο και μακρύ ταξίδι διασχίζοντας τα Βαλκάνια.»
Η Υ.Α. έχει καλέσει επανειλημμένα τις χώρες της Ευρώπης να δημιουργήσουν περισσότερες νόμιμες διόδους για τους πρόσφυγες ώστε να μη χρειάζεται να καταφεύγουν στους διακινητές. Σε αυτές περιλαμβάνονται περισσότερες ευκαιρίες οικογενειακής επανένωσης και μετεγκατάστασης (resettlement), και από τις πρώτες χώρες ασύλου, προγράμματα ανθρωπιστικής εισόδου και διευρυμένες χορηγήσεις θεωρήσεων εισόδου για λόγους σπουδών και εργασίας. Θα χρειαστεί χρόνος για τις οικογένειες των προσφύγων που πηγαίνουν στο Λουξεμβούργο να ξεπεράσουν τον εφιάλτη που έζησαν. «Στην πραγματικότητα, δεν είχαμε ζωή εκεί», είπε μια μητέρα πέντε παιδιών από τη Συρία. «Έπρεπε είτε να σκοτώσεις είτε να σκοτωθείς. Η ανθρώπινη ζωή δεν έχει καμία αξία εκεί. Τα παιδιά μου ακόμα δεν μπορούν να ξεχάσουν τον ήχο από τις βόμβες. Ξυπνούν μέσα στη νύχτα και έχουν μόνο εικόνες πολέμου στα μάτια τους.» Όταν ρωτήθηκε τι θα ήθελε για το μέλλον των παιδιών της, απάντησε: «Το ίδιο που θέλουν και όλες οι μητέρες του κόσμου. Θέλω να τα δω να μεγαλώνουν με ειρήνη και αγάπη.» Η ομάδα αναχώρησε από την Αθήνα στις 8:30 το πρωί με πτήση προς Βρυξέλλες, απ’ όπου θα μεταφερθούν με λεωφορείο στο Λουξεμβούργο. Θα στεγαστούν προσωρινά σε ένα κέντρο υποδοχής, ώστε να πραγματοποιηθεί η απαραίτητη διαδικασία για την αξιολόγηση των αναγκών τους και να τους παρασχεθούν βασικές υπηρεσίες. Έπειτα από λίγες ημέρες, θα μεταφερθούν σε πιο μόνιμο κατάλυμα για αιτούντες άσυλο μέχρι να ληφθεί η απόφαση για το αίτημά τους.
«Ευχόμαστε τα καλύτερα σε αυτή την ομάδα των προσφύγων στη νέα τους ζωή και ελπίζουμε να έχουν και άλλοι αιτούντες άσυλο παρόμοια ευκαιρία να βρουν ένα μέρος που να μπορούν να αποκαλούν πατρίδα, χωρίς να χρειάζεται να αντιμετωπίσουν τους κινδύνους της δευτερεύουσας μετακίνησης», δήλωσε ο κ. Cochetel. «Παράλληλα, πρέπει να θυμόμαστε ότι για να λειτουργήσει το πρόγραμμα επανεγκατάστασης, θα πρέπει να υπάρξουν κατάλληλες δομές υποδοχής και καταγραφής όλων των νεοαφιχθέντων.» Παρόντες στο αεροδρόμιο για τον αποχαιρετισμό στους πρόσφυγες ήταν ο Πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Martin Schulz, ο Υπουργός Εξωτερικών του Λουξεμβούργου Jan Asselborn, ο Επίτροπος Δημήτριος Αβραμόπουλος και ο Αναπληρωτής Υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής Γιάννης Μουζάλας. Παρόντες και εκπρόσωποι της ελληνικής Υπηρεσίας Ασύλου, της Υ.Α., του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης (Δ.Ο.Μ.) και άλλων εταίρων. Διερμηνείς της ΜΕΤΑδρασης ήταν επίσης εκεί για τη διευκόλυνση της επικοινωνίας.
