O πολυαγαπημένος των παιδιών Χρήστος Δημόπουλος επέστρεψε με δύναμη και τρία ολοκαίνουργια βιβλία από τις Εκδόσεις Ψυχογιός. Και τα τρία σχετίζονται με την επέτειο των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση. Συζητήσαμε, λοιπόν, μαζί του για τις ιδέες που είχε και τον τρόπο που τις υλοποίησε, καθώς και για την ιδιαίτερη φετινή χρονιά.

Καλησπέρα κ. Δημόπουλε. Με χαρά σας φιλοξενούμε και πάλι στις σελίδες μας. Πείτε μας καταρχάς τι σηματοδοτεί για εσάς η επέτειος των 200 χρόνων από την Επανάσταση.

Την αρχή! Τον πόθο για ελευθερία, για συμμετοχή σ’ έναν καινούργιο κόσμο που αναδυόταν τότε, μετά από μια μακρά εποχή γεμάτη σκοτάδι. Και, κάτι άλλο: την πρωτοτυπία των Ελλήνων. Είμαστε ίσως η μόνη χώρα στον κόσμο που δεν γιορτάζει την Ημέρα της Ανεξαρτησίας της, αλλά την αρχή, επαναμβάνω: την “αρχή” της Επανάστασης!

Έχετε κάποιες παιδικές αναμνήσεις από τους εορτασμούς που γίνονταν όταν εσείς ήσαστε μαθητής που θέλετε να μοιραστείτε μαζί μας;

Δεν ντύθηκα ποτέ τσολιαδάκι μικρούλης. Μ’ άρεσε να πηγαίνω στην παρέλαση, βέβαια. Ήταν στα μάτια ενός παιδιού πολύ εντυπωσιακή. Αργότερα, στα χρόνια του Λυκείου, ασχολήθηκα παραπάνω με την ιστορία εκείνης της εποχής. Και θυμάμαι έντονα μια τελετή πού είχαμε κάνει στο σχολείο για την επέτειο. Διαβάζαμε Μακρυγιάννη και εγώ απήγγειλα το ποίημα του Λόρδου Βύρωνα “The Isles of Greece”, στα αγγλικά. Ένιωσα μεγάλη συγκίνηση. Ταξίδεψα νοερά σ’ εκείνα τα χρόνια, για πρώτη φορά.

Πάμε τώρα στα βιβλία σας. Ας ξεκινήσουμε με Το πρώτο Σύνταγμα της Ελλάδας για παιδιά. Πραγματικά πρωτότυπη σύλληψη και άριστα υλοποιημένη! Με χιούμορ και ζωντανή εικονογράφηση από την Πετρούλα Κρίγκου! Πώς είχατε την ιδέα και πώς τη δουλέψατε; Τι προσδοκάτε να μάθουν τα παιδιά;

Ανατρέχοντας την Ιστορία, μαγεύτηκα από τα γεγονότα της Α’ Εθνοσυνέλευσης. Σκεφτείτε: η Επανάσταση δεν είχε κλείσει καν χρόνο από την έναρξή της. Μάχες κερδίζονταν και χάνονταν. Τίποτα δεν διασφάλιζε πως όλα θα είχαν ευτυχή έκβαση. Κι όμως, ήταν τέτοια η λαχτάρα των επαναστατημένων Ελλήνων να οργανώσουν το νέο τους κράτος, προτού δημιουργηθεί (!), να θέσουν τους κανόνες της λειτουργίας του, να ορίσουν τις εξουσίες της κυβέρνησης, να διασφαλίσουν τα δικαιώματα των πολιτών, που μαζεύτηκαν σ’ ένα άγνωστο ως τότε χωριό, την Πιάδα, για να φτιάξουν ένα πρώτο κείμενο, το “Προσωρινόν Πολίτευμα της Ελλάδος”, που θα αποτελούσε και το πρώτο Σύνταγμα. Προσπάθησα να φανταστώ πώς θα αισθάνονταν οι 59 “παραστάτες”, οι αντιπρόσωποι δηλαδή, που βασισμένοι στα γνωστά συντάγματα εκείνης της εποχής (τη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας των Ηνωμένων Πολιτειών και τη γαλλική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη), με βοήθεια από νέους ανθρώπους σπουδαγμένους στο εξωτερικό, κατάφεραν να διαμορφώσουν το τελικό κείμενο και να γράψουν ιστορία! Όλο αυτό ήθελα να μεταφέρω σ’ ένα μικρό αφήγημα, κατανοητό από τα παιδιά, ελπίζοντας πως έτσι θα μάθαιναν καλύτερα μια από τις πιο λαμπρές σελίδες της Ιστορίας μας. Πρέπει, όμως, να προσθέσω, πως η εκπληκτική εικονογράφηση της Πετρούλας, έδωσε στο μικρό αυτό πόνημα μια άλλη πνοή και την ευχαριστώ γι’ αυτό. Πάμε στο πραγματικά ξεκαρδιστικό Πώς να τη βγάλεις καθαρή στην Ελλάδα της Επανάστασης. Τα παιδιά μου, αν και μεγάλα σχετικά, μόλις τώρα κατόρθωσαν να κάνουν μια αναγωγή της ζωής των συνομηλίκων τους 200 χρόνια πριν. Φυσικά, δεν θα ήθελαν να ζουν τότε… Και εδώ θα σας ρωτήσω πώς είχατε την ιδέα και πώς τη δουλέψατε και πώς συνεργαστήκατε με την εικονογράφο, την Ανδριάννα Ρούσσου αυτή τη φορά.

Η πρώτη μου σκέψη ήταν: “Καλά, εδώ τα σημερινά παιδιά δεν μπορούν να συλλάβουν πώς ήταν η δική μου ζωή όταν ήμουν στην ηλικία τους και θα μπορούσαν να φανταστούν τη ζωή ενός παιδιού, διακόσια χρόνια πριν;” Ξέρουν για το ’21, έχουν διαβάσει τα γεγονότα. Αλλά μπορούν να φανταστούν πώς ήταν πραγματικά η ζωή εκείνη την εποχή; Πώς ντύνονταν οι άνθρωποι, τι έτρωγαν, πώς μορφώνονταν, πώς διασκέδαζαν, τι παιχνίδια έπαιζαν τότε τα παιδιά, τι έκαναν αν αρρώσταιναν; Έκανα μια πολύ μεγάλη έρευνα σε διάφορες πηγές και για διάφορες πτυχές της ζωής στην Ελλάδα του 1821. Κι ήμουν τυχερός, γιατί από τα πρώτα κείμενα που προέκυψαν για το συγκεκριμένο βιβλίο, η συνεργασία μου με την Ανδριάννα αποδείχτηκε ιδανική. Κατάλαβε αμέσως το πνεύμα μου και οι εικόνες της απέδιδαν με ευαισθησία και χιούμορ, ακριβώς αυτό που ήθελα να περάσω στα παιδιά. Τέλος, πάμε στο Ημερολόγιο της Καπετάνισσας, βιβλίο που εντάσσεται στην αγαπημένη σειρά με τις «Περιπέτειες του Ήπιου Θερμοκήπιου», εικονογραφημένη από τη Σάντρα Ελευθερίου. Εδώ ο καθηγητής, η Αθηνά και ο Ορέστης έχουν να φέρουν εις πέρας μια φαινομενικά ακατόρθωτη αποστολή. Ποια είναι η Καπετάνισσα; Τι γράφει στο ημερολόγιό της; Πώς συνδέονται το Ναύπλιο, η Μύκονος και η… Βαυαρία;

Εκεί που ήταν έτοιμη να κυκλοφορήσει η προγραμματισμένη, πέμπτη περιπέτεια της σειράς, σκέφτηκα να γράψω και μιαν άλλη, ειδικά για να τιμήσω την επέτειο. Βρέθηκα στη δύσκολη ομολογουμένως θέση να πρέπει να σκαρφιστώ ένα θέμα που θα αντλούσα από τα γεγονότα της Επανάστασης και θα το μετέτρεπα σε μια ιστορία ικανή να παρακινήσει τον Ήπιο Θερμοκήπιο για να μπλεχτεί και πάλι σε περιπέτειες. Ψάχνοντας τα γεγονότα για πολύ καιρό, είδα πως –με μια μικρή “διαστολή” της πραγματικότητας– θα μπορούσα να συνδέσω την ιστορία της γνωστής καπετάνισσας Μαντώς Μαυρογένους με τον Κόμη Λουδοβίκο φον Άρμανσπεργκ, που υπήρξε πρωθυπουργός της Ελλάδας εκείνη την εποχή και ο οποίος εκδιώχθηκε από τον Όθωνα για να επιστρέψει στο πατρικό του κάστρο στη Βαυαρία. Αυτό ήταν! Είχα ό,τι χρειαζόμουν: την πλοκή και τα μέρη που θα επισκέπτονταν ο Θερμοκήπιος και τα εγγονάκια του, τη Μύκονο, όπου είχε γεννηθεί η Μαυρογένους, το Ναύπλιο, όπου πέρασε κάποια χρόνια της ζωής της και το Σλος Εγκ, το πατρικό του Άρμανσπεργκ. Τα υπόλοιπα ήρθαν λίγο πού από μόνα τους. Και φυσικά, είχα στο πλευρό μου την αγαπημένη Σάντρα Ελευθερίου που εικονογραφεί τόσο εμπνευσμένα όλες τις περιπέτειες του Ήπιου Θερμοκήπιου!

Ποιο μήνυμα πιστεύετε ότι θα περάσει στα παιδιά η φετινή επέτειος, που τελικά μάλλον θα εορταστεί περισσότερο από τις σελίδες των βιβλίων και όχι (δυστυχώς ή ευτυχώς) μέσα από γιορτές και πανηγύρια; Με άλλα λόγια, ποια είναι η ουσία της Επανάστασης που πρέπει να ξέρουν τα παιδιά και που θα τα βοηθήσει να την προσεγγίσουν η λογοτεχνία, που φέτος μας πρόσφερε πολλά εξαιρετικά κείμενα;

Φέτος είναι ιδιαίτερη χρονιά για όλους μας. Αλλά, κυρίως για τα παιδιά, που είναι κλεισμένα σπίτι και δεν έχουν πού να διοχετεύσουν την ενέργεια και τον ενθουσιασμό τους! Υπάρχει, όμως, περισσότερος χρόνος για διάβασμα. Κι από ό,τι είδα κυκλοφόρησαν εξαιρετικά βιβλία για το 1821. Αλλά, δεν θα επικεντρωνόμουν αποκλειστικά στην Επανάσταση. Αυτή, βέβαια, μας διδάσκει πως και μόνο η λαχτάρα για ελευθερία και ανεξαρτησία αρκεί για να κάνει έναν ολόκληρο λαό να πετύχει θαύματα! Όμως, τώρα, είναι μια εξαιρετική ευκαιρία να μελετήσουμε επιτέλους, σε βάθος, την Ιστορία. Όποιος ξέρει την ιστορία του παρελθόντος, μπορεί να ερμηνεύσει το παρόν. Να διδαχτεί από τα λάθη και να μην τα επαναλάβει. Κι εμείς, ως λαός, δεν το έχουμε πετύχει ακόμα! Τα παιδιά είναι η μόνη μας ελπίδα!