Με αφορμή το νέο της βιβλίο “Το μυστικό της ριγέ βαλίτσας”, η συγγραφέας Έλενα Στανιού μιλάει στο Τaλκ για την παιδική λογοτεχνία, τη μυθολογία και την… ελπίδα!
Καταρχάς, μιλήστε μας για εσάς. Ποια είστε και τι ωραία κάνετε; Πώς προέκυψε στη ζωή σας η συγγραφή παιδικών βιβλίων;
Γεννήθηκα και μεγάλωσα στο Βόλο, μέσα σε μία οικογένεια που αγαπούσε τα βιβλία. Έζησα τα πιο ωραία παιδικά χρόνια που μπορεί να ζήσει ένα παιδί. Με αγάπη από τους γονείς, την αδερφή, τον παππού και τη γιαγιά, οι οποίοι μου χάρισαν τις ωραιότερες αναμνήσεις από τα παιδικά καλοκαίρια στα πανέμορφα χωριά του Πηλίου. Αγάπησα κι εγώ με τη σειρά μου, τα βιβλία και τα παιδιά. Έτσι, διάβαζα πολλή λογοτεχνία από μικρή, έγινα νηπιαγωγός- δουλεύω από το 1999 σε δημόσια νηπιαγωγεία –, δημιούργησα μία υπέροχη πενταμελή οικογένεια και, όταν μου δόθηκε η ευκαιρία, συνέχισα τις σπουδές μου, συνδυάζοντας τις δύο μεγάλες μου αγάπες, τα παιδιά και το βιβλίο: Έκανα μεταπτυχιακά και διδακτορικό στην παιδική λογοτεχνία.
Το γράψιμο μού άρεσε από μικρή. Θυμάμαι, όταν σχολούσαμε από το Λύκειο, το απόγευμα-τότε ήμασταν μία βδομάδα πρωί μία απόγευμα– μαζευόμασταν μία μικρή παρέα και τους έλεγα τις ιδέες μου για «ένα νέο μυθιστόρημα»!
Η συγγραφή, επίσημα, ξεκίνησε όταν ήρθα με απόσπαση στο Παιδαγωγικό Τμήμα Προσχολικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και συναντήθηκα με τον Ομότιμο Καθηγητή του Πανεπιστημίου κ. Βασίλη Αναγνωστόπουλο και την Αναπληρώτρια Καθηγήτρια κ. Τασούλα Τσιλιμένη, που δίδασκαν παιδική λογοτεχνία. Η επαφή μαζί τους με ώθησε να στείλω το πρώτο μου γραπτό κείμενο στις Εκδόσεις Ψυχογιός, Το πρωτοχρονιάτικο δώρο του Άρη, από όπου ξεκίνησε μία πολύ καλή συνεργασία και η συγγραφική μου πορεία.
Ποια ήταν η έμπνευσή σας για να γράψετε αυτή την ιστορία; Πώς συνδυάσατε μυθολογία και παραμύθι;
Την έμπνευση για Το μυστικό της ριγέ βαλίτσας μου την έδωσε η μικρή μου κόρη, η Δέσποινα, όταν μία μέρα θέλησε να μου δείξει μία παράξενη γάτα που είχε σχεδιάσει. Επειδή συνηθίζω να συζητώ και να βλέπω πάντα ό,τι έχουν τα παιδιά μου να πουν, είδα τη γάτα της και… ήρθε η έμπνευση! Ήθελα αυτή η γάτα να μην είναι μια συνηθισμένη γάτα. Σχεδόν ταυτόχρονα σκέφτηκα να τη συνδέσω με την ελληνική μυθολογία, η οποία μου αρέσει πάρα πολύ και ξέρω πόσο γοητεύει και τα παιδιά. Ποιο θέμα θα μπορούσε να είναι πιο επίκαιρο από την ιστορία της Πανδώρας; Με όλες τις έννοιες και τα προβλήματα εξαπλωμένα στον κόσμο! Και μόνη η ελπίδα να είναι κοντά μας και να προσπαθεί, με όση δύναμη της έμεινε να μας στηρίζει! Αν όμως έφευγε η ελπίδα από κοντά μας, τι θα γινόταν, πώς θα τη φέρναμε πίσω; Αυτό είναι ένα θέμα που μόνο τα παιδιά θα μπορούσαν να αναλάβουν να φέρουν σε πέρας με επιτυχία.
Γιατί επιλέξατε ο ριγέ γάτος σας, που συναντάει τη μικρή Ζωή, να φοράει κουστούμι και να κρατάει μια ριγέ βαλίτσα;
Το κουστούμι με όλα τα αξεσουάρ του, ανήκει στη σημειολογία της παλιάς εποχής, η οποία με γοητεύει ιδιαίτερα. Περικλείει ένα μυστήριο, μία οργανωτικότητα, μία ορθολογιστική σκέψη. Το ριγέ, βέβαια, δίνει μία εντελώς διαφορετική νότα. Σπάει τον καθωσπρεπισμό και το οτιδήποτε μη ειλικρινές που θα μπορούσε να αποπνέει η αλλοτινή αμφίεση και δημιουργεί μία ισορροπία που ξεκουράζει οπτικά και ψυχικά τον αναγνώστη.
Πιστεύετε ότι η ελπίδα έχει πραγματικά χαθεί από τους ανθρώπους; Πώς την αφήσαμε να φύγει και τι μπορούμε να κάνουμε για να την ξαναφέρουμε πίσω;
Επειδή από τη φύση μου είμαι πολύ αισιόδοξο άτομο -γι’ αυτό άλλωστε και ξεκίνησα τη συγγραφή μου με κείμενα για παιδιά, καθώς η παιδική λογοτεχνία πρέπει να αποπνέει αισιοδοξία –, ΟΧΙ, δεν πιστεύω πως η ελπίδα έχει χαθεί. Αν είχε χαθεί, θα νιώθαμε κι εμείς ήδη χαμένοι μαζί της. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως δεν κινδυνεύει να χαθεί. Γι’ αυτό, ο καθένας με τα μέσα που διαθέτει, οφείλουμε να την κρατήσουμε κοντά μας. Οι εκπαιδευτικοί και συγγραφείς, μέσα από το παιδαγωγικό και συγγραφικό έργο μας, είμαστε υποχρεωμένοι να δημιουργούμε μία ατμόσφαιρα αισιοδοξίας και ελπίδας, ώστε τα παιδιά να μάθουν να νιώθουν πάντα ότι μπορούν να τα καταφέρουν σε οποιεσδήποτε συνθήκες. Όλοι, όμως, ως ξεχωριστές οντότητες πρέπει να την κρατήσουμε γερά μέσα μας. Με τη δυνατή μας θέληση και προσπάθεια θα την έχουμε πάντα κοντά μας. Είναι, επομένως, και προσωπική υπόθεση η διατήρηση της ελπίδας στη ζωή μας. Ας την κρατήσουμε, λοιπόν.
Έχουν τα παιδιά τη δυνατότητα να μας παρασύρουν να ξαναβρούμε τη χαμένη μας αισιοδοξία ή χωρίς να το θέλουμε τα παρασύρουμε και βουλιάζουν μαζί μας; Πρέπει να τους μιλάμε για την κρίση ή να τα προστατεύουμε;
Τα παιδιά είναι από μόνα τους η προσωποποίηση της ελπίδας. Αρκεί να βλέπει κανείς ένα παιδικό χαμόγελο και νιώθει όμορφα. Για να έχουμε, όμως, όσα περισσότερα παιδικά χαμόγελα γίνεται, πρέπει κι εμείς να δίνουμε, ο καθένας από την πλευρά του, αυτό που μπορεί να δώσει. Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι θα κρατάμε τα παιδιά στη «γυάλα», προσπαθώντας να μείνουν έξω από τη θλιβερή μας πραγματικότητα. Η κρίση αγγίζει όλους όσοι ζούμε πάνω σ’ αυτόν τον πλανήτη, μικρούς και μεγάλους. Το θέμα είναι πώς το διαχειρίζεται ο καθένας μας. Τα παιδιά δεν είναι έξω από αυτό, απλά δεν τα φορτώνουμε, αλλά τα ενημερώνουμε. Εξάλλου, αν δεν μάθουν να ζουν με την κρίση, πώς θα μπορέσουν να ελέγξουν τις επιθυμίες, τα «θέλω» τους; Τα παιδιά καταλαβαίνουν τα πάντα, το μόνο που χρειάζεται είναι να τα οδηγήσουμε με ειλικρίνεια μέσα στην αληθινή ζωή, χωρίς ψευδαισθήσεις, αλλά με την ελπίδα πάντα στην τσέπη τους. Όποτε θα αισθάνονται την ανάγκη, θα βάζουν το χεράκι τους να τη νιώθουν ότι είναι μαζί τους. Κι αυτό είναι!
Γράφετε κάτι καινούριο τώρα; Τι να περιμένουμε;
Πάντα υπάρχει κάτι που έρχεται στη συνέχεια. Εννοείται ότι μου αρέσουν… οι εκπλήξεις!
Και τέλος, τι εύχεστε σε όλους εμάς που ελπίζουμε σε ένα καλύτερο αύριο;
Φυσικά να συνεχίσουμε όλοι να ελπίζουμε. Δεν υπάρχει κάτι άλλο να κάνουμε. Και ίσως μόνο έτσι να κρατήσουμε την ελπίδα κοντά μας. Την έχουμε τόσο ανάγκη! Άλλωστε, όπως και η Ζωή του βιβλίου, έτσι και η ζωή γενικά, ξέρει τι να κάνει με την Ελπίδα/ελπίδα. Γι’ αυτό, το νου μας, αν δούμε τη ριγέ γάτα να κυκλοφορεί, ανήσυχη και με τη ριγέ της βαλίτσα μαζί, τότε κάτι δεν πάει καλά! Ας μην το αφήσουμε να συμβεί! Σας ευχαριστώ πολύ!
