Στο πλαίσιο μιας θεραπευτικής παρέμβασης σε κάποιες σχολές γονέων (συμμετείχα σαν θεραπεύτρια μέσω του πανεπιστημίου μου στην Ιταλία) μια μητέρα μίλησε για τη δεύτερη της εγκυμοσύνη, την οποία είχε αναγκαστεί να διακόψει αφού ανακάλυψε πως την απατούσε ο σύζυγος της (κάτι που την βασάνιζε ακόμα).
Ο πρωτότοκος γιος τους ήταν ενός όταν εκείνη έπαθε νευρικό κλονισμό και χρειάστηκε να νοσηλευτεί. Τελικά το ανδρόγυνο δεν χώρισε, για χάρη του πρώτου τους παιδιού, αλλά και γιατί κάπως βρήκαν ισορροπίες ώστε να μείνουν μαζί, χωρίς το παιδί να μάθει ποτέ τίποτα.Η μητέρα απορούσε που ο γιος της, έφηβος πια, έλεγε πως δεν θα κάνει ποτέ οικογένεια και παιδιά γιατί προκαλούν μονο βάσανα. Δεν μπορούσε να καταλάβει γιατί ο μονάκριβος της ήταν τόσο αρνητικός με την οικογένεια και ακόμα πιο πολύ δεν κατανοούσε γιατί ήταν θυμωμένος μαζί της.
Με αφορμή αυτή την ιστορία, αποφάσισα να γράψω για τα μυστικά που κρύβουν οι γονείς απο τα παιδιά τους, τον αντίκτυπο στον ψυχισμό τους και για τα διαγεννεολογικά μυστικά που κουβαλάμε σαν πέπλα πάνω μας και δυσκολεύουν την όραση μας. Για έναν “εραστή” της πληροφορίας το να την συλλέγει είναι ένα ερέθισμα που παράγει μια απάντηση. Για μένα, που έχω την ιδιότητα της θεραπεύτριας, η πληροφορία είναι ένα αίτιο που παράγει εν αποτέλεσμα. Μια πληροφορία που δεν λέγεται με λόγια, αντικαθίσταται απο μια πληροφορία που εκδηλώνεται με πράξεις.
Τα ανθρώπινα όντα δεν συμβολοποιούμε μονο με λέξεις τις εμπειρίες μας απο τον κόσμο. Οι κακώς συμβολοποιημένες πληροφορίες, σε μια γενιά, μπορούν να αποτελέσουν την πηγή επαναλήψεων, σωματικών διαταραχών, ψυχικών πόνων, ακόμα και ψυχιατρικών συμπτωμάτων λιγότερο ή περισσότερο σοβαρών στην επόμενη γενιά. Όλοι μας, απο την στιγμή που γεννιόμαστε, βουτάμε σε έναν κόσμο πληροφοριών που ξεφεύγει απο τις δυνατότητες ελέγχου μας. Τα άγχη και οι επιθυμίες των γονέων μας χρωματίζουν την καθημερινότητα μας και εμείς ανήμποροι και ανέτοιμοι νευρολογικά, στην τρυφερή βρεφική και νηπιακή (κυρίως) ηλικία απορροφούμε τα πάντα, δίχως φίλτρο.
Αν οι προσδοκίες μας ικανοποιηθούν, στο σύνολο τους, η κατάσταση δεν θα είναι εκτός ελέγχου, δεν θα είναι σοβαρή. Αντίθετα, αν κάποια θέματα που απασχολούν τους γονείς μας είναι τόσο έντονα ώστε να διαταράξουν την ψυχική τους υγεία, τότε άθελα τους θα τα μεταφέρουν και σε εμάς, και εμείς στα δικά μας παιδιά! Αυτό θα συμβεί, κυρίως γιατί όλα αυτά τα γεγονότα δεν θα έχουν λεκτικοποιηθεί. Όταν ένα μυστικό δεν έχει λεκτικοποιηθεί, εκδηλώνεται με άλλες μορφές. Τα μυστικά δεν είναι ούτε καλά αλλά ούτε και κακά. Υπάρχουν δυο διαφορετικοί τρόποι να παγιδευτούμε σε ένα μυστικό και αυτοί είναι ή να το κρατήσουμε για μας ή να εμπλακούμε απο κάποιον άλλον σε αυτό.
Θα τονίσω το εξής στους γονείς: Προφυλάξτε τα παιδιά σας απο αυτά τα μυστικά που δεν είναι έτοιμα να κατανοήσουν. Αν κρατάμε ένα μυστικό για να προφυλάξουμε τον εαυτό μας (αυτό θα ήταν, για παράδειγμα, κάτι που έχουμε κάνει και δεν θέλουμε να μάθουν οι άλλοι γιατί αφορά την προσωπική μας ζωή) τότε τα πράγματα είναι απλά. Αν όμως το μυστικό οδηγεί σε ενόχληση και απομακρύνει τους ανθρώπους, παγώνει τα συναισθήματα και κουκουλώνει την πραγματικότητα τότε σκεφτείτε δυο και τρεις μη πω και χίλιες φορές πριν προβείτε σε αυτό το καταφύγιο.
Όσοι έχετε αποφασίσει να κάνετε μακροβούτι μέσα σας και να μάθετε όσα ήδη “γνωρίζατε”, αλλά ήταν δύσκολο να αντικρίσετε στα μάτια, μπορείτε να κάνετε θεραπεία. Η θεραπεία, κυρίως η ψυχαναλυτική λειτουργεί πολλές φορές σαν ένας μεγάλος, φωτεινός και φλεγόμενος, αστέρας που καλούμαστε συχνά να κοιτάξουμε με γυμνό μάτι. Κάποιοι τυφλώνονται (δες Οιδίποδα) άλλοι τραυματίζονται και πληγώνονται βαθιά, αλλά κάπως το υπομένουν και τελικά η όραση τους γίνεται πολύ πιο καθαρή και ακριβής. Η αποκάλυψη τελικά ίσως να οδηγεί στη δευτέρα παρουσία αρκεί να υπάρχει πίστη και ειλικρίνεια κυρίως μέσα μας.
Η Σουζάνα Παπαφάγου είναι κλινική ψυχολόγος, ομαδική- οικογενειακή ψυχοθεραπεύτρια. Θα τη βρείτε στο http://kaleidoskopiopsychis.blogspot.gr/
