Ο όρος διαβήτης δεν έχει βέβαια σχέση με το γεωμετρικό όργανο. Προήλθε από την ελληνική λέξη «διαβαίνω» όταν ο Αρεταίος ο Καππαδόκης παρατήρησε ότι μεγάλες ποσότητες υγρών πέρναγαν στα ούρα, «διαβαίνοντας» όλο το σώμα. Ορίζεται ως η παθολογική αύξηση του σακχάρου (γλυκόζης) στο αίμα, πάνω από 125 mg/dl σε νηστεία. Η κύρια πηγή ενέργειας για το σώμα μας είναι η γλυκόζη, που για να χρησιμοποιηθεί ως καύσιμο, θα πρέπει να μεταφερθεί στο εσωτερικό του κυττάρου με τη βοήθεια της ινσουλίνης, που παράγεται από τα β-κύτταρα του παγκρέατος, τα οποία σχηματίζουν τα νησίδια του Langerhans (κατά τον Γερμανό φοιτητή της ιατρικής που τα ανακάλυψε τον 19^ο αιώνα).

Είναι αλήθεια ότι δεν έχουν όλοι τον ίδιο τύπο διαβήτη. Υπάρχουν οι διαβητικοί που θεραπεύονται από την αρχή με ινσουλίνη και αυτοί που στην αρχή τα καταφέρνουν με χαπάκια ή άλλα φάρμακα, αλλά στο τέλος μάλλον καταλήγουν και αυτοί στην ινσουλίνη. Ο Διαβήτης τύπου 1, που αφορά πιο συχνά στα παιδιά οφείλεται στην «καταστροφή» των β-κυττάρων από τον ίδιο τον οργανισμό με αυτοάνοσο μηχανισμό. Η ινσουλίνη λείπει σχεδόν εντελώς, η εμφάνιση είναι απότομη, και αυτό συμβαίνει όλο και συχνότερα σε νεαρότερες ηλικίες. Η άμεση και δια βίου -με τα σημερινά δεδομένα- χορήγηση ινσουλίνης είναι απολύτως απαραίτητη.

Η είδηση ότι ένας μικρό παιδί έχει διαβήτη έρχεται να αλλάξει τη ζωή μιας οικογένειας σαν κεραυνός εν αιθρία. Αυτή η στιγμή της πρώτης ανακοίνωσης είναι όμως και η πιο σημαντική σε ένα δύσκολο ταξίδι που μόλις αρχίζει. Καθήκον δικό μας – των ειδικών γιατρών- είναι να είμαστε εκεί για να διασφαλίσουμε πρώτα την αποκατάσταση της υγείας του παιδιού – σε πολλές περιπτώσεις επιβαρυμένη ως και σε κώμα από μια βαριά κετοξέωση – να δώσουμε το απαραίτητο στήριγμα στην οικογένεια και να εμπνεύσουμε σιγουριά και ασφάλεια δίνοντας όλα τα απαραίτητα εφόδια με την κατάλληλη εκπαίδευση και την διαρκή μας υποστήριξη.

Φαντάζει τότε απίστευτη η διαβεβαίωσή μας ότι το παιδί με την πάσχουσα όψη, σε λίγες ώρες θα είναι και πάλι τόσο καλά όσο πριν, ότι θα μπορεί να τρώει, να ζει, να δραστηριοποιείται και να ονειρεύεται αλλά και να υλοποιεί τα όνειρά του όπως και πρώτα. Και είναι σίγουρα αρκετά δύσκολο τουλάχιστον στην αρχή να πείσουμε την οικογένεια και το ίδιο το παιδί να αντιμετωπίσουν τον Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 1 ως μία ορμονική έλλειψη και όχι ως αρρώστια, τη στιγμή μάλιστα που όλοι ξέρουμε ότι ακόμη και με την καλύτερη δυνατή ρύθμιση, θεωρητικά τουλάχιστον, το ταξίδι της ζωής ίσως να έχει μικρότερη πια διάρκεια. Ίσως όμως και όχι, μια και τα μέσα που ήδη σήμερα διαθέτουμε αλλά και εκείνα που διαρκώς εξελίσσονται, αφενός βελτιώνουν διαρκώς τη ρύθμιση του διαβήτη ενώ διατηρούν ακέραιη την ελπίδα ότι τα σημερινά παιδιά με διαβήτη πιθανότατα να μην γεράσουν με αυτόν.

Στην προσπάθεια μας να σταθούμε όσο καλύτερα γίνεται κοντά στο παιδί με διαβήτη βρίσκουμε υπάρχει και ένας καινούριος πολύτιμος συνεργάτης, το παιδικό βιβλίο «Ο φίλος μου ο Διαβητούλης», με μια επιτυχημένη εικονογράφηση από την Μαρία Μανουρά και μια προσεγμένη έκδοση από την Ελληνοεκδοτική, δίνει σάρκα και οστά στην έμπνευση της Κωνσταντίνας Φραντζεσκάκη. Συγγραφέως. αλλά πρωτίστως νηπιαγωγού, με την δημιουργία ενός μικρού ήρωα, που απευθυνόμενος στο παιδί με διαβήτη του λέει: «…Νομίζω, ότι ο διαβήτης σε έκανε πιο δυνατό και στο σώμα και στην ψυχή… Θέλω να θυμάσαι πάντα ότι δεν διαφέρεις καθόλου από τα άλλα παιδιά, αφού κι εσύ μπορείς να κάνεις οτιδήποτε θελήσεις στη ζωή σου…»

Αυτό ακριβώς το μήνυμα ενσαρκώνει τόσο πολύ και τη δική μας δουλειά, τη δουλειά των γιατρών, που στο τέλος της ανάγνωσης μάλλον έχουμε ταυτιστεί με τον ίδιο τον Διαβητούλη. Στο βιβλίο ο Διαβητούλης στο τέλος φεύγει, ίσως γιατί δεν είναι πια τόσο απαραίτητος για τον οκτάχρονο Μιχάλη, ίσως γιατί κάποιος άλλος τον χρειάζεται επειγόντως πιο πολύ κάπου αλλού, αφού τον έχει όμως πρώτα διαβεβαιώσει ότι: «Πάντα θα βρίσκομαι μέσα στην καρδιά σου… Ό, τι κι αν χρειαστείς, τώρα πια ξέρεις…». Κάπως έτσι κι εμείς, όσοι κάνουμε έργο ζωής στον νεανικό διαβήτη, δουλεύουμε ώστε να είμαστε όλο και λιγότερο απαραίτητοι, χωρίς να φεύγουμε όμως ποτέ…

O Δημήτρης Θ. Παπαδημητρίου είναι Παιδοενδοκρινολόγος