Η συνομιλήτριά μου αυτό το φθινοπωρινό πρωινό γεννήθηκε κάποιο φθινόπωρο, στην Αθήνα. Της έδωσαν το όνομα της γιαγιάς της, Μαργαρίτα. Οι γονείς της, Τάκης Βαρλάμος και Μαρία Ντε Πετρίλλο, χορευτικό ζευγάρι, με την ομάδα χορού τους μεσουρανούσαν τις δεκαετίες ‘60 -‘70 στην Ελλάδα και στο εξωτερικό σε θέατρα, μουσικές σκηνές και στον κινηματογράφο. Όταν αποσύρθηκαν από την ενεργό δράση ίδρυσαν τη σχολή χορού Βαρλάμου-Ντε Πετρίλλο στον Χολαργό, το 1979. Η Μαργαρίτα Βαρλάμου ανέλαβε την καλλιτεχνική διεύθυνση της σχολής την τελευταία δωδεκαετία.

Η σχολή είναι για εκείνη ένας χώρος έμπνευσης και δημιουργίας, όπου μαζί με τους συνεργάτες της προσφέρουν την εμπειρία του χορού και της άσκησης σε μικρούς και μεγάλους, με μια ευρεία γκάμα μαθημάτων. Όσο για τις φανταστικές γάτες της, η Πατάτα και η παρέα της στον προαύλιο χώρο της σχολής είναι οι πιστοί φουντωτοί τους σύντροφοι, ξεχωριστές προσωπικότητες, και τους παρέχουν τροφή, φροντίδα, εμβόλια, στείρωση, και περίθαλψη αν παρουσιαστεί η ανάγκη. Μερικές είναι τυχερές και υιοθετούνται από καθηγητές, μαθήτριες και μαθητές της σχολής. Σήμερα, συζητάμε με τη Μαργαρίτα Βαρλάμου για τον χορό ως εξωσχολική δραστηριότητα, που επιλέγουν πολλοί γονείς για τα παιδιά τους.Μια νέα σχολική χρονιά ξεκινάει και οι γονείς, παρέα με τα παιδιά, σκέφτονται ποιες εξωσχολικές δραστηριότητες να εντάξουν στον προγραμματισμό τους. Μια από αυτές είναι και ο χορός. Θέλεις να μας πεις εν συντομία ποια δώρα προσφέρει ο χορός σε σώμα και πνεύμα; Τι θα κερδίσει το παιδί που θα έρθει να μάθει να χορεύει;
Η ενασχόληση με τον χορό προσφέρει μία μοναδική ανταμοιβή στο σώμα, στο μυαλό και στην ψυχή. Με την άσκηση μέσα από τον χορό δυναμώνεις το σώμα σου και αντιλαμβάνεσαι τη λειτουργία του. Αποκτάς συντονισμό, αυτοπεποίθηση, μαθαίνεις τα όρια σου και πως να τα επεκτείνεις. Με τη μουσική συνοδεία σε κάθε μάθημα κατανοείς βαθύτερα τον ρυθμό και τις ασκήσεις και ξεφεύγεις από την καθημερινότητα, το στρες, βρίσκεις νέους τρόπους έκφρασης.

Ας δούμε τα μαθήματα που προσφέρετε, για μικρούς, αλλά και για μεγάλους. Γιατί και οι γονείς έχουμε ψυχή, αλλά και ανάγκη να κινήσουμε το σώμα μας και να έχουμε λίγο χρόνο για τον εαυτό μας.
Και βέβαια έχουν ψυχή οι γονείς, τους βλέπω κάθε σχολική χρόνια πώς συνοδεύουν τα παιδιά τους από μάθημα σε μάθημα, σε δραστηριότητες, πρόβες, εκδηλώσεις… Γι’ αυτό και είναι μεγάλη χαρά όταν η σχολή μπορεί να τους προσφέρει περισσότερη ενέργεια, αντοχή και αποσυμπίεση, δίνοντάς τους τη δυνατότητα συμμετοχής σε κάποιο από τα προγράμματα ενηλίκων- για παράδειγμα: Pilates, αεροβική άσκηση με χορό και μπαλέτο ενηλίκων.
Για τα παιδιά τώρα, η σχολή έχει τμήματα μπαλέτου και σύγχρονου χορού, τα οποία είναι ο πυρήνας των μαθημάτων της σχολής, ενώ συμπληρωματικά λειτουργούν τμήματα Commercial Jazz, Hip Hop, και Aerial Dance.
Το προσχολικό τμήμα από 4-6 ετών είναι μελετημένο ειδικά για τις αναπτυξιακές τους ανάγκες. Δίνει έμφαση στη μουσικότητα, στον συντονισμό και στον αυτοσχεδιασμό, εμπνέει τα παιδιά προσχολικής ηλικίας να αγαπήσουν το μπαλέτο. Χορεύουν, διασκεδάζουν και ταυτοχρόνως, μέσα τις βασικές αρχές του, αποκτούν αντίληψη του σώματος τους.
Στα επόμενα τμήματα, όπου τα παιδιά κατατάσσονται σύμφωνα με την ηλικία και το επίπεδο τους, συνεχίζεται η εκπαίδευση τους στην τεχνική και στην ορολογία του μπαλέτου. Με συνοδεία πιάνου σε όλη τη διάρκεια των μαθημάτων, βιώνουν μία εμπειρία που θα τα συνοδεύει σε όλη τους τη ζωή.
Το μάθημα σύγχρονου χορού, ξεκινώντας από το παιδικό τμήμα, δίνει έμφαση στη χρήση της φαντασίας, ενώ προσφέρει διασκέδαση μέσα από παιχνίδια αυτοσχεδιασμού και ποικίλα μουσικά είδη, βασικές ασκήσεις συντονισμού, μουσικότητας, ομαδικότητας και συγκέντρωσης. Βάζει δυνατά θεμέλια, μέσα από την εξερεύνηση νέων τρόπων κίνησης και έκφρασης.
Προχωρώντας σε μεγαλύτερες ηλικίες, τα παιδιά
χτίζουν πάνω στη βασική εισαγωγική τεχνική, μαθαίνουν θεμελιώδεις και πιο πολύπλοκες ασκήσεις στο πάτωμα, στο κέντρο και στον χώρο. Αποκτούν βαθύτερη αντίληψη του σώματος τους, δουλεύοντας πάνω σε διαφορετικούς ρυθμούς, ήχους και δυναμικές.
Το μάθημα Commercial Jazz και Theater Jazz είναι μία εξωστρεφής, διασκεδαστική τεχνική που συνδυάζει τον χορό με τη θεατρική έκφραση και τη συναντάμε σε video clips, lives και σε μιούζικαλ, συχνά ως εργαλείο αφήγησης και εξέλιξης-ανάπτυξης του ρόλου.
Το μάθημα του Hip Hop είναι σχεδιασμένο για έρθουν τα παιδιά σε επαφή με τις βασικές αρχές του. Ξεκινώντας με ζέσταμα, προχωρούν στην εκμάθηση κινήσεων και συνδυασμών-χορογραφιών, αποκτώντας ακρίβεια, ταχύτητα και μαθαίνοντας τις ποιότητες του Hip Hop.
Το Aerial Dance ή αλλιώς Εναέρια Ακροβατική, χαρίζει, εκτός από την εντυπωσιακή ενδυνάμωση και γράμμωση μέσα από τη σωστή τεχνική, την αίσθηση ότι πετάς, την αίσθηση ελευθερίας, έκφρασης, χαράς, συγκέντρωσης και αυτοπεποίθησης.

Αλήθεια, πώς αξιολογείτε ένα παιδί; Πώς βρίσκετε ποιος χορός του ταιριάζει ή πού έχει ταλέντο; Και πώς αντιμετωπίζετε τα παιδιά που απλώς θέλουν να διασκεδάσουν και να κινηθούν, χωρίς να μπορούν να χορέψουν καλά;
Προτρέπουμε κάθε παιδί που έρχεται στη σχολή να δοκιμάσει όλα τα μαθήματα που προσφέρονται, αναλόγως φυσικά την ηλικία του και την προϋπηρεσία. Έτσι διαπιστώνουμε τι του ταιριάζει και πού έχει ταλέντο.
Βεβαίως, συχνά τα παιδιά μάς εκπλήσσουν με την εξέλιξη και την πρόοδό τους και εντάσσονται σε περισσότερα από ένα τμήματα: Η πλειονότητα των μαθητών μας, μετά την ηλικία των 8, παρακολουθούν μαθήματα μπαλέτου και σύγχρονου ή και commercial. Αντιμετωπίζουμε όλα τα παιδιά με την ίδια φροντίδα, λαμβάνοντας πάντα υπ’ όψιν μας τις ιδιαίτερες κλίσεις τους. Το μπαλέτο, για παράδειγμα, χαρίζει συντονισμό, χάρη και πειθαρχία στον εαυτό μας. Αυτό καταγράφεται στη σωματική μνήμη είτε έχεις ταλέντο είτε όχι.

Ας εστιάσουμε λίγο στο μπαλέτο. Υπάρχει «κατάλληλη ηλικία» για να ξεκινήσει ένα παιδί μαθήματα κλασικού χορού; Και ποιες είναι οι «απαιτήσεις» καθώς μεγαλώνει;
Μετά την ηλικία των 6 ετών, ένα παιδί μπορεί να ξεκινήσει μαθήματα μπαλέτου. Καθώς μεγαλώνει, η τεχνική του κλασικού χορού γίνεται πιο απαιτητική και χρειάζεται μεγαλύτερη αφοσίωση, εμβάθυνση. Στην ηλικία των δώδεκα ετών μπαίνουν στα πόδια οι μυθικές πουέντ και αλλάζει πλέον επίπεδο η σπουδή, αλλά και η ικανοποίηση που παίρνεις από τον κόπο που έχεις επενδύσει. Από εδώ και πέρα, πολλές μαθήτριες αποφασίζουν να συνεχίσουν, αυξάνοντας τις ώρες τις παρακολούθησης και αρκετές προχωρούν ως την επαγγελματική σχολή χορού.

Προσωπικά, χωρίς να θέλω να υποτιμήσω κανένα  άλλο είδος χορού, έχω μια προτίμηση στον κλασικό. Ίσως γιατί έκανα, ως παιδί, δέκα χρόνια μπαλέτο, ίσως γιατί χάρη στα μαθήματα αυτά αγάπησα και την κλασική μουσική. Σε κάθε περίπτωση, το ευχαριστιέμαι, ως θεάτρια φυσικά, λίγο περισσότερο από τον σύγχρονο χορό ή το χοροθέατρο ή τους παραδοσιακούς –ελληνικούς και ξένους– χορούς. Θα ήθελα, λοιπόν, να μας ορίσεις τι σημαίνει κλασικός χορός, ποια είναι τα χαρακτηριστικά του και ποια οφέλη έχει για το παιδί ως δραστηριότητα.
Το μπαλέτο είναι μία θεατρική μορφή χορού με ρίζες στην περίοδο της Ιταλικής Αναγέννησης. Είναι συνδυασμένο με άλλα καλλιτεχνικά στοιχεία, μουσική, κοστούμια, σκηνικά. Βασίζεται σε μία αυστηρή ακαδημαϊκή τεχνική που χαρακτηρίζεται από ρευστές, αλλά ακριβέστατες, κινήσεις γεμάτες χάρη, σε ανοιχτές θέσεις ποδιών –en dehors– με εντυπωσιακές στροφές και άλματα. Επίσης, χρησιμοποιούνται συγκεκριμένα παπούτσια, οι πουέντ, και ενδυμασία, η τουτού, ειδικά σε έργα ρεπερτορίου που έχουν φτάσει στις μέρες μας μέσα από τους αιώνες. Η τεχνική του μπαλέτου, από τα πρώτα χρόνια, χαρίζει στο σώμα συντονισμό, δύναμη, ελαστικότητα, ισορροπία και βοηθά στη συγκέντρωση, στον αυτοέλεγχο και στην κατανόηση του ρυθμού.

Προφανώς, ένας δάσκαλος ή μια δασκάλα χορού πρέπει να είναι και παιδαγωγός. Πες μας ποιες μεθόδους χρησιμοποιείτε, ώστε τα παιδιά να μαθαίνουν διασκεδάζοντας και να διασκεδάζουν μαθαίνοντας, χωρίς να ζορίζονται.
Είναι πολλαπλοί οι ρολόι μας. Είμαστε παιδαγωγοί μιας υψηλής τέχνης, που απευθύνεται όχι μόνο στο σώμα αλλά και στο μυαλό και στην ψυχή του παιδιού. Γι’ αυτό φροντίζουμε να μας νιώθουν κοντά τους σε κάθε βήμα και να μας έχουν εμπιστοσύνη. Τα παιδιά και οι γονείς θεωρούν τη σχολή δεύτερο σπίτι τους. Χρησιμοποιούμε έντονη θεατρικότητα στη διδασκαλία, ώστε να γίνεται συναρπαστική και διασκεδαστική.
Θέλω, όμως, να είναι ειλικρινής, χωρίς ζόρι… τίποτα δεν μαθαίνεται, καμία τέχνη, καμία επιστήμη. Και επειδή στο μπαλέτο παλεύεις συχνά με τους νόμους της φυσικής, η δασκάλα ή ο δάσκαλος ως πρώτη μέριμνα έχει τη σωματική ασφάλεια και ακεραιότητα του μαθητή. Γι’ αυτό συχνά αναφέρουμε τη συγκέντρωση και την πειθαρχία, παραλλήλως με τη διασκέδαση και την άσκηση.Καθώς τα χρόνια περνούν, γεννιούνται ή έρχονται στη μόδα νέα είδη χορού ή συνδυασμού χορού και γυμναστικής. Θεωρείς ότι το μπαλέτο «κινδυνεύει» από πιο μοντέρνες προτάσεις;
Πιστεύω ότι όπως όλες οι κλασικές τέχνες έτσι και το μπαλέτο έχει γερά θεμέλια και οι γονείς, ακόμα και οι πιο διστακτικοί στην αρχή, όταν δουν τα μαθήματα και την εξέλιξη των παιδιών τους, μαγεύονται από τα αποτελέσματα. Φυσικά και τα άλλα είδη έχουν τους φανατικούς θιασώτες τους και αυτό δημιουργεί ένα υπέροχο παζλ, που όντως μπορεί να αλλάζει σύνθεση μέσα στα χρόνια.

Αγόρια και χορός. Μια σχέση που παρεμποδίζεται από την πλειονότητα των γονέων, καθώς στερεοτυπικά, στην Ελλάδα, το αγόρι που χορεύει, κυρίως μπαλέτο, θεωρείται…θηλυπρεπές. Περίμενα ότι αυτή η νοοτροπία θα έχει σχεδόν εξαλειφθεί το 2023, αλλά βλέπω/ακούω/μαθαίνω ότι κρατεί μια χαρά. Θα ήθελα το σχόλιό σου.
Όντως υπάρχει λιγότερο ενδιαφέρον για τα αγόρια –ειδικά σε μικρότερες ηλικίες– όμως αυτό μοιάζει να αλλάζει σιγά σιγά. Στη σχολή μας κάθε χρόνο έχουμε κάποια αγόρια- μαθητές που παρακολουθούν σύγχρονο χορό, Hip Hop κ.λπ.

Έχω την αίσθηση ότι ως κοινωνία δεν χορεύουμε πια, τουλάχιστον όχι τόσο όσο στο παρελθόν. Παλιά, υπήρχαν φορές που βγαίναμε για χορό και μόνο για χορό. Όμως, ο τρόπος διασκέδασής μας έχει αλλάξει. Ισχύει; Κι αν ναι, τι φταίει και ποιες συνέπειες έχει αυτό στη σωματική και ψυχική μας υγεία;
Χορεύουμε περισσότερο σε lives που κάνουν μπάντες ή σε πανηγύρια το καλοκαίρι κι όχι τόσο σε κλαμπ και μπαρ. Ίσως επειδή ζούμε ώρες μέσα στις οθόνες μας να έχουμε χάσει ένα μέρος της επαφής με το σώμα μας. Ο χορός, η άσκηση γενικότερα, ακόμα κι ένα ζωηρό, απλό περπάτημα έχει μόνο θετικά να μας προσφέρει. Ιδρώνεις, καθαρίζει το μυαλό, καις θερμίδες, δίνεις επιπλέον ζωή στις μπαταρίες σου!

Κλείνοντας, θα μοιραστώ τι ήταν αυτό που περιμέναμε όλες οι μαθήτριες όταν κάναμε μπαλέτο, από το προνήπιο έως και το γυμνάσιο: Την παράσταση στο τέλος, τις πρόβες, τα κουστούμια, το μακιγιάζ. Από την αρχή της σεζόν, ανυπομονούσαμε για τον Ιούνιο. Αυτό ισχύει ακόμα; Τα παιδιά συνεχίζουν να λατρεύουν τις παραστάσεις; Πού πιστεύεις ότι οφείλεται αυτό; Ποιες παραστάσεις έχετε ανεβάσει και ποια τα μελλοντικά σας σχέδια;
Τι όμορφη διατύπωση, η λατρεμένη παράσταση! Πέραν από τη λαχτάρα που δημιουργεί η αναμονή της έκθεσης στο κοινό και το μεγάλο μάθημα της σκηνικής αγωγής, με τις παραστάσεις καταλαβαίνεις για ποιον λόγο χτίζεις την τεχνική σου με υπομονή και ακρίβεια στην αίθουσα χορού. Οι ρόλοι, οι πρόβες, τα κοστούμια, το μακιγιάζ, η ομαδικότητα, οι αφίσες, τα προγράμματα με τα ονόματα όλων μας, το δυνατό χειροκρότημα… Όλα αυτά είναι ένας μαγικός κόσμος, για τον οποίον δουλεύουμε όλοι και μεταμορφώνει τη σκληρή δουλειά σε βελούδινη ανταμοιβή και συγκίνηση.
Οι παραστάσεις μας γίνονται ανά διετία, καθώς απαιτούν ιδιαίτερη οργάνωση και συντονισμό. Το φετινό καλοκαίρι, του ’23, δώσαμε την παράσταση μας με τον τίτλο «ΑΝΑΜΕΣΑ» στο αγαπημένο Κηποθέατρο Παπάγου. Ήταν μία χοροθεατρική παραγωγή όπου συμμετείχαν όλα τα τμήματα, παιδικά και ενηλίκων, σε ένα ενιαίο παραμύθι δικής μας έμπνευσης, σε ένα πλαίσιο μαγικού ρεαλισμού, και δημιουργήσαμε μοναδικές αναμνήσεις. Τώρα πρόσω ολοταχώς, με δύναμη και υγεία, για την καλοκαιρινή παράσταση του 2025!

Σχολή Χορού Βαρλάμου De Petrillo
ΛΕΩΦ. ΠΕΡΙΚΛΕΟΥΣ 45,
ΧΟΛΑΡΓΟΣ, 15561
210 65 27 235, 6946758389