Το αλφαβητάρι του βρέφους. Ένας μίνι οδηγός επιβίωσης για τις πρώτες ημέρες με το μωρό στο σπίτι.  Αυτές τις όμορφες, αλλά και παράξενες και δύσκολες και τρομακτικές ταυτόχρονα!

Αλλαγή πάνας. Σκηνή πρώτη: Μαιευτήριο. Μια μαία μας καλεί, μαμά και μπαμπά, να μας δείξει πώς θα αλλάζουμε πάνα, παίρνει το μωρό στα έμπειρα χέρια της, το γυρίζει από δω, το γυρίζει από κει, το βάζει κάτω από τη βρύση με ταχύτητα Γιούσεϊν Μπολτ, το ξεπλένει, το ξαπλώνει, του πασαλείβει με κρέμα την ευαίσθητη περιοχή, διπλώνει την πάνα σε χρόνο ντετέ, το ντύνει σε χρόνο ακόμα πιο ντετέ και μας το παραδίδει με ένα χαμόγελο. «Καταλάβατε;» μας ρωτάει. «Ναι», ψελλίζουμε. Ντραπήκαμε, βλέπετε, να πούμε όχι. Σκηνή δεύτερη: Περίπου δυο ώρες μετά, στο σπίτι πλέον, κοιτιόμαστε απογοητευμένοι μπροστά στην αλλαξιέρα ενώ 1. ο μικρός έχει κατουρήσει ήδη δυο φορμάκια και εμάς πριν προλάβουμε να πάρουμε χαμπάρι τι γίνεται 2. φοβόμαστε να τον βάλουμε κάτω από τη βρύση 3. σφίγγεται και κλαίει και κοκκινίζει έτοιμος να κάνει και κακά και 4. δεν έχουμε καταλάβει ακριβώς πώς μπαίνει η πάνα… Μαζί με το μωρό, λοιπόν, κλαίμε κι εμείς κι εγώ είμαι σίγουρη πως ποτέ μα ποτέ δεν θα καταφέρω να κάνω σωστά μια αλλαγή. Έντεκα χρόνια, δυο παιδιά και χιλιάδες αλλαγές μετά γελάω! Σταδιακά, μάθαμε κι εμείς να αλλάζουμε πάνα με το ένα χέρι και κοιτώντας αλλού. Φυσικά, στην αρχή είχαμε και αποτυχίες και ατυχήματα. Αλλά μάθαμε. Άριστα. Μετά, να σκεφτείτε, μας φώναζαν φίλοι και συγγενείς για να τους δείξουμε. Σημείωση: Η κατάσταση δυσκολεύει πάλι μετά τους εννέα μήνες, όταν το πονηρό βρέφος αποκτά καλύτερη κινητικότητα και ανακαλύπτει π.χ. το παιχνίδι «Κολλάς πάνα; Ξεκολλάω πάνα» ή το ακόμα χειρότερο (που μάλλον το κάνει και από πιο μικρό) «Με άλλαξες; Με το που θα μου κλείσεις το φορμάκι θα χέσω. Και την πάνα. Και το φορμάκι».

Βοήθεια. Θα μπορούσε να ήταν και κραυγή από έναν νέο γονιό που τα έχει δει όλα και έχει βγει στο μπαλκόνι σε αλλόφρονα κατάσταση. Είναι όμως αυτό που πρέπει να έχετε φροντίσει να εξασφαλίσετε πριν γεννήσετε ή να ζητήσετε αμέσως αν νιώσετε πως το χρειάζεστε αφού γεννήσετε. Τις πρώτες μέρες της ζωής του μωρού, καλό είναι να μην μπλέκονται τρίτοι στα πόδια σας. Να είστε μόνοι, το ζευγάρι και το μωρό. Όμως, εκεί μπορεί να έχετε ζητήσει από κάποιον π.χ. να σας μαγειρεύει ή να σας φέρει κάποια ψώνια. Αργότερα, όταν γνωριστείτε με το μωρό σας και αποκτήσετε μια στοιχειώδη ρουτίνα, μπορείτε να επιτρέψετε σε γιαγιάδες και παππούδες, ή σε αδέλφια ή σε φίλους να έρχονται για λίγες ώρες, υπό έναν όρο. Να κάνουν ό,τι τους ζητάτε, ό,τι έχετε εσείς ανάγκη και όχι ό,τι νομίζουν εκείνοι πως έχετε ανάγκη. Επίσης, ιδιαίτερα για τις νέες μαμάδες, συχνά είναι αναγκαία η ψυχολογική βοήθεια. Η επιλόχειος κατάθλιψη είναι αληθινή, πιο συχνή από όσο λέγεται και δεν αποκλείεται να σας χτυπήσει την πόρτα. Μην τη φοβηθείτε. Χτυπήστε κι εσείς ΑΜΕΣΩΣ την πόρτα ενός ψυχολόγου και διώξτε την παρέα.

Γουλίτσες. Πριν γεννήσω, στα μαγαζιά που πήγαινα για να προικίσω το μωρό με συμβούλευαν να αγοράσω πανάκια. «Τι να τα κάνω, καλέ;», ρωτούσα. Μα για τις γουλίτσες… Τρόμος. Εκτός από το ότι κάθε φορά που το μωρό έβγαζε γουλιά πάθαινα 15 εγκεφαλικά, ανακάλυψα ότι είχα αγοράσει λιγότερα πανάκια από όσα θα έπρεπε. Διότι, αυτό που δεν ήξερα τότε, η νιούμπι, ήταν ότι πολύ συχνά το νεογέννητο βγάζει ένα μέρος της τροφής του. Επάνω μας. Κι αυτό είναι, αγαπητοί αναγνώστες, η γουλίτσα. Η, επί το επιστημονικότερο, η αναγωγή, που συμβαίνει είτε γιατί το μωρό έχει καταπιεί μεγάλη ποσότητα αέρα είτε γιατί έχει φάει πολύ είτε γιατί δεν έχει ρευτεί καλά. Με άλλα λόγια, επειδή το μωρό έχει ανώριμο γαστρεντερικό, μπαίνουν τρία πλυντήρια τη μέρα. Πιο σπάνια το μωρό μπορεί να κάνει εμετό. Και εμετό-ρουκέτα. Πλαφ. Δεν περιγράφω άλλο. ‘Η μάλλον θα πω και κάτι ακόμα, γιατί αυτά στο μυαλό μου είναι αλληλοσυνδεόμενα. Εκτός από γουλίτσες και εμετούς, ένα άλλο φαινόμενο που εμφανίζουν συχνά τα μωρά, και που επίσης έτρεμα, είναι ο λόξιγκας, ο οποίος, όπως αποδείχτηκε ύστερα από πολλά τηλεφωνήματα στην παιδίατρο, δεν είναι επικίνδυνος και σταματάει μόνος του, έτσι ακριβώς όπως ξεκίνησε. Ξαφνικά.

Δόντια. Μερικά μωρά γεννιούνται με ένα δόντι (σπούκι, το ξέρω, ευτυχώς δεν συνέβη στα δικά μου) και άλλα βγάζουν το πρώτο τους μετά τον πρώτο χρόνο της ζωής τους. Ο κανόνας πάντως είναι ότι τα δόντια του μωρού, τα επονομαζόμενα και νεογιλά, εμφανίζονται γύρω στους έξι μήνες. Η ανατολή τους, το σκάσιμο στην αργκό, συνοδεύεται από γκρίνια, γκρίνια, γκρίνια και γκρίνια. Επίσης, μπορεί να συνοδεύεται από τοπικά συμπτώματα, όπως οίδημα των ούλων και δέκατα. Η οδοντοφυΐα συχνά θεωρείται υπαίτιος καταστάσεων όπως διαταραχές ύπνου και διατροφής, συναχιού, εξανθημάτων, πυρετού και διάρροιας. Σύμφωνα με τους παιδιάτρους αυτό δεν ισχύει, αλλά σύμφωνα με την Ελληνίδα γιαγιά, δηλαδή την μάνα της Ελληνίδας μάνας, ισχύει και με το παραπάνω. Αφήνω στην κρίση σας το ποιον θα πιστέψετε. Τιπ. Αγοράστε μασητικά. Δεν θεραπεύουν, αλλά τουλάχιστον ανακουφίζουν.

Εμβόλια. Η τήρηση του προγράμματος εμβολιασμού είναι το πιο σημαντικό όπλο που έχουν στα χέρια τους γιατροί και γονείς για να προστατέψουν τα παιδιά τους από σοβαρές ασθένειες, που κάποτε απέβαιναν ως και μοιραίες. Ακολουθήστε πιστά τις οδηγίες του παιδιάτρου σας. Μην επηρεάζεστε από hoaxes και fake news. Τα εμβόλια δεν προκαλούν αυτισμό. Προκαλούν, όμως, πολύ κλάμα στο μωρό και πολύ άγχος στους γονείς, γιατί βλέπουν το πλάσμα τους να σπαράζει. Παραμείνετε, λοιπόν, όσο μπορείτε πιο ήρεμοι, πιο ψύχραιμοι και πιο χαμογελαστοί, τραγουδήστε, κάντε «κουπεπέ», αστείες φατσούλες, ξεφτιλιστείτε μπροστά στον παιδίατρο, πολλά έχουν δει τα μάτια του, σιγά μην του φέρει αυτό τρόμο.

Ζυγαριά. Καλό είναι να αγοράσετε ή να νοικιάσετε (θα σας προσεγγίσουν οι «Ιεχωβάδες του Μαιευτηρίου», μην ανησυχείτε για το πού θα τη βρείτε) για να παρακολουθείτε το βάρος του μωρού σας, αν και ο παιδίατρος θα το βλέπει τακτικά και θα παρακολουθεί και το ρυθμό της ανάπτυξής του. Ως δις μαμά, σας λέω πως το ζύγισμα και το αν παίρνουν βάρος τα μωρά μου ήταν ένα από τα μεγαλύτερα άγχη μου. Οι παιδίατροι λένε ότι για τους πρώτους μήνες, αν όλα κυλούν ομαλά, πρέπει να ζυγίζουμε το μωρό μια φορά την εβδομάδα, την ίδια ημέρα, περίπου την ίδια ώρα, με την ίδια ζυγαριά, πριν το ταΐσουμε και εντελώς γυμνό. Για τους πρώτους 4 μήνες, μέσα σε μια εβδομάδα το μωρό πρέπει να παίρνει 150-200 γραμμάρια. Εδώ γελάμε. Μπορώ να σας πω ότι τα ζύγιζα και τα δυο 2-3 φορές τη μέρα, ίσως και πριν και μετά από κάθε γεύμα, και σημείωνα σε ένα μπλοκάκι αναλυτικά τα γραμμάρια και αν έβλεπα ότι είχαν χάσει π.χ. 10 γρ. (γιατί είχαν κάνει τσίσα, κακά, ιδρώσει) πάθαινα εγκεφαλικό. Μη με μιμηθείτε.

Ησυχία. Έχει δύο έννοιες. Αυτή που χάνεται μια για πάντα (ή τέλος πάντων μέχρι την εφηβεία, όπου το νυν μωρό θα έχει γίνει κοτζάμ μαντράχαλος και θα κλείνεται με ακουστικά στο δωμάτιό του) από τη στιγμή που επιστρέφετε με το πορτ-μπεμπέ από το μαιευτήριο. Και αυτή που πρέπει να υπάρχει στο σπίτι για να ηρεμεί το μωρό σας και να μην αρχίζει τα κλάματα κάθε τρεις και λίγο. Βγάλτε τα σταθερά από την πρίζα, βάλτε τα κινητά στο αθόρυβο, χαμηλώστε την ένταση της τηλεόρασης στο 1, στα ντέρμπι ο φανατικός ας πάει σε καφετέρια (έχω ξυπνήσει μωρό μετά από γκολ του Σισέ κόντρα στον Ολυμπιακό το μακρινό πλέον 2010), ξεχαρβαλώστε το κουδούνι, βάλτε με κάποιο τρόπο στο mute το μεγαλύτερο παιδί σας, που πάει και τσιρίζει πάνω από την καλαθούνα, ξεχάστε ως και τις φωνές στο σεξ (οκ, τρολάρω).

Θηλασμός. Ο μητρικός θηλασμός αποτελεί δικαίωμα κάθε νεογέννητου. Μιλήστε με τη μαία σας ή με μια σύμβουλο θηλασμού για να σας καθοδηγήσει. Εκτός από τα οφέλη στη υγεία του μωρού και τη δική σας, ο θηλασμός ωφελεί και την τσέπη σας. Σε κάθε περίπτωση, αν δεν καταφέρετε να θηλάσετε ή δεν καταφέρετε να θηλάσετε πολύ, μην νιώσετε τύψεις και μην αφήσετε τον εαυτό σας να καταρρεύσει. Φυσικά, κόντρα σε ό,τι διαβάζετε στο διαδίκτυο, δεν είστε οι μόνες. Απλά οι μη θηλάζουσες σπάνια μιλούν, γιατί δυστυχώς υφίστανται ένα είδος ψυχολογικού και συχνά λεκτικού «bullying». Το καλύτερο για το μωρό σας είναι να έχει μια μητέρα που αισθάνεται καλά και που έχει ψυχική ισορροπία (όση ψυχική ισορροπία μπορεί να έχει μια νέα μαμά. Δεν θα πιάσετε ποτέ τα προ παιδιού επίπεδα). Μαζέψτε τα μαμαδόμετρα. Μόνο κακό κάνουν.

Ίκτερος. «Λίγο κίτρινο δεν είναι; Κουκλί, βέβαια, αλλά κίτρινο…» Τάδε έφη ο καλός μου την τέταρτη ημέρα της ζωής του ως πατέρα. Και είχε δίκιο. Από κει που ήταν μπορντοροδοκόκκινο το παιδί, σταδιακά έφτασε σε απόχρωση μουσταρδοεκρού. Ναι, είχε ίκτερο, τη συχνότερη κατάσταση που απαιτεί ιατρική παρέμβαση στα νεογνά. Το κίτρινο χρώμα του δέρματος και των ματιών οφείλεται σε αυξημένα επίπεδα χολερυθρίνης στο αίμα. Περνάει μέσα στον πρώτο μήνα, συνήθως δεν είναι επικίνδυνος, χρειάζεται πολύ φως (φωτοθεραπεία στο μαιευτήριο με swag πάνινα γυαλιά και ήλιο μετά το εξιτήριο) και πολλή ενυδάτωση.

Κλάμα. Έρευνες λένε πως όσο περισσότερο φροντίζουμε ένα μωρό, τόσο λιγότερο κλαίει. Αλλά αυτό στη θεωρία. Γιατί γενικά ένα μωρό κλαίει όσο κι αν το φροντίζουμε. Κλαίει είτε γιατί πεινάει, είτε γιατί έχει λερωθεί, είτε γιατί έχει κολικούς, είτε γιατί είναι εκνευρισμένο, είτε γιατί πονάει, είτε γιατί νυστάζει, είτε γιατί κρυώνει, είτε γιατί ζεσταίνεται, είτε γιατί απλά… μπορεί. Υπάρχουν μελέτες που έχουν αποδείξει πως ορισμένες φορές τα μωρά κλαίνε ψεύτικα προκειμένου να τραβήξουν την προσοχή των γύρω τους. Αυτό είναι το λεγόμενο «θεατρικό» κλάμα και πρέπει να μάθετε να το αναγνωρίζετε και να μην πολυψαρώνετε. Υπάρχει επίσης μια –τραβηγμένη, εκτός αν τα μωρά είναι πραγματικά τζίνιουσιζ και το συλλογικό μας ασυνείδητο πολύ πιο ισχυρό από όσο νομίζουμε− μελέτη που λέει πως τα μωρά κλαίνε τη νύχτα για να αποτρέψουν τη σεξουαλική επαφή των γονέων και να μην αποκτήσουν αδέλφια. Σημείωση: Μαζί με το μωρό θα έρθει η στιγμή που θα κλάψετε κι εσείς. Η στιγμή που δεν θα αντέχετε άλλο. Κι όμως, θα αντέχετε. Και κάποια στιγμή το κλάμα θα σταματήσει.

Λευκοί θόρυβοι. Το να ακούει το μωρό σας λευκούς θορύβους, δηλαδή επαναλαμβανόμενους, σχεδόν υπόκωφους ήχους, ίσως αποδειχτεί αποτελεσματικός τρόπος για να ηρεμήσει. Στα δικά μου παιδιά, για παράδειγμα, τι σκούπα βάζαμε, τι πιστολάκι, τι απορροφητήρα, το κλάμα συνεχιζόταν ακάθεκτο. Κάποιοι πάντως ισχυρίζονται τα μωρά έως ενός έτους θα πρέπει να ακούνε καθ’ όλη τη διάρκεια του ύπνου λευκούς θορύβους, σε χαμηλή προφανώς ένταση, καθώς αυτοί προσομοιάζουν στα ακούσματα που είχαν in utero. Όταν, λοιπόν, το μπεμπέ σας σκούζει, βάλτε στο ραδιόφωνο συχνότητες με παράσιτα, αφήστε το σεσουάρ ανοιχτό (καίει πολύ ρεύμα, δεν το συστήνω), ανάψτε την ηλεκτρική σκούπα (και αν αντέχετε, σκουπίστε κιόλας). Επίσης, αν πληκτρολογήσετε στο ΥouΤube «white noises for babies», θα βρείτε πολλές επιλογές.

Μπάνιο. Ο τρόμος μου τις πρώτες μέρες του πρώτου μωρού. Η χαρά μου και των μωρών μου από κει και πέρα. Προμηθευτείτε βρεφική μπανιέρα και ειδικά παιχνιδάκια, αφρόλουτρα, σφουγγαράκια, πιτσιλιστείτε και παίξτε με το νερό. Σπάνια τα μωρά φοβούνται το νερό και κλαίνε. Συνήθως το μπάνιο είναι μια παιχνιδιάρικη ευκαιρία για να διασκεδάσουν και για να χαλαρώσουν. Αν δε ακολουθήσει μασαζάκι, είναι η καλύτερή τους. Βρεφικό σπα. Όταν το μωρό μεγαλώσει λίγο και πλατσουρίζει ωρυόμενο από χαρά, θα γεμίζει και το πάτωμα και εσάς με νερά. Δεν πειράζει. Σε μερικά χρόνια θα τις νοσταλγείτε αυτές τις στιγμές. Προσοχή: Σε καμία περίπτωση μην αφήσετε μόνο το μωρό μέσα στην μπανιέρα. Ακόμα και 2 δευτερόλεπτα χωρίς τη δική σας επίβλεψη είναι επικίνδυνα.

Νινίδα. Η νινίδα ή αλλιώς σμηγματορροϊκή δερματίτιδα είναι «η πιτυρίδα των μωρών».  Πρόκειται για την πιο συχνή δερματίτιδα σε αυτή ηλικία, καθώς εμφανίζεται στα μισά περίπου βρέφη, κυρίως κατά το πρώτο τρίμηνο. Δίνει την εικόνα ακμής σε συνδυασμό με ξηροδερμία και κιτρινωπές φολίδες. Μαύρο χάλι, δηλαδή. Παρατηρείται συνήθως πάνω στο κεφάλι, πάνω από τα φρύδια, γύρω από τη μύτη και πίσω από τα αυτιά και λιγότερο συχνά επεκτείνεται στις πτυχές του λαιμού, στις μασχάλες, στο εσωτερικό της παλάμης, ακόμη και στην περιοχή της πάνας. Συνήθως υποχωρεί έως το τέλος του πρώτου χρόνου. Είναι μια τελείως αβλαβής κατάσταση για το μωρό, αλλά μπορεί να δημιουργεί αισθητικό θέμα στους γονείς. Αν έχετε χρήματα για ξόδεμα, επενδύστε σε προϊόντα αντιμετώπισής της, αλλά εδώ ισχύει το «ο χρόνος είναι ο καλύτερος γιατρός».

Ξένο γάλα. Μπορείτε να το δίνετε είτε ως συμπλήρωμα αν θηλάζετε, είτε αποκλειστικά αν δεν θηλάζετε. Τα βρέφη αφορούν τα γάλατα πρώτης (0-6 μηνών) και δεύτερης (6-12 μηνών) βρεφικής ηλικίας. Υπάρχουν βιολογικά και μη, τα βρίσκετε σε σούπερ μάρκετ και φαρμακεία, και οι τιμές τους είναι τσιμπημένες. Με άλλα λόγια, αν το μωρό σας τρώει πολύ και δεν θηλάζει πολύ, ετοιμαστείτε να βάλετε βαθιά το χέρι στην τσέπη. Το ξένο γάλα, του οποίου η παρασκευή −ιδιαίτερα όταν ακόμα αποστειρώνετε, μέχρι περίπου τον 5^ο μήνα− είναι μανούρα, συνοδεύεται από: κατσαρολάκι για βράσιμο του νερού, μπιμπερό, θηλές μπιμπερό, αποστειρωτή μπιμπερό, λαβίδα για να πιάνετε τα αποστειρωμένα μπιμπερό, βουρτσάκια για να πλένετε τα μπιμπερό, ειδικό βρεφικό απορρυπαντικό για τα μπιμπερό και τις λαβίδες, θερμαντήρα μπιμπερό κ.λ.π.

Ομφαλός. O αφαλός του μωρού (ή ομφαλός επί τω καθαρευουσιάνικω και για τις ανάγκες του αλφαβηταριού) είναι… πονεμένη ιστορία, καθώς πολλοί νέοι γονείς (για να μην πω όλοι) αγχώνονται για την περιποίηση του εναπομείναντα λώρου του νεογέννητου, που μετά τον τοκετό,  κόβεται  και ενώ αρχικά, είναι παχύς, ελαστικός και ημιδιαφανής, ύστερα από λίγες ημέρες αποξηραίνεται, συρρικνώνεται και προεξέχει. Το τμήμα αυτό, γνωστό και με το καλλιτεχνικό όνομα κολόβωμα, συνήθως πέφτει ύστερα από καμιά δεκαριά μέρες και το σημείο εξελίσσεται στον αφαλό. Μέχρι να πέσει, όμως, και είναι λιγάκι τρομακτικό και θέλει την ιδιαίτερη φροντίδα του. Η περιοχή πρέπει να παραμένει στεγνή, καθαρή και εκτός πάνας. Κανονικό μπάνιο στο μωρό μόνο αφού πέσει ο λώρος, πριν μόνο τοπικά. Ταμπονάρισμα του αφαλού με αποστειρωμένη γάζα, εμποτισμένη με οινόπνευμα χαμηλής περιεκτικότητας σε αλκοόλ ή μπεταντίν, ανάλογα με τις οδηγίες του γιατρού σας. Πληροφορίες ότι το να στέκεστε μπροστά στην κοιλιά του μωρού φωνάζοντας «Πέσε πέσε» στο κολόβωμα, λες και είναι ο Καραγκούνης, επιταχύνουν την πτώση του θεωρούνται ανακριβείς.

Παιδίατρος. Ο καλύτερός σας φίλος, ιδιαίτερα τους πρώτους μήνες της ζωής του μωρού σας. Καλό είναι να τον έχετε επιλέξει πριν από τη γέννα. Πώς; Αφού κάνετε την έρευνά σας στο διαδίκτυο, από συστάσεις φίλων και φυσικά από διά ζώσης συνάντηση. Καταρχάς σκεφτείτε ποια είναι η φιλοσοφία σας όσον αφορά στο μεγάλωμα του παιδιού σας, κατά δεύτερον ρωτήστε πληροφορίες με βάση αυτή και κατά τρίτον κάντε πολλά ραντεβού με πολλούς παιδιάτρους, πριν καταλήξετε σε έναν. Συζητήστε μαζί τους τις απορίες σας, δείτε κατά πόσο είναι άμεσοι, κοντά στο σπίτι σας, μάθετε την τιμή της επίσκεψης, ρωτήστε αν είναι διαθέσιμοι 24/7 και αν έχουν εναλλακτική λύση σε περίπτωση που δεν είναι. Να ξέρετε ότι οι νέοι γονείς φοβούνται τα πάντα. Και λογικά φοβούνται τα πάντα, γιατί βαδίζουν σε εντελώς άγνωστα μονοπάτια. Ο σωστός παιδίατρος, λοιπόν, οφείλει να είναι παρών πάντοτε και να είναι πρόθυμος να εξηγήσει αναλυτικά ό,τι χρειάζεται να μάθει ο γονιός, ακόμα κι αν η απορία του είναι ανόητη και η φοβία του παράλογη. Σημείωση: Στο μαιευτήριο, πιθανότατα θα έρθει να σας επισκεφτεί και να σας δώσει πληροφορίες ένας παιδίατρος που για κάποιο μυστήριο λόγο, όπως θα δείτε στην κάρτα που θα σας δώσει ευθύς αμέσως, έχει το ιατρείο του στη γειτονιά σας. Σύμπτωση θα είναι…

Ρέψιμο. Το ρέψιμο είναι ο ήχος που παράγεται από τη εκπομπή αέρα που έχει συγκεντρωθεί στο στομάχι του μωρού κατά τη διάρκεια του ταΐσματος. Για εμάς τους ενήλικες είναι δακτυλοδεικτούμενο, τουλάχιστον σε δημόσιο χώρο, όμως για τα μωρά επιβάλλεται. Όταν το μωρό πίνει γάλα καταπίνει και αέρα, ο οποίος φουσκώνει το στομάχι του και του προκαλεί δυσφορία. Αέρα καταπίνουν τα μωρά είτε τρώνε με μπιμπερό είτε θηλάζουν. Οι παιδίατροι συστήνουν για κάθε 50 ml γάλα που χορηγείτε στο παιδί να το κρατάτε 2-3 λεπτά, ώστε να ρευτεί. Το ίδιο ισχύει και όταν κάνετε αλλαγή μαστού. Στο τέλος του ταΐσματος το κρατάτε 5-10 λεπτά να ρευτεί και μετά το βάζετε να κοιμηθεί, ανεξάρτητα από το αν έχει ρευτεί ή όχι (εκτός αν πάσχει από παλινδρόμηση), λένε οι παιδίατροι. Εγώ πάντως δεν τα έβαλα ποτέ για ύπνο… «άρευτα» τα μωρά μου. Για να ρευτεί, παίρνετε αγκαλιά το μωρό σας ώστε το κεφάλι του να ακουμπά στον ώμο σας. Στη συνέχεια με το χέρι σας τρίβετε ή χτυπάτε ρυθμικά πολύ απαλά την πλάτη του, μέχρι να ακουστεί ο μεγαλοπρεπής ήχος.

Σαράντισμα. Το λέω από την αρχή για να είμαι ξεκάθαρη. Δεν περίμενα να σαραντίσω για να βγω. Βασικά δεν περίμενα τίποτα για να βγω. Βγήκα εξ αρχής κι εγώ και τα μωρά μου, τηρώντας πάντοτε τις οδηγίες της παιδιάτρου. Ούτε ευχές ολόκληρες, μισές, ένα τρίτο ή ένα δέκατο έκτο πήρα. Η λαϊκή μας παράδοση βρίθει προλήψεων και δεισιδαιμονιών σχετικών με την εγκυμοσύνη, τη γέννα και τη λοχεία. Κι αυτό γιατί στο παρελθόν, λεχώνες και βρέφη, ακόμα και μεγαλύτερα παιδιά αρρώσταιναν ή και πέθαιναν συχνά, ελλείψει ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και συνθηκών υγιεινής και οι άνθρωποι έπρεπε να βρουν τρόπους αντιμετώπισης της αβεβαιότητας και της απώλειας. Μέσα, λοιπόν, από μια απόλυτα φυσιολογική ψυχολογική διαδικασία σταδιακά δημιουργήθηκαν ορισμένες μεταφυσικές «οδηγίες», η τήρηση ή μη των οποίων υποτίθεται ότι θα καθόριζε το μέλλον γονέων και παιδιών. Σήμερα, η επιστήμη γνωρίζει τους τρόπους με τους οποίους βρέφη και λεχώνες παραμένουν υγιείς και έχουν καλό μέλλον. Το πόσες μέρες θα μείνουν στο σπίτι η μαμά και το μωρό, το πότε θα δεχτούν επισκέψεις, το πότε θα πάει η μαμά μόνη να πιει ένα καφεδάκι ή μια μπιρίτσα που κατεβάζει και γάλα, είναι κάτι που θα το αποφασίσει εκείνη, με βάση τους πόνους της, τις δυνάμεις της, την ψυχολογία της, τη σχέση που θέλει να εδραιώσει με το μωρό της, τη βοήθεια που έχει ή που δεν έχει και τις οδηγίες του γυναικολόγου και του παιδιάτρου. Χωρίς να αμφισβητώ την πολιτιστική σημασία της παράδοσης, θεωρώ ότι το να καθορίζουμε τη ζωή μας μέσα από προλήψεις και δεισιδαιμονίες το 2019 είναι παράλογο.

Τροφικές αλλεργίες. Τα πιο συχνά συμπτώματα που σχετίζονται με τροφικές αλλεργίες στα θηλάζονται βρέφη είναι οι δερματικές αντιδράσεις και τα γαστρεντερικά συμπτώματα. Σοβαρές, αναφυλακτικές αντιδράσεις είναι εξαιρετικά σπάνιες. Μια πάθηση που εμφανίζεται σχεδόν αποκλειστικά σε θηλάζοντα νεογνά και βρέφη είναι η αλλεργική πρωκτοκολλίτιδα, που οφείλεται στα γαλακτοκομικά που καταναλώνει η μητέρα. Η πάθηση εκδηλώνεται με αίμα και βλέννη στα κόπρανα. Αντιμετωπίζεται με την αλλαγή της δίαιτας της μητέρας και τη συνέχιση του θηλασμού. Αν αυτό δεν είναι αρκετό και η αιμορραγία συνεχίζεται ο παιδίατρος μπορεί να καταφύγει σε διακοπή του θηλασμού και έναρξη σίτισης του βρέφους με ειδικά γάλατα. Μετά τους έξι μήνες, για να προλάβουμε τις τροφικές αλλεργίες, η εισαγωγή των στερεών τροφών γίνεται σταδιακά, ώστε να εντοπιστούν έγκαιρα τυχόν περίεργες αντιδράσεις του μωρού.

Υπομονή. Νομίζω πως την είχα χάσει πολλές φορές. Γιατί τη σήμερον ημέρα, όταν έχεις μωρό, δεν μπορείς να ασχοληθείς, όπως θα έπρεπε, μόνο με αυτό. Η ζωή συνεχίζεται, με ταχύτατους μάλιστα ρυθμούς, και συχνά τη βλέπεις να σε προσπερνάει, όσο θηλάζεις, όσο νανουρίζεις, όσο αλλάζεις πάνες, όσο βάζεις ατέλειωτα πλυντήρια και όσο σιδερώνεις σελτεδάκια με τη ρίζα να έχει φτάσει ως τα αυτιά και φορώντας μια ξεχειλωμένη φόρμα εγκυμοσύνης. Λίγοι είναι οι τυχεροί γονείς που έχουν την πολυτέλεια να είναι μαζί με το μωρό τους, χωρίς άλλα άγχη, αφιερωμένοι αποκλειστικά στο μεγάλωμά του, τουλάχιστον τον πρώτο χρόνο της ζωής του. Κάποιος, ή και οι δύο πρέπει να δουλέψουν, κάποιος ή και οι δύο πρέπει να ασχοληθούν με το μεγαλύτερο παιδί, κάποιος ή και οι δύο πρέπει να κάνουν τις δουλειές του σπιτιού, κάποιος ή και οι δυο πρέπει να μαγειρέψουν. Και αυτά είναι μόνο αν όλα τα άλλα πάνε ρολόι. Συχνά υπάρχουν και άλλα προβλήματα, που μεγιστοποιούνται με την άφιξη ενός μωρού στο σπίτι. Και εκεί και οι μπαμπάδες και οι μαμάδες τα χάνουν. Καταρρέουν. Και μάλιστα, συχνά, σιωπηρά. Ή πολύ ηχηρά. Με καυγάδες. Με αλληλοκατηγορίες. Συνήθως πως ο μπαμπάς δεν βοηθάει με το μωρό και πως η μαμά έχει δώσει την προσοχή της μόνο στο μωρό. Υπομονή, λοιπόν· το πρώτο διάστημα δεν είναι εύκολο. Και δεν είναι εύκολο για κανέναν. Όσοι διατυμπανίζουν πόσο εύκολη είναι η ζωή τους με το μωρό μάλλον δεν θέλουν να τσαλακώσουν το image τους. Η ζωή με το μωρό είναι πολύ δύσκολη. Υπομονή, λοιπόν. Και αν χρειαστεί, όπως είπαμε και πριν, ζητήστε βοήθεια. Όλα θα στρώσουν.

Φτου φτου. Προσοχή, μη σας ματιάσουν το μωρό. Καταρχάς από το μαιευτήριο κιόλας θα σκάσουν δωράκια τύπου χάντρες θαλασσιές (που πολλοί ανόητοι γονείς φορούν στα παιδιά τους ή τις καρφιτσώνουν σε κούνιες και καρότσια, μη λαμβάνοντας υπόψη το πόσο επικίνδυνες μπορεί να αποδειχτούν για τσίμπημα ή κατάποση). Έπειτα, όποιος θα δει το μωρό, ακόμα και μέσα στο μαιευτήριο, θα το φτύσει. Και καλά να πει δυο «Φτου σου», μέσα από τα μουστάκια του, έτσι για το έθιμο. Εδώ φεύγουν ροχάλες. Μόνο στην Ελλάδα αυτά. Και εδώ φταίει η λαϊκή παράδοση που θεωρεί γρουσουζιά να επαινούμε κάποιον γιατί προκαλείται ο φθόνος των πονηρών πνευμάτων, μεταφυσικών ή ανθρώπινων, και συνηθίζεται η πρόληψη να τον φτύνουμε για να αποτρέψουμε το κακό μάτι. Αλλά, όπως προείπαμε, χωρίς να αμφισβητούμε την πολιτιστική σημασία της παράδοσης, το να καθορίζουμε εν έτει 2019 τη ζωή μας μέσα από προλήψεις και δεισιδαιμονίες είναι παράλογο. Γι’ αυτό μην αφήνετε να σας φτύνουν το μωρό. Το σάλιο είναι πηγή μικροβίων και το ανοσοποιητικό του ακόμα ασθενές.

Χάδια. Τα χάδια βοηθούν στη νοητική ανάπτυξη των βρεφών, τα χάδια καθησυχάζουν από το στρες, τα χάδια προστατεύουν από τα κρυολογήματα, τα χάδια βελτιώνουν την αναπνοή, τα χάδια μεγαλώνουν ήρεμα και ασφαλή παιδιά. Και μην ξεχνάτε, τα ίδια ισχύουν και για τους ενήλικες, οπότε απαιτήστε τα και προσφέρετέ τα και στον/στην σύντροφό σας.

Ψυχοκινητική ανάπτυξη. Πρόκειται για τη διαδικασία μέσα από την οποία το παιδί εξελίσσεται σε γνωστικό, συναισθηματικό, κοινωνικό και κινητικό επίπεδο. Η πορεία (πρέπει να) είναι συνεχώς ανοδική και να περνά μέσα από συγκεκριμένα σκαλοπάτια, τα αποκαλούμενα ορόσημα. Πρόκειται για εξελικτικούς σταθμούς όπου φτάνοντας το παιδί πρέπει να έχει καταφέρει να διακρίνεται σε μία σειρά από δεξιότητες. Ένα παιδί που δεν έχει ακόμα κατακτήσει τους σταθμούς που αντιστοιχούν στην ηλικία του δεν έχει απαραίτητα κάποιο αναπτυξιακό πρόβλημα, ενδεχομένως, όμως, να χρειάζεται μια πιο ενδελεχή αξιολόγηση από αναπτυξιολόγο. Προσοχή- προσοχή. Ο ΜΟΝΟΣ υπεύθυνος για να σας καθοδηγήσει σχετικά με αυτό είναι ο παιδίατρός σας και όχι η Ελένη, της οποίας η κόρη στους 6,5 μήνες περπάταγε και χόρευε λαμπάντα, ο Κώστας, που ο γιος του απάγγελλε Όμηρο από 8 μηνών, ο Μπάμπης, που τα δίδυμά του τάιζαν το ένα το άλλο πριν κλείσουν τους 10 μήνες και μάζευαν και το τραπέζι, η Μαρία, που ο γιος της συνέθεσε μια σονάτα στα πρώτα του γενέθλια ή ο Γιάννης, που η κόρη του είναι υποψήφια για Νόμπελ Λογοτεχνίας χάρη στο ποίημα που συνέγραψε διανύοντας τον 13^ο μήνα της ζωής της. Μη γελάτε, θα ακούσετε και θα διαβάσετε πολλά…Μη μου πείτε μετά ότι δεν σας προειδοποίησα.

Ωράριο ύπνου:  Χαχαχαχα, καλό! Όσοι είστε ήδη γονείς θα ξέρετε και όσοι είστε μέλλοντες γονείς θα μάθετε σύντομα ότι τα μωρά, κι εσείς μαζί τους βεβαίως βεβαίως, δεν έχουν ωράριο ύπνου. Στο μαιευτήριο και τις πρώτες ημέρες στο σπίτι τα νεογνά κοιμούνται συνήθως όλη την ημέρα εκτός από τις ώρες που τρώνε. Στο σημείο αυτό, βέβαια, αξίζει να σημειώσουμε ότι τρώνε ανά δίωρο βαριά τρίωρο και ότι θέλουν καμιά ώρα για να φάνε. Κάντε τις πράξεις και θα καταλάβετε. Φροντίστε κάπως να εναλλάσσεστε στα ξυπνήματα ο γονέας 1 με τον γονέα 2, για να μην καταρρεύσετε και οι δύο. Συνήθως τα μωρά χρειάζονται τρεις με τέσσερις μήνες για να καταφέρουν να κοιμηθούν χωρίς διακοπή το βράδυ έως και οκτώ ώρες. Κι αυτό είναι το καλό σενάριο, που όμως υπάρχει, γιατί το βίωσα με την κόρη μου. Ο γιος μου πάλι, 2μιση χρόνια μεγαλύτερος, έστρωσε ωράριο μετά που έστρωσε το μωρό, δηλαδή πάνω από τριών ετών. Τους πρώτους μήνες της ζωής του, πίστευα πραγματικά πως δεν θα καταφέρω να ξανακοιμηθώ σερί πάνω από τετράωρο ποτέ. Κι από τότε μου έχει μείνει και ένα τραυματάκι να φοβάμαι να κοιμηθώ αργά μήπως και δεν χορτάσω ύπνο. Φυσικά και θα ξανακοιμηθείτε. Όμως, μέχρι τότε, είπαμε και παραπάνω, υπομονή. Καλή ανατροφή.