Το μεγάλωμα των παιδιών συνοδεύεται, τις περισσότερες φορές αν όχι πάντα, από μια γκάμα δακρύων. Υπάρχουν τα δάκρυα χαράς για την κάθε πρώτη φορά του παιδιού μας, το πρώτο «μπαμπάλισμα», την πρώτη λαβή, το πρώτο χαμόγελο, το πρώτο περπάτημα και πάει μακριά η… βαλίτσα σε όλα τα εκπληκτικά μικρά μεγάλα θαύματα που συνοδεύουν την ανάπτυξη του παιδιού μας και μαζί την δική μας.
Υπάρχουν και τα δάκρυα θλίψης και αγωνίας, για την κάθε φορά που συγκρουστήκαμε με το παιδί μας και είπαμε ή κάναμε όσα είχαμε σκεφτεί, πριν γίνουμε κυρίως γονείς, πως δεν θα κάναμε ποτέ. Υπάρχουν και τα δάκρυα πόνου, όταν βλέπουμε τα παιδιά μας να υποφέρουν. Υπάρχουν και τα δάκρυα ανακούφισης, όταν μετά από μικρές ή μεγάλες περιπέτειες κουρνιάζουν στην αγκαλιά μας, ή στον καναπέ αν πρόκειται για έφηβους, με ασφάλεια.
Μερικές φορές τα δάκρυα έρχονται εκεί που δεν τα περιμένουμε, αρκεί κάτι που λέει ή που κάνει το παιδί μας για να μας πλημμυρίσει με συγκίνηση. Άλλες φορές τα δάκρυα είναι κλωστές μπερδεμένων συναισθηματικών κουβαριών.
Μια γυναίκα πρόσφατα μοιράστηκε σε ομάδα γονέων, ομάδα που λαμβάνει χώρα στο διαδίκτυο λόγω των συνθηκών της πανδημίας, πως ο γιος της 11 και η κόρη της 8 χρονών την μέρα των γενεθλίων της της είχαν ετοιμάσει έκπληξη μια τούρτα σοκολάτα, εκείνη εργάζεται από το σπίτι. Κατά τη διάρκεια διαλείμματος μπήκε στην κουζίνα και ήταν έτοιμη να χάσει την ψυχραιμία της γιατί ήταν όλα άνω κάτω και τότε τα παιδιά άρχισαν να τραγουδάνε «να ζήσεις μανούλα» και εκείνη ξέσπασε σε δάκρυα. Τα δάκρυά της ξετυλίγονταν από μέσα της σαν μεταξωτή κλωστή ενός κουβαριού γεμάτου συναισθήματα. Έκλαιγε γιατί δεν είχε κλάψει όταν ξέσπασε όλο αυτό με την πανδημία, έπρεπε να τα βγάλει πέρα εκείνη και ο σύζυγος της, ο οποίος πάσχει από μια σοβαρή ασθένεια, έκλαιγε από φόβο και αγωνία για όλες τις σκέψεις που έχει μαζέψει μέσα της και τελικά έκλαιγε από ευγνωμοσύνη, γιατί μπορούσε να γιορτάσει μαζί με τα παιδιά της έστω και κάτω από αυτές τις συνθήκες.
Το μοίρασμα της αυτό γέννησε σκέψεις και αυτό στο οποίο τελικά όλοι συμφωνήσαμε είναι πως πράγματι τα δάκρυα και το μεγάλωμα ενός παιδιού πάνε μαζί, όπως επίσης πως τα δάκρυα πάνε μαζί με τον άνθρωπο που τα κουβαλά και αν δεν επιτρέψουμε στον εαυτό μας να ξεσπάσει τότε θα είμαστε σύννεφα που μόνιμα θα σκοτεινιάζουν τον ουρανό τον δικό μας και των άλλων.
Τα δάκρυα όταν αφήνονται ελεύθερα καθαρίζουν τη σκόνη και βλέπουμε τα πράγματα πιο ξεκάθαρα.
Μετά από ένα γερό κλάμα, αν καταφέρουμε να το νοηματοδοτήσουμε, αν επιτρέψουμε στον εαυτό μας να λάβει το μήνυμα αυτών των δακρύων, αν έρθουμε σ’ επαφή με το συναίσθημα, θα έχουμε κάνει μια σπουδαία διαδρομή.
Τα δάκρυα, όταν ξεσπούν, είναι σημάδι πως είμαστε ζωντανοί και νιώθουμε, πως αισθανόμαστε. Πολλές φορές μπορεί όσα αισθανόμαστε να είναι πολύ μπερδεμένα και να χρειαζόμαστε χρόνο για να κατανοήσουμε τι μας συμβαίνει, άλλες φορές πάλι μπορεί να αντιστεκόμαστε σε όσα μας προκαλούν έντονα συναισθήματα.
Ένα είναι το σίγουρο: το κλάμα δεν είναι κάτι που μας ντροπιάζει αν και στους περισσότερους έχει εντυπωθεί ως αδυναμία και ντροπή. Το δάκρυ δεν είναι κάτι που θα έπρεπε να μας τρομάζει ή να σκεφτόμαστε πως τρομάζουμε τους γύρω μας, πόσο μάλλον τα παιδιά μας. Μερικοί γονείς, αν όχι οι περισσότεροι, έχουν την λαθεμένη αντίληψη ότι δεν κάνει να τους δει το παιδί τους αναστατωμένους, ότι αυτή η αναστάτωση θα του κάνει κακό.
Πράγματι, θα μπορούσε να είναι πολύ επικίνδυνο να κλαίμε και να είμαστε συνεχώς αναστατωμένοι μπροστά στα παιδιά μας δίχως να τα βοηθάμε έστω μετά το ξέσπασμά μας να καταλάβουν. Όσο πιο μικρό είναι το παιδί, τόσο μεγαλύτερη η δυσκολία του να κατανοήσει, γιατί έχει λίγα, αν όχι καθόλου, υλικά ώστε να κατασκευάσει ένα μέσο κατανόησης και να φτάσει σε ένα συμπέρασμα.
Αν είμαστε θλιμμένοι και δυσκολεμένοι κι αν ξεσπάσουμε σε κλάματα, καλό θα είναι πρώτα από όλα να μην ζητήσουμε ανακούφιση από το παιδί μας, κυρίως αν είναι μικρό, δίχως να του δώσουμε έστω μια νοηματοδότηση. Για παράδειγμα θα μπορούσαμε να του πούμε «συνέβη κάτι που με στεναχώρησε πολύ και με είδες αναστατωμένη είναι κάπως όταν εσύ κλαις γιατί…». Βάλτε ό,τι θέλετε για να συνεχίσετε την πρόταση.
Εκεί είναι που δημιουργούμε έναν χώρο όπου το συναίσθημα εκτονώνεται αλλά γίνεται και κατανοητό, έναν χώρο ασφαλή μέσα στον οποίο ερχόμαστε σε επαφή με τα παιδιά μας. Βέβαια, πρώτα από όλα, θα πρέπει να κοιτάξουμε βαθιά μέσα μας εμείς οι «μεγάλοι» και να βρούμε εκείνο το παιδί που ήμασταν, να σκεφτούμε αν αυτός ο χώρος υπάρχει μέσα μας. Ένα είναι το σίγουρο, ακόμα και αν δεν υπάρχει μπορεί να δημιουργηθεί και αν είναι κατεστραμμένος μπορεί να επανορθωθεί, αρκεί να έχουμε την θέληση και την επιθυμία να μπούμε σε διαδικασία σκέψης και ενδοσκόπησης ζητώντας βοήθεια.
Α, και να πάρουμε απόφαση πως τα δάκρυα μας δεν θα πρέπει να κρύβονται, αλλά να κατανοούνται γιατί μόνο έτσι θα ανοίξουμε τον ορίζοντα κατανόησης στους ανθρώπους του αύριο που μοιράζονται μαζί μας ένα κομμάτι χώρου πραγματικού και ψυχικού, και εν μέσω πανδημίας η ελευθερία έκφρασης των συναισθημάτων και η κατανόηση τους είναι αναγκαία, αναγκαία περισσότερο από ποτέ .
